مولانا به مساله «زبان» توجه فراوانی نشان داده و آن را از زوایای گوناگون بررسی کرده است. گردآوری، طبقه بندی و تحلیل سخنان مولانا راجع به جنبه های مختلف زبان کاری ارزشمند است. او گاهی مانند یک زبانشناس به زبان نگاه می کند و مثلا از تفاوت فاعل نحوی و فاعل منطقی یا خواندن مطالب بین سطور سخن می گوید. گاهی هم مثل یک معرفت شناس درباره زبان تامل می کند و از محدودیت ها و موانعی که زبان بر سر راه معرفت پدیده های هستی ایجاد می کند، سخن می گوید. گاهی بسان یک عالم اخلاق درباره آفات و عوارض زبان سخن می گوید و از نقش زبان در رشد یا انحطاط اخلاقی انسان می گوید، زمانی هم مانند عارفان به ناتوانی های زبان در بیان مسائل عرفانی اشاره می کند و ما را به خاموشی فرامی خواند.