اعضای حوزه اقتصادی بریکس، طی ماه های اخیر بر شدت یارگیری و فعالیت خود در نظام بین الملل افزوده اند. «همکاری اقتصادی» میان کشورهای هند،روسیه،چین، آفریقای جنوبی و برزیل در حال تبدیل شدن به «هم افزایی اقتصادی»می باشد و با افزایش اعضای موثر این مجموعه، قطعا شاهد تسریع این روند خواهیم بود. در مقابل، آمریکا ازیک سو نگران تسریع روندحذف دلار از مبادلات جهانی بوده و از سوی دیگر، برخی شرکای اقتصادی آن مانند اتحادیه اروپا نیز با اعضای حوزه بریکس سطحی جدید از روابط اقتصادی و اعتباری را پایه ریزی کرده اند. در چنین وضعیتی، بریکس تبدیل به یک کابوس برای آمریکا شده است! ضمن آنکه برخی شرکای خاص آمریکا مانند انگلیس نیز هنوز تکلیف خود را با قدرت روز افزون این مجموعه اقتصادی به خوبی ندانسته و نسبت خود با آن را ترسیم نکرده اند.

اخیرا وزیران خارجه کشورهای گروه «بریکس» در نشست مقدماتی خود در آفریقای جنوبی خواستار بازنگری در نظم جهانی و فاصله گرفتن از کشورهای غربی شده اند.نالدی پاندور، وزیر امور خارجه آفریقای جنوبی گفت که هدف این گروه برعهده گرفتن رهبری در جهانی است که به دلیل تنش ژئوپلتیک، نابرابری و ناامنی دستخوش پراکندگی و شکاف شده است.نام بریکس از حروف اول نام کشورهای عضو به زبان انگلیسی گرفته شده است. گروه بریکس شامل برزیل، روسیه، هند، چین و آفریقای جنوبی است.نشست وزیران خارجه، مقدمه اجلاس رهبران کشورهای بریکس است که قرار است در ماه اوت امسال در آفریقای جنوبی تشکیل شود .برخی از ناظران بریکس را جایگزینی برای گروه هفت کشور توسعه یافته جهان می دانند که سران آن ماه گذشته نشست سالانه خود را در هیروشیما، ژاپن، برگزار کردند. رهبران برزیل و هند نیز به آن نشست دعوت شدند.در نشست هیروشیما، رهبران شرکت کننده به شدت از روسیه و چین انتقاد کردند.اما لولا داسیلوا، رئیس جمهور برزیل اتهامات وارد شده علیه روسیه در جنگ اوکراین را صرفا زمانی معتبر دانست که بر ریشه اصلی وقوع جنگ اوکراین، یعنی اصرار ناتو بر گسترش پیمان آتلانتیک شمالی به شرق و مداخله گرایی غرب در امور داخلی اوکراین تمرکز شود! موضوعی که مقامات و رسانه های غربی اساسا از تمرکز افکار عمومی دنیا بر روی آن گریزان هستند!

با گذار بشریت به هزاره سوم و تضعیف هژمونی آمریکا در نظام بین الملل و حرکت جهان به سوی ایجاد قطب بندی ها و مجامع جدید و حتی اصرار بازیگران بر ایجاد مناسبات راهبردی (و نه صرفا تاکتیکی) با یکدیگر، متوجه اهمیت حوزه بریکس و اهداف افتصادی و فرااقتصادی سران این حوزه خواهیم بود.جمعیت کشورهای بریکس مجموعا بیش از 3/2 میلیارد نفر یعنی حدود 40 درصد جمعیت تقریبا 8 میلیارد نفری جهان است.در اولین روز از نشست دو روزه وزیران خارجه بریکس در کیپ تاون، سوبرهمانیام جایشانکار، وزیر خارجه هند گفت که این گردهمایی باید «این پیام قوی را ارسال کند که جهان چندقطبی، در حال یافتن توازنی مجدد است و روش های قدیمی توانایی پاسخگویی به چالش های جدید را ندارد.»او گفت: «تمرکزگرایی اقتصادی در قلب مشکلاتی قرار دارد که ما با آنها مواجه هستیم و همین تمرکز اقتصادی است که کشورهای متعددی را نیازمند حمایت معدودی از کشورها کرده است.»واقعیت امر این است که در دوران ریاست جمهوری ترامپ، رسما چندجانبه گرایی اقتصادی ادعایی غرب (با مشارکت آمریکا-اروپا) به چالش کشیده شد و با شیوع ویروس کرونا، بیش از پیش ناکارآمدی نظم اقتصادی برآمده از ساز و کارهای اجباری و القایی غرب به دیگر بازیگران جهانی عیان گردید.در چنین شرایطی، افکار عمومی دنیا نسبت به لزوم گذار از بایسته ها و لوازم «تجارت جهانی به سبک غربی» متفق القول بودند اما راه مواجهه با این روند، شکل گیری یک شکل هندسی منظم ، ملموس با نگاهی آینده نگرانه در دنیاست. نگاهی که در سایه آن، بتوان استقلال اقتصادی کشورها را در عین همگرایی آنها با بازیگران دیگر تضمین کرد.

