ایرج گودرزنیا

تغییرات تنش در اطراف چاه و مخزن از موارد مهم در مهندسی نفت و توسعه مخازن زمین گرمایی 1است. تنش های محلی ایجاد شده در سنگ، مجموع تنش های ناشی از تنش های درجا، تغییرات فشار منفذی 2و تنش های ناشی از تغییرات دماست3. این تنش ها به دلیل تغییرات در خصوصیات سنگ و پدیده های انتقال حرارت می توانند بسیار ناهمگن باشند. چنین تغییراتی در میزان فشار و دما می تواند باعث آسیب سازند، تولید ماسه4، ریزش شیل 5و حالات متفاوتی از ناپایداری چاه نظیر برش6، ایجاد شکاف7 و غیره گردد. در این تحقیق، پایداری دیواره چاه با استفاده کوپل کامل معادلات انتقال حرارت و مومنتم و با استفاده از معیارهای مختلف شکست سنگ بررسی خواهد شد. معادلات تعادل تنش همراه با معادلات انتقال حرارت و جریان سیال به صورت ناپایا8 در نظر گرفته شده است. با استفاده از روش المان محدود، توزیع تنش در اطراف چاه محاسبه می گردد و در نهایت، چهار معیار مختلف شکست سنگ موهر-کولمب9، دراکر-پریجر01، مدل اصلاح شده لید 11و مدل موگی-کولمب 21جهت بررسی پایداری چاه در نظر گرفته خواهد شد. از بررسی ها میتوان تفاوت زیاد در میزان تنش های شعاعی و مماسی31درجا برای حالات کوپل و غیرکوپل قبل و بعد از حفاری را نتیجه گیری کرد. در مورد مدل های شکست سنگ، نتایج نشان می دهد که در مدل مور-کولمب شعاع شکست41 دارای بیشترین مقدار درمقایسه با سایر مدل هاست و بنابراین، بیشترین میزان وزن گل را جهت پایداری چاه51 نیاز دارد. دراکر-پریجر کمترین میزان شعاع ریزش را مدل می کند و کمترین میزان وزن گل را جهت پایداری به دست می آورد. مدل های موگی-کولمب و مدل اصلاح شده لید، مقادیر میانگین وزن گل جهت پایداری را نتیجه می دهند.

در این پروژه هدف ما بررسی آکوستیک مسجد امام است. اگر کسی تا به حال به مسجد امام اصفهان سری زده باشد یکی از کارهایی که حتما به امتحان آن خواهد پرداخت چگونگی بازگشت صوت در این مسجد است. اتفاقی جالب که در کنار معماری زیبای مسجد امام میتواند نظر هر گردشگری را به خود جلب کند. اما تنها جذب گردشگران هدف این طراحی زیبا نبوده است. این امر یک مهندسی بسیار عالی را نشان میدهد که به هدف خاصی انجام شده است. در گذشته بدلیل نبود تکنولوژی صوتی پیشرفته امروزی، برای رساندن صدای یک سخنران به مستمعین، مشکلاتی وجود داشت. در همین دوره شیخ بهایی گنبد مسجد امام را به گونهای طراحی میکند که صدای سخنران حتی زمانی که چندان بلند صحبت نمیکند به راحتی به تمامی مستمعین برسد. در این تحقیق به بررسی گنبدی که در مسجد امام اصفهان قرار دارد پرداخته شده است تا بتوانیم از فنآوری به کار رفته در آن برای طراحی سالنهای کنفرانس امروزی استفاده کنیم. هدف اصلی بررسی علت قرارگیری گنبد در این ارتفاع است.

