با درود و سلام به محضر بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران حضرت امام (ره) باید عرض کنم، ما به عنوان شاگردان و همراهان امام نه تنها نتوانسته ایم امام را آن طور که شایسته است، به نسل جدید معرفی کنیم بلکه برخی خودشان هم به درستی امام را نشناختند و حقیقتا اندیشه ها، منظومه فکری، درایت و عظمت حضرت امام تا به امروز در جامعه ما گمنام و ناشناخته باقی مانده است و کسانی را هم که درصدد این بودند که امام را به عنوان یک نحله بشناسند، مهجور کردند.

ناشناخته و مهجورماندن امام دلایلی داشت، نخست این که امام خمینی از نظر عظمت روحی و فکری در مقام والایی قرار داشتند و پی بردن به عمق شخصیت ایشان آسان نبود.

نکته دوم خویشتنداری امام بود؛ به تعبیر ما، ایشان کتمان داشتند به این معنا که بیش از 20 سال، اهداف سیاسی خود را پنهان نگه داشته و قبل از آغاز نهضت هرگز کلمه ای از زبان امام بیرون نیامد تا اهداف ایشان را مشخص کند.

نکته سوم که ان شاءا... اهانت نباشد، این است که همراهان امام راحل فکر والایی نداشتند تا درک کنند امام به دنبال چه چیزی هستند در حالی که اگر درایت این افراد بیشتر بود، پی می بردند که امام چه جریان ویژه ای را دنبال می کنند، چه بسا که برخی از این افراد شاگرد امام خمینی بودند و زمان زیادی با ایشان تعامل داشتند بنابراین یا نخواستند یا نتوانستند امام را بشناسند و بدانند ایشان چه کسی هستند و چه ویژگی هایی دارند.

بله همین طور است، نکته چهارم در خصوص همین خفقانی است که حاکم بود و اجازه نمی داد افراد صاحب فکر و زبردست که در میان شاگردان امام حضور داشتند، به این موضوع برسند. نکته دیگر این بود که متاسفانه طبق مصداق «هرکسی از ظن خود شد یار من» کسانی که پای در راه امام گذاشتند، از ظن خود همراه ایشان شدند؛ امام را به خوبی نشناختند و بنیانگذار انقلاب اسلامی را طبق درک خودشان معرفی کردند که این موضوع گاهی چهره ایشان را تخریب کرد.

به طور مثال یکی از علمای قم در خاطرات خود نوشته بود: «شاه می خواست رفراندوم انجام دهد و امام تصمیم گرفته بودند که مقابله کنند لذا شاه وزیر دربار را به محضر امام فرستاد تا کار را توضیح دهد.»

این فرد در خاطرات خود می گوید: «وقتی آن فرد از دربار می خواست توضیح دهد امام به او گفته بودند که این حرف ها را کنار بگذارید چون قرار بود شاه به ما ارتجاع سیاه نگوید اما دوباره این حرف ها را تکرار کرده است!» یا در جای دیگری از خاطراتش به نقل از امام گفته اند:«خود شاه چرا رفراندوم را برعهده گرفته است؟ اگر شکست بخورد شاه شکست خواهد خورد. باید اجازه دهد دولت این کار را کند!»

این فرد با این خاطره جایگاه امام را پایین آورده و ادعا کرده که برای امام مهم بود که به ایشان ارتجاع سیاه نگویند! همچنین گویا امام به شاه علاقه مند بوده که اگر رفراندوم کند، ممکن است شکست بخورد بنابراین افراد تا این حد درکی از امام نداشتند. هرکس از خودش چیزی ساخته است و این در کتاب خاطرات برخی افراد هم متاسفانه زیاد است. اینچنین معرفی کردن امام چیزی جز تخریب و آسیب، ویژگی دیگری نداشته است.

بله همین طور است.

