نشست تخصصی اطلاع رسانی در بحران به مناسبت سالگرد زلزله کرمانشاه به همت شورای اطلاع رسانی دولت با حضور علی ربیعی دستیار اجتماعی رییس جمهور، هادی خانیکی، عضو هیات علمی گروه علوم ارتباطات دانشگاه علامه طباطبایی و محمد گلزاری دبیر شورای اطلاع رسانی دولت بعدازظهر دیروز در پژوهشکده سوانح طبیعی برگزار شد.

به گزارش پاد، هادی خانیکی در نخستین نشست از سری نشست های تخصصی در حوزه اطلاع رسانی بحران، ضمن تاکید بر اهمیت موضوع اطلاع رسانی در مواقع بحران و کنار هم قرار گرفتن مطالعات ارتباطی و مطالعات بحران، اظهار کرد: پیشنهاد این است که دولت در این شرایط پیچیده جامعه، به فکر تقویت سه حوزه «ارتباطات بحران»، «سلامت» و «محیط زیست» باشد. خانیکی با اشاره به دوران همه گیری کرونا گفت: مسائل بحران زا می تواند ما را نگران کند، اما در متن این تهدید، فرصتی هم از منظر ارتباطی وجود دارد و آن هم فرصت احیا و بازسازی وجهی از ارتباطات است که در جامعه آسیب دیده است.

خانیکی با بیان اینکه در جامعه ما نسبت به مسائل پیرامون نوعی کرختی به وجود آمده است، گفت: بعد از سیل نوروز 1398، رییس جمهور وقت هیاتی را برای بررسی سیلاب تشکیل داد و برای نخستین بار ابعاد اجتماعی و فرهنگی سیلاب مورد بررسی قرار گرفت. در استان گلستان وقتی مراجعه کردیم، اولین مساله نهادهای رسمی این بود که در میان ساکنان هیچ توجهی به هشدارهای نهادهای رسمی نشد و در نهایت سخنان نهادهای مورد اعتمادشان از جمله گروه هایی که آموزش معارف دینی را می دادند، پذیرفتند. در استان خوزستان نیز در میان اقوام عرب می گفتند که این سیل به صورت عمد برای جابه جایی اجباری آنها بوده است. این صاحب نظر حوزه علوم ارتباطات افزود: از این تجربه ها به کرات در سوانح مختلف وجود داشته است. بنابراین ارتباطات باید از طریق سرمایه اجتماعی، همبستگی، مشارکت و امید اجتماعی ایجاد شود و اگر این چهار مورد نباشد کار حکمرانی دچار اختلال می شود. وی ادامه داد: اشکال در این است که گزارش های رسمی در چرخه مناسبات رسمی باقی می ماند و به زبان عامه ترجمه نمی شود و به همین ترتیب فهم مشترکی بین نهادهای کارگزار و ارتباطی شکل نمی گیرد. عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی با تاکید بر اینکه باید ارتباطات بحران از طریق تربیت نیروهای متخصص دنبال شود، گفت: باید سرمایه اجتماعی افزایش یابد و همزمان برای گسست نهادهای رسمی و غیررسمی فکری شود. خانیکی همچنین بر بازگرداندن مرجعیت به رسانه های داخلی تاکید کرد.

دستیار اجتماعی رییس جمهور با بیان اینکه ما هنوز در علت یابی بحران های اجتماعی به تفاهم نرسیده ایم، گفت: یکی از بحران های کشور، عدم فهم مشترک در بحران های اجتماعی است.

