آرشیو شنبه ۶ آبان ۱۴۰۲، شماره ۵۸۵۸
بازار پول و ارز
۱۲

بانک مرکزی ترکیه نرخ بهره را به 35 درصد رساند

نبرد سخت با تورم

ترکیه برای پنجمین بار از ماه ژوئن نرخ های بهره را افزایش داد؛ چراکه این کشور مبارزه خود علیه تورم را تشدید کرده است و تهدید بالاگرفتن درگیری ها در خاورمیانه می تواند چالش جدیدی را برای سیاستگذاران ایجاد کند. براساس گزارشی از فایننشال تایمز، بانک مرکزی ترکیه نرخ ریپو یک هفته ای معیار خود را با 5واحد درصد افزایش به 35درصد رساند.این افزایش چشم گیر در نرخ بهره تازه ترین نشانه از تغییر شدید در سیاست اقتصادی ترکیه از زمان انتخاب مجدد رجب طیب اردوغان در انتخابات ماه مه این کشور محسوب می شود. رئیس بانک مرکزی ترکیه، حفیظه غایه ارکان از زمان انتصابش در ماه ژوئن قول داده است تا زمان کاهش تورم که درحال حاضر بیش از 60درصدی است، سیاست پولی انقباضی را ادامه دهد. بانک مرکزی ترکیه اعلام کرد که انقباض پولی در طول زمان و به صورت تدریجی تا زمانی که چشم انداز تورم تا حد زیادی بهبود پیدا کند، ادامه خواهد داشت و درصورتی که تحولات ژئوپلیتیک به افزایش قیمت نفت منجر شود، به مثابه خطری برای چشم انداز تورم محسوب می شود.قیمت جهانی نفت برنت از ابتدای ماه ژوئن حدود 20درصد افزایش یافته و به 89دلار در هر بشکه رسیده است. کاهش تولید و صادرات نفت از سوی عربستان سعودی و روسیه تا حدی در این افزایش قیمت دخیل بوده است. ولی تحلیلگران نگران هستند که گسترده شدن جنگ میان حماس و اسرائیل به سمت درگیری منطقه ای وسیع تر سبب افزایش بیشتر قیمت ها شود.ترکیه بخش عمده ای از انرژی خود را وارد می کند. بنابراین علاوه بر افزایش تورم، رشد قیمت های نفت سبب می شود دولت در دستیابی به هدف خود برای کاهش کسری حساب جاری با مشکل مواجه شود. یک اقتصاددان ارشد در کپیتال اکونومیکس معتقد است که سیاست انقباضی بانک مرکزی و ارتباطات اخیر آن به بازسازی اعتبار و ایجاد اعتماد از اینکه این نهاد موضع جدی تری نسبت به تورم دارد، کمک کرده است. از زمان شروع ریاست ارکان، بانک مرکزی ترکیه نرخ ریپو یک هفته ای را بیش از چهار برابر افزایش داده است تا تورم را که به دلیل «تقاضای بیش از حد» و «افزایش قیمت انرژی» افزایش یافته است، مهار کند. سیاست نرخ بهره بالاتر تضاد بسیاری با اصرار طولانی مدت اردوغان بر این مساله دارد که با وجود دوره طولانی مدت تورم بالا، نرخ های استقراض باید در سطوح پایینی نگه داشته شود.

او در ماه سپتامبر به صورت عمومی از سیاست پولی انقباضی استقبال کرد که به کاهش تردیدها مبنی بر تغییر مسیر رئیس جمهور ترکیه قبل از انتخابات محلی سال آینده کمک کرد؛ انتخاباتی که حزب عدالت و توسعه در تلاش است تا در آن کنترل بزرگ ترین شهر کشور، استانبول را پس بگیرد.افزایش نرخ ها بخشی از بازنگری اقتصادی بزرگ تری است که توسط وزیر دارایی، مهمت شیمشک هدایت می شود. دولت مالیات ها را افزایش داده است، مجموعه ای از اقدامات برای کند کردن رشد وام های مصرفی و تجاری انجام داده و اجازه داده است لیر نوسان آزادانه تری داشته باشد.

سرمایه گذاران خارجی که پس از سال ها «سیاست های غیرارتدوکس اقتصادی» از ترکیه گریختند، به طور کلی دیدگاهی خوش بینانه درباره برنامه جدید دارند، حتی درحالی که درباره میزان آزادی عمل سیاستگذاران پیش از انتخابات شهرداری ها تردید وجود دارد. آنها همچنین به واکنش اردوغان نسبت به درگیری اسرائیل و حماس توجه زیادی داشته اند. پس از اظهارنظر او درباره اینکه «حماس یک گروه تروریستی نیست، بلکه گروهی برای آزادی است» سهام ترکیه به شدت کاهش یافت.

تلاش قبلی اردوغان برای کاهش نرخ بهره باعث شد تورم سالانه ترکیه به بالاترین حد خود در طول 25سال گذشته برسد؛ به طوری که سال گذشته به بیش از 85 درصد افزایش یافت و لیر به شدت تحت نظارت دولت قرار گرفت. با این وجود، پس از انتخاب مجدد در ماه مه، اردوغان که با اقتصادی ناپایدار و ذخایر خالی مواجه بود، کابینه جدیدی را برای تغییر این سیاست معرفی کرد. در زمان ریاست ارکان، بانک مرکزی نرخ بهره را بیش از 26واحد درصد افزایش داده است.

با این حال، با وجود تعدیل نرخ ها براساس تورم، که هنوز بسیار پایین تر از صفر است، بسیاری از معامله گران می گویند ترکیه به اندازه کافی تهاجمی عمل نکرده است و اگر می خواهد سرمایه گذاری بیشتری را در بازار اوراق جذب کند، باید سریع تر عمل کند. ولی شمشک می گوید که سیاست پولی انقباضی تر از آن چیزی است که نرخ اصلی نشان می دهد.پیش بینی برخی اقتصاددانان این است که بانک مرکزی ترکیه نرخ ریپو یک هفته ای خود را تا پایان سال جاری به 40درصد افزایش خواهد داد.