ابتدا بگویم مقام معظم رهبری انصافا همواره در تمام سخنرانی های خود تلاش کردند که امام را به خوبی معرفی کنند و در این حوزه هم سنگ تمام گذاشتند اما حقیقت این است که یک فرد به تنهایی نمی تواند این کار را به سرانجام برساند. موضوعی مانند منظومه فکری امام نیازمند آن است که جمعی متشکل از جریانات، افراد صاحب نظر، روحانیون، رجال سیاسی و کسانی که صاحب اندیشه هستند در این خصوص کار کنند اما چنین اقدامی انجام نشده، باید گفت مقام معظم رهبری در این زمینه تنها هستند و حتی باید بگویم که ایشان هم به درستی شناخته نشده اند.

باید تاکید کنم آن مقدار که امام نسبت به زنان توجه داشته و به نقش آنها اهمیت می دادند هیچ فرد دیگری این گونه نبود.کسانی که دم از موضوع زنان می زنند اساسا از این موضوع دور هستند و حقوق زن را هم نمی شناسند و برخی مسائل را هم از روی هوی و هوس مطرح می کنند. یکی از ویژگی های مهم امام این بود که جامعه شناس بودند و جامعه را به درستی شناخته بودند، نه این که فقط یک قشر خاص را بشناسند. یعنی ایشان از اقشار دانشگاهی و کارگر تا کشاورز و بازاریان را به خوبی می شناختند و این طور نبود که چون از جامعه روحانیت بودند، فقط به همان حوزه اشراف داشته باشند.

امام نسبت به جمعیت زنان شناخت ویژه ای داشتند و می دانستند که نقش زنان در مبارزه چقدر عظیم، عمیق و سرنوشت ساز است.خوب است درباره شناخت امام از زنان خاطره ای از زمان حضورمان در نوفل لوشاتو بگویم، وقتی در پاریس خدمت امام بودیم، خانم ها وارد تظاهرات و مرحله مبارزات شده بودند؛ برخی مدام از ایران به امام تلفن می زدند که به امام بگویید زن ها را از حضور در تظاهرات در جامعه منع کند! حتی یک نفر تلفن کرده و گفته بود که صدای من را ضبط و برای من پخش کنید که زن ها را از حضور در تظاهرات منع کنند. امام اصولا جواب این افراد را نمی دادند و در جای دیگری پاسخ چنین حرف هایی را می دادند.

برخی گفته بودند به زنان بگویید اگر در تظاهرات شرکت می کنند شعار ندهند! امام در پیام خود پاسخ این افراد را چنین دادند: «ملتی که بانوان محترمش در تظاهرات شعار مرگ بر شاه می دهند پیروز است.»

این موضوع ناشی از شناخت امام بود که فرمودند: «زنان رهبر ما بودند». این حرف ایشان اغراق نبود چراکه ایشان به هیچ عنوان در زندگی خود اهل دروغ و تعارف نبودند.

آیت الله مومن که ان شاءا... خداوند ایشان را رحمت کند، بیش از 10سال در کلاس درس حضرت امام شرکت می کردند و هر روز پس از درس از مسجد اعظم تا منزل امام، با ایشان می رفتند و سوال و جواب می پرسیدند اما یک بار نشد وقتی به در خانه امام رسیدند، ایشان بگویند بفرمایید داخل. من این موضوع را وقتی در نجف خدمت امام بودیم متوجه شدم که ایشان معتقد بود اگر آمادگی برای پذیرایی ندارید و به شخصی برای ورود به منزل تان تعارف کنید دروغ گفته اید، بنابراین وقتی ایشان با چنین ظرافتی به مسائل حساس بودند، طبیعتا وقتی درباره زنان فرمودند: «رهبران ما زنانی بودند که شعار مرگ بر شاه دادند» یعنی تعارف نداشتند و اغراق نکردند. اگر زنان می خواستند در بدرقه همسران، برادران و پدران خود به جبهه ها اشک و آه راه بیندازند و با حضور آنها در جبهه ها مخالفت کنند، جلوی حرکت نهضت گرفته می شد و زنان ما هم چنین نکردند.حتی وقتی عزیزان شان شهید می شدند اگر قرار بود ضجه و ناله بزنند چنین مقاومتی شکل نمی گرفت بنابراین تشویق مردان توسط زنان برای رفتن به جبهه ها یا صبر و شکیبایی آنها بعد از شهادت عزیزان شان، عامل بسیار مهم و موثری بود.

