به جمع مشترکان مگیران بپیوندید!

تنها با پرداخت 70 هزارتومان حق اشتراک سالانه به متن مقالات دسترسی داشته باشید و 100 مقاله را بدون هزینه دیگری دریافت کنید.

برای پرداخت حق اشتراک اگر عضو هستید وارد شوید در غیر این صورت حساب کاربری جدید ایجاد کنید

عضویت

فهرست مطالب حمیدرضا عظیم زاده

  • فهیمه صابری، بهمن کیانی، اسحاق امیدوار، حمیدرضا عظیم زاده، محمد اسماعیل پور*

    پژوهش حاضر با هدف ارزیابی موفقیت جنگل کاری با گونه بادام کوهی (Amygdalus scoparia Spach.) در رویشگاه های ارژن (Amygdalus elaeagnifolia Spach.) جمال بیگ استان فارس و تاثیر آن بر پوشش گیاهی مانند نوع گونه های علفی و خاک انجام شده است. مقایسه ارژن با بادام کوهی نیز می تواند اطلاعات تکمیلی در اختیار ما قرار دهد. به منظور بررسی درصد زنده مانی و با توجه به بودجه و امکانات و از آن جایی که ردیف ها بسیار طولانی بودند، سه ردیف از جنگل کاری های منطقه جمال بیگ اقلید استان فارس به صورت تصادفی انتخاب و تعداد چاله های کاشت شمارش شد. به منظور ارزیابی پوشش گیاهی موجود، تعداد 30 قطعه نمونه در قالب یک شبکه تصادفی-منظم با ابعاد 100×100 متر برداشت شد. تراکم، تاج پوشش و زنده مانی درختچه ها و زادآوری بررسی شد. بافت خاک، درصد مواد آلی، فسفر، مقدار  ECو pH و گونه های علفی نیز بررسی شد. از آزمون من-ویتنی برای مقایسه دو گونه ارژن و بادام کوهی از نظر تراکم، فراوانی زادآوری و مساحت تاج استفاده شد. میزان زنده مانی جنگل کاری 95 درصد بوده و منطقه جنگل کاری 342 اصله در هکتار تراکم دارد که تاج پوشش پنج درصد را به وجود آورده است. تراکم زادآوری بادام کوهی 90 اصله و ارژن 4.5 اصله در هکتار برآورد شد. جنگل کاری با بادام کوهی در این منطقه باعث افزایش تعداد گونه های علفی شده بدین صورت که در منطقه جنگل کاری 18 گونه گیاهی متعلق به 13 خانواده و در شاهد 12 گونه گیاهی متعلق به هشت خانواده حضور داشتند. از نظر مساحت تاج پوشش، اختلاف معناداری بین دو گونه بادام کوهی و ارژن وجود نداشت. از نظر تراکم زادآوری، اختلاف معناداری بین این دو گونه وجود دارد و تراکم زادآوری بادام کوهی به طور معناداری بالاتر است. مقدار ماده آلی (1.62)، نیتروژن (3.89) و فسفر (11.02) خاک در منطقه جنگل کاری بیش تر از شاهد و نسبت کربن به نیتروژن در منطقه جنگل کاری (0.46) کم تر از شاهد بود. با توجه به زنده مانی قابل توجه بادام کوهی و امکان زادآوری طبیعی، پیشنهاد می شود در احیای عرصه های مشابه منطقه از این گونه پرستار استفاده شود. با توجه به تاثیر جنگل کاری بادام کوهی در بهبود خواص خاک منطقه، پیشنهاد می شود به عملیات زیست مهندسی و تثبیت دامنه ها با گونه های درختچه ای در حوزه های آبخیز اهمیت بیش تری داده شود.

    کلید واژگان: اصلاح خاک, درخت کاری, درصد زنده مانی, زادآوری طبیعی}
    Fahimeh Saberi, Bahman Kiani, Eshagh Omidvar, Hamidreza Azimzadeh, Mohammad Esmaeilpour *
    Introduction

    In the last 30 years, many forests have been destroyed in the Zagros region of Iran. Afforestation is necessary to reduce the pressure on the natural forests. Forest plantation and protection should be at the center of conservation efforts, significantly since plantations can offset the negative impact of climate change and be effective in absorbing atmospheric pollutants and helping to improve air quality. This research was conducted with the aim of evaluating the success of afforestation with the mountain almond (Amygdalus scoparia Spach.) in Arjan (Amygdalus elaeagnifolia Spach.) habitats of Jamal Beyg, Fars province and its effect on the understory vegetation, especially herbal species and soil. Comparing Arjan with mountain almond can provide additional information, to know the conditions of the native species in the region and the planted species, and it is a kind of comparative mode. In fact, evaluating the success and quantifying the ecological effects of the afforestation carried out by the executive organizations, which has been done at great expense, can guide managers for better decision-making. As no study has been done in this area yet, this research is the first one that quantifies the results of almond plantations in the Jamal Beyg region.

