اگر دوره مشروطه را به تسامح عصر روشنگری ایرانی بدانیم، شخصیت هایی همچون میرزا حبیب با ترجمه آثار غربی و ساخت زبان برای مفاهیم جدید، در این مسیر سهم بسزایی داشتند. پیدایی مفاهیم تازه در دوران قاجار و آشنایی جدی ما با مدنیت و فرهنگ غرب ضرورت دگرگونی در زبان فارسی را آشکار کرد. از سر این ضرورت بود که مفاهیم و کلمات و ترکیبات کهنه دستخوش تحول اساسی شدند. تاسیس ها و مفاهیم تازه ای که در سیاست و اجتماع ما سابقه نداشت، زبانی تازه اقتضا می کرد، چه آنکه این مفاهیم و تجربیات مرتبط با آن، «مشکل تاریخ و ذهنیت انسان ایرانی»1 هم بود، ذهنیتی که با آن مفاهیم بیگانه بود و تجربه تاریخی و زبانی آن مفاهیم را نداشت.