از این رو شناختی که حضرت امام نسبت به زنان داشتند، کاملا دقیق بود تا جایی که ایشان نخستین کسی بودند که تا حد توان خود تلاش کردند حقوق زنان را تبیین کنند و تا جایی که توانستند تلاش کردند زنان به حق خود برسند.

مساله حجاب ربطی به امام نداشت چراکه وقتی بیش از 98 درصد مردم به جمهوری اسلامی رای دادند به این معنا بود که خواهان اجرای احکام اسلامی هستند نه این که صرفا تابلوی جمهوری اسلامی بالا برود. از این رو رای مردم به جمهوری اسلامی رای به قرآن و احکام اسلامی تلقی می شود و یکی از احکام اسلام هم حفظ حجاب است.درحال حاضر موضوعاتی مانند حجاب اجباری و حجاب غیراجباری را مطرح می کنند که اصلا معنا ندارد، چون وقتی مردم به جمهوری اسلامی رای دادند طبیعی است که قوانین اسلام هم باید اجرا شود که یکی از آنها حجاب است اما وقتی چنین چیزی توسط برخی نادیده گرفته شود طبیعی است که قانون شکنی شود. لذا کسانی که حجاب را رعایت نمی کنند قانون شکنی می کنند.

نظر امام درباره حجاب هم همین موضوع بود.

نکته اصلی اینجاست که امام به خوبی مردم را آگاه و تحول عظیمی در جامعه ایجاد کردند. البته انجام این کار بسیار سخت بود آن هم برای به میدان آوردن یک ملت نه یک قشر خاص. یکی از سران و بنیان گذاران سازمان مجاهدین خلق با اشاره به وقوع قیام 15خرداد در سال 42 تعریف می کرد ما (منظور جبهه ملی و نهضت آزادی) در طول 10 سالی که از کودتای 28 مرداد گذشت نتوانستیم صد نفر را هم در یک میدان جمع کنیم اما فعالیت سیاسی امام خمینی چه کار کرد که ظرف چند ماه یک ملت را به حرکت درآورد؟ به نظر من این ناشی از آگاهی بخشی و رشد سیاسی بود که امام به ملت داد و دیدیم که در روز 15 خرداد همه اقشار جامعه آمدند. این اقدام یعنی این که امام راحل روش به حرکت در آوردن مردم را بلد بودند و مردم را در حوزه سیاسی رشد دادند. ایشان در طول 15 سال از آغاز نهضت، مرتبا با سخنرانی و اعلامیه کار فرهنگی کردند و کار به جایی رسید که امام فرمودند: اگر من از این راه بازگردم، مردم باز نخواهند گشت چون ملت آگاه شده و راه خود را پیدا کرده اند.

