به جمع مشترکان مگیران بپیوندید!

تنها با پرداخت 70 هزارتومان حق اشتراک سالانه به متن مقالات دسترسی داشته باشید و 100 مقاله را بدون هزینه دیگری دریافت کنید.

برای پرداخت حق اشتراک اگر عضو هستید وارد شوید در غیر این صورت حساب کاربری جدید ایجاد کنید

عضویت
فهرست مطالب نویسنده:

اکبر عبدی قاضی جهانی

  • راهله استادهاشمی*، خسرو ثاقب طالبی، اکبر عبدی قاضی جهانی، جواد شیخ زاده

    این پژوهش با هدف کمی سازی ساختار توده های جنگلی ارس و بنه انجام شد. بدین منظور، توده بنه (Pistacia atlantica) در جزیره اسلامی و توده ارس (Juniperus excelsa) در منطقه کاغذکنان درنظر گرفته شدند و در هرکدام، یک قطعه نمونه مربعی شکل دائمی یک هکتاری به طور تصادفی پیاده شد. متغیرهای کمی قطر برابر سینه (DBH) و یقه، ارتفاع، قطر بزرگ تاج و قطرعمود بر آن برای تمام درختان اندازه گیری شد. الگوی پراکنش مکانی درختان با روش فاصله-آزیموت و تنوع ساختاری با استفاده از شاخص های مبتنی بر آمیختگی گونه ای، ابعاد درختان و موقعیت مکانی آنها بر اساس روش نزدیک ترین چهار همسایه تعیین شد. نتایج نشان داد در قطعه نمونه بنه، بیشترین فراوانی گونه ای شامل Pistacia atlantica و Ephedra major و در قطعه نمونه ارس، Juniperus excelsa و Cotoneaster nummularioides بود. میانگین DBH و سطح تاج پوشش در رویشگاه ارس 4 سانتی متر و 1195 متر مربع و در رویشگاه بنه 22 سانتی متر  و 5/569 متر مربع بود. میانگین شاخص آمیختگی 0/31 و 0/502 به ترتیب نشان دهنده آمیختگی گونه ای کم در توده بنه و آمیختگی زیاد در توده ارس بود. در هر دو توده اختلاف سطح تاج درختان زیاد و اختلاف ارتفاع درختان متوسط بود. مقدار متوسط فاصله 2/8 و 7/4 متر به ترتیب نشان داد که توده ارس، متراکم و توده بنه، تنک بود. ارزیابی نهایی نشان داد، تنوع ساختاری هر دو توده زیاد، اما تنوع ساختاری ارس (0/539) نسبت به بنه (0/459) در سطح معنی داری (5 درصد) بیشتر بود که اهمیت آمیختگی گونه ای در تنوع ساختاری را نمایان ساخت. اطلاعات به دست آمده، ابزار مهمی برای دخالت های پرورشی در توده، پایش و ارزیابی کارآمدی مدیریتی محسوب می شوند.

    کلید واژگان: آمیختگی گونه، الگوی مکانی، تمایز سطح تاج درختان، ساختار جنگل
    Raheleh Ostadhashemi *, Khosro Sagheb-Talebi, Akbar Abdi Ghazi Jahani, Javad Sheikhzadeh

    This research aimed to quantify the structure of juniper and pistachio forest stands. To achieve this, two one-hectare sample plots were randomly selected: Pistacia atlantica in the Eslami Island region and Juniperus excelsa M. Bieb. in the Kaghazkonan region. Quantitative measurements included diameter at breast height (DBH), collar diameter, tree height, and crown diameter for all trees. The spatial pattern of the two stands was analyzed using the distance-azimuth method, and structural diversity was assessed in terms of species mingling, tree dimensions, and spatial position based on the four nearest neighbors method. The results showed that the most abundant species were P. atlantica and Ephedra major in plot 1, and J. excelsa and Cotoneaster nummularioides in plot 2. The average DBH and canopy cover were 22 cm and 569.5 m² in plot 1, and 4 cm and 1195 m² in plot 2, respectively. Species mingling was low in plot 1 (0.31), while plot 2 had higher mingling (0.5). Additionally, crown area differentiation was high, while height differentiation was intermediate in both stands. The mean distances between trees, 7.4 m in plot 1 and 2.8 m in plot 2, indicated sparse and dense stands, respectively. The assessment of structural diversity showed high values for both stands, with plot 2 (0.539) having significantly higher diversity than plot 1 (0.459). This highlights the importance of species mixture in the structural diversity of forest stands. This information serves as an important tool for silvicultural interventions, monitoring, and evaluating forest stand management effectiveness.

    Keywords: Crown Area Differentiation, Forest Structure, Spatial Pattern, Species Mingling
  • مرجان شیرازی، بهرام آجورلو*، کامبیز پورطهماسی، بهروز عمرانی، اکبر عبدی قاضی جهانی

    از روش علمی باستان درخت گاه شناسی در باستان شناسی برای سال یابی مطلق آثار باستانی چوبی و نیز کاربست چوب در آثار معماری تاریخی استفاده می شود. پرسش اصلی پژوهش حاضر، تعیین قدمت مسجد تاریخی معروف به قرمز در شهرستان بناب استان آذربایجان شرقی است که علی رغم ثبت در فهرست آثار ملی ایران، اصالت تاریخی آن جای ابهام و پرسش داشته است. هرچند فرضیه سبک شناسی معماری پیشنهاد می کند که مسجد قرمز بناب در گروه بناهای ستون دار دوره صفوی، مانند مسجد ملارستم مراغه و کاخ چهل ستون اصفهان، قرار می گیرد؛ اما برای تایید این فرضیه، هیچ کتیبه و سند تاریخی وجود ندارد. پس از تهیه مقطع از ستون های چوبی جنس صنوبر مسجد قرمز، الگوی رشد به دست آمده از آن، به روش درخت گاه شناختی با نمودار الگوی رشد درختان ارس شرق فلات آناتولی مقایسه شده است. الگوی رشد درختان پهنه آذربایجان - حوضه دریاچه ارومیه - با نمونه برداری و اندازه گیری پهنای حلقه های رشد درختان ارس منطقه جزیره شاهی دریاچه ارومیه تهیه شده است و مقایسه نمودار حاصل با منحنی رشد درختان ارس و بلوط در شرق فلات آناتولی، نشان دهنده انطباق بالای الگوی رشد هر دو منطقه همسایه است؛ بنابراین، برای سال های دورتر که منحنی رشد درختان منطقه جزیره شاهی را پوشش نمی دهد، منحنی درختان شرق فلات آناتولی - حوضه دریاچه وان - به عنوان مرجع قابل استفاده است. برمبنای اصل اعتبار واپسین تاریخ پس از ساخت اثر چوبی در روش باستان درخت گاه شناسی، قدمت سال های پایانی دوره صفوی و حدود سال 1706 م برای مسجد قرمز بناب پیشنهاد می شود.