کربن دی اکسید فوق بحرانی به عنوان حلال برای استخراج بسیاری از مواد استفاده می شود. با توجه به این قابلیت کربن دی اکسید، در این پژوهش نیز از این حلال برای بازیافت روغن موتور استفاده شد. مطالعه ها در بازه ی فشار bar 210-150 و بازه ی دمایی °C 65-35 برای یافتن بیشترین بازده انجام شد.در این بازه ی فشار، تغییر فشار تاثیر زیادی بر بازده استخراج می گذارد و با افزایش آن، بازده جداسازی افزایش می یابد.
در مقابل وقتی که دما در یک فشار معین افزایش می یابد، دانسیته کربن دی اکسید فوق بحرانی کاهش یافته در نتیجه حلالیت آن کاهش و از سویی ویسکوزیته روغن کاهش و انتقال جرم از روغن افزایش می یابد. با توجه به نتیجه های به دست آمده، شرایط عملیاتی بهینه برای دستیابی به بیشترین بازده بازیافت روغن، فشار bar210 و دمای °C 45 است.

در این تحقیق، استخراج برشای نفتی از نفت خام بوسیله دی اکسید کربن فوق بحرانی انجام و تاثیر فشار، دما و نرخ جرمی حلال بر روی راندمان استخراج و کیفیت برشای استخراجی بررسی شد. کار آزمایشگاهی بوسیله سیستم استخراج نیمه پیوسته انجام و متغیرای عملیاتی شامل دما، فشار و نرخ جرمی حلال در محدوده شرایط عملیاتی 35-50 درجه سانتیگراد، 100-160 بار، 1-6/2 گرم بر دقیقه تعیین شدند. نمونهای استخراج شده بوسیله دستگاه کروماتوگرافی گازی (GC) آنالیز شدند و محتوای هیدروکربنی آنها اندازه گیری گردید. نتایج نشان دادند که افزایش فشار و کاهش دما در بالای نقطه بحرانی با افزایش دانسیته حلال موجب افزایش راندمان استخراج برش های نفتی و افزایش راندمان کلی استخراج می شوند. همچنین مشاهده شد که در فشارای پایین وقتی دما افزایش می یابد نمونهای سنگینری استخراج شده و در مقابل در فشارای بالا این افزایش موجب کاهش استخراج برشای سنگینر شده و نمونهای سبکری حاصل شد.

هدف این مقاله بررسی عددی ناسلت محلی جت متقارن در سیستم های مایع-مایع است. معادله های ریاضی حاصل از بررسی های نظری به صورت مدل کامپیوتری نوشته شده است. برای حصول اطمینان از کار این نرم افزار اطلاعات تجربی حاصل از یک مقاله پژوهشی [1] مورد استفاده قرار گرفت. پس از تنظیمات لازم، نرم افزار مورد نظر داده های آزمایشگاهی را با دقت کافی پیش بینی کرد و به این ترتیب از کار نرم افزار اطمینان حاصل شد. پس از اطمینان از عملکرد نرم افزار تاثیر تغییرات در عوامل هیدرودینامیکی و عوامل حرارتی بر ناسلت محلی مورد بررسی قرار گرفت و در نهایت معادله ای برای پیش بینی مقدار عددی ناسلت محلی به صورت تابعی از طول جت ارائه شد.

اگرچه ستون های ضربه ای هم بصورت سینی دار و هم پرشده استفاده می شوند ولی بیشتر تحقیقات روی ستون های سینی دار انجام شده است. موجودی فاز پراکنده(holdup) یکی از پارامترهای کلیدی در طراحی ستون-های پرشده ضربه ای می باشد. هدف این مقاله بررسی تاثیر انتقال جرم بر روی تغییرات موجودی فاز پراکنده در ستون استخراج ضربه ای پرشده می باشد. آزمایشات بر روی یک ستون استخراج ضربه-ای شیشه ای در مقیاس آزمایشگاهی به قطر 2 اینچ انجام شده است. تغییرات موجودی فاز پراکنده در طول ستون و تاثیر انتقال جرم بر آن مورد بررسی قرار گرفته است. همانطور که نتایج نشان می-دهد، به عنوان یک روند کلی، با افزایش ارتفاع، موجودی فاز پراکنده زیاد می-شود. هنگامی که انتقال جرم از فاز پیوسته به فاز پراکنده(قطرات) باشد، موجودی فاز پراکنده افزایش می یابد. بلعکس هنگامی جهت انتقال جرم از فاز پراکنده به فاز پیوسته باشد، موجودی کمتر می شود.

