بحث هایی که طی روزها و هفته های اخیر در خصوص تاخیر در احیای برجام به راه افتاده، یک بار دیگر موضوع آثار این تحریم ها در بروز مشکلات اقتصادی و رفاهی جامعه را دامن زده است. اساسا موضوع داشتن مناسبات تجاری مطلوب با جهان پیرامونی یکی از واقعیت های دیرین اجتماعات بشری است. انسان هوشمند هزاران سال قبل به درستی دریافت که برای ادامه حیات خود به داشتن رابطه با سایر کشورهای جهان و داد و ستد نیاز دارد. بر این اساس ریشه بسیاری از نبردها و جنگ های باستانی و معاصر جهان را باید در نیازهای اقتصادی و تجاری آنها جست وجو کرد. گفته می شود، دلیل لشکرکشی چنگیز به ایران، مشکلاتی بود که پادشاه وقت خوارزمشاهیان برای