سپهدار با فراش و سوار زیاد وارد رشت شد. اعیان رشت تا قزوین هم به استقبال رفته بودند اغلب طایفه حاجی سمیع هم تا سنگر رفته بودند. در رستم آباد که شریعتمدار در خط راه، علاقه ملکی دارد مهمان شریعتمدار شد. در هنگام ورود سپهدار کسبه به عادت سابق خود از جا برنخاستند.  وقتی به دارالحکومه رسید گفت من مشروطه طلب هستم لیکن گیلان را منظم خواهم نمود.

سپهدار به مردم گفت انجمن وکلا به ریاست میرزا محمد علیخان رحمت آبادی باید تشکیل شود. بعضی اشخاص که حاضر بودند حرف ها زدند که به سپهدار برخورد. او هم برگشت و هرچه فحاشی بدان ها باید بکند کرد. این مساله در بازار شیوعی پیدا کرد. انجمن رشت که در خانه حاجی مجتهد تشکیل داشت به واسطه جلوگیری از اغتشاش از حکومت خواستند شریعتمدار و آقا زین العابدین حاتم، حاجی حسن معتمد و حاجی اکبر قلب را از شهر خارج کند.

حکومت 24 ساعت مهلت خواست. صبح دیگر سوارهای چگنی و طالش و توپچی های مامور رشت را در جلو دارالحکومه حاضر کرده به مردم خبر داد من برای دفع اغتشاش شریعتمدار حاضرم. شریعتمدار همراهان خود را جمع کرد و جمعیت کثیری در خانه او گرد آمدند. فیمابین آ نها التیام شد، اما می گویند شریعتمدار در این موقع رشوه ای داد.

طبقه تجار: شریعتمدار.

اصناف: حاجی اکبر ارباب.

علما: حاجی سید محمود و ملامحمدرضا چکوسری (در این باب تحقیقات لازمه باید بکنم و اطلاع بدهم گویا وقتی بوده که دو سه انجمن در میان بود.)

این انعقاد دو سه انجمن اسباب آن شد که انجمن خانه حاجی مجتهد به بازار اطلاع دادند که دکان ها را ببندند. آنها هم بستند. سپهدار اطلاع داد دوباره باز کردند و به اعضای انجمن اظهار داشت اگر شکایتی دارند نزد او بروند. سوارهای حکومتی در اول مارس برای آنکه بازارها بسته نشود مقاومت داشتند.

دو انجمن با یکدیگر در خانه حاجی مجتهد جمع شدند، اما مجلس ثالثی پیدا شد که اسباب اختلاف را شدت داد. (تحقیق باید بشود).

بازارها بسته شد. همراهان انجمن ها در مسجد خواهر امام جمع شدند. حکومت سعی کرد که مردم را ساکت کند و منجم باشی که حاکم موروثی لنگرود بود، فیمابین حاکم و جمعیت واسطه بود. به جایی منتهی نشد. بالاخره خود سپهدار به مسجد رفته مردم را ساکت کرد و با طهران و تبریز مخابرات به عمل آمد. در این اثنا از مجلس ملی تلگراف رسید برای کمک منتخبین و برای قرعه کشیدن و منعقد کردن انجمن مامور خواهیم فرستاد.

هرچه به حاکم اظهار می شود به انجمن مراجعه می کند تا اسباب خرابی آنها را فراهم کند و مدلل نماید که از عهده کار برنمی آید.

کلیه کارهای رشت مغشوش است. تخم نوغانی ها پول برای خرید پیله نمی دهند و رعایا در مقابل تعدیات مالکین سری بیرون آورده اند. یک رعیت مالک ملک خود را زد. مالک در انجمن هم کتک خورده بیرون رفت.

پانصد تن از رعایا در مسجد خواهر امام از تعدیات مالکین متحصن شدند، بلکه گفتند ما دیگر مال الاجاره نمی دهیم. بالاخره به آنها اطمینان میثاق جدیدی دادند. آنها متفرق شدند.  اهالی شهر و ده معنی مشروطه را درست نمی دانند و در غیر مورد خود این کلمه را معنی می کنند و همین مساله باعث اشکالات است.

حاجی خمامی و همراهانش می گویند ما بر ضد مشروطه نیستیم، اما وکلا و منتخبین خوب می خواهیم؛ لهذا رفتند در یک مجلس در انجمن حاضر شدند، ولی مردم به حرف های او گول نخوردند و به او حضورا فحش دادند و او با کمال افتضاح از آنجا بیرون آمد و فورا به خانه آقا شیخ علی مجتهد فومنی رفت. در آنجا مجلس داشت که به مجلس پروتست (اعتراض) به ضد این حرکات بکند. در این موقع که آنجا بودند کسی از بیرون در خانه را قفل نمود که اسباب خنده مردم بشود.

حاجی خمامی، آقا شیخ علی، حاجی سید اسمعیل، آقا شیخ طاهر، آقا شیخ محمدرضا (این شیخ محمدرضا را باید تحقیق کرد)، حاجی زین العابدین حاتم به طرف طهران رفتند که در آنجا شکایت ها بکنند. خمامی می گوید این انجمن از هر طبقه وکیل کافی ندارد و از طرف اصناف از همه زیادتر وکیل قبول شده، اما مردم برای افتضاح او می گویند که پنجاه هزار منات از قونسول روس گرفته است.

خیلی از اعیان و علمای شهر از هیات انجمن اظهار عدم رضایت می کنند و اسباب قوه حاجی خمامی شده اند و بیرون شهر رفته چادر زده اند و می گویند تا مقصود خود را انجام نکنند آنجا خواهند ماند.

می گویند به حاجی خمامی در قزوین فحش زیاد داده شد. نیز حاجی سید رضی اظهار کرد حاضرم دارایی خود را در دفع و رفع انجمن خرج کنم و بعضی از ملاها حرکت به طهران کرده اند که به حاجی خمامی ملحق شوند.

سپهدار خیلی متغیر است. حکومت تنکابن را که دویست سال است با خانواده آنها است از آنها گرفته و می خواهند به دیگری برگزار کنند.

کرجی بان ها با هم متحد شدند که به بارگاه دریا برای آوردن یاشکها (گویا کلمه روسی است به معنی بار) از کشتی که همیشه مشغول بوده نروند، تا کشتی ها در باب اضافه کرایه آنها قراری بدهند و از آن زمان است که کشتی ها وارد دهنه انزلی شده و در کنار انزلی بارها را خالی می کنند، در حالی که تا آن روز کشتی هیچ معمول نبود از  بارگاه به انزلی بیاید.