این موضوع را خود آنها باید پاسخ دهند. امامی که من می شناسم وقتی به حسینیه جماران رفتند، مانع این شدند که برخی مسئولان که فقط خواستند آن را رنگ کنند این کار را انجام دهند و تا این حد نسبت به مسائل حساس بودند و این گونه رفتار می کرد. متاسفانه امروز نه تنها راه این انسان برجسته شناخته نشده بلکه دشمنان، برخی از افراد بیگانه با انقلاب و دوستان نادان دست به دست هم دادند تا راه و اندیشه امام را تخریب کنند و به فراموشی بسپارند.مثلاکتابی به نام «الف لام خمینی» منتشر شده و امام را اهل بند و بست و حتی سلطنت طلب معرفی کرده است. مثلا به نقل از امام می گویند «اگر یک روز نظام شاهنشاهی در این مملکت منقرض شود، من نمی گذارم چون مردم با نظام شاهنشاهی خو گرفته اند و با این نظام می تواند اداره شود!» چه خوب که امام فرمود هر چیزی را که به من نسبت دادند، باید در کلام خودم آمده باشد. امام صریح فرمودند که اسلام با شاهنشاهی مخالف است. هرکس وضعیت رسول مکرم اسلام در امور حکومتی را ملاحظه کند، می بیند که اسلام آمده تا نظام شاهنشاهی را که از ننگین ترین و مبتذل ترین مظاهر ارتجاع است، سرنگون کند امام با این کلام صحبت می کند اما آنها چنین نسبتی به ایشان داده اند و این کتاب و کتاب های دیگر چاپ می شود و از رئیس جمهور جایزه می گیرد. متاسفانه در کتاب ها و خاطرات مرتبط با امام، این گونه نسبت ها وجود دارد که برای تخریب ایشان است. یعنی از طرفی اجازه ندادند که امام به خوبی معرفی شود و از سوی دیگر تلاش می شود که نگذارند راه ایشان مشخص باشد. از آن طرف هم کتابی مانند «الف لام خمینی» منتشر می شود و پاسخی که ما با عقلانیت و مستند در رد دروغ ها و تحریف های این کتاب دادیم، اجازه چاپ پیدا نمی کند، بنابراین امروز دفاع از امام در این مملکت، هزینه دارد.

قطعا میدان مقاومت است، ما باید راه مقاومت را بشناسیم کما این که در مسیر حرکت امام حکمت و عقلانیت بسیار قابل توجه است.

ایشان وقتی حرکت خود را آغاز کردند سراغ دولت یا حکومت نرفتند بلکه با مردم صحبت کردند و این اولین قدم بود که سعی کردند مردم را با خود همراه کنند.

در واقع عقلانیت امام در این فرآیند کاملا نمودار شد چرا که ایشان می دانستند ملت بازوی توانایی برایشان است در حالی که رویه معمول این بود که صرفا با رجال حکومتی حرف می زدند و مردم را به حساب نمی آوردند اما، امام راحل برعکس عمل کردند و مستقیم با مردم صحبت و آنها را آگاه کردند. یکی دیگر از نکاتی که مبتنی بر عقلانیت و حکمت امام است، این بود که ایشان اهداف خود را در همان اول آشکار نکردند زیرا سال 1341 شاه از محبوبیت زیادی در میان مردم برخوردار بود و ادعا می کرد اسلام با اساس شاهنشاهی ما مخالف است.در جلد اول کتاب «نهضت امام خمینی» که در نجف نوشتم هم این مطلب را عنوان کرده ام که هدف مانند میوه است که اگر آن را زود بچینید کال و نرسیده است و اگر دیر بچینید، فاسد خواهد شد، بنابراین باغبان متبحر کسی است که بتواند میوه را در وقت خود برداشت کند. امام خمینی هم مطالب را در وقت خود مطرح کردند.

بنابراین اول اتکا به مردم، دوم بیان نکردن اهداف در آغاز راه و سوم روشنگری، چون هدف شان براندازی رژیم شاه بود. برخی می گفتند شاه از جنایاتی که صورت می گیرد، بی خبر است و تقصیر اطرافیان اوست که چنین می کنند؛ بعد از فاجعه فیضیه هم همین مطلب را مطرح کردند اما امام گفتند، اشکال بزرگ این است که به هر دستگاهی که رجوع می شود می گویند آنچه انجام شده به دستور اعلی حضرت است از نخست وزیر تا فرماندار قم و مقامات، اگر اینها درست نیست چرا از خودش دفاع نمی کند تا مردم عامل جرم را بشناسند و در وقت مقتضی وی را به سزای عملش برسانند. بنابراین روشن کردن ماهیت و افشای چهره شاه توسط امام به صورت حساب شده رقم خورد. آن روزی که امام نهضت را آغاز کرد حرفی از حکومت اسلامی و جمهوری اسلامی و سرنگونی شاه نزدند بلکه صرفا فرمودند اسلام در خطر است اما در کنارش سعی کردند که ماهیت واقعی شاه را نیز به مردم معرفی کنند.

