به اعتقاد من مهم ترین چالش سال 1401 چالش امنیتی بود که سه ماه کشور را درگیر خود کرد. البته این چالش مدیریت شد و از آن عبور کردیم، اما این نکات می تواند آموزنده باشد. چراکه بالاخره بخشی از اعتراضات ناشی از عملکرد نامناسب دستگاه های سیاسی کشور بود و بخشی ناشی از ضعف های اقتصادی و معیشتی و بخش دیگر ناشی از ضعف های مسئولان در حوزه اشتغال. اما در کنار مجموع این ضعف ها و ایرادات، بخشی از این ناآرامی ها هم ناشی از اغتشاشات بود که با آن سوی مرزها گره خورده بودند. از چالش های امنیتی دیگر علاوه بر تجمعات خیابانی می توان از ماجرای ترور شاهچراغ هم نام برد. لذا این دو موضوع را باید تفکیک کنیم که بخشی از اتفاقات اخیر ناشی از اعتراضات بحق و بخشی ناشی از اغتشاش و تاثیر دشمنان بود. رهبری هم دراین باره تاکید کردند که این دو مقوله از هم تفکیک شوند. بنابراین مجلس و دولت باید برای حل مشکلات اقتصادی و معیشتی مردم فکری اساسی کنند تا یک چالش جدی و مهم حل شود.

از جمله مشکلات و چالش های دیگری که طی یک سال گذشته از سر گذراندیم، تورم لحظه ای با نرخ بالا و افزایش قیمت ارز، طلا، خودرو، مسکن و... بود که در کنار مشکلات فرهنگی و اجتماعی خودنمایی کرد و باعث شد در کشوری که صاحب 9 درصد منابع دنیاست، اتفاقاتی در این سطح بیفتد. چالش بعدی ناشی از سوءمدیریت در سایر وزراتخانه هاست. البته دولت نمی خواهد ناکارآمد باشد، اما حاشیه هایی که در تصمیم گیری های دولت اثرگذار هستند عمدا یا سهوا بر موضوعاتی که در کشوری اتفاق افتاد اثرگذار بوده اند.

به اعتقاد من آسیبی که مدیران ضعیف از وزیر ضعیف گرفته تا استانداران ناتوان، بر اقتصاد کشور وارد کرده اند، بدتر از آسیبی است که آمریکا و اسرائیل به کشور تحمیل کرده اند. البته توان انسان ها متفاوت است. کشور ما به اندازه اینکه دنیا را بخواهد مدیریت کند، نیروی متخصص دارد اما وقتی افراد توانمند را کنار می گذاریم و از افرادی که توانایی اداره یک دهیاری را ندارند به عنوان فرماندار استفاده می کنیم و افرادی که توانایی اداره یک شهرستان را ندارند برای وزارت معرفی می کنیم، اوضاع بهتر از این نخواهد بود. متاسفانه اوضاع کشور این چنین است و این رفتارها آسیب جدی به کشور وارد می کند. البته سرویس های آمریکایی و صهیونیستی همواره دنبال این موضوع بوده و تلاش کرده اند علاوه بر اینکه ضربه فیزیکی به ما بزنند، از طریق افراد نالایق هم به سیستم نفوذ کنند. البته نفوذ زیادی داشته ایم که به کشور آسیب زیادی زده است.

به اعتقاد من مهم ترین کارکرد سرویس های بیگانه در مقوله نفوذ به این برمی گردد که بتوانند چند نفر مدیر ضعیف در بالای وزارتخانه ها یا استان ها قرار دهند. این اتفاقات جزء کارکردهای سرویس های جاسوسی کشورهای بیگانه مثل آمریکا و اسرائیل بوده و هست. بنابراین دولت باید در تعیین افراد ضعیف تجدیدنظر کند. البته اساسا مدیران فعلی افراد خوب و متعهد و باایمانی هستند، اما مدیران خوبی نیستند. لازمه مدیر تعهد و تخصص است، اما این افراد چنین تخصصی را ندارند. ما به اندازه کافی افراد متعهد متخصص داریم که به دلیل مباحث سیاسی کنار گذاشته شده اند.

