آرشیو یکشنبه ۲۰ مهر ۱۳۹۹، شماره ۵۰۰۶
فرهنگ و هنر
۲۵
مکث

تنها اثر ثبت شده شجریان در فهرست ملی

اردیبهشت 1396 سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری دعای ربنا را با عنوان «ربنای شجریان؛ مثنوی در مایه افشاری» به شماره 1396 در فهرست ملی میراث فرهنگی ناملموس ثبت کرد و لوح آن، درحالی که این هنرمند نامدار در بستر بیماری و مراقبت بود به همایون شجریان اهدا شد. صدای شجریان همان طور که خودش نیز گفته بود جزئی از فرهنگ کهن ایران است؛ زهرا احمدی پور، رئیس اسبق سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری درباره دلیل انتخاب «ربنا» برای ثبت در فهرست ملی میراث ناملموس گفته بود: استاد شجریان یکی از سرمایه های ملی ایران است و سازمان میراث فرهنگی به دلیل علاقه و اهمیتی که مردم ایران برای ربنای ایشان قائل هستند و خاطراتشان در ماه مبارک رمضان با این نوای آسمانی گره خورده است، اهتمام خود را معطوف به ثبت این اثر در فهرست میراث ناملموس کرد.

 ربنا شامل چهار دعا از آیات قرآن است که همه با عبارت ربنا آغاز می شوند.  شجریان، ربنا را در دستگاه سه گاه خوانده و با مرکب خوانی سری به دستگاه ها و آوازهای دیگر ردیف موسیقی ایرانی از جمله آواز افشاری و گوشه عراق می زند و سپس به سه گاه برمی گردد.   ربنا در آلبومی که محمدرضا شجریان با نام «به یاد پدر» ضبط کرده، منتشر شده است. محمدرضا شجریان گفته بود انگیزه اصلی اش از خواندن این دعا، تدریس آن به دو هنرجو بود و این اثر در یکی از استودیوهای رادیو ضبط شده است. او  مبدع تعدادی ساز در موسیقی ایرانی هم بود. اردیبهشت 1390 نمایشگاهی در تهران برگزار کرد و از این سازها که «صراحی»، «شهر آشوب»، «ساغر»، «کرشمه»، «سبو» و «تندر» نام دارند، رونمایی کرد.