نیاز مبرم کشورهای درحال توسعه مائورو ویرا، وزیر امور خارجه برزیل، بریکس را سازوکاری ضروری برای ایجاد نظم جهانی چندقطبی توصیف کرد و گفت که «چنین نظمی منعکس کننده ابزار و نیازهای کشورهای در حال توسعه است.»ما ژئوسو، معاون وزیر خارجه چین، گفت که گروه بریکس می تواند گسترش یابد تا به کشورهای در حال توسعه و اقتصادهای بازار نوظهور کمک کند.سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه گفت که «بیش از ده ها» کشور از جمله عربستان سعودی برای پیوستن به این گروه ابراز تمایل کرده اند.بریکس، مجموعه منظم و هدفمندی است که کشورهای در حال توسعه می توانند حول آن با یکدیگر اتحادی راهبردی و منظم پیدا کنند. این همان قاعده ایست که منجر به ترس آمریکا و متحدانش در جهان امروز شده است. اکنون باید در این خصوص، هدف گذاری مدون ، زمانبندی شده و مستمری از سوی کشورمان وجود داشته باشد که خوشبختانه، شواهد موجود بیانگر عزم نظام جمهوری اسلامی در رسیدن به این هدف محسوب می شود. عضویت دائم ایران در سازمان همکاری شانگهای، بریکس، اتحادیه اقتصادی اوراسیا و... دستاوردهایی بزرگ می باشد که علاوه بر رفع تحریم های ظالمانه وضع شده علیه کشور یک ظرفیت بزرگ اقتصادی هم محسوب می شود. جمهوری اسلامی ایران از یک سو عضویت دائم در حوزه بریکس را مدنظر قرار داده و آن را تقویت می کند و همچنین درصدد عضویت فعال تر در اتحادیه اقتصادی اوراسیا و شانگهای می باشد. با هم افزایی این ظرفیت ها و چینش موارد مذکور در کنار هم، می توانیم به یک بازیگر خلاق اقتصادی در منطقه و نظام بین الملل تبدیل شویم و نیز در قالب برگزاری نشست های بریکس ، اوراسیا شانگهای و در قالب این مجامع می توانیم با هریک از اعضای آن روابط دو جانبه اقتصادی و سیاسی خاصی را تعریف کنیم که آن هم مبتنی بر دفع تهدیدات و تعریف فرصت های جدید است.عضویت ایران در بریکس ، مصداق دیگری از در هم شکستن پروژه شکست انزوای ایران محسوب می شود.این ظرفیت سازی های جدید به مثابه استراتژی تکثیر زمین های بازی است یعنی درحال خلق زمین های بازی متعددی در نظام بین الملل هستیم که برای ما فرصت ساز است و به طور طبیعی فشارها و اقدامات یک جانبه گرایانه طرف غربی را در تقابل با کشور ما خنثی یا به عقب خواهد راند.بنابراین، ماهیت سازمان همکاری های شانگهای یا حوزه بریکس از یک سو اقتصادی و از سوی دیگر، امنیتی -سیاسی بوده و قدرت دشمنان را در ابعاد و حوزه های گوناگون راهبردی، تاکتیکی و رفتاری محدود خواهد ساخت.