چالش تورم اگر مهار نشود همچنان در سال جدید مردم را اذیت خواهد کرد. پروژه های عمرانی و کشاورزی چند سال است که دست نخورده مانده اند و مردم توقع دارند از قبال این پروژه ها بهره مند شوند. به اعتقاد من این چالش ها بر زندگی مردم در سال جدید اثرگذار خواهد بود. موضوع دیگر تغییر در رفتار دولت در ایجاد اشتغال به معنای واقعی و بهره مندی از ظرفیت های داخلی و ترمیم روابط با کشورهای دیگر است که در حال بهبود هستند. این موارد از مشکلات پیش روی کشور است که باید دولت برای آن چاره اندیشی کند.

موضوع جوانان و اشتغال آنها از جمله موارد فراموش شده دولت است؛ بنابراین دولت باید در این باره تمرکزش را بیشتر کند و به فکر اشتغال زایی آنها و رفع بی کاری با بهره گیری از منابع داخلی و خارجی باشد. همچنین استفاده از ظرفیت خارجی برای انجام پروژه های میعانات نفتی و گازی اهمیت دارد. توجه به معیشت کارمندان و کارگران نکته مهم دیگر است که نباید از آن غفلت کرد. چراکه کارگران و کارمندان در مدیریت معیشت زندگی خود با مشکل مواجه هستند. تعیین تکلیف افراد بی کار که کم هم نیستند از بحران های جدی دیگر است که اگر در آینده به آن توجه نشود به بحران جدی کشور تبدیل خواهد شد.

در حوزه سیاست خارجی شرایط کمی بهبود یافته و حواشی برجام کمی کاهش یافته است. تلاش هایی در این باره صورت گرفته است که روابطمان با عربستان و کشورهای همسایه بهبود یابد. البته اکنون محصول چند سال تلاش را مشاهده می کنیم. اما باید بدانیم مشکلی که در سیاست خارجی ما وجود دارد مسائل داخلی را تحت تاثیر خود قرار می دهد. عموما وزرای خارجه قبل و بعد هم از این موضوع گله مند بوده و هستند و این نشان می دهد واقعا خلایی در این حوزه وجود دارد.مثلا اتفاقی مثل بالارفتن از دیوار سفارت عربستان، نظم دولت و سیاست خارجی را به هم می ریزد. اما اکنون به این نتیجه رسیده ایم که در این باره تجدید نظر شود و شرایط بهبود یابد. اکنون رویکرد نظام تقویت روابط با کشورهای همسایه و منطقه ای است و بعد از آن رابطه با کشورهای فرامنطقه ای مدنظر است. از آنجایی که وضعیت اقتصادی و معیشتی ما متاثر از سیاست خارجی است، اگر دستگاه های داخلی هماهنگی بیشتری با سیاست خارجی داشته باشند، بسیاری از مشکلات کشور کاهش می یابد. پاشنه آشیل این موضوعات خارجی هم برجام است. برجام که در دولت قبل تا حدی خوب پیش رفت، با تغییر دولت متوقف شد. اکنون برجام در حال احیای دوباره است و اعتقاد دارم کسانی که در دولت گذشته یا دولت فعلی در این خصوص تجربه دارند، باید با یکدیگر بنشینند و هم افزایی کنند تا برجام به نفع طرفین به نتیجه برسد. یعنی هم برای ما آثار مثبت و مطلوبی داشته باشد، هم برای کشورهای طرف برجام که نگرانی هایی را در این باره دارند.

نشست جدید برجامی که سال آینده بین ایران و کشورهای طرف برجام برگزار می شود، قطعا نشست روان تری نسبت به گذشته خواهد بود، چراکه بخشی از مشکلات برجامی، کشور عربستان بود که اکنون این مشکل با توجه به توافقات انجام گرفته حل شده است. البته بخش دیگری از این مشکل، رژیم صهیونیستی است اما با بی نظمی ای که در رژیم صهیونیستی ایجاد شده، به نظر می رسد بخشی از مشکلات و حواشی پیرامون برجام نیز کاهش می یابد. بنابراین تصور می کنم نشست آینده برجامی، نشستی روان تر و بهتر و منتج به نتیجه خواهد بود.