در روزگار سلطه بی چون و چرای پدیده ای به نام «سرگرمی»، سخن گفتن از اندیشه کار آسانی نیست. اینترنت و به طور مشخص فضای مجازی، سلیقه مخاطبان را تا حد زیادی به سوی محتوای فست فودی سوق داده است و اسکرول کردن در شبکه های اجتماعی، شاهد خوبی بر این مدعاست. هر محتوا در شبکه اجتماعی اینستاگرام، تنها چند ثانیه فرصت دارد تا توجه بیننده را به خود جلب کند، اگر نکرد، بلافاصله از آن عبور می شود، چنان که انگار هرگز وجود نداشته است. در این شرایط، خودتان بگویید که یک مقاله بلند علمی چه جایی می تواند داشته باشد؟!

اوضاع در مدیوم های تصویری نیز همین گونه است. در فضای شبکه نمایش خانگی، اساسا نقش سرگرمی بسیار پررنگ تر از سایر موضوعات است. مواجهه بسیاری از ما با VODها اینگونه است که در زمان خستگی و بی حوصلگی، در مهمانی برای گذران وقت یا بعد از شام در کنار خانواده مان، سری به یکی از آنها می زنیم تا برای یکی- دو ساعت حال و هوایمان عوض شود. پس در این وضعیت، هر برنامه سازی موضوع سرگرمی را برای ساختن یک برنامه انتخاب کند، در ابتدای امر- یعنی از همان مرحله پیش تولید!- چند پله از دیگران جلوتر است.

سپنج، مجموعه ای است که به تهیه کنندگی حسین ربانی غریبی و گردانندگی علی درستکار، گفت وگوهایی اندیشه ورزانه را به عنوان موضوع فعالیت خود برگزیده است. حالا و بعد از پخش بیست و شش قسمت از این برنامه، می توان به درستی فهمید که عوامل آن، سبک زندگی و تفکر در پیرامون آن، در این موقعیت زمانی و مکانی خاص از تاریخ را به عنوان موضوع گفت وگوهای خود برگزیده اند. اما یک وقت می توان این موضوع را از زبان روانشناسان زرد و بازاری رهگیری کرد و یک وقت می توان از بزرگان فرهنگ و اندیشه معاصر، چند و چون این موضوع را جویا شد و به واقع این کجا و آن کجا؟ حسن انوری، ژاله آموزگار، منصوره اتحادیه، مصطفی ملکیان، نوش آفرین انصاری، منوچهر صدوقی سها، قطب الدین صادقی، هوشنگ مرادی کرمانی، محمد فاضلی، یونس شکرخواه، سیدمحمد بهشتی و... تنها بخشی از مهمان های نام آور و برجسته سپنج در بیست وشش قسمت منتشر شده هستند که راهکارهایی برای «هرچه بهتر بودن و اندیشیدن» را در صحبت هایشان ارایه می کنند. می دانم که بعد از پایان یک روز کاری سخت و بعد از صرف شام در منزل در کنار خانواده، تنها به یکی- دو ساعت محتوای سرگرم کننده احتیاج داریم که ما را از روز و روزگار فارغ کند. اما پیشنهاد می کنم یک شب، در چنین موقعیتی یکی از قسمت های سپنج را امتحان کنید. خود من این کار را کردم و از نتیجه آن، بسیار راضی بودم!