برخی از اظهارات در روزهای اخیر نه تنها باعث تعجب و حیرت آدمی می شود؛ بلکه دل انسان را به درد می آورد که چگونه برخی از آنان انسانی را کوچک و حقیر می شمارند و به مسئولیت های خود به عنوان یک رفع تکلیف می نگرند. از کسانی می نویسم که در روزهای اخیر بحث مربوط به نهضت ملی مسکن را با ساخت واحدهای 20 متری یکی دانستند تا تنها مجوزی دریافت کرده باشند برای ساخت لانه های زنبور برای زندگی انسان. اگر به قانون اساسی یا قوانین بالادستی اکثر کشورهای پیشرو و متمدن بنگرید، حتما حق برخورداری از مسکن در آن گنجانده شده است. در ایران نیز براساس اصل 31 قانون اساسی «داشتن مسکن متناسب با نیاز، حق هر فرد و خانواده ایرانی است. دولت موظف است با رعایت اولویت برای آنها که نیازمندترند، به ویژه روستانشینان و کارگران زمینه اجرای این اصل را فراهم کند». اگر متن قانون را با دقت بخوانید، قانون گذار صرفا نگفته داشتن مسکن، بلکه تاکید کرده است داشتن مسکن «متناسب با نیاز هر فرد». حال سوال این است در جامعه ای مثل جامعه ایران آیا مسکن 20 متری پاسخ گوی خانواده های ایرانی هست؟

قطعا پاسخ به این سوال خیر است. خانواده های ایرانی اصولا مانند کشورهای اروپای شرقی و حتی اروپای غربی به مسکن کوچک عادت ندارند؛ اما گرانی واحدهای مسکونی و افزایش سرسام آور قیمت مسکن که ناشی از سایر مسائل جامعه مانند تورم افسارگسیخته است (که فعلا خارج از بحث ما است) تهیه مسکن بزرگ را برای مردم دشوار کرده است.

ازاین رو ساخت وسازها متناسب با سلایق جامعه رو به سمت کوچک سازی رفته است؛ اما متاسفانه این کوچک سازی ها به دست آدم های کوچک هم افتاده است. آنچه اکنون رخ داده، این است که ساخت واحد کوچک که در شان یک خانواده ایرانی باشد، از 60 متر تا 80 متر است که بررسی بازار نشان می دهد سلیقه اکثر افراد جامعه این است؛ اما همین کوچک سازی متاسفانه دست عده ای سودجو است که تنها به ساختن و فروختن فکر می کنند. اینکه آیا یک ساختمان مثلا 70 متری می تواند شان یک خانواده سه نفری را فراهم کند؟ آیا نور مناسب دارد؟ آیا اتاق پذیرایی متناسب با خانواده های ایرانی است که معمولا پذیرای میهمان هستند؟ آیا فضای مشترک در ساختمان به گونه ای طراحی شده است که زندگی هر خانواده با زندگی خانواده دیگر تداخل نداشته باشد که موجب بروز اختلاف و ایجاد مشکلات بین همسایگان نشود؟

جواب به این سوالات را معماری و طراحی مناسب در ساختمان سازی می دهد. معماری مناسب عنصری فراموش شده در ساخت وساز است که متاسفانه سازندگان واحدها برای صرفه جویی و پرهیز از کاهش سود خودشان از آن صرف نظر می کنند.

مسکن کوچک ساختن کار سازندگان بزرگ و تواناست، نه بساز و بفروش ها. خانه 200 متری خودبه خود قابل تحمل و زیباست. هرکس صد متر به بالا بسازد، خانه ای ساخته که به هر حال می توان در آن راحت بود و نیاز به هنر چندانی ندارد. سازنده توانا کسی است که بتواند واحد کوچک اما منطبق با شان و انسانیت مردم بسازد. صریح می گویم ساخت خانه زیبا با در نظر گرفتن معماری مناسب موجب ایجاد خانواده ای شاد و جامعه ای با روحیه و اخلاقی می شود. در نظر گرفتن معماری مناسب برای خانه ها یعنی تنظیم مسائل روحی و اخلاقی مردم یک جامعه.خانواده ای که برای سوارشدن در آسانسور با دیگران چالش نداشته باشد، کفش خانواده ها مزاحم خانواده دیگر نباشد، صدای ساکنان در هم تداخل نداشته باشد و همه از نور و فضای مناسب برخوردار باشند، حتما از آرامش روحی و روانی کافی برخوردار خواهند بود؛ و این شدنی است! حتما می توان خانه هایی با متراژ متناسب (60 تا 80) ساخت که هم کرامت انسانی در آن رعایت شده باشد، هم آرامش با هم زیستن خانواده ها در کنار یکدیگر در نظر گرفته شود.

من در این سال ها هرگاه مسکنی برای اقشار کمتربرخوردار ساخته ام، در نظر داشته ام که همه نور مناسب داشته باشند (دادن نور ضعیف از داخل پاسیو به درون منازل کار سازنده حرفه ای نیست، نور مناسب یعنی نور خورشید سهم هر خانواده باشد؛ چراکه همه ما از خورشید سهم داریم). باید کرامت میهمان حفظ شود، باید مکان خواب مناسب شرایط استراحت باشد و باید معماری ساختمان به گونه ای باشد که راحتی هر واحد مخل آسایش دیگری نباشد. از این رو جامعه شاد، بانشاط و اخلاقی حاصل نمی شود، مگر با خانواده شاد و بانشاط و این میسر نمی شود، مگر آنکه مسکن مناسب را حق هر خانواده ای بدانیم.