    کلید واژگان: باستان درخت گاه شناسی، درخت ارس، درخت صنوبر، دوره صفوی، مسجد قرمز بناب
    Marjan Shirazi, Bahram Ajorloo*, Kambiz Pourtahmasi, Behruz Omrani, Akbar Abdi Ghazi Jahani

    Archaeology deploys the scientific method of archaeo-dendrochronology for the absolute dating of wooden works applied in historic architectural heritage. The main question of the current research is to date historic mosque known as Red in Bonāb town of East Azerbaijan province. Despite being registered in the list of national monuments of Iran, the historical authenticity of this mosque has been doubtful. Although the architectural stylistic hypothesis suggests that Bonāb Red Mosque is placed in the group of columned buildings of the Safavid period, such as the Molla Rustam Mosque in Maragheh and the Chehlsotun Palace in Isfahan, there are no inscriptions or historical documents to confirm this hypothesis.After preparing a cross-section from the spruce wooden columns of the Red Mosque, the growth pattern sampled from it has been compared with the growth pattern diagram of juniper trees in the east of the Anatolian plateau by the method of dendrochronology. The pattern of tree growth in Azerbaijan region - Lake Urmia basin - has been prepared by sampling and measuring the width of growth rings of juniper trees in the Shāhi Island area of Lake Urmia; and comparing the resulting graph with the growth curve of juniper and oak trees in the east of the Anatolian plateau, shows the high compatibility of the growth pattern of both neighboring regions; Therefore, for the more far years ago that do not cover the tree growth curve of the Shāhi Island region, the tree curve of the eastern Anatolian Plateau - Lake Van Basin - can be used as a reference.Based on the principle of validity of Terminus post quem after the construction of the wooden work in archaeo-dendrochronology, the date of the last years of the Safavid period and around 1706 AD is suggested for the Red Mosque of Bonāb.

    Keywords: Archaeo-Dendrochronology, Juniperus, Safavid Era, The Red Mosque In Bonab
  • اکبر عبدی قاضی جهانی *، نایب خالق اوغلو امینو

    این پژوهش به منظور بررسی ضرایب همبستگی ساده، همبستگی چندگانه، رگرسیون و تجزیه علیت صفات مورفولوژیکی در 12 جمعیت -Elymus tauri از شمال غرب ایران در باغ گیاهشناسی تبریز در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در 4 تکراردر پاییز سال 1390 کشت گردید. ضرایب همبستگی ساده، چندگانه، رگرسیون نزولی، تجزیه علیت صفات مرتبط با عملکرد محاسبه شد. نتایج نشان داد که بین عملکرد خشک همبستگی بالایی با تعداد کل پنجه، تعداد پنچه بارور، تعداد برگ در پنجه، طول برگ پرچم، وزن خشک بوته، وزن تر بوته، عملکرد تر وجود داشت. این صفات با عملکرد رابطه مستقیم داشته و از اجزاء عملکرد محسوب شدند. برآورد همبستگی صعودی گام به گام نقش بیشتر صفات تعداد کل پنجه در بوته و تعداد برگ در پنجه در بالا بردن میزان عملکرد مشخص گردید. بعلاوه زیاد بودن ضریب همبستگی چند گانه موازنه شده صفات با عملکرد (842/0=Radj) مشخص نمود که در گزینش و اصلاح توده های برتر از حیث عملکرد بیولوژیک این صفات باید مد نظر قرار گیرد.

    کلید واژگان: گام به گام، موازنه شده، نزولی، همبستگی، Elymus Tauri
    A. Abdi Ghazi Jahani *, N. Khaliq Aminov

    This research was conducted in order to investigate simple correlation coefficients, multiple correlation, regression and causality analysis of morphological traits 12 Elymus tauri populations from northwest Iran in Tabriz Botanical Garden in the form of randomized complete block design in 4 replications in the fall of 2012. Simple and multiple correlation coefficients, downward regression, causality analysis of traits related to performance were calculated. The results showed that there was a high correlation between the dry yield with the total number of tillers, the number of fertile tillers, the number of leaves per tiller, the length of the flag leaf, the dry weight of the plant, the wet weight of the plant, and the wet yield. These traits have a direct relationship with performance and were considered as components of performance. Estimation of step-by-step upward correlation revealed the role of traits of the total number of leaves per plant and the number of leaves per leaf in increasing the yield. In addition, the high balanced multiple correlation coefficient of traits with performance (Radj=0.842) indicated that these traits should be taken into consideration in selecting and improving the superior stands in terms of biological performance.

    Keywords: Balanced, Correlation, Descending, Elymus Tauri, Stepwise
  • اکبر عبدی قاضی جهانی*، نایب خالق امینو
    سابقه و هدف

    چمن گندمیElymus tauri (Boiss. & Balansa)  از گونه های مقاوم به خشکی و سرما است که در دامنه های صخره ای، سنگلاخی با شیب تند آذربایجان، البرز و بخشی از زاگرس می روید. گیاهی چندساله است. ریشه ای قوی و مقاوم در برابر چرای مفرط دام ها دارد. از گونه های خوش خوراک مرتعی برای چرای دام می باشد. تنوع ژنتیکی گراس ها تحت تاثیر عوامل مختلف مانند فعالیت های بشری، محیطی، سیستم گرده افشانی، رانش ژنتیکی و اندازه جمعیت قرار می گیرد. ازاین رو، عوامل اکوجغرافیایی نیز از فاکتور های مهم تاثیرگذار در ساختار و تنوع ژنتیکی جمعیت ها هستند. هدف از این پژوهش، بررسی تاثیر ارتفاع رویشگاهی و سطح پلوییدی بر تنوع صفات ساختاری و عملکردی جمعیت های گونه Elymus tauri در شمال غرب ایران بود.

    مواد و روش ها

    مواد آزمایشی شامل بذر 12 جمعیت بومی گونه E. tauri بود که عمدتا از مراتع استان های آذربایجان شرقی و اردبیل جمع آوری شد. در زمان جمع‎آوری، ارتفاع از سطح دریا موقعیت جغرافیایی با GPS ثبت شد. بذرهای جمع آوری شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در 4 تکرار در مزرعه تحقیقاتی در شمال غربی شهر تبریز در ارتفاع 1350 متری و در حاشیه رودخانه آجی چای کاشته شدند. آب و هوای منطقه نیمه خشک، بافت خاک ایستگاه از نوع لومی سبک و شنی، میزان مواد آلی و عناصر شیمیایی خاک (NPK) ضعیف تا متوسط بود. هدایت الکتریکی 2/6 میلی موس بر سانتی متر مربع بود. pH خاک مزرعه (55/7 (pH= قلیایی بود. آزمایش در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در 4 تکرار انجام شد. برای جلوگیری از اثرهای سوء رقابت بین گیاهان، از هر تیمار 4 لاین کشت شد. فاصله بین خطوط 40 سانتی متر و فاصله بین بوته ها هم در هر خط 40 سانتی متر بود. آبیاری و وجین علف های هرز در طول دوره کاشت انجام شد. تعداد 10 بوته از دو ردیف میانی هرکرت به طور تصادفی انتخاب و صفات عملکردی و ساختاری اندازه گیری و ثبت گردید. ژنوتیپ ها بر اساس ارتفاع رویشگاهی و سطوح پلوییدی گروه بندی شدند. تجزیه واریانس داده ها بر اساس دو دامنه ارتفاعی (منشا جمع آوری بذر) انجام شد. مقایسه میانگین ها با استفاده از روش دانکن انجام شد.