امروزه فن آوری های جدیدی برای استخراج مواد آلاینده از کنده های حفاری آلوده شده به مواد نفتی ارائه می شود. استفاده از سیال فوق بحرانی برای استخراج این ماده امید تازه ای در این گونه فن آوری ها می باشد. در این تحقیق، به بررسی بازدهی استخراج یک مرحله ای مواد آلاینده نفتی از کنده های حفاری در منطقه گازی پارس جنوبی ایرانی با استفاده از دی اکسید کربن فوق بحرانی در محدوده دمایی 55 تا 5/79 درجه سانتی گراد و محدوده فشاری 160 تا 220 بار پرداخته شده است...

در این مقاله محتوا، کیفیت تدریس و انتخاب دروس دوره های دکترای مهندسی مورد بررسی و مطالعه قرار گرفته است. در این بررسی با توجه به نتایج آماری حاصل از نظر سنجی انجام شده نظرها و دلایل ارایه شده از سوی استادان و دانشجویان در نقد محتوای دروس و کیفیت تدریس، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته و نتایج حاصل از آن ارایه شده است. همچنین، انتخاب و تنوع دروس دوره دکترا و مشکلات موجود در این زمینه نیز مورد بررسی قرار گرفته است. پیشنهادهایی در زمینه افزایش کیفیت تدریس و محتوای آنها ارایه شده است.

زمان بندی دوره آموزشی و پژوهشی دکترا و زمان انتخاب موضوع پایان نامه دکترا و آغاز دوره پژوهش توسط دانشجوی این دوره، مطابق نظر خواهی از استادان و همچنین فارغ التحصیلان و دانشجویان دوره دکترا، مورد بررسی و تحلیل قرار گرفت و ارزیابی ها نشان داد که ترسیم خط بارز بین دوره های آموزشی و پژوهشی مورد تایید نیست. مناسب ترین زمان برای تعیین موضوع پروژه پژوهشی و کاربر روی آن آغاز دوره دکترا است.

چگونگی ارزیابی شرایط فارغ التحصیلی دانشجوی دکترای مهندسی به خصوص در شروع دوره از مراحل حساس برگزاری این دوره هاست. این امر با توجه به کمبود کادر متخصص در بسیاری از تخصص ها و با توجه به معضلات فرهنگی و اجتماعی و ترس از عدم صحیح اجرای ضوابط و معیارهای شناخته شده بین المللی مورد اعتراض بسیاری از دست اندر کاران این دوره هاست . در این خصوص، ضرورت چاپ مقله به عنوان ساز و کاری نسبتا مطمین مورد نظر است و دانشگاه ها به تناسب این معیار را پذیرفته اند و اعمال می کنند. البته، این امر یک درمان موضعی پنداشته می شود. و این امید وجود دارد که با کسب تجربه و حاکمیت علمی دانشگاه ها، به خصوص در سطح تحصیلات تکمیلی، این نوع شرط با ارزیابی صحیح جایگزین شود. در پی نظر خواهی از استادان دست اندر کار این دوره ها در تخصص های مختلف مهندسی، در حال حاضر ضرورت انتشار یک مقاله در مجلات بین المللی تخصص از پایان نامه بیش از دفاع نهایی توسط دانشجوی دکترا مورد تاکید همگانی قرار گرفته است و این امر می باید به عنوان شرط لازم فارغ التحصیلی در تمام دانشکده های فنی و مهندسی اعمال شود.

