سعید ستودگان، تهیه کننده برنامه پرمخاطب حسینیه معلی است که تاکنون این برنامه در چهار فصل روی آنتن رفته و در هر فصل هم به مخاطبان این برنامه افزوده شده است.

وی در گفت و گو با جام جم در پاسخ به این سوال که برای ساخت برنامه های معارفی با ساختار جدید و جذاب چه مواردی نیاز است، بیان می کند: عرصه رسانه و مدیا و همچنین به طبع آن برنامه سازی تلویزیونی در این سال ها دچار تحول شده است. حتی برنامه های اجتماعی، علمی و به طور کلی برنامه هایی که در ژانرهای مختلفی در همه تلویزیون های دنیا ساخته می شوند، دچار تغییر و تحولاتی شده است. چون ذائقه مخاطب هم تغییر کرده و سعی شده تلویزیون ها این تغییر و تحول را در خودشان ایجاد کنند تا بتوانند سرپا بمانند و از مخاطبان خود عقب نمانند.

وی ادامه می دهد: ما درحوزه برنامه سازی به ویژه در ساخت برنامه های معارفی نیاز به خلاقیت و نوآوری داریم. اگر به برنامه های اجتماعی 20سال قبل نگاه کنید، متوجه می شوید همگی ساختار خودشان را داشته اند. یعنی یک مجری با یک کارشناس مقابل هم می نشستند و درباره یک موضوع با هم صحبت می کردند. اگر هم می خواستند خلاقیت به خرج بدهند، گفت و گو را در یکی از حرم های مطهر عتبات عالیات برگزار و زنده برای مردم پخش می کردند اما با گذشت سال ها، برنامه های اجتماعی نوآوری به خرج دادند و مسابقات عظیمی با دکورهای ویژه ساختند. معتقدم چنین خلاقیتی هم باید در برنامه های معارفی هم رخ بدهد.

وی می افزاید: ما با شروع حسینیه معلی سعی کردیم محور اول ساخت برنامه برای مان خلاقیت و نوآوری باشد. یعنی به گونه ای باشد که بتواند مخاطب را با خودش همراه کند و از آن کلیشه های قدیمی فاصله بگیرد. همچنین بتواند رنگ و لعاب جدیدی را با برنامه معارفی در ایام خاصی از سال به آنتن بدهد. ایامی که همه منتظر پخش برنامه های معارفی با محوریت ماه محرم و عزاداری برای سیدالشهدا هستند. به همین دلیل طراحی حسینیه معلی خلاقیت بود که از این خلاقیت بازخورد و نتیجه خوبی هم گرفتیم. ستودگان در بخش دیگری از این گفت وگو درباره دلیل موفقیت این برنامه و ویژگی های آن هم عنوان می کند: به نظرم خلاقیت و نوآوری که سال ها در ساخت برنامه های معارفی از آن غافل شده بودیم، باعث شد که حسینیه معلی با اقبال خوبی روبه رو شود و مورد توجه مردم قرار بگیرد.

این تهیه کننده در پاسخ به سوال دیگری درباره چگونگی ساخت برنامه های جذاب معارفی برای مخاطبان جوان و نسل امروز، توضیح می دهد: شناخت ذائقه مخاطب در برنامه سازی خیلی فاکتور مهمی است. این که برنامه ساز بداند حرفی را که می خواهد بزند، باید در چه فرمی برای مخاطب تولید کند تا برای او جذاب و قابل پذیرش باشد. بنابراین هر برنامه سازی در هر حوزه ای که فعالیت می کند، باید ذائقه مخاطبانش را بشناسد. وی درباره آیتم ها و بخش هایی که می تواند در چنین قالب برنامه سازی طراحی کرد می گوید: شما اگر بتوانید خلاقیت را در یک برنامه وارد کنید، یعنی طراحی خلاقیت، قوی باشد خودش باعث تولید یک ژانر می شود. حسینیه معلی، یک ژانر برنامه سازی را پایه گذاری کرد. ضمن این که می بینید محفل هم زاییده حسینیه معلی است و این نشان می دهد اگر ایده هر قدر جذاب باشد، می تواند موفق باشد و حتی به ساخت برنامه های دیگر هم کمک کند.

وی درباره سری جدید برنامه می افزاید: در مرحله پیش تولید برای ساخت سری جدید حسینیه معلی هستیم که قرار است در ماه شعبان روی آنتن برود و طبق برنامه ریزی های انجام شده به مدت 13شب این برنامه از شبکه سه با محوریت بازنمایی مراسم جشن و سرور مذهبی پخش خواهد شد.