    یافته ها

    نتایج تجزیه آزمون T تست نشان داد که بین دو دامنه ارتفاعی از لحاظ میانگین کل صفات تعداد کل پنجه، طول برگ دوم، وزن بوته، وزن خشک بوته، عملکرد علوفه خشک، تعداد پنجه بارور، تعداد پنجه غیربارور، طول سنبله، طول برگ پرچم و تعداد سنبلچه در سطح احتمال 5% اختلاف معنی دار وجود داشت. در بیشتر صفات مورد بررسی بین جمعیت های واقع در دو دامنه ارتفاعی تفاوت معنی داری وجود داشت، به طوری که میانگین صفات ساختاری و عملکردی در نواحی مرتفع نسبت به نواحی کم ارتفاع کاملا برتری داشت. گروه بندی بر اساس ارتفاع رویشگاهی نشان داد که جمعیت های واقع در ارتفاعات کمتر از 1600 متر از سطح دریا عمدتا دیپلویید بودند، در صورتی که جمعیت های واقع شده در ارتفاعات بالاتر از 1700 متر تتراپلویید بودند. نتایج تجزیه خوشه ای و تجزیه به مولفه های اصلی صفات مورد مطالعه، گروه بندی جمعیت ها را بر اساس ارتفاع رویشگاهی و سطوح پلوییدی تایید کرد. همچنین نمودار بای پلات، ضمن تایید گروه بندی تجزیه خوشه ای، طبقات ارتفاعی و سطوح پلوییدی را بخوبی از همدیگر متمایز نمود.

    نتیجه گیری

    این گیاه در رویشگاه های مرتفع سازگاری بهتری دارد، به طوری که شرایط سردسیر را به مناطق معتدل ترجیح می دهد. میانگین بالای بیشتر صفات عملکردی و ساختاری در جمعیت های تتراپلویید صحت گروه بندی را تایید کرد. با توجه به اینکه این گونه در مناطق سردسیری رشد بیشتری دارد، برای ادامه فرایند، بهتر است گزینش و اصلاح از جمعیت های پلی پلویید در مناطق مرتفع استفاده شود.

    کلید واژگان: صفات ملکردی، صفات ساختاری، گروه بندی، ارتفاع زیستگاه، دیپلوئید، تتراپلوئید
    AKBAR ABDI GAZIJAHANI *, Naib Khaliq Aminov
    Background and purpose

    Wheatgrass Elymus tauri (Boiss & Balansa) is a drought- and cold-resistant species that grows on rocky, stony slopes with steep slopes in Azerbaijan, Alborz and some parts of Zagros, Iran. It is a perennial plant. It has a strong root and is resistant to excessive livestock grazing. It is one of the delicious species of pasture for livestock grazing. The genetic diversity of grasses is affected by various factors such as human activities, the environment, pollination system, genetic drift, and population size. Therefore, ecogeographical factors are also important influencing factors in the populations’ structure and genetic diversity. The aim of this study was to investigate the effect of habitat height and ploidy level on the diversity of structural and functional traits of Elymus tauri populations in the northwest of Iran.

    Methodology

     The experimental materials included the seeds of 12 native populations of E. tauri, which were mainly collected from the pastures of East Azerbaijan and Ardabil provinces. At the time of collection, the altitude and geographical coordinates of locations were recorded using GPS. The collected seeds were sown in a research farm using a randomized complete block design in four replications in the northwest of Tabriz city, Iran, at 1350 m above sea level and on the edge of the Aji Chai River. The region’s climate is semi-arid, the texture of the station's soil is light loamy and sandy, and the amount of soil organic matter and chemical elements (NPK) was weak to moderate. The electrical conductivity was measured as EC=6.2 millimos per square centimeter. Soil pH (pH=7.55) was alkaline. Each plot contains four 6m lines. The distance between lines was 40 cm, and the distance between plants on each line was 40 cm. Irrigation was made during the plant growth period. The number of 10 plants from the two middle rows of each plot was randomly selected, and yield and morphological traits were measured and recorded. Genotypes were grouped based on habitat altitude and ploidy levels. A statistical analysis (T-test method) was made between two groups for habitat altitude.

    Results

    The results of the T-test analysis between the two altitude ranges showed there were significant differences between the two altitudes in terms of the tillers number, the length of the second leaf, the fresh and dry weight of the plant, the number of fertile tillers, the number of infertile tillers, the length of the spike, the length of the flag leaf and number of spikelets (P<0.05). The means of populations in the upper areas were higher than those in the lower areas. Grouping based on altitude showed that populations at altitudes less than 1600 m above sea level were diploid, while populations at altitudes higher than 1700 m were tetraploid. The cluster analysis and principal component analysis (PCA) results confirmed the grouping of populations based on habitat altitude and ploidy levels. Also, the biplot of PC1 vs. PC2 confirmed the grouping of cluster analysis.

    Conclusion

    This plant had better adaptation in high altitude habitats, so it has grown better in cold conditions than in mild temperate and plain areas. The higher mean values of many traits in the tetraploid populations confirmed the correction of the grouping. Considering that this species grows more in cold regions, it was suggested to use polyploid populations from higher altitude areas to improve breeding varieties.

    Keywords: Functional traits, Structural traits, grouping, habitat height, diploid, Tetraploid
  • اکبر عبدی قاضی جهانی، نگار ولی زاده*

    گل محمدی یکی از ارزشمندترین و مشهورترین گیاهان دارویی جهان به شمار می رود. اسانس، گلاب و گل خشک از فراورده‎های صادراتی آن است. اسانس در صنایع عطرسازی، آرایشی و درمانی استفاده می شود و در بهبود افسردگی و طب سنتی کاربرد فراوانی دارد. گل محمدی در شمال غرب کشور در استان های آذری زبان نظیر آذربایجان ‎شرقی، آذربایجان ‎غربی، اردبیل، زنجان و همدان به قیزیل گول معروف است و جایگاه ویژه‎ای در زندگی مردم منطقه دارد. 10درصد سطح زیر کشت این محصول در کشور به آذربایجان ‎شرقی اختصاص دارد که بیش از 60درصد آن در شهرستان اسکو تولید می شود. نظر به ارزش افزوده بالای گل محمدی و سودآوری اقتصادی آن، توسعه کشت ارقام بومی گل محمدی استان آذربایجان‎ شرقی و سرمایه گذاری در صنایع جانبی و فراوری آن، علاوه بر اینکه فرصت خوبی را برای اشتغال زایی و رفع بیکاری جوانان ایجاد می کند، در حفاظت، کنترل و مهار سیلاب‎ها، جلوگیری از فرسایش خاک و حفظ و تقویت تنوع‎زیستی گونه‎های دارویی و مرتعی نقش موثری دارد.

    کلید واژگان: ارقام، توسعه، گلستان، گل محمدی، مدیریت
    AKBAR ABDI GAZIJAHANI, Negar Valizadeh *

    Damask rose is one of the most valuable and famous medicinal plants worldwide. Its essential oil, rose water, and dried flower buds are exported. Essential oil can be used in the perfumery, cosmetic, and therapeutic industries and is widely used in depression treatment and traditional medicine. In the northwest of the country, in the provinces of East Azarbaijan, West Azarbaijan, Ardabil, Zanjan, and Hamedan, the damask rose is known as Qizil Gul. It has a special place in the lives of the region's people. 10% of the cultivated area of this product in the country is allocated to East Azerbaijan. More than 60% of it is produced in Osko City. Due to the high added value and economic profitability of the rose, it is recommended to develop the cultivation of native varieties of rose in East Azerbaijan province. Also, investing in processing industries leads to new job creation. In addition, rose cultivation with native varieties protects and controls floods. It also prevents soil erosion and preserves and strengthens medicinal and rangeland biodiversity.

