آرشیو چهار‌شنبه ۲۴ اسفند ۱۴۰۱، شماره ۵۶۹۳
تاریخ و اقتصاد
۳۰
واکاوی

نوروز ایرانی در سفرنامه های غربی

منبع: سفرنامه یاکوب ادوارد پولاک

«در روزهای اول سال، مردم برای تامین هزینه های عید نوروز احتیاج به پول دارند به طور کلی در تمام موارد سرور و شادمانی یا عزاداری و خدا می داند که تعداد این روزها و به ویژه ایام جشن و سرور نزد ملتی که بزرگ ترین مشغولیاتش تفریح است چقدر زیاد است، مردم شهرنشین ایران در جست وجوی پول هستند.»

سه سال در آسیا، ژوزف آرتور دو گوبینو، ترجمه عبدالرضا هوشنگ مهدوی، تهران: نشر قطره 1383 «جشن سال نو در زندگی عمومی و خصوصی ایرانیان امری است بسیار مهم است... از دو تا سه ماه پیش از عید تهیه مقدمات آن شروع می شود. مقادیر زیادی شیرینی در شهرهای اصفهان و یزد ساخته می شود که آن را با کاروان ها به سراسر مملکت می فرستند. مصرف شیرینی از حدود تصور و خیال آدمی هم فراتر می رود. اصولا ایرانی ها در هر سن و سالی که باشند به شیرینی سخت علاقه مندند. اما در نوروز حتی فقیرترین افراد نیز باید انباری از شیرینی داشته باشند و همچنین برای دوستان و خویشاوندانشان از آن بفرستند. در هیچ خانه ای نیست که کلوچه، البته با تفاوت جنس بهتر یا بدتر، دیده نشود. بعد از کلوچه، نبات و بسیاری از میوه های شکرسود و خمیرهایی که در دنبه و کره سرخ شده است همه جا محبوبیت عمومی دارد. فقیرترین طبقات مردم به جای قند و شکر برای تهیه شیرینی از شیره استفاده می کنند.

اما هر مزه ای این شیرینی ها داشته باشد چندان مهم نیست، مهم این است که سال را با شیرینی آغاز کنند. غیر از شیرینی ها باید از میوه هایی که آنها را با تردستی تا نوروز تر و تازه نگاه می دارند، یاد کرد. مثلا خربزه اصفهان و قم، انگور، انار ساوه، گلابی نطنز و سیب دماوند را دربارهای بسیار بزرگ صادر می کنند. هرکسی از دستش برآید و به خصوص هر زنی در نوروز لباس نو به تن می کند. به همین دلیل کار تهیه و فروش پارچه در این ایام به حداکثر قوت می رسد و بعضی از روسای خانواده های پرجمعیت باید همه امکانات خود را تجهیز کنند و حتی وامدار هم بشوند تا این احتیاج غیر قابل اجتناب خانواده خود را تامین کنند. به خصوص شلوار پف کرده ابریشمی چیزی است که چشم همه زن ها به دنبال آن است و باعث خانه خرابی شوهرها می شود.»