برنامه های آموزشی و پژوهشی دانشگاه ها هنگامی در چهار چوب اهداف خود قرار می گیرند که به تناسب مورد مطالعه، ارزیابی و بازنگری کارشناسان متخصص قرار گیرند. عمده ترین دوره های تحصیلی در دانشکده های فنی و مهندسی مربوط به تحصیلات در دوره های دکتراست. در این پژوهش ضرورت ارزیابی این دوره ها با توجه به اظهار نظر استادان دست اندرکار دانشگاه ها مورد بررسی قرار گرفته و در مورد جایگاه فرهنگستان علوم برای ارزیابی و آینده نگری دوره های دکتری مهندسی مطالعه و نظر خواهی شده است. اکثر استادان بر ارزیابی مستمر تاکید نموده و فرهنگستان علوم را مرجع مناسبی برای ارزیابی دوره های دکتری مهندسی در کشور توصیه کرده اند.

با توجه به اظهار نظرهای کارشناسی کمیته تحصیلات تکمیلی گروه علوم مهندسی فرهنگستان علوم جمهوری اسلامی ایران و استفاده از دیدگاه های استادان، دانشجویان و فارغ التحصیلان دوره های دکتری مهندسی که در پاسخ به سوالات پرسشنامه های ارزیابی این دوره ها اعلام شده، نتیجه گیری هایی به عمل آمده که در این مقاله ارایه شده است.

یکی از عمده ترین مراحل دوره های دکتری مهندسی آزمون جامع است. در این بررسی ضرورت و چگونگی انجام شدن این مرحله از دوره ها با توجه به اظهار نظر استادان دست اندر کار و تعدادی از دانشجویان و فارغ التحصیلان این دوره ها در تخصص های مختلف مهندسی مورد بررسی قرار گرفته است. این بررسی نشان می دهد که آزمون جامع به عنوان یک شاخص عمده در تعیین صلاحیت علمی، توان انجام دادن پژوهش، تعهد انجام دادن پژوهش، تعهد منزلت استادی باید به صورت کتبی و شفاهی در زمینه تخصص دانشجو انجام شود.

مسئله ویژگی استاد راهنمای رساله دکترای مهندسی مورد بررسی آماری و تحلیلی قرار گرفته است. این بررسی که بر مبنای نظرهای ارایه شده توسط استادان و دانشجویان صورت گرفته است، نشان می دهد که کلیت مسئله اهمیت مرتبه علمی استادان در انتخاب آنها به عنوان استاد راهنمای رساله از سوی اعضای هییت علمی دانشگاه ها و دانشجویان مورد قبول است. کما اینکه تقریبا همین افراد معتقدند که مرتبه علمی دلیلی بر توانایی و روزآمد بودن استادان نیست و ملاک فعالیت پژوهشی و تحقیقی دایم و روز آمد بودن می تواند شرط لازم دیگری در این ارتباط تلقی شود.

یکی از مشکلات عمده اجرای عملی دوره های دکترای مهندسی در ایران عدذم حضور تمام وقت دانشجویان این دوره ها در دانشگاه است. این امر ناشی از عوامل دیگری از جمله عدم حمایت مالی مناسب از این دوره ها، کمی اعتقاد به تحقیق و جایگاه آن، کمبود امکانات متمرکز آزمایشگاهی و تحقیقاتی در دانشگاه ها، عدم حضور تمام وقت استادان راهنما و... است . در یک نظر خواهی که از استادان دست اندر کار و تعدادی از دانشجویان و فارغ التحصیلان این دوره ها در تخصص های مختلف مهندسی انجام شده است، ملاحظه می شود عدم تامین مالی دانشجویان و استادان در حد کافی، کمبود انگیزه های جذب دانشجویان در دانشگاه ها و حمایت ناچیز صنعت از تحقیقات از دلایل عمده تمام وقت نبودن دانشجویان در دانشگاه ها ذکر شده است. اکثریت قریب به اتقاق کسانی که در نظر خواهی شرکت کرده اند ضرورت تمام وقت بودن دانشجویان را متذکر و خواستار تامین مالی آنها شده اند.