    Keywords: Cultivars, Development, Garden, Rosa damascena, management
  • یوسف ایمانی دیزج یکان*، اکبر عبدی قاضی جهانی

    از دوران باستان جنس تیموس یکی از مهم ترین وشناخته شده ترین گیاهان کاربردی در زمینه دارویی و خوراکی به شمار می رود. آویشن آذربایجانی یکی ازهفت گونه ی آویشن موجود در استان آذربایجان شرقی است. برای اجرای این تحقیق اندام های هوایی گونه مورد نظر از دو منطقه واقع در استان آذربایجان شرقی برداشته شد. نمونه ها درسایه و دمای طبیعی آزمایشگاه خشک و با آسیاب پودر شد. اسانس آن ها به روش تقطیر با آب در طی 5/2ساعت گرفته شد. رطوبت موجود در اسانس ها با استفاده از سولفات سدیم بدون آب گرفته شد. ترکیبات سازنده دراسانس ها با استفاده از اطلاعات به دست آمده از طیف های  GCو  GC-Massشناسایی شد. 11 و 9 ترکیب موجود در روغن های فرار استحصالی ازنمونه های مناطق میشو و اسپیران به ترتیب 62/94 و 08/86 درصد کل  ترکیبات سازنده های اسانس را تشکیل می دهند. ترکیبات لینالول با (57/65 درصد)، سیترونلول (63/15 درصد) و ژرانیول (79/2 درصد) در نمونه میشوولینالول (36/46 درصد)، ژرانیول (74/26 درصد) وژرانیل استات (17/6 درصد) در نمونه اسپیران از ترکیبات اصلی اسانس این گونه می باشند. با توجه به درصد بالای لینالول به دست آمده ازاسانس آویشن آذربایجانی در استان آذربایجان شرقی و کاربرد این مونوترپن الکلی در صنایع آرایشی و عطرسازی می توان ازاسانس این گونه در صنایع دارویی و بهداشتی استفاده نمود.

    کلید واژگان: آویشن آذربایجانی، روغن فرار، تقطیر با آب، لینالول و آذربایجان شرقی
    Yousef Imani Dizajeyekan *, Akbar Abdi Ghazijahani

    From ancient times between people Thymus genus is one of the important and known plant groups as medicinal and edible herbs.E-Azarbayjan province with nearly 7 species belong to Thymus genus with local name(Kahlik Outi) is one of the rich provinces of Iran from this viewpoint. Thymus migricus is one of the species belong to this genus.For determination of essential oil compounds samples were collected from Mishoo and Espiran regions at flowering stage.Geographycal characters were registered by GPS and soil samples were taken from 30cm depth.. Collected plants were transferred to lab and dried on natural and shadow condition. Then they grinned and essential oil extraction was done by hydrodistillation method with Clevenger apparatus (Pharmacopoeia Britanica) for 2.5 hours.Essential oils were dried by sodium sulfate anhydrous. Essential oils compounds were identified by gas chromatography (GC) and coupled gas chromatography-mass spectroscopy instruments(GC/MS).Eleven and nine compounds in Mishoo and Espiran were determined in essential oils respectively. The results show that essential oil yield in Mishoo is (0.93%) and Espiran is (0.38%) with respect to dry weight of samples and major compounds are linalool(65.57- 46.36 %),citronellol(15.63- 0 %) , geraniol(2.79- 26.74 %) geranil acetate(2.83- 6.17%) respectively.Thymus migricus essential oil with high percent of linalool can be used in cosmetic and perfume industries.

    Keywords: Thymus migricus, Essence, hydro-distillation, linalool, E-Azarbayjan
  • حنیفه سید حاجی زاده*، بهروز عبادی، محمدرضا مرشدلو، اکبر عبدی قاضی جهانی

    عطر گل محمدی ایران، به سبب کیفیت زیاد و رشد در شرایط اقلیمی مناسب از مرغوبیت خاصی برخوردار است. ژنوتیپ گیاه به مانند شرایط اقلیمی تاثیر زیادی بر کیفیت گلاب ، تولید اسانس و سایر فرآورده های جانبی که از ارزش افزوده بالاتری برخوردار بوده، دارد. بدین منظور پژوهشی در قالب طرح بلوک کامل تصادفی در سه تکرار برای بررسی مورفولوژیکی و فیتوشیمیایی توده های بومی گل محمدی جمع آوری شده در استان آذربایجان شرقی انجام شد. نتایج نشان داد، صفات مورفولوژیکی اندازه گیری شده در دو ژنوتیپ خاردار و بی خار در مناطق بررسی شده دارای اختلاف معنی دار بودند. منطقه قاضی جهان با پوشش گل محمدی بی خار، از نظر عملکرد و دارا بودن مقادیر بالای صفات اندازه گیری شده مناسب ترین منطقه بود و پس از آن مناطق نادیلو و خراجو با پوشش گل محمدی بی خار عملکرد و پتانسیل مناسبی داشتند. از بین 14 صفت مورفولوژیکی به همراه عملکرد و درصد اسانس، صفات وزن تر و خشک گلبرگ، وزن تر و خشک غنچه، وزن تر گل، طول و عرض گلبرگ، تعداد غنچه در هر شاخه و درصد اسانس دارای بیشترین همبستگی مثبت و معنی دار با صفت عملکرد گل بودند. ترکیب های سیترونلول (Citronellol) و ژرانیول (Geraniol) در هر گروه ژنوتیپ خاردار و بدون خار به میزان بالایی مشاهده شدند. مقدار سیترونلول (Citronellol) در ژنوتیپ خاردار نسبت به ژنوتیپ بی خار بیشتر بود. از طرفی، میزان ماده موثره ژرانیول (Geraniol) در ژنوتیپ بی خار نسبت به ژنوتیپ خاردار بیشتر بود. تفاوت قابل توجهی در عطر توده های خار دار با انواع بدون خار وجود داشت. از نظر طول و عرض برگ و تعداد شاخه در بین توده های مختلف تفاوت معنی داری وجود نداشت. این تفاوت ها راه را برای معرفی انواع جدیدی از گل محمدی برای صنعت کشت و پرورش ایجاد می کند.

    کلید واژگان: اسانس، تنوع ژنتیکی، عملکرد گل، فنوتیپ
    Hanifeh Seyed Hajizadeh *, Behrouz Ebadi, Mohammad Reza Morshedloo, Akbar Abdi Ghazijahani

    Essential oil of Iranian damask rose has a high quality because of the desired climatic and growing conditions.  Plant genotype as well as climatic conditions by affecting the amount of rose water, essential oils and the other by-products increases its economic value. In the present study, a RCBD design was conducted to investigate the morphology and phytochemical characteristics of six damask rose landraces, collected from east Azerbaijan province. Investigated landraces showed a significant difference among morphological traits. According to morphological characteristics landraces were grouped in two distinct classes including, with thorn and without thorn. Qazi Jahan, Nadilu and Kharaju landraces (without thorn) were the most suitable ecotypes in terms of flower yield and growth. Interestingly, the fresh and dry weight of petals, buds and flowers and number of buds per branch as well as essential oil content had a positive and significant correlation with flower yield. Essential oil analysis showed that citronellol, geraniol and n-nonadecane were the major components of rose landraces. The amount of citronellol in genotypes with thorn wild was higher than others. On the other hand, n.nonadecane was the dominant components in genotype without thorn. Our results demonstrated that there are significant differences among two classes of genotypes (with/without thorn) in terms of essential oil quality and flower yield. Among the 16 morphological traits in addition to yield and the percentage of essential oil, petal fresh/dry weigh, flower fresh weight, petal length/width and number of petals were important indices that influenced yield and percentage of essential oil of damask rose. There was a significant difference in odor of thorny landraces with the others without thorn. There was no significant difference in leaf length and width and number of branches per area between different landraces. These differences introduce a new variety of damask rose for breeding program and industry.

