آرشیو سه‌شنبه ۱۸ امرداد ۱۴۰۱، شماره ۶۲۷۸
گفت و گو
۱۵
کتاب

فیلسوف وطن؛ آموزگار پرواز روح

دکتر منصوری لاریجانی کتابی درباره استاد دینانی به نام «فیلسوف وطن» نگاشته که به زودی منتشر می شود؛ علاوه بر تبیین ویژگی های تدریسی و علمی، استاد به ویژگی مهم ایشان پرداخته که نام کتاب هم بر آن مبناست.

ما وطن مولدی (محل تولد) و ملی (ایران؛ همه جان و تن من) و وطن مالوف داریم که این آخری مکانی نیست، زیرا مکان جای جسم است. وطن مالوف همان کوی معشوق است؛ انا ل... و انا الیه راجعون. این آیه، معانی بسیاری دارد، یعنی از خدا آمدیم و به خدا برمی گردیم پس هر دو طرف، خداست هو الاول و الاخر. حقیقت وجود که همان خداوند است، وطن مالوف ماست. 

نخستین کسی که به عنوان فیلسوف از وطن مالوف (با وجود سخنان بزرگان) به طور روشن و کامل سخن گفت، حکیم ملاصدرا ست. یعنی خاستگاه فلسفه، وطن مالوف است. «فیلسوف وطن» کسی است که مرغ جانش را به پرواز درمی آورد.

 فیلسوف کسی است که به انسان ها پرواز می آموزد. قرآن هم ما را به پرواز دعوت کرده، آیه ای که خیلی پروازی است... انک کادح الی ربه کدحا فملاقیه است؛ کدح یعنی ای انسان! سخت ترین موانع را می توانی درنوردی تا فملاقیه تا ملاقات خدا و کسانی خدا را ملاقات می کنند که به بیکرانگی وجود خودشان برسند. چون خدا بیکرانه است. 

فلاسفه غرب مثل هایدگر درباره وجود سخن گفته اند و نفهمیدند وجود چیست اما واقعا وجودشناسی ملاصدرا بی نظیر است. من هنوز ندیده ام کسی به زیبایی ملاصدرا درباره وجود و اصالت وجود سخن بگوید. اگرچه ابن سینا هم در این باره ید طولایی دارد اما کسی که به طور گسترده به وجود پرداخته و آن را خدا دانسته، ملاصدراست.