سیدبشیر حسینی، استاد دانشگاه و پژوهشگر که با برنامه حسینیه معلی نیز همکاری داشته است، درباره خلاقیت و نوآوری که باعث شد این برنامه مورد توجه قرار گیرد به جام جم می گوید: فکر می کنم اولین چیزی که در ساخت این برنامه وجود داشت، عشق بود و بعد قدردانستن، چون آیین ها برای ما در وگوهر هستند. گروه برنامه سازی ما بر این باور بود این میراثی که ماداریم و این آیین ها مرواریدهای غلتانی هستند که درفرهنگ ماوجود دارد وگاهی اوقات مردم که مثل ماهی غرق درآب هستند، قدرآن را نمی دانند.

وی می افزاید: ما باید این جواهر را در یک قالب خوب دوباره عرضه کنیم تا مردم ببینند. خروجی برنامه همین را نشان می دهد. وقتی آیین مردمی را با خود مردم واقعی نشان می دهیم که البته می کوشیم یک مقدار بیشتر زیبایی و آراستگی رسانه ای داشته باشد، مردم این گونه هم اقبال می کنند.

وی در پاسخ به این سوال که چگونه می توان این خلاقیت و نوآوری را در برنامه های معارفی دیگری هم داشت، عنوان می کند: فکر می کنم عشق و مجاهدت است که در این مسیر راه را به برنامه ساز نشان می دهد. یعنی اول باید عاشقش باشیم و بعد باید برایش تلاش کنیم. به عنوان مثال درحال حاضر برای سری جدید این برنامه، دو گروه برنامه ساز وجب به وجب کشور را می گردند. فکر نمی کنم برنامه ای با این شکل سراغ داشته باشید. آقای نجم الدین شریعتی تعبیر جذابی داشت. او می گفت 25سال است من فارغ از این که مجری معارفی هستم در گروه های مختلف گروه معارفی رفته ام اما هیچ تیمی را تا الان ندیده ام که تا این حد روی کارش حساس باشد و برایش وقت بگذارد.

وی ادامه می دهد: ما همه موارد را در نظر می گیریم. یعنی بسیاری از دوستان به ما ایده می دهند و فکر می کنند طرح شان خیلی طلایی است و ما رد می کنیم. بعد اگر آنها هم مثل ما مشتاق باشند و وقت بگذارند و دلیل رد شدن ایده های شان را متوجه شوند، می بینند برای این برنامه چقدر ایده ها را می کوبیم و می سازیم و بعد باعث می شود کار را جدی تر بگیرند.

وی می افزاید: دکترای من فرهنگ و ارتباطات است. با این حال یک سال و اندی است که برای حسینیه معلی پژوهش می کنم و چیزهایی را با چشم خودم از کشورمان دیدم که تا به امروز نه دیده و نه شنیده بودم و بسیار شگفت زده شدم. لذا از همین حالا برای مخاطبان این برنامه در سری جدید نوید شگفتانه های بسیاری را می دهم. ضمن این که معتقدم می توان برنامه های معارفی خوب با رویکرد تازه از جنس حسینیه معلی ساخت که تا این حد مورد توجه قرار بگیرد.

حسینی درباره سری جدید برنامه بیان می کند: سری جدید برنامه که دراعیاد شعبانیه پخش می شود، یعنی از سوم شعبان یعنی ولادت سیدالشهدا(ع) تا ولادت امام زمان(عج) روی آنتن می رود. ساختار وپلتفرم برنامه همین شکل است. یعنی حضور مجمع الذاکرین است و مقابل آنها آیین ها و اجراهای اهل بیتی و لیکن با رویکردشادی خواهیم داشت. تا امروز به 19استان هم به صورت حضوری سر زده ایم و قرار است به همه استان ها سر بزنیم و طبیعتا تلاش مان این است که با تیم برنامه سازی آیین های شادی را شناسایی کنیم و برای شان طراحی برنامه انجام بدهیم.

وی ادامه می دهد: برخی آیین ها به دلایل مختلف در قاب رسانه نمی گنجد. از این رو هرکدام را که بتوانیم در این قالب تعریف کنیم در سری جدید حسینیه معلی خواهید دید. ضمن این که ما آیین های بسیاری داریم که شاید کمتر به گوش تان خورده باشد. از این رو در سری جدید با برخی آیین هایی روبه رو خواهید شد که شاید اصلا با آنها آشنایی نداشته باشید.

محمدحسین هاشمی گلپایگانی را با برنامه های «میدون» و«محفل» می شناسیم. تهیه کننده ای که باساخت برنامه محفل در ماه رمضان توانست نظر مخاطبان و به خصوص جوانان بسیاری را به برنامه اش جلب کند.