    Keywords: Essential oil, Flower yield, Genetically diversity, Phenotype
  • اکبر عبدی قاضی جهانی*، سید اسمعیل سیدیان، محمد دادمند، پروین صالحی شانجانی

    هدف از این بررسی، ارزیابی قابلیت ترکیب پذیری عمومی درختان بنه (Pistacia atlantica) براساس صفات رویشی بود. به این منظور در سال 1382 تعداد 10 پایه پدری با هفت پایه مادری درختان بنه در جزیره اسلامی دریاچه ارومیه تلاقی داده شدند. بذرهای حاصل از تلاقی در موسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع کشور کشت شد. صفات رشد طولی سالانه و قطر یقه نتاج حاصل در سال های 1385، 1386 و 1396 و سطح تاج پوشش و حجم چوب تنه در سال 1396 اندازه گیری گردید. برآورد قابلیت ترکیب پذیری بر اساس میانگین رشد سالانه و قطر یقه در نتاج تلاقی های مختلف در سال های 1385، 1386 و 1396 نشان داد که برترین ترکیب در سال 1385 F12×M10، در سال 1386 F13×M6 و در سال 1396 F13×M12 است. این موضوع نشان داد که نتاج قابلیت خود را در طول زمان نشان می دهند. در برآورد سال 1396 والد ماده 13 و والد نر 13 برترین والدین در صفت رشد طولی سالانه بودند، ولی نتاج حاصل از ترکیب آنها کمترین میانگین رشد طولی سالانه را داشتند. در صفت قطر یقه و سطح تاج پوشش، والد ماده 13 و والد نر 9 برترین والدین در این دو صفت بودند. به علاوه اینکه ترکیب آنها نتاجی با میانگین قطر یقه و سطح تاج پوشش بیشتری تولید نمود. نتایج این تحقیق حکایت از وجود هتروزیس بالا در این گونه و امکان اصلاح آن برای توسعه جنگل کاری و احیای رویشگاه ها با هدف تولید میوه و استحصال فراورده های صنعتی، دارویی و یا روغن خوراکی با عملکرد بیشتر روغن و تولید چوب دارد.

    کلید واژگان: انتخاب، ژنوتیپ، آزمایش نتاج، والدین برتر، Pistcia atlantica
    Akbar Abdi Gazijahani *, Seyed Esmael Seyedian, Mohammad Dadmand, Parvin Salehi Shanjani

    The aim of this study was to evaluate the general combining ability of vegetative traits of Pistcia atlantica. For this purpose 10 male trees were crossed with seven female trees in the Islamic island of Lake Urmia in 2003. The hybrid seeds were sown in the Forest and Rangeland Research Institute. Annual growth mean and collar diameter of progenies measured at 2006, 2007 and 2017; the canopy area and trunk wood volume were measured in 2017. Estimation of the general combining ability based on mean annual growth and collar diameter in the offspring of different crosses in 2006, 2007 and 2017 showed that the best combination were F12 × M10, in 2006, F13 × M6, in 2007 and F13 × M12 in 2017. This indicated that the offsprings showed their potential over time. In the 2017, the F13 × M13 hybrid were the best in terms of annual growth mean, but their produced progenies had the lowest amount growth. Female parent 13 and male parent 9 were the best parents for the collar diameter and canopy surface. In addition, their combination produced offspring with the highest average collar diameter and canopy surface. The results indicate the high heterosis in P. atlantica and its possibility in breeding improved varieties to development of reforestation and rehabilitation of habitats with the aim of producing industrial products, medicines or edible oils and Wood production with higher yield.

    Keywords: selection, genotype, progeny test, Superior parents, Pistcia atlantica
  • یوسف ایمانی دیزج یکان*، توحید ابراهیمی گجوتی، اکبر عبدی قاضی جهانی

    جهت مطالعه تاثیر عوامل ادافیکی بر روی اسانس آویشن کرک آلودازپنج منطقه استان اذربایجان شرقی نمونه گیاه در مرحله گلدهی و نمونه خاک از عمق (0- 30) سانتی متری برداشته شد اسانس نمونه ها به روش تقطیر با آب گرفته شد و تجزیه نمونه های خاک در آزمایشگاه آب و خاک مرکز انجام گردید. تجزیه تطابق کانونیک 26 ترکیب تشکیل دهنده اسانس مناطق مختلف با 10پارامتر خاک این مناطق را در سه دسته (میشو، ایگده لو) ، (کرده ده ، یوزبند) و سهند تقسیم بندی نمود. بر اساس جداول مربوط به ترکیبات شناسایی شده اسانس آویشن کرک آلود و آزمایشات خاک در صد ازت و کربن آلی در این گونه با کمیت اسانس رابطه معکوس دارد، یعنی با افزایش میزان ازت و کربن آلی، کمیت اسانس کاهش می یابد و بالعکس با کاهش میزان ازت و کربن آلی کمیت اسانس افزایش پیدا می کند. تجزیه تطابق کانونیک ترکیبات تشکیل دهنده اسانس با صفات خاک تاثیر پذیری این ترکیبات را نسبت به این صفات نشان داد. نتایج آنالیز CCAنشان داد که فاکتورهای میزان مواد آلی، درصد رس، اسیدیته و درصد شن با مولفه یک و فاکتورهای میزان آهک و هدایت الکتریکی با مولفه دو همبستگی بیشتری دارند.

    کلید واژگان: آویشن کرک آلود، اسانس، خاک، تقطیر با آب، آذربایجان شرقی
    Tohid Ebrahimi Gajoti, Akbar Abdi Ghazijahani

    For studing of edaphical factors effect on Thymus pubescens essential oil soil(0-30 cm)and plant samples at flowers phenology step were collected from five sites in E-Azerbaygan province . Samples essence were taken by hydrodistillation method and soils were analyzed in soil and water lab of East - Azerbaijan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center . Based on canonical analysis of twenty six essential oil components with 10 soil factors five sampling regions were divided to three groups as follow: (Mishow , Eigdalow) , (Kordedeh,Yuzband) and Sahand.Comparison of the data in two tables of five sites essential oil compounds and physicochemical factors of this soil areas showed that N and C percent have reverse relation with essence quantity. Data from CCA analysis was showed that essence components have relation with soil factors. The results of CCA analysis demonstrate that OC, clay, pH and sand % with axis1, CaCO3 and EC with axis2 have more correlation.

