بهناز گنجعلی زاده

توزیع متعادل امکانات و خدمات برای از بین بردن تفاوتهای منطقه ای و ایجاد تعادل در سطح منطقه، از اصول قابل توجه در ادبیات برنامه ریزی منطقه ای است. از طرفی، در کنار توسعه ملی و همه جانبه، توسعه مناطق به منظور استفاده از قابلیتها و امکانات آنها از اهمیت بسیاری برخوردار است. بدین منظور، نخست باید به شناسایی بخشهای مختلف اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، زیربنایی و... مناطق پرداخت. مقاله حاضر با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی با هدف تعیین درجه توسعه یافتگی شهرستانهای استان آذربایجان شرقی انجام یافته است. در این مقاله 19 شهرستان استان از نظر 42 شاخص مختلف در سال 1385 (با تاکید بر شاخصهای اقتصادی، اجتماعی، کالبدی)، با استفاده از تکنیک تحلیل عاملی و تحلیل خوشه ایمورد بررسی قرار می گیرد. سپس با تقلیل 42 شاخص به 9 عامل، به سطح بندی شهرستانهای استان بر اساس شاخص های منتخب و عاملهای بدست آمده پرداخته شده است. نتایج به دست آمده از این بررسی ها حاکی از آن است که شهرستانهای نیمه غربی استان بر اساس شاخصهای مختلف، توسعه یافته تر از شهرستانهای نیمه شرقی استان هستند. به نظر می رسد شرایط جغرافیایی مساعد، تمرکز خدمات، فعالیتهای اقتصادی و شبکه های زیربنایی در نیمه غربی استان از مهمترین دلایل این عدم تعادل در استان باشد.