واقعیت های ذهن و بدن
به رژیم گرفتن فکر می کنید؟
از حوزه های مهم روانشناسی کمک به افراد برای حل چالش هایی است که در زندگی شخصی و در دنیای فردی با آن روبه رو هستند. مثلا در این فرصت می خواهیم چالش فردی با موضوع اضافه وزن را بررسی کنیم. در دنیای امروز و به دلیل تبلیغات فراوانی که می شود، لاغری یک مزیت برای بسیاری از افراد بخصوص نوجوان ها و جوان ها شده است مخصوصا برای جامعه جوانان و نوجوانان که بیش از مزیت یک فوریت است. به این معنا که مدام خودشان را در آینه ببینند، وزن خود را چک کنند، رژیم های سفت و سخت بگیرند و... تا مبادا در دایره افراد چاق قرار بگیرند. حال در این دنیای فردی چاقی یعنی تنها کمی اضافه وزن خارج از مطلوبی که آن فرد در نظر دارد. این مطلوب ممکن است از دید من و شما بسیار لاغر معنی شود. حتما دیده اید فردی را که از اضافه وزنش گلایه دارد، در حال گرفتن رژیم است اما از نظر شما کاملا اندام مناسبی دارد.
در برخی مواقع این حساسیت به اختلال کم اشتهایی عصبی و پرخوری عصبی تبدیل می شود که از این اختلال می گذریم چون افراد دارای این اختلال ها حتما نیاز به مداخله دارویی و روان درمانی دارند.
در این فرصت محل بحث ما آن دسته افرادی هستند که مدام برای رسیدن به وزن مطلوبشان رژیم می گیرند و بعد از رها کردن آن به وزنی بیش از رژیم گرفتن برمی گردند و همین باعث سرخوردگی بیشتر و رژیم سخت تر بعدی می شود. احتمالا متهم به عدم اراده هم می شوند. عزت نفسشان زیر سوال می رود و...
اما واقعیت این است که در بحث سلامت روان بدرستی علت شکست در رژیم گرفتن و اضافه وزن بیشتر پس از رها کردن آن توضیح داده شده است. سلول های چربی در بدن ما هورمونی تولید می کنند که به مغز فرمان می دهد به اندازه کافی چربی در بدن انباشته شده (به لحاظ تکاملی و احساس امنیت برای زنده ماندن این پیام بسیار مهم است) وقتی وزن کاهش پیدا می کند - در ابتدای رژیم - میزان این هورمون کم می شود و از ذخیره چربی استفاده می شود و فرد مدام احساس گرسنگی دارد. حتی بدن سوخت و ساز را کاهش می دهد تا ذخیره انرژی بماند. حالا فرض کنید شما رژیم را رها کردید.
حالا بدن شما اشتهای بیش از اندازه و ناگهانی خواهد داشت در حالی که همچنان سوخت و ساز با احتیاط عمل می کند تا انرژی ذخیره بماند پس کالری کمتری مصرف می شود. در نتیجه شما بدن خود را در سوخت و ساز با رژیم گرفتن محتاط می کنید و این باعث می شود در وقت رها کردن رژیم همین علیه شما و وزن بدنتان شود.
از سوی دیگر کاهش وزن های مکرر و افزایش وزن بعد از آن باعث ایجاد و افزایش استرس در بدن می شود.
در این زمینه اصطلاحی به کار برده می شود که به آن اثر یویو می گویند. در اثر یویو، وزن کم می شود، اما پس از آن دوباره وزن خود را به دست آورده و چرخه معیوبی ایجاد می شود که کاهش وزن هر بار دشوارتر و به مرور زمان وزن بیشتر می شود.
این مساله عواقب جدی بر سلامت روان افراد می گذارد و از حافظه و تمرکز تا خواب را به خطر می اندازد و اختلالات جدی روانی را ممکن است به همراه داشته باشد.