جنبش مشروطه ایران پدیده عجیبی بود. قیامی بود که ریشه اقتصادی به معنی مبارزه طبقاتی و جنگ میان فقیر و غنی نبود، به معنی مبارزه اجتماعی ناشی از دوگانگی فرهنگی در جامعه که غالبا با هوشیاری توده های روستایی در مقابل شهری های پرمدعا و متفاوت رخ می دهد، نبود. می توان گفت نوعی مبارزه اجتماعی و سیاسی در درون طبقه حاکمه شهری بود.   بخشی از آن حتی از دربار سرچشمه می گرفت. ناصرالدین شاه نوه عباس میرزا و دارای مبانی تربیت فرهنگی بود، مدرسه دارالفنون را که آرزوی امیرکبیر بود پس از امیرکبیر حفظ کرد و توسعه داد. تربیت فرهنگی او را به دانستن وا می داشت، زبان فرانسه آموخته بود و می توانست صحبت کند.