آرشیو پنجشنبه ۱ آبان ۱۳۹۹، شماره ۷۴۷۴
ایران قرن
۱۶

حماسه پاوه

ایستاده در بحران

28 مرداد 1358 قرار بود دموکرات ها با تصرف پاوه تشکیل کشوری جدید را جشن بگیرند؛ «جمهوری دموکراتیک کردستان» کشوری که بنا بود چند روز بعد در اجلاس سران جنبش عدم تعهد به رسمیت شناخته شود. اما ایستادگی مردم و نظامیان نقشه جدایی طلبان را نقش بر آب کرد. ایرانیان از سراسر کشور به پاوه شتافتند تا مدافع خطه کردستان شوند و بحران پایان یابد. بحرانی که ریشه در تحولات سال 1325 داشت اما از 25 بهمن 1357 با همکاری سالارجاف، نماینده عراقی الاصل پاوه در مجلس شورای ملی پهلوی و اعضای حزب دموکرات کردستان آغاز شده بود. حزبی که در دهه بیست توسط قاضی محمد تاسیس شد و این بار عبدالرحمان قاسملو آن را احیا می کرد. با صدور اعلامیه خودمختاری کردستان، مردم پاوه اجازه تسلط سالارجاف به پادگان ها را ندادند. هفتم اسفند نیروهای حزب وارد شهر شدند و رحیم بغدادی با شعار خلق کرد پاوه، دفتر حزب را تاسیس و با فروش ارزان اسلحه (کلاشنیکف 5 هزار تومانی) اورامانات را ناامن کرد تا راه ورود نیروهای انقلاب را ببندد. حکومت بعث عراق نیز اقدام به کمک تسلیحاتی آنان کرد. جدایی طلبان برای تشکیل یک حکومت خودگردان، از آذربایجان غربی تا کرمانشاه را با حمایت استخبارات عراق به آشوب کشیدند. پادگان ها یکی یکی غارت و جدایی طلبان قوی تر شدند. آنها 14مرداد جاده کرمانشاه به پاوه را بستند تا شهر محاصره شود. دموکرات ها آذوقه مردم را هم غارت کردند و ارسال کمک فقط با بالگرد ممکن بود.

تیمسار ولی الله فلاحی فرمانده نیروی زمینی و دکتر مصصطفی چمران با بالگرد وارد شهر شدند تا با انسجام نیروهای بومی مردمی، سپاه و ژاندارم ها جلوی سقوط شهر را بگیرند. ضدانقلاب که به سامانه ضدهوایی هم مجهز شده بود اف-4 خلبان محمد نوژه را ساقط کرد و در تدارک لشکری چند هزار نفری برای فتح شهر بود. سقوط پاوه به سقوط همه خطه کردستان منجر می شد. حتی حضور فلاحی و چمران هم نتوانست جلوی فاجعه را بگیرد و جدایی طلبان با حمله به بیمارستان پاوه آنجا را به قتلگاه بیماران و کادر درمان تبدیل کردند. سرانجام امام خمینی روز 27مرداد 1358 پیامی انقلابی به نیروهای نظامی صادر کردند: «نظامیان بدون فوت وقت و بدون نیاز به دستور مافوق به سمت پاوه حرکت کنند.» با حرکت ارتش، ژاندارمری و پاسداران از بسیاری از شهرها به سوی پاوه، دموکرات ها و بقیه نیروهای ضد انقلاب فرار را بر قرار ترجیح دادند و کردستان برای ایران ماند.