آرشیو چهار‌شنبه ۱۵ امرداد ۱۳۹۹، شماره ۷۴۱۲
ایران قرن
۱۶

ممنوعیت فروش مشروبات الکلی در مشهد و قم

فرزانه قبادی

 مصرف و معامله مشروبات الکلی در ایران از دوران صفویه به صورت رسمی با ممنوعیت و مجازات همراه شد. تا جایی که مجازات هایی مثل «ریختن سرب گداخته در حلق شراب خوار» توسط ماموران حکومت صفوی در میان صفحات تاریخ ثبت شده است. اما در قرن حاضر اولین بار در کابینه سید ضیا (بعد از کودتای 1299) واردات مشروبات الکلی به کشور ممنوع شد. اسفند 1299 بود که هیات وزیران در مصوبه ای ورود کلیه مشروبات الکلی خارجی به ایران را ممنوع اعلام کرد و دستوری مبنی بر تعطیلی کلیه مشروب فروشی ها صادر شد. در همین مصوبه قرار بر این شد که در میهمانی های رسمی دولتی دوغ و شربت قند به جای شراب سرو شود. طبق این قانون خرید و فروش الکل فقط برای مصارف دارویی و در داروخانه ها امکانپذیر بود. آن روزها دلیل این امر این طور اعلام شد که قزاق ها ممکن است با زیاده روی در مصرف مشروبات مزاحمت هایی برای مردم ایجاد کنند. این قانون با اعتراض شیرکچی هایی که در پی اجرای این قانون دچار ضرر و زیان شده بودند، همراه شد. در پی اجرای این قانون جمعی از مسیحیان، کلیمیان و زرتشتیان هم برای ابراز مخالفت با این قانون در مقابل منزل سیدضیاءالدین طباطبایی رئیس الوزراء وقت تجمع کردند. سفارت های بلژیک و انگلیس هم در نامه هایی به وزارت امور خارجه اعتراض خود را در مورد این قانون اعلام کردند.

بعد از تحولات سال 1320 اعتراضاتی از سوی روحانیون برای برخورد حکومت با استفاده از مشروبات الکلی در جامعه مطرح شد. روحانیون و افراد مذهبی مشروبات الکلی را ام الفساد و ام الخبائث می دانستند و معتقد بودند مصرف مشروبات زمینه ساز چاقو کشی ها و جرم های اجتماعی است. این اعتراضات در نهایت منجر به تصمیم دولت در دوازدهم تیر 1327 شد که طبق آن خرید و فروش مشروبات الکلی در شهرهای مذهبی قم و مشهد ممنوع اعلام شد و پس از آن هم «قانون منع تهیه و خرید و فروش و مصرف نوشابه های الکلی و تریاک و مشتقات آن» در سال 1331 توسط مجلس تصویب شد. طبق این قانون دولت موظف شد: «به فاصله شش ماه ورود، تهیه، خرید و فروش و مصرف کلیه نوشابه های الکلی و تریاک و مشتقات آن و نیز کشت خشخاش را از سال 1333 به بعد در سراسر کشور ممنوع کند». این قانون با توجه به حوادثی که در ماه های بعد از آن در فضای سیاسی پیش آمد و کودتای مرداد سال 1332، اجرایی نشد.