    Keywords: Thymus pubescens, essence, Soil factors, hydrodistillation, E-Aaerbayjan
  • توحید ابراهیمی گجوتی *، ژیلا بالایی، یوسف ایمانی دیزج یکان، اکبر عبدی قاضی جهانی
    تحقیق حاضر به منظور شناخت نیاز رویشگاهی گونه Sorbus torminalis Crantz. (L.) در سال 1392 در جنگل های ارسباران (شمال غرب ایران) انجام گردیده است. مساحت منطقه مورد مطالعه 14000 هکتار تعیین گردید که شامل زیر حوزه ستن چای از حوزه کلیبرچای به مساحت 13335هکتار و قسمتی از حوزه ایلگنه چای به مساحت 665 هکتار می باشد. در منطقه مورد نظر در داخل فرمهای مختلف زمین و در جهات جغرافیایی متفاوت، تعداد 6 قطعه نمونه 1000متر مربعی انتخاب گردید . جهت تعیین مهمترین عوامل موثر در استقرار گونه بارانک در ارسباران آنالیز مولفه های اصلی (PCA) بکار گرفته شد. برای این منظور از نرم افزار آماری SPSS (نسخه شماره 9) استفاده گردید. انتشار این گونه در محدوده ارتفاعی1020 تا 1715 متر بوده و درجنگل های ارسباران به عنوان گونه همراه جامعه جنگلی ممرزCarpinetum betuli L. یافت می شود. بلندترین درختان برای گونه بارانک در فرم دامنه و در جهت شمالی (78/11 متر) قرار داشتند و قطر برابر سینه درختان بارانک از 1/5 تا 4/14 سانتی متر در فرمهای مختلف زمین و در جهات جغرافیایی متفاوت در نوسان می باشد.بر اساس نتایج این تحقیق گونه بارانک در طبقه ارتفاعی بالابند(2000-1500 متر) از جنبه حداکثر و میانگین قطر برابر سینه در وضعیت برتری قرار دارد. ضمنا نتایج آزمون PCA نشان می دهد که فاکتورهای درصد آهک و درصد مواد آلی با مولفه اول و فاکتورهای جهت جغرافیایی و درصد سیلت با مولفه دوم همبستگی بیشتری دارند.
    کلید واژگان: استان آذربایجان شرقی، آنالیز مولفه های اصلیPCA، بارانکSorbus torminalis Crantz، (L، )، جنگل های ارسباران، نیاز رویشگاهی
    Tohid Ebrahimi Gajoti *, Zhila Balaei, Yousef Imani Dizaj, Yekan, Akbar Abdi Ghazi Jahani
    This study aims to determine the habitat requirements (The site demands) of species samplings in 1392 in Arasbaran forests (North-West of Iran) has been applied. The studied area of 14000 hectare includes 13335 ha in Sutan-chay sub-basin of Kaleibar chai basin and 665 ha, a part of Ilghaneh chai basin. Six plots of 1000 square meters were established in sites with different land forms and geographical aspects.
    Principal Component Analysis (PCA) was used to determine the most important factors affecting the establishment of Sorbus torminalis Crantz.(L.) species in Arasbaran. for this purpose statistical software SPSS (Version 9) were used. The distribution of Sorbus torminalis species is in the altitudinal range of 1020–1715 meter above sea level. Sorbus torminalis, as a kind of companion species in Carpinetum betuli L., association, is found in Arasbaran Forests. The tallest tree was measured on north slope with 11.78 m height and the diameter of trees is varied between 5.1 and 14.4 cm in different land forms and geographical aspects. The Principal Component Analysis (PCA) analysis showed that factors such as CaCo3 and organic matter were more correlated with axes 1, while geographical aspect and silt content were more related to axes 2 that are representative for physical and chemical characteristics of soil, respectively.
    Keywords: Arasbaran forests, East Azarbaijan, PCA site demands, Sorbus torminalis Crantz.(L.)
  • ابوالفضل ناصری، طاهره مسعودی، محمدباقر خورشیدی، اکبر عبدی قاضی جهانی
    برای بررسی تاثیر کیفیت آب آبیاری بر عملکرد گلرنگ به منظور تولید بهینه این محصول در حاشیه شرقی دریاچه ارومیه، آزمایشی با سطوح مختلف شوری آب آبیاری با قابلیت هدایت الکتریکی (ECw) 8/1 و 8/5 دسی زیمنس بر متر بر روی ژنوتیپ های بومی آذربایجان شامل دیزج حسین بیگ مرند، کشک سرای مرند و آق کند میانه در قالب طرح اسپلیت پلات بر پایه طرح بلوک کامل تصادفی انجام شد. نتایج نشان داد اثر متقابل سطوح مختلف شوری و ژنوتیپ بر عملکرد دانه، وزن هزاردانه و وزن طبق اصلی معنی دار بود. ژنوتیپ های گلرنگ در صفت شاخص برداشت باهم فرق داشتند که نشان دهنده وجود تنوع ژنتیکی بین ژنوتیپ های مورد بررسی از نظر این صفت بود. همچنین، سطوح مختلف شوری، عملکرد بیولوژیک و تعداد دانه در طبق را تحت تاثیر قرار دادند. ولی، تیمارهای آزمایش تاثیر معنی داری در صفات تعداد برگ، تعداد شاخه فرعی، قطر طبق و تعداد طبق در بوته نداشت. با افزایش شوری آب آبیاری از 8/1 به 8/5 دسی زیمنس بر متر، تعداد دانه در طبق 45 درصد، عملکرد بیولوژیک 56 درصد، و عملکرد دانه 44 درصد کاهش یافت. بیشترین و کمترین وزن هزاردانه به ترتیب برابر 38 و 26 گرم و بیشترین عملکرد دانه به ترتیب در سطح اول و دوم شوری آب و با مقادیر 1207 و 568 کیلوگرم در هکتار را ژنوتیپ کشک سرای مرند تولید نمود. کمترین عملکرد دانه 426 کیلوگرم در هکتار در سطح شوری آب 8/5 دسی زیمنس بر متر و با ژنوتیپ دیزج حسین بیگ مرند به دست آمد. بنابراین، با توجه به تفاوت معنی‏دار عملکرد دانه ژنوتیپ کشک سرای مرند نسبت به سایر ژنوتیپ های بومی آذربایجان در هر دو سطح شوری آب آبیاری، ژنوتیپ یادشده به عنوان مناسب‏ترین ژنوتیپ برای تولید بهینه این محصول در حاشیه شرقی دریاچه ارومیه معرفی می‏گردد.
    کلید واژگان: آب شور، تنش شوری آب، تولید گلرنگ، ژنوتیپ کشک سرای مرند
    The present study was conducted with the aim of investigating the effect of water quality on safflower yield and yield components. The experiment had two factors including water salinity at two levels (S1= 1.8 dS m-1 and S2= 5.8 dS m-1) and landrace genotypes of safflower (G1= Dizaj Hossein Beig- Marand, G2= Koshaksara- Marand, and G3= Agkand- Mianeh). The experiment was laid out as a split plot design with three replications. Results showed that the interaction effects of salinity and landrace genotypes on grain yield, 1000- seeds weights, and the main capitol weight were significant (P
    Keywords: Saline water, Safflower yield, Water salinity stress, Koshaksara-Marand genotype
  • فرحزا کاظمی سعید*، اکبر عبدی قاضی جهانی، محمد بابایی
    به منظور بررسی مولفه های تحمل به کم آبی در 12 اکسشن از گونه Agropyron cristatum مورد مطالعه قرار گرفتند. تیمارها شامل 3 رژیم آبیاری بدون تنش، تنش ملایم و تنش شدید بودند. در مرحله برداشت وی‍ژگی های زنده مانی، درصد پنجه بارور، طول برگ پرچم، طول پدانکل، ارتفاع بوته، طول سنبله، تعداد سنبلچه، عملکرد سنبله و عملکرد کاه اندازه گیری و ثبت گردید. نتایج نشان داد که میزان رطوبت بر درصد زنده مانی، طول برگ پرچم، طول سنبله و تعداد سنبلچه اکسشن ها تاثیر معنی داری نداشت در حالی که بر درصد پنجه بارور، طول پدانکل، ارتفاع بوته و عملکرد کاه اثر معنی داری داشت. در مقایسه میانگین ها، اکسشن پرور (سمنان) با 85% بیشترین و اکسشن های ارسباران و سمیرم با 45% کمترین درصد زنده مانی را داشتند. از نظر درصد پنجه بارور اکسشن میانه با 50% کمترین درصد پنجه بارور را نشان داد. از نظر عملکرد سنبله، اکسشن سمیرم با 6/3 گرم در بوته و از نظر عملکرد کاه، اکسشن پرور (سمنان) با 1/6 گرم در بوته بیشترین عملکرد را داشتند.
    کلید واژگان: Agropyron cristatum، کم آبی، عملکرد و مراتع
    F. Kazemi, Saeed*, A. Abdi, Ghazijahani, M. Babaei
    The study was carried out in order to investigate the effects of water deficit on forage yield and agronomic traits on 12 accessions of the species. The treatments included 3 irrigation regimes, without stress, moderate stress and severe stress. At harvesting date, data were collected on survival rate, fertile tiller percent, flag leaf length, peduncle length, plant height, spike length, number of spikelet, spike yield and straw yield. Results showed that the drought stress had no significant effect on survival rate, flag leaf length, spike length and number of spikelet. Whereas, low and moderate drought stress showed significant differences on fertile tiller percent, peduncle length, plant height, spike length and yield without spike. For straw yield, moderate and sever drought had significant different effects. Comparison of the means of survival rates indicated that the accessions of Parvar with average values of 85% and Arasbaran and Semirom with 45% had the higher and lower survival rate, respectively. Regarding fertile tiller percent, Mianeh with average values of 50% showed the lowest value. Regarding spike yield, Semirom and Mianeh with average values of 39.6 and 7.9 kg/ha had the higher and lower spike yield, respectively. Parvar and Mianeh with average values of 67.1 and 21.9 kg/ha had the higher and lower straw yield, respectively.
    Keywords: Agropyron cristatum L., Water deficit, Yield, Rangelands
  • جلیل کریم زاده *، حسن منیری فر، اکبر عبدی قاضی جهانی، احمد رزبان حقیقی