دو عامل اصلی برای رسیدن به هر هدفی لازم است. اولین عامل، پیش بینی و برنامه ریزی و مدیریت سالم، هوشمند و قوی و عامل دوم، تامین نیازهای مالی از منابع مناسب است. امروزه، همگان بر این عقیده اند که سیستم آموزش عالی یک کشور پشتوانه و عصاره معنوی، اجتماعی و صنعتی آن کشور است و در حقیقت، حضور استادان  وفارغ التحصیلان کارآمد است که هویت علمی، فنی و مدیریتی یک کشور را می سازد و موجب افتخار و سر بلندی و پیشرفت یک ملت می شود. این ویژگی زمانی جلوه خود را نشان می دهد که به بالاترین مرتبه دانشگاهی، یعنی فارغ التحصیلان و دانشجویان دکترا توجه بیشتری مبذول داریم، سرمایه گذاری برای تربیت نیروهای متخصص در این رده علمی به معنی پرورش استادان با سواد و با شخصیت و مشاوران صنعتی متبحر و اندیشمند است. بنابراین باید در این راه تمام مقدمات لازم برای پیشبرد بینش علمی و توانایی فنی آنها در کشور فراهم شود. در این مقاله آمار تحلیلی از نظرهای استادان و دانشجویان در مورد مشکلات آموزشی و پژوهشی که به همت گروه علوم مهندسی فرهنگستان علوم به انجام رسیده است، ارایه می گردد. اگر به نتایج بررسی ها پرداخته شود، ملاحظه می شود که گسترش کمیت، نبودن مدیریت مناسب، کمبود حمایت های مالی و اهمیت ندادن به علم در کشور از مشکلات عمده این دوره ها شمرده شده است.

انتخاب صحیح دانشجوی دکترا یکی از موارد مهم راه اندازی دوره های دکترا است. با توجه به مسایل فرهنگی و اجتماعی کشور و نوپایی این دوره ها انتخاب دانشجوی دکترا در دانشگاه های ایران معیارها و شکل مخصوص به خود را دارد که تا اندازه ای با انجام این امر در دانشگاه های پیشرفته دنیا متفاوت است. بر اساس مطالعات حاضر، اکثر استادان دست اندرکار دوره های دکترای مهندسی و فارغ التحصیلان و دانشجویان این دوره معتقدند که در حال حاضر گزینش دانشجوی دکترا باید توسط گروه تخصصی در بخش، گروه و یا دانشکده پذیرنده دانشجو انجام شود.

در بررسی مهندسی شیمی در ایران و تغییرات و تحولاتی که در برنامه ریزی درسی آموزش مهندسی شمی رخ داده است سه دوره متمایز قابل تشخیص می باشد:دروه اول از تاسیس مدسه صنعتی ایران و آلمان توسط آلمان ه ها در سال 1307 تا تاسیس دانشکده فنی دانشگاه تهران در سال 1313دروه دوم از تاسیس دانشکده فنی دانشگاه تهران در سال 1313 تا ظهور انقلاب اسلامی ایران در سال می باشددوره سوم پس از انقلاب اسلامی ایران تاکنون هریک از این دوره ها دارای ویژگی های منحصر به خود می باشد...

توسعه اقتصادی و صنعتی و رقابت در صحنه بین المللی وقتی میسر می شود که مهندسان کشور قادر به تشخیص مسائل صنعت بوده، از ابتکار، خلاقیت، نبوغ و پشتکار خود در حل مسائل و نو آوری های صنعتی استفاده کنند.علاوه بر این ها مهندسان باید از پایه بسیار قوی در علوم مهندسی مهندسی در کشور برخوردار باشند و بتوانند دانش های جدید را فرا بگیرند...