استکبار ستیزی یکی از بخش های مهم و سرنوشت ساز مقاومت است و نوع دیگر مقاومت شامل شکیبایی در برابر مشکلات می شود؛ ملتی که امام تربیت کردند به دلیل گرانی، تورم و مشکلات معیشتی از آرمان های خود دست نمی کشند اگر مسئولان مملکتی ما به وظایف خود عمل می کردند و تبعیضی در کار نبود که یک عده هرچه می خواهند به دست آورند و یک عده محروم باشند، مردم در مقابله با مشکلات بسیار قوی عمل می کردند.

اساس قضیه اینجاست که مسئولان باید با مردم همراه و همدم باشند؛ اگر من به عنوان یکی از مردم این کشور خانه ندارم یا اجاره نشین هستم مسئولان مملکت هم باید این گونه باشند. مقاومت به این معنا نیست که ما با ماشین اختصاصی و خانه ویلایی زندگی کنیم و هموطن دیگری قادر به خرید یک دوچرخه برای فرزندش نباشد. بنابراین مقاومت در برابر استکبار، مقاومت در برابر مشکلات معیشتی وظیفه همه است اما وقتی تبعیض صورت بگیرد و مسئولان، پولداران و سرمایه داران صف خود را جدا کنند و عده ای از مردم مظلوم بمانند، بسیار ناگوار است .

بله اما متاسفانه کسی مشخص نکرد که این وضعیت ناگوار از کجا آمد و چرا به اینجا رسیدیم. من به شخصه فردی را می شناسم که تا دیروز یک اتاق اجاره کرده بود اما اکنون در انگلستان برای فرزندانش خانه خریده است. بنابراین باید مشخص شود این پول ها از کجا آمده است. یکی از مشکلات موجود این است که مسئولان مملکتی بررسی کنند افرادی که امروز صاحب این همه املاک، سرمایه، خانه و اموال شده اند از کجا آورده اند و این همان مقاومت است.

مقاومت یعنی مسئولان با کسانی که مانند زالو خون مردم را می مکند و از آنها سوء استفاده می کنند، برخورد کنند اما آیا کسی جرات می کند با این افراد که مانند اختاپوس روی مملکت افتاده اند و اجازه نمی دهند قانون اجرا شود، برخورد کنند؟

این اتفاق خیلی کم بوده و نمی توان گفت که قاطبه مسئولان با مردم همفکر، هم زبان و همراه بوده اند در حالی که امام مردم را محرم راز می دانست. در حال حاضر هم مقام معظم رهبری با مسئولیت سنگینی که دارند دائما با اقشار مختلف مردمی دیدار دارند.

بله امام حدود 20 سال قبل از انقلاب و از سال 1341 در اندیشه حکومت اسلامی بودند و من از مطالعه در زندگی امام به این نتیجه رسیدم. ایشان در زمان طلبگی که در قم درس می خواندند با شرایط سخت تردد آن سال ها به تهران آمده و به مجلس شورای ملی رفتند تا نکته ها و بحث های نمایندگان را گوش کنند. چرا من و شما که تهران هستیم یک بار نرفتیم در مجلس بنشینیم و ببینیم چه می گویند؟

چشم انداز امام برای حکومت اسلامی بلندمدت بود.

