آرشیو پنجشنبه ۴ خرداد ۱۴۰۲، شماره ۵۴۹۲
صفحه اول
۱
دیپلماسی

نقشه راه دستگاه دیپلماسی

حسن هانی زاده

بیانات مهم و راهبردی رهبر معظم انقلاب اسلامی در دیدار با وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران و اعضای این وزارتخانه و سفرای جمهوری اسلامی ایران در خارج از کشور، در واقع نقشه راه روشنی است که مقام معظم رهبری برای دستگاه دیپلماسی جمهوری اسلامی ایران ترسیم کرده اند تا چراغ راه سیاست خارجی کشور باشد. تجربه ایران در طول چهار دهه گذشته در تعامل با کشورهای غربی تجربه تلخی است؛ چراکه جمهوری اسلامی ایران در طول سالیان گذشته نرمش های قابل قبولی در سیاست خارجی در مقابل کشورهای غربی نشان داد که با استفاده از عبارتی که مقام معظم رهبری استفاده کرده بودند در رسانه ها و افکار عمومی از آن با عنوان نرمش قهرمانانه یاد شد. این نرمش و انعطاف ها نهایتا در پی مذاکرات با مجموعه 1+5 منجر به توافقنامه هسته ای مشهور به برجام در سال 2015 میلادی شد. انتظار می رفت که برجام به عنوان یک توافقنامه مهم بین المللی آثار اقتصادی مثبتی برای جامعه ایران داشته باشد، اما سه سال بعد خروج امریکا از توافقنامه برجام در سال 2018 میلادی نشان داد که کشورهای غربی به ویژه امریکا و همچنین اتحادیه اروپا به به توافق های خودشان پایبند نیستند. موضوعی که اکنون به عنوان یک کلیدواژه از سوی مقام معظم رهبری مطرح شده است مساله پرهیز از دیپلماسی التماسی است؛ به این معنی که دیپلماسی التماسی موجب می شود که ایران امتیازهای بالایی به کشورهای خارجی بدهد بدون اینکه امتیاز متقابلی از آنها دریافت کند. کلیدواژه ها و محورهای سخنان رهبر معظم انقلاب اسلامی در حقیقت نقشه راه کاملا واضح و روشن برای کارکنان و روسای هیات های نمایندگی ایران در خارج از کشور تلقی می شود.

بر این اساس جمهوری اسلامی ایران باید با حفظ اصول و ارزش های خود با جامعه جهانی تعامل داشته باشد، اما این تعامل نباشد منجر به نوعی دیپلماسی التماسی شود. ایران باید انعطاف لازم را نشان بدهد و در عین حال نباید تحت تاثیر باج خواهی ها و زیاده خواهی های غرب قرار بگیرد.

جمهوری اسلامی ایران به عنوان یک واقعیت تاریخی و جغرافیایی باید با جامعه جهانی تعامل داشته باشد، اما اصول و ارزش های انقلاب و محورهایی که انقلاب اسلامی و امام خمینی(ره) ترسیم کردند باید مورد احترام در هر تعاملی با کشورهای خارجی قرار بگیرد.

دستگاه دیپلماسی هم به عنوان متولی سیاست خارجی باید رهنمودها، اظهارات و بیانات رهبر معظم انقلاب را به دقت مورد توجه قرار دهد. دیپلمات های ما به درنظر گرفتن این رهنمودها باید بتوانند در جایی که لازم است انعطاف نشان بدهند و جایی که ضروری است بر اصول و ارزش های جمهوری اسلامی ایران پافشاری و ایستادگی کنند.