آرشیو چهارشنبه ۲۶‌شهریور ۱۳۹۹، شماره ۷۴۴۵
ایران قرن
۱۷

راه اندازی شرکت صنعتی «قلم خودکار» در ایران: نگارش تاریخ با خودکار بیک

آبان سال 1343 را باید نقطه جدیدی در صنعت نوشت افزار در ایران به حساب آورد؛ زمانی که علی اکبر رفوگران به همراه پدر و برادرش شرکت صنعتی «قلم خودکار» را در ایران راه اندازی و با خرید یک قطعه زمین 11 هزار متری در تهران نو، ساخت خودکار بیک را در ایران شروع   و با واردات ماشین آلات از فرانسه برای اولین بار تولید خودکار زیر نظر شرکت بیک فرانسه و به نمایندگی از این شرکت را آغاز کردند. خودکار بیک ایران با سرمایه ثبتی 10 میلیون ریال پروانه بهره برداری گرفت و با 96 کارگر فعالیتش را شروع کرد و چند ماه بعد اولین تولیدات آن به بازار آمد.

علی اکبر رفوگران که به عنوان پدر نوشت افزار ایران شناخته می شود در سال 1309 به دنیا آمد. او چهارمین فرزند خانواده ای مذهبی بود و پدرش از بازاریان بنام و شغل اصلی خانوادگی شان فروش لوازم التحریر بود. آنها در ابتدا با نام فامیلی «تحریریان» شناخته می شدند ولی مدتی بعد نام فامیلی خود را به «رفوگران» تغییر دادند.

در سال 1321 علی اکبر رفوگران پس از پایان تحصیل در مقطع ابتدایی وارد بازار و در حجره پدرش مشغول به کار شد و تا سال 1328 و پیش از پوشیدن لباس سربازی به مدت هشت سال در کنار پدر و در حوزه کسب و کار تجربه کسب کرد، البته کار در بازار مانع تحصیلش نشد؛ او به صورت شبانه درس می خواند و به دبیرستان می رفت. علی اکبر رفوگران همچنین به یادگیری زبان انگلیسی اهمیت می داد و به همین دلیل در کنار تحصیل، درکلاس های زبان و مکالمه انگلیسی هم شرکت می کرد تا جایی که تسلط خوبی به زبان انگلیسی پیدا کرده بود. او درسال 1332 در بازار بین الحرمین، پاساژ مهتاش یک مغازه خرید و به مدت سه سال در آن جا کار کرد، البته چون نمی خواست مشتری های پدرش را جذب کند تلاش کرد تا کارهای جدیدی انجام دهد. او کارت بازرگانی گرفت و با خرید یک ماشین تحریر لاتین و برخی  وسایل دست دوم دفتر کار خود را گشود، به این صورت تجارتخانه علی اکبر رفوگران تاسیس شد. سفارش چاپ عکس برگردان هایی با طرح آیه «فالله خیرحافظا و هو ارحم الراحمین»، دعای «وان یکاد» و چند طرح دیگر به یک شرکت آلمانی برای استفاده در ماشین ها، میزهای مختلف آینه عروس، ویترین مغازه ها و... برای اولین بار در ایران و فروش هزاران عدد از آنها سود بسیاری برای رفوگران به همراه داشت و باعث شد تا سرمایه مناسبی را برای گسترش کارش به دست بیاورد. او با پدر و برادرش شرکت بازرگانی تاسیس کرد و به واردات کالاهای مختلف لوازم التحریر روی آورد و در این بین با مدیران شرکت های بزرگ تولید لوازم التحریر از جمله بیک آشنا شد. با گذشت چند سال از واردات انواع لوازم التحریر، رفوگران به فکر تولید خودنویس که وسیله رایج نوشتن (آن زمان)در کشور بود، افتاد ولی به دلیل پیچیدگی های کار به موفقیت خاصی نرسید، اما دراین بین با خودکار بیک فرانسه آشنا شد و توانست نمایندگی فروش آن را به مدت 10 سال در اختیار بگیرد. در این بین او که علاقه بسیاری به تولید و فعالیت های صنعتی داشت به فرانسه سفر کرد و توانست موسس کارخانه بیک را راضی و قانع کند که اجازه تولید خودکار بیک در ایران را به او بدهند و ماشین آلات مورد نیاز برای تولید را هم به او بفروشند؛ در نهایت با موافقت بنیانگذار شرکت بیک فرانسه از سال 1343 تولید خودکار در ایران شروع شد. علی اکبر رفوگران به عنوان یکی از پیشکسوتان کارآفرینی ایران همچنان در 90 سالگی فعال است؛ اگر چه که سال هاست به دلیل بی مهری های زمانه تولید خودکار بیک در ایران متوقف شده است.