این یعنی این که امام برنامه بلندمدتی دارند؛ ایشان یک بار هم به منزل شهید آیت الله مدرس رفتند و از رفتار شهید مدرس الهام گرفتند. حتی امام می گفتند (در زمان شاه) وضعیت صندوق انتخابات قم را دیدم که چقدر تقلب می شود با این که ایشان طلبه بودند اما سر صندوق انتخابات هم رفته بودند. تشکیل جلسات اخلاق در دوره رضاشاه هم توسط ایشان، هفته ای یک روز برگزار می شد. چون می دانستند وقتی نهضت آغاز شود افرادی باید آماده قبول مسئولیت باشند، بنابراین سعی داشتند افرادی را تربیت کنند که شهید مدنی، شهید صدوقی، شهید مطهری و... تربیت شده مکتب امام بودند. درواقع امام مسیر را می دانستند و هدف برای شان روشن بود و از روزی که حرکت خود را آغاز کردند، مطمئن بودند باید رژیم شاهنشاهی را سرنگون کنند و یقین داشتند که می توانند این هدف را به سرانجام برسانند.

مردم امروز همان مردم دوران اول انقلاب هستند، این درحالی است که برخی معتقد بودند مردم به بن بست رسیده اند که البته امام به آنها گفتند خود شما به بن بست رسیده اید. درحال حاضر هم همین طور است. یکی از هنرهای امام این بود که روی مردم مطالعه داشت و آنها را به درستی می شناخت. اکنون هم مردم به اعتقادات خود پایبند هستند و تزلزل ناپذیرند. روزی امام در بیت مرحوم آیت الله حائری، بنیان گذار حوزه علمیه قم، خطاب به علما اعلام کردند: «اگر ما می خواهیم اسلام و ایران از اضمحلال نجات پیدا کند باید خاندان پهلوی را از قدرت پایین بیاوریم چون استعمار انگلیس آنها را آورده و ما به دست آنها هم اسلام را از دست می دهیم و هم ایران به روز سیاه می نشیند». در آن مجلس آقای شریعتمداری هم حضور داشت و به امام گفت شما با کدام قدرت می خواهید چنین هدفی را محقق کنید، ما که بمب نداریم بر سر شاه بکوبیم. امام فرمود: «ما قدرتی داریم که از بمب قوی تر است» و منظورشان ملت بودند.عملا هم این حمایت را دیدیم؛ در طول 44 سال گذشته خیلی ها عنوان کردند که مردم از انقلاب رویگردان شده اند و مخالف هستند. بله، ممکن است مردم با من نوعی یا عملکرد ناپسند برخی مقامات مملکتی مخالف باشند اما قطعا زاویه ای با اسلام و انقلاب ندارند کما این که اگر امروز هم مشکلی برای انقلاب پیش بیاید مردم در صف اول هستند. بنابراین باید بین ملتی که اسلام خواه است با ملتی که با این آخوند، آن روحانی و آن مسئول مملکتی مشکل دارد، تفاوت قائل بود.

بله. البته مردم هم این کار را نمی کنند و این موضوع را می فهمند که اسلام با کسانی که ادعای اسلام خواهی دارند تفاوت دارد. وقتی عملکرد یک مسئول با قرآن تطبیق ندارد، راه او از اسلام جداست و نباید عملکرد او را پای اسلام گذاشت. متاسفانه برخی مسئولان با مردم همفکر، هم زبان و همراه نبوده اند در حالی که امام مردم را محرم راز می دانست و یک مردم شناس واقعی بودند که از همه اقشار جامعه از کارگر تا بازاری شناخت داشتند، در حال حاضر هم مقام معظم رهبری با وجود مشغله ای که دارند از دیدارهای مردمی غافل نبوده اند؛ مسئولان ما باید بدانند مقاومت فقط وظیفه مردم ما نیست و آنها هم مسئول هستند؛ در عین حال هم نباید اجازه دهند عده ای مانند اختاپوس از موهبات کشور سواستفاده کنند.