    به منظور بررسی گروه بندی جمعیت های Agropyron tauri، 13 جمعیت با طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی در 3 تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز واقع در 5 کیلومتری تبریز در سال 1388 مورد بررسی قرار گرفتند. در این مطالعه تعدادی از صفات شامل ارتفاع بوته، تعداد پنجه، تعداد برگ، طول برگ پرچم، طول برگ اول، طول برگ دوم، طول میانگره اول، طول میانگره دوم، تاج پوشش، عملکرد تر، عملکرد خشک، وزن تر تک بوته و وزن خشک تک بوته ارزیابی شد. تجزیه واریانس داده ها نشان داد که بین جمعیت ها از نظر کلیه صفات اندازه-گیری شده اختلاف معنی داری وجود دارد. تجزیه خوشه ایداده های استاندارد شده صفات، براساس روش ward و توان دو فاصله اقلیدسی، 13 جمعیت مورد بررسی را در 3 خوشه گروه بندی نمود که با ارتفاع مناطق جغرافیایی که جمعیت ها جمع آوری شده بودند، همخوانی نشان داد. در تجزیه به مولفه های اصلی 4 مولفه معرفی شدند که در مولفه اول، صفات عملکرد تر و خشک دارای ضریب بالا و مثبت بود. گروه بندی حاصل از تجزیه خوشه ایبا نتایج تجزیه به مولفه های اصلی تایید شد.

    کلید واژگان: تجزیه خوشه ای، تجزیه به مولفه های اصلی و گروه بندی
    Karimzadehj., Monirifarh., Abdi Ghazijahani, A. Razban Haghighi, A

    In order to study the grouping of Agropyron tauri populations, 13 populations were investigated in a randomized complete blocks design with three replications. The study was performed in research field of Islamic Azad University of Tabriz in 2010. In this study, a number of traits including plant height, tiller number, leaf number, flag leaf length, first leaf length, second leaf length, first internode length, second internode length, crown cover, fresh yield, dry yield, fresh weight of single plant and dry weight per plant were evaluated. Analysis of variance showed significant differences among populations for all measured traits. Thirteen populations were classified into three clusters by cluster analysis of standardized data, based on Euclidean distance and Ward method. This result was in consistent with the height of geographic regions from which populations were collected. In principal components analysis, four components were introduced, and the traits of fresh and dry yield showed high and positive coefficients in first component. Results of cluster analysis were confirmed by results of principal components analysis.

    Keywords: Agropyron tauri, cluster analysis, Principal Components Analysis, grouping
  • فرید نورمند مؤید، اکبر عبدی قاضی جهانی
    در این تحقیق به منظور ارزیابی مقاومت به خشکی جو، 24 لاین در دو شرایط تنش و بدون تنش خشکی، هر کدام در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در 3 تکرار کشت شدند. در طول فصل زراعی از صفات مورفوفیزیولوژیک یادداشت برداری به عمل آمد. نتایج حاصل از تجزیه های آماری نشان داد که مقادیر بالای شاخص های تحمل خشکی (STI) و میانگین هندسی بهره وری (GMP) به عنوان بهترین معیار برای انتخاب لاین های مقاوم به خشکی می باشند و بر اساس این شاخص ها لاین های (آبیدر) Yesevi-93 CWb22-6-13/ICB-102893، ICB-111877 به عنوان لاین های مقاوم به خشکی و با عملکرد بالا شناسائی شدند. همچنین جوهای دوردیفه نسبت به جوهای شش ردیفه به خشکی مقاوم تر می باشند. در بررسی صفات مورفوفیزیولوژیک در شرایط تنش خشکی، شاخص های STI وGMP با صفات طول دوره ظهور سنبله، ارتفاع بوته، طول ریشک، شاخص برداشت، وزن هزار دانه و تعداد دانه در سنبله همبستگی مثبت و با صفت طول دوره دانه بستن همبستگی منفی داشتند.
    کلید واژگان: مقاومت به خشکی، جو، صفات مورفوفیزیولوژیک
    F.Noormand Moayyed, A.Abdi Ghazi Jahani
    In order to evaluation of drought resistance، 24 barley lines in drought stress and non-stress conditions planted in RCBD experiment with 3 replications. Along whole growing period all morphophysiological traits also recorded. The results of statistical analysis showed that: Stress Tolerance Index (STI) and Geometric Mean Productivity (GMP) are the best drought indices. Based on these indices lines Yesevi-93 (Abidar)، CWb22-6-13/ICB-102893، ICB-111877 identified as drought tolerant lines with high yield. On the other hand two-row barley is more drought tolerance than six-row barley. In evaluation of morphophysiological traits in drought stress conditions، STI and GMP indices have positive correlation with heading period length، plant height، awn length، harvest index، 1000-grain weight and grain-No per spike and negative correlation with grain filling period length.
  • حسن مداح عارفی، اکبر عبدی قاضی جهانی، سیداسماعیل سیدیان پوستکلا
    قدرت ترکیب پذیری درختان بنه Pistacia atlantica در جزیره اسلامی، با انتخاب، علامت گذاری و تلاقی پایه های مادری و پدری، در سالهای 1380 و 1382، مورد بررسی قرار گرفت. بذرهای حاصل از تلاقی، جمع آوری و پس از انجام آزمایشهای تکنولوژیکی بذر کشت شدند. نتایج ارزیابی قدرت ترکیب پذیری عمومی، نشان دهنده بیشترین درصد باروری در نتاج حاصل از تلاقی والد مادری 9 با والدین پدری 3 و 11 در سال 1380 بود. بیشترین تعداد بذر در تلاقی والد مادری 9 با پدری 9 و 11 مشاهده گردید. درصد بالای سبز شدن بذر در 1380، مربوط به پایه های مادری 12، 13 و 8 بود که با پایه های پدری مختلف نتایج بسیار خوبی داشتند. شایان ذکر اینکه والد مادری 9 از قدرت ترکیب پذیری عمومی بالایی برای درصد باروری، تعداد بذر، وزن بذر، قطر بذر، درصد سبز شدن بذر و میانگین ارتفاع نهال برخوردار بود. بالاترین وزن کل میوه در تلاقی های صورت گرفته در سال 1382، مربوط با پایه های پدری 8، 10 و 1 بود. در ضمن بهترین ترکیب پذیرها در میان پایه های مادری، 22، 18 و 12 بوده اند. بالاترین وزن میوه بارور در سال 1382، به ترتیب مربوط به پایه های پدری 4، 8 و 1 بوده و بهترین ترکیب پذیری در میان پایه های مادری 22، 21 و 18 و پایه های پدری 8، 1 و 4 بود. بر این اساس، می توان گفت که از میان والدین تلاقی یافته در عرصه بنه زار جزیره اسلامی، پایه های مادری 10 و 11 و پایه های پدری 9 و 13 بهترین درختان در سال 1380 و پایه های مادری 17، 18، 21 و 22 و پایه های پدری 1 و 8 بهترین درختان در سال 1382 بودند. بنابراین، برای تولید بذر و نهال مطلوب و در نتیجه افزایش تولید و بهره وری، امکان اجرای طرحهای پایلوت در عرصه های بنه زار وجود دارد.
    کلید واژگان: قدرت ترکیب پذیری عمومی، ژنوتیپ، بنه، انتخاب والدین برتر و تلاقی
  • احمد رزبان حقیقی، اکبر عبدی قاضی جهانی، حسین میرزایی ندوشن، حمیده جوادی ممقانی، یوسف ایمانی

