آرشیو چهارشنبه ۱ تیر ۱۴۰۱، شماره ۵۴۸۰
تاریخ و اقتصاد
۳۰
نمایه

بازرگانی خارجی در دهه 40

منبع: از مجله بانک سپه- خرداد 1346- تحت نظر هیات تحریریه

واردات کشور در سال1345 نسبت به سال قبل هم از لحاظ وزن و هم از لحاظ ارزش، افزایش یافت؛ ولی صادرات کاهش پیدا کرد. جدول زیر حجم و ارزش واردات و صادرات ایران را سال های1344،1343 و 1345 نشان می دهد.

در 10 ماه اول سال 1345 با وجود محدودیت های اعتباری و بانکی که در سال قبل و همچنین سال مورد گزارش از طرف بانک مرکزی به وجود آمده بود، واردات به علت نیازمندی های توسعه اقتصادی نسبت به رقم مشابه سال قبل از لحاظ وزن و ارزش، در حدود 10درصد افزایش یافت و ارزش آن به 57 میلیارد ریال بالغ شد. به طور کلی قسمت عمده افزایش واردات در سال مورد بحث مربوط به ورود کالاهای تولیدی بوده است. از 57 میلیارد ریال واردات در 10ماه اول سال 1345 در حدود یک ربع آن، مربوط به ماشین آلات و لوازم صنعتی و 5/ 13درصد آن آهن آلات و 3/ 8درصد مواد شیمیایی و دارویی و 3/ 3درصد قند و شکر و چای و 3/ 1درصد وسایل نقلیه و قطعات یدکی بوده است. به طوری که آمار نشان می دهد، کاهش صادرات در سال مورد بحث با مقایسه با سال قبل به علت کاهش فوق العاده صادرات پنبه و فرش و خشکبار و سنگ های معدنی که جمعا حدود 75درصد صادرات کشور را تشکیل می دهد، بوده است.

پنبه که در سال های اخیر همیشه مقام اول را در بین اقلام مهم صادرات کشور داشت، در سال1345 به علت آفت خطرناک کرم خاردار، یک سوم از محصول خود را از دست داد و صادرات آن در سال مورد بحث از لحاظ وزن از 105هزار تن در سال44 به 71هزار تن و از لحاظ ارزش از 7/ 3میلیارد ریال در سال 44 به 1/ 2میلیارد ریال تنزل پیدا کرد. صادرات فرش نیز در سال مورد بحث در حدود 600میلیون ریال نسبت به سال قبل کاهش یافت. علت کاهش صادرات فرش را باید بیشتر ناشی از افزایش تولید و رقابت کشورهای دیگر که کم و بیش دارای صنعت فرش هستند و همچنین رکود اقتصادی برخی از کشورهای اروپایی به ویژه کشور آلمان غربی که مهم ترین بازار ایران در اروپا است، دانست.

کاهش صادرات خشکبار در سال 1345 به طور عمده ناشی از وضع نامساعد بازار سبزه (کشمش سبز) بوده که مهم ترین قلم صادراتی خشکبار ایران را تشکیل می دهد و با وجود رضایت بخش بودن وضع محصول کشور در سال مورد بحث، کالای مزبور دچار کاهش قیمت ورکود معاملات در بازارهای جهانی شد. امید است در سال های آینده در نتیجه به موقع اجرا گذاردن قراردادهای تهاتری که در سال 1345 با اکثر کشورهای اروپای شرقی منعقد شده و در همه آنها صدور فرآورده های صنعتی از ایران به مقادیر قابل توجه در نظر گرفته شده است، صادرات متنوع شود و افزایش یابد و ترکیب صادرات کشور از وضع فعلی که مرکب از چند قلم محدود به مواد اولیه و محصولات یدی است و بازار آن دائما در حال تزلزل و دستخوش تغییرات جوی است، خارج شود و در نتیجه، اختلاف فاحش موجود بین حجم واردات و صادرات برطرف شود.