آرشیو پنج‌شنبه ۴ خرداد ۱۴۰۲، شماره ۵۴۹۲
هنر و ادبیات
۷
نگاه

درنگی بر کتاب «آواز کافه غم بار» اثر کارسون مکالرز

آواز زندانیان زنجیر به پا

فرزانه تونی

«خود آبادی دلگیر است» این شروع داستان «آواز کافه غم بار» اثر کارسون مکالرز از زبان نویسنده است. توصیف کوتاهی از یک آبادی دلگیر که کارخانه نخ ریسی و کارگرانش کمی آن را به جریان انداخته اند.

غیر از این، آبادی تک افتاده و بیگانه با هر جای جهان است. راوی با لحنی غم بار از گذشته های دور می گوید. از گذشته هایی که اهالی آبادی، شنبه شب ها برای گذراندن بهترین دورهمی شان در پاتوقی گردهم می آمدند و این پاتوق، مکان محوری داستان است.ساختمانی که زمانی کافه ای پرهیاهو در آبادی به حساب می آمد. این ساختمان پیش تر مغازه خواروبارفروشی بوده و حال آن هیاهو حاصل یک عشق نافرجام از یک میهمان و صاحب این کافه، میس آملیا اونس بوده است. زن بلندقد سبزه رو با چشمانی لوچ و خاکستری که کافه را از پدرش به ارث برده، روایت یکی از شخصیت های عجیب و غیرمتعارف این آبادی است که هر کدام قصه ای برای گفتن دارند.

در گذشته های پر از هیاهوی این کافه، مرد گوژپشتی که خود را پسرخاله لایمون معرفی کرد، سهم بزرگی در شور و نشاط این کافه داشته است.مردی که کم کم به معشوقه میس آملیا تبدیل شد، به زندگی کسی وارد شد که غیر از ازدواج ده روزه غیرمتعارفش، تا پیش از این زندگی یکنواختی داشته است. این ازدواج ده روزه، ماجرایی عجیب و غریب از نخستین ازدواج میس آملیا با «ماروین میسی» بدنام ترین جوان آن منطقه بود.ماروین میسی سومین شخصیت داستان که در رخداد اتفاقات آبادی و پیرنگ داستان نقش اساسی داشته، بعد از یک غیبت طولانی در داستان، در میانه عاشقی میس آملیا با مرد گوژپشت، زمانی سروکله اش پیدا می شود که آغازگر اتفاقی غیرقابل تصور است. بخش مهمی از روایت های داستان به کافه بازمی گردد. این مکان، محور تمامی اتفاقات رخ داده در این آبادی است. نویسنده از تاثیر این فضا بر معاشرت مردمان و نشاط آبادی می گوید و از شروع یک رابطه عاشقانه و تاثیری که بر زن مستقل داستان می گذرد.

«بله، آبادی دلگیر است. در بعدازظهرهای ماه آگوست جاده خالی است و فرورفته در غباری سفید و آسمان آن بالا مثل شیشه براق است. هیچ جنبنده ای آن حوالی نیست، صدای هیچ بچه ای به گوش نمی رسد، تنها صدای سوت کش دار کارخانه در فضا می پیچد.»

داستان از زمان حال شروع می شود و نویسنده فلاش بکی به گذشته می زند، خط داستانی و مسیر اتفاقات را برای مخاطب شرح می دهد و در انتها دوباره بر دلگیر بودن کافه تاکید می کند و ایماژی از روح پژمرده آبادی را در زمان حال برای مخاطب متصور می شود. در بند پایانی داستان، نویسنده از آواز دوازده مرد فانی می گوید. زندانی های زنجیر به پایی که لباس های سیاه و سفید راه راه پوشیده اند و در جاده فورکس فالز مشغول به کار هستند. جاده فورکس فالز نزدیک به یک فرسنگ با آبادی فاصله دارد و نویسنده پیش از این یک بار در ابتدای شرح آبادی از آن یاد کرده است.کارسون مکالرز آواز این دوازده مرد فانی که در سکوت جاده در فضا جاری شده، را زبان کافه غم زده می داند که روزی هیاهویش در این آبادی به گوش می رسید. راوی پیاده روی در جاده فورکس فالز و گوش دادن به آواز زندانیان زنجیر به پا را در فضای دلگیر بعدازظهرهای ماه آگوست به مخاطب پیشنهاد می دهد و دوباره در انتهای داستان، این موسیقی، این گوش دادن به آواز را روح افزا توصیف می کند که به دل ها وسعت می بخشد. از نظر راوی، کافه غم بار نمادی از رنج انسان هایی است که با غل و زنجیر رودررو هستند.

«صدای آواز هر روز به گوش می رسد. صدایی گرفته و غمگین یک باره بلند می شود، قطعه ای می خواند، آوازگون که به یک پرسش می ماند و بعد از لحظه ای صدای دیگری همراهی اش می کند و طولی نمی کشد که همه زندانی ها می زنند زیرآواز.» «آواز کافه غم بار» از کارسون مکالرز نویسنده امریکایی در سال 1951 به چاپ رسیده است.

مکالرز نخستین داستان خود را در هفده سالگی در مجله ای به چاپ رسانیده و بعد ازدواجی ناموفق با داستان نویسی شکست خورده و الکلی به نام ریوز مک کولرز داشته است.او در اوج افسردگی اش دست به خودکشی زده است و انعکاس آن در داستان هایش به مخاطب می گوید که به دنبال پیدا کردن نشانه های کوچکی در درون خود است تا گذشته تلخ را به فراموشی بسپارد.او طرحی گروتسک را رقم زده و برای شرح تنهایی انسان از زندگی های عادی اجتناب کرده است.