    در مطالعات سیتوژنتیک، تهیه نمونه میکرو سکوپی با پراکنش مناسب کروموزومها در سطح سلول و با وضوح کافی، از معضلاتی است که همیشه دامنگیر سیتولوژیستها بوده و میباشد. از این رو در این تحقیق از ترشحات دستگاه گوارش حلزون به جای آنزیم سیتاز که در هضم اجزای سلول و تهیه نمونه های شفاف میکروسکوپی به کار می ‎رود استفاده گردید تا امکان فراهم کردن یک ابزار بومی و سهلالوصول را بررسی نماید. به این منظور پس از جمعآوری تعداد زیادی حلزون از جنگلهای ارسباران ترشحات سیستم گوارشی آنها استخراج و به مدت 30 دقیقه در 4000 دور در دقیقه سانتریفوژ شده و در دمای صفر درجه نگهداری گردید. به منظور آزمون فرآورده حاصل در مطالعات میکروسکوپی سلولهای مریستمی در گونهای از آگروپیرون، پس از انجام مراحل پیش تیمار، هیدرولیز و رنگآمیزی از این فر آورده جهت هضم سایر اجزاء سلولی استفاده شده و موجب شد که کروموزومها به صورت یکنواخت در صفحه متافازی سلول پخش شوند.

    کلید واژگان: ترشحات آنزیمی، حلزون باغی، هضم بیولوژیکی، سیتوژنتیک، آگروپیرون، Snail digestive system exudates، Snail sp، (Helix sp _)، Biologic digestion، cytogenetic، Agropyron tauri
  • اکبر عبدی قاضی جهانی، حسین میرزایی ندوشن، احمد رزبان حقیقی، امیرحسین طالب پور

    در این بررسی تنوع ژنتیکی، وراثت پذیری و همبستگی ساده و چندگانه صفات در گونه Elymus tauri بررسی شد. مواد آزمایشی شامل بذر 8 جمعیت بومی بود که از استانهای آذربایجان شرقی و اردبیل جمعآوری گردید. آزمایش در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با 4 تکرار در باغ گیاهشناسی تبریز در پائیز سال 1377 پیاده شد. در تجزیه واریانس از نظر صفات مورد بررسی تعداد پنجه بارور، تعداد کل پنجه، طول سنبله و طول برگ پرچمی و عملکرد علوفه (وزن خشک بوته) تفاوتهای معنی داری در بین جمعیتها وجود داشت ولی برای صفات تعداد برگ، ارتفاع بوته و تعداد سنبلچه تفاوت معنی داری مشاهده نگردید. میزان وراثت پذیری عمومی برای تعداد پنجه بارور، تعداد کل پنجه، طول سنبلچه، طول برگ و عملکرد علوفه خشک در حد متوسط به بالا و به ترتیب معادل 83%، 72%، 80%، 61%، 52% برآورد شد. تجزیه کلاستر با استفاده از روش Ward، 8 جمعیت بومی را در دو گروه متمایز قرار داد. جمعیتهای گلجار مرند، زنوز، صوفیان و اهر در یک گروه و جمعیتهای گوی چوخور مشکین شهر، قینرجه مشکین شهر، میشو (سیوان) و پیام در گروه دیگر قرار گرفتند. این تمایز با ارتفاع مبدا اولیه رویشگاه های جمعیتها مطابقت داشت و نشان داد که جمعیتهای موجود در ارتفاع بالاتر از نظر ویژگی های موفولوژیکی متفاوت از جمعیتهایی درارتفاعات پائین تر می باشد.برآورد همبستگی های ساده صفات نشان داد که تنها بین عملکرد علوفه و طول برگ همبستگی مثبت و معنی داری مشاهده می گردد. با وجود این، ضریب همبستگی چندگانه عملکرد با صفات مورد بررسی بالا بود (8/0=R). بنابراین برای پی بردن به موثرترین صفات مورفولوژیکی روی عملکرد علوفه رگرسیون نزولی انجام گرفت. در نهایت از بین 8 صفت، تعداد کل پنجه و پنجه بارور در سطح احتمال 5% دارای ضریب رگرسیون ناقص معنی داری بودند که بیانگر نقش بیشتر این صفات در تبیین عملکرد علوفه می باشد.

    کلید واژگان: tauri، ضریب همبستگی، کلاستر بندی، وراثت پذیری و تنوع ژنتیکی
بدانید!
  • در این صفحه نام مورد نظر در اسامی نویسندگان مقالات جستجو می‌شود. ممکن است نتایج شامل مطالب نویسندگان هم نام و حتی در رشته‌های مختلف باشد.
  • همه مقالات ترجمه فارسی یا انگلیسی ندارند پس ممکن است مقالاتی باشند که نام نویسنده مورد نظر شما به صورت معادل فارسی یا انگلیسی آن درج شده باشد. در صفحه جستجوی پیشرفته می‌توانید همزمان نام فارسی و انگلیسی نویسنده را درج نمایید.
  • در صورتی که می‌خواهید جستجو را با شرایط متفاوت تکرار کنید به صفحه جستجوی پیشرفته مطالب نشریات مراجعه کنید.
درخواست پشتیبانی - گزارش اشکال