علی ربیعی در نشست تخصصی اطلاع رسانی در بحران با اشاره به اینکه تاکنون به مباحث مدیریت بحران توجه کافی نشده است، گفت: ایران جزو 10 کشور بلاخیز دنیاست و بیش از 90 درصد انواع بحران ها را در ایران داریم. ربیعی با بیان اینکه در حال حاضر پیشرفت های زیادی درخصوص مدیریت بحران های طبیعی صورت گرفته است و امیدواریم این پیشرفت ها به ما در مدیریت بحران ها کمک کند، تاکید کرد: تاثیر بحران بر حیات اجتماعی آینده افراد نیز کمتر مورد توجه و بررسی قرار گرفته است و از این رو، برگزاری چنین نشست هایی از اهمیت زیادی برخوردار است. دستیار اجتماعی رییس جمهور گفت: در بحران ها، ارتباطات از اهمیت زیادی برخوردار است و البته منظور از ارتباطات، مساله ای فراتر از رسانه ها است. وی با بیان اینکه ما هنوز در علت یابی بحران های اجتماعی به تفاهم نرسیده ایم، گفت: یکی از بحران های کشور، عدم فهم مشترک در بحران های اجتماعی است. خود تصمیم در مساله اجتماعی، بحران ایجاد می کند. ربیعی یکی از بحران های مهم را بحران بروکراسی دانست و اظهار داشت: کشورهای شبیه ما در بحران های طبیعی آسیب پذیر هستند. مدیریت بحران در کشور در حال توسعه، مشکل است. یکی از مشکلاتی که به بحران طبیعی گره خورده است، گسترش حاشیه نشینی است و بلایا در روستاها و در میان حاشیه نشین ها بیشتر است. ربیعی به بحران خشکسالی در کشور اشاره کرد و گفت: در این زمینه اگرچه کارهای زیادی صورت گرفته، اما همچنان کارهای زیادی نیز انجام نشده است. دستیار اجتماعی رییس جمهور اضافه کرد: در هر سه مرحله بحران ها، چه پیش از بحران، حین بحران و پس از بحران، نقش ارتباطات، حیاتی است. مهم ترین عناوین مدیریت بحران هم، اطلاع رسانی صحیح است. علی ربیعی در پایان تاکید کرد: یکی از موارد مهم در زمینه مدیریت پیش از بحران، تشکیل تیم های رسانه ای است. اگر به این مساله اهمیت داده نشود، خود اطلاع رسانی، بحران زا می شود. حتی اینکه میزان اطلاع رسانی بیش از اندازه نیز باشد هم، بعضا بحران آفرین می شود.

دبیر شورای اطلاع رسانی دولت نیز ضمن تاکید بر اینکه هم مدیران و هم رسانه ها نیازمند تغییر نگرش نسبت به اطلاع رسانی در بحران هستند، تصریح کرد: نظام تصمیم گیری در بحران، فاقد برنامه هماهنگ است و باید دستورالعمل هایی در حوزه بحران تبیین شود که اگر به بحران رسیدیم، بدانیم چه مسیری را طی کنیم. محمد گلزاری در نشست تخصصی اطلاع رسانی در بحران، به بررسی دلایل شکست «اطلاع رسانی» در مواقع بحران پرداخت و اظهار داشت: افکار عمومی اطلاع رسانی ها را موثر نمی دانند، همچنین کاهش نفوذ دولت ها در اقناع افکار عمومی دومین دلیل عدم موفقیت در اطلاع رسانی در بحران ها است. گلزاری با بیان اینکه نظام تصمیم گیری در بحران، فاقد برنامه هماهنگ است، یکی از ریشه های آن را هراس از تصمیم گیری عنوان و تاکید کرد: عذرخواهی نکردن، عدم اطلاع رسانی و جبران خسارت باعث ایجاد نگاهی منفی در مردم نسبت به اطلاع رسانی خواهد شد. دبیر شورای اطلاع رسانی دولت تصریح کرد: در جامعه امروز، دسترسی به اخبار در شبکه های اجتماعی تسریع شده است، بنابراین باید برنامه ریزی مجددی صورت بگیرد. باید دستورالعمل هایی در حوزه بحران تبیین شود که اگر به بحران رسیدیم، بدانیم چه مسیری را طی کنیم. ارتقای ادراک مدیران نیز در این زمینه اهمیت دارد، بعضا مدیران روابط عمومی در این خصوص دچار مشکل می شوند. وی با بیان اینکه هم مدیران و هم رسانه های ما نیاز دارند در زمینه بحران، تغییر نگرش داشته باشند و این مهم با ارتباطات نقطه ای شکل نمی گیرد، افزود: بدون شک در بحران ها، رسانه ها و از همه مهم تر صداوسیما نقش دارند. باید در حوزه اطلاع رسانی آنها را به رسمیت بشناسیم. در اینگونه شرایط، ضروری است به دنبال ساماندهی اطلاع رسانی در بحران باشیم. محمد گلزاری در ادامه سخنان خود بر ضرورت ایجاد ارتباط موثر با تشکل های مردم نهاد و حمایت از پژوهش های کاربردی تاکید کرد و گفت: ضرورت دارد برخی آیین نامه ها با تشکیل کارگروه ویژه اصلاح شوند. مهم تر از همه اینها این است که رسانه های رسمی کشور نیز اعتباربخشی شوند.