جواد میری سلیمان
-
بنا به گزارش های منتشرشده در شماره های پیشین نشریه طبیعت ایران، مقرر شد نتایج مرتبط با طرح «پایش اکوسیستم های مرتعی مناطق مختلف آب و هوایی» که از سال 1396 در دستور کار بخش تحقیقات مرتع قرار گرفت، در مراحل مختلف به چاپ برسد.تا به این مرحله، نتایج مرتبط با «رویشگاه های شور» و «علفزارها و چمنزارهای مناطق مرطوب و نیمه مرطوب شمال کشور» [که جزو اکوسیستم های ماندابی تلقی می شود]، در شماره های 38 و 39 منتشر شده است. ضمن اینکه در میزگرد اختصاصی طبیعت ایران، پیرامون نتایج حاصل از فاز اول پایش مراتع کشور و چگونگی استفاده از اطلاعات به دست آمده در مدیریت مراتع بحث و گفت و گو شد. در ادامه نیز مطابق با تقسیم بندی ارایه شده از اکوسیستم های مرتعی، نتایج مرتبط با سایر اکوسیستم ها ارایه خواهد شد.در این رابطه، مطابق با تصمیمات شورای مشورتی تدوین راهبردها و گروه راهبردی مرتع، بر اساس تغییرات عرض جغرافیایی، ارتفاع از سطح دریا، اقلیم و مدنظر قرار دادن گروه های عمده گیاهی ارایه شده در طرح شناخت مناطق اکولوژیک، پنج اکوسیستم کلان مرتعی شامل مناطق شبه ساوان، شوره ز ارها، درمنه زارها، گون زارها و مناطق مرتفع و آلپی شناسایی شدند. این اکوسیستم ها در نواحی جغرافیایی و گستره رویشی ایران پراکنش دارند و در زیر عنوان مراتع قرار می گیرند و تعاریف جهانی و طبقه بندی های مختلفی دارند. همچنین، در کنار این اکوسیستم های هویت دار، سایر اکوسیستم ها مانند اکوسیستم های ماندابی (وتلند)، ماسه زارها (تپه های شنی) و بدلندها (اکوسیستم های مارنی) نیز به صورت پراکنده در نقاط مختلف کشور گسترده شده اند
-
خشکسالی به عنوان یکی از مهم ترین بلایای طبیعی، هزینه های اقتصادی و اجتماعی زیادی را به همراه دارد. با توجه به ایرادهای وارد به مدیریت بحران و لزوم تغییر رویه از مدیریت بحران به سمت مدیریت ریسک، ارزیابی ریسک خشکسالی در سامانه های عرفی عشایر، هدف اصلی این تحقیق است. ریسک خشکسالی به صورت تابعی از شاخص خطر و شاخص آسیب پذیری تعریف می شود. در این تحقیق شاخص دهک ها به عنوان شاخص خطر خشکسالی در نظر گرفته شده است. برای محاسبه آن ابتدا آمار بارش ماهانه 27 ایستگاه هواشناسی، در دوره آماری 26 ساله جمع آوری شد، سپس نقشه پهنه های خشکسالی در بازه سالانه تهیه و در آخر نقشه شاخص خطر خشکسالی به دست آمد. تحلیل آسیب پذیری از طریق شاخص های اقتصادی اجتماعی و شاخص های فیزیکی انجام شد. روش مورد استفاده برای تلفیق لایه های آسیب پذیری روش ترکیب خطی و برای استانداردسازی و وزن دهی به معیارها به ترتیب روش توابع فازی و روش تحلیل ساختار سلسله مراتبی است. بر اساس نتایج، خطر وقوع خشکسالی متوسط با 6/54 درصد از مساحت سامان های عرفی در مقام اول و خطر وقوع خشکسالی شدید و کم به ترتیب در مقام های بعدی قرار می گیرند. از نظر متخصصین اهمیت عامل ظرفیت نگهداری آب در خاک با 2244/0 بیشترین وزن تاثیر را در بین عوامل دارد. نقشه شاخص آسیب پذیری نشان داد که بیشترین آسیب پذیری در سامانه های واقع در غرب، جنوب شرقی استان و همچنین واقع در شمال غرب شهرستان شیروان دیده می شود. در مجموع حدود 2/43 درصد از مساحت سامان های عرفی استان در طبقات ریسک شدید و خیلی شدید قرار می گیرند.کلید واژگان: خشکسالی, مدیریت ریسک, آسیب پذیری, سامان های عرفی, عشایرJournal of Arid Biome, Volume:10 Issue: 1, 2021, PP 109 -125Drought, as one of the most important natural disasters, has many economic, social and environmental costs. In this research, considering the problems of crisis management and the need to change the procedure from crisis management to risk management, assessment of drought risk in customary Kormanj nomadic territories of North Khorasan, is the main purpose of the research. Basically, drought risk is defined as a function of the risk index and vulnerability index. In this research, DI index is considered as a drought risk indicator. To calculate the index, monthly rainfall data were collected from 27 meteorological stations of the province during the statistical period of 26 years. A drought zone map was prepared on an annual basis. Finally drought hazard index map for the Kormanj nomads allotments were produced. Vulnerability analysis was carried out through socio-economic indicators and physical indicators. Weighted Linear Combination Method was used to integrate the vulnerability layers. For standardization and weighing, the criteria were used, respectively, fuzzy logic and analytical Hierarchy process. Based on the results, on an annual scale, the risk of occurrence of moderate droughts with 54.6% of the customary territories is first and the danger of severe and low drought occur in subsequent positions. According to experts, the factor of water holding capacity in the soil with 0.2444 has the highest impact weight among the factors. The map of vulnerability index showed that the most vulnerability is in the customary territories in the west, south-east of the province as well as in the northwest of Shirvan city. Altogether about 43.2% of the area of the customary territories of the province is in severe and very intense categories.Keywords: Drought, Risk Management, Vulnerability, Customary territories, Nomads
- در این صفحه نام مورد نظر در اسامی نویسندگان مقالات جستجو میشود. ممکن است نتایج شامل مطالب نویسندگان هم نام و حتی در رشتههای مختلف باشد.
- همه مقالات ترجمه فارسی یا انگلیسی ندارند پس ممکن است مقالاتی باشند که نام نویسنده مورد نظر شما به صورت معادل فارسی یا انگلیسی آن درج شده باشد. در صفحه جستجوی پیشرفته میتوانید همزمان نام فارسی و انگلیسی نویسنده را درج نمایید.
- در صورتی که میخواهید جستجو را با شرایط متفاوت تکرار کنید به صفحه جستجوی پیشرفته مطالب نشریات مراجعه کنید.