دعا و نیایش بخشی جدایی ناپذیر از حیات معنوی فرد مومن است و نقشی حیاتی در رشد شخصیت روحانی او دارد. نیایش صرفا خواهش و تمنای انسان از خدا نیست؛ بلکه در حقیقت روایتگر رابطه انسان و خدا و نیز شناختی است که ادیان از خدا به دست می دهند. بر این اساس، دعا را باید انعکاس الهیات ادیان و آموزه های آنها درباره رابطه خدا و انسان دانست.

یکی از مصادیق عینی شدن ایمان در ادیان، دعا و نیایش است. از سوی دیگر، دعا بخش مهمی از رفتار دینی مومنان ادیان است. آنان اغلب به انجام دادن نیایش های روزانه خاص دعوت می شوند و بر رابطه خود با خدا تاکید می کنند. اگر مهم ترین هدف آفرینش انسان را ارتباط با خدا بدانیم، دعا فرصتی برای این ارتباط است و به این هدف تحقق می بخشد.