وی در گفت وگو با جام جم درباره فاکتورهای جذابیت برنامه های معارفی برای مخاطبان و همچنین نگاه تازه ای که در محفل داشت، بیان می کند: جذابیت یکی از مهم ترین فاکتورهایی است که باید در ساخت یک برنامه مد نظر داشت و ما هم سعی کردیم آن را در ساخت محفل در اولویت قرار دهیم. ضمن این که سعی کردیم سوژه های جذاب و به روزی را انتخاب کنیم که البته در چارچوب و قاب تلویزیون جای پیدا کنند.

وی درباره این که چطور می توان برنامه معارفی ساخت که بتواند با نسل جوان هم ارتباط برقرار کند هم توضیح می دهد: من فکر می کنم برای ساخت چنین برنامه ای باید زمان و انرژی گذاشت و دنبال بهترین ها بود. برای ساخت یک برنامه معارفی می توان یک مجری و یک کارشناس داشت و آنها درباره یک موضوع دینی صحبت کنند؛ اما اگر به دنبال جذابیت و ارتباط با مخاطب هستیم، باید خلاقیت به خرج دهیم و برای آن وقت بگذاریم. سوژه هایی را پیدا و انتخاب و روی آنها کار کنیم که برای مخاطب جذابیت داشته باشند. خوشبختانه این اتفاق در محفل افتاد و جوان ها هم برنامه را دوست داشتند.

هاشمی در ادامه عنوان می کند: ترکیب میز داوری یکی از نکات مهمی است که در محفل هم مورد توجه بود. یعنی ما سعی کردیم در این بخش ترکیبی داشته باشیم که با همه سلیقه ها مطابقت داشته باشد و بتواند هر مخاطبی را با خود درگیر کند. البته ترکیب و کنارهم قرارگرفتن این افراد هم نکته مهمی بود. شاید خیلی ها باشند که به تنهایی انتخاب خوبی برای یک برنامه باشند، اما این که بدانی از چه ترکیبی استفاده کنید و چه افرادی را کنار هم قرار دهید هم کار مهمی است و می تواند در جذب مخاطب تاثیرگذار باشد. در کل باید در ساخت چنین برنامه هایی نگاه متفاوتی داشت. ضمن این که باید نظرات مخاطب و به خصوص جوان ها را نیز در برنامه اعمال کرد تا مورد توجه شان قرار بگیرد و بدانند که گروه برنامه ساز به خواسته و نیاز و سلیقه آنها توجه دارد. ما هم مخاطب مان را جوان ها قرار دادیم و تلاش می کنیم در سری جدید نظرات شان را تا جایی که می توانیم در برنامه اعمال کنیم.

هاشمی درباره سری جدید محفل هم توضیح می دهد: درحال حاضر درگیر پیش تولید و پیداکردن سوژه ها هستیم تا با توجه به اقبالی که از فصل اول شد، بتوانیم نظر و رضایت مخاطبان بیشتری را در فصل دوم جلب کنیم.

محمود حکمت نیا، کارشناس مذهبی در گفت وگو با جام جم درباره فاکتورهای مهمی که در جذابیت و ارتباط مخاطبان با برنامه های معارفی موثر است، بیان می کند: برنامه سطوح مختلفی دارد. یعنی مخاطبان مختلفی با سلیقه های متفاوت پای برنامه های معارفی و مذهبی تلویزیون می نشینند و هرکدام دریافت خودشان را دارند. از طرفی باید به این نکته هم توجه داشته باشیم که تعدادی از این مخاطبان به صورت تخصصی آنها را دنبال می کنند و باقی مخاطب عام محسوب می شوند. بنابراین در ساخت یک برنامه تلویزیونی و به خصوص معارفی باید سلیقه های مختلف را در نظر گرفت.

وی می افزاید: بعضی اظهارنظرهایی که در برنامه های معارفی مطرح می شود، اگر سست بیان شود، اگر در کوتاه مدت اثری هم داشته باشد، در درازمدت این اثر از بین می رود. نکته سوم این که الان تلویزیون رقیب جدی دارد. یعنی هم فضای مجازی رقیب این رسانه به حساب می آید و هم تلویزیون های خارجی به عنوان رقیب با این رسانه به رقابت می پردازند. از این رو فکر می کنم هر برنامه ای که در این حوزه ساخته می شود، باید در قالب چارچوب تلویزیون باشد و هم سلیقه مخاطبانش به خصوص نسل جوان را هم در نظر بگیرد تا برنامه بتواند تاثیر خود را بگذارد.