    Materials and Methods

    In order to check the percentage of survival and according to the budget and facilities, since the plantation rows were very long, three rows of planted shrubs in the Jamal Beyg region of Euclid in Fars province were randomly selected and the number of empty planting holes was counted. There are naturally but rarely shrubs such as Arjan (Amygdalus elaeagnifolia Spach.). In order to evaluate the existing vegetation, after initial sampling and based on the adequacy of the sample, 30 circular sample plots of 1000 square meters were taken in the form of a random-regular grid with dimensions of 100×100 meters. In the sample plots, the density of shrubs, their crow width, and survival, as well as the frequency of regeneration were measured. In order to check the number of species present in the plantation and control areas, at the end of May and the beginning of June 2021, all the plant species in the sample plots were identified or after they were collected and transferred to the herbarium, with the help of photos taken in the field, were identified. The life form and biological form of plant species were determined using the Raunkiaer system. Some physical and chemical characteristics of the soil such as texture, percentage of organic matter, phosphorus, EC, and pH amount were also measured and compared with the control area in the vicinity of the range which has similar topographical characteristics without afforestation operation. Due to the non-normality of the data distribution and the failure of various transformations, the Mann-Whitney test was used to compare two species of Arjan and mountain almond in terms of density, regeneration frequency, and crown area.

    Results and Discussion

    The survival rate of the plantation was 95 %, and the plantation area had a density of 342 trees per hectare, which created a canopy cover of five percent. The regeneration density of mountain almond and Arjan species was estimated to be 90 individuals and 4.5 individuals per ha, respectively. Afforestation with the mountain almond species in this area has increased the number of herbaceous species in such a way that there were 18 plant species belonging to 13 families in the afforestation area while 12 plant species belonging to eight families in the control area (without plantation area). In terms of canopy area, there was no significant difference between the two species of mountain almond and Arjan. In terms of regeneration density, there was a significant difference between the mountain almond and Arjan, and the regeneration density of the mountain almond was significantly higher than Arjan. The amount of organic matter (1.62), nitrogen (3.89), and phosphorus (11.02) of the soil in the afforestation area was higher than control area, and the ratio of carbon to nitrogen (C/N) in the afforestation area (0.46) was lower than control area.

    Conclusion

    The results of this research indicate the significant success of mountain almond afforestation in the Jamal Beyg region, Fars province. Afforestation in this area has increased organic matter and also the number of herbal species. The existence of a significant natural regeneration of the mountain almond indicates that the stand is on the true way of its succession. In order to control the grass cover and prevent fires, it is better to do light grazing in the spring season in the stands. Also, if there is a history of the presence of Pistacia atlantica in the area, planting its seeds or seedlings under the shelter of existing shrubs will help the stability of the stand. It is suggested that sufficient research be carried out to determine the appropriate method for determining the age of shrubs in such a way that natural regeneration can be separated from planted shrubs. The main goal of initializing a seed garden is to produce the modified seeds of the desired forest species in abundance, cheap, continuous, and easily accessible, far from the reach of unwanted pollen and with better genetic quality and quantity. To select suitable genotypes of a species in terms of traits such as resistance to drought stress, the genomic selection method can be used. Jamal Beyg aforestation is a valuable seed garden for future plantation. Considering the significant survival of mountain almonds and the possibility of natural reproduction, it is suggested to use this nurse species in the restoration of similar fields in the study area. Considering the effect of mountain almond afforestation in improving the soil properties of the region, it is suggested to give more importance to bioengineering operations and stabilization of slopes with this shrub in the Fars Province watersheds. As this afforestation has supported herbal species richness, it is suggested that the results of afforestation be explained to rural communities so that they are encouraged to preserve and protect forest plantations.

    Keywords: Arboriculture, Natural regeneration, Soil improvement, Viability rate}
  • حمیدرضا عظیم زاده*، احمدرضا دهقانی تفتی، مریم ایرجی، شیما شهبازی

    به منظور بررسی امکان تثبیت ماسه های روان با استفاده از پساب صنعتی و میکروارگانیسم های خاکزی، دو آزمایش در سال 1398 در دانشگاه یزد طراحی و اجرا شد. آزمایش اول با هدف غربال گری باکتری خاکزی مناطق کویری ایران با بیشترین توانایی هیدرولیز اوره انجام شد. نتایج نشان داد باکتری Sporosarcina pasteurii با میانگین 3/3232 میکروزیمنس بر دقیقه بیشترین توانایی هیدرولیز اوره را داشت. آزمایش دوم به منظور بررسی تثبیت بیولوژیک ماسه های روان در شرایط آزمایشگاه به صورت فاکتوریل دوعاملی در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار انجام شد. تجزیه واریانس داده ها نشان داد نوع و میزان مصرف مالچ و اثر متقابل این دو، تاثیر معنی داری در سطح احتمال 1% بر صفات مقاومت فشاری، قطر سله و درصد ذرات بزرگ تر از 84/0 داشت. بیشترین مقاومت فشاری و درصد ذرات بزرگ تر از 84/0 به ترتیب به میزان 4/4 کیلوگرم بر سانتی متر مربع و 5/97% با کاربرد باکتری Sporosarcina pasteurii به میزان یک سوم درصد اشباع خاک حاصل شد. بیشترین قطر سله به میزان 5/5 سانتی متر در کاربرد پساب شورابه کارخانه پتاس به میزان یک سوم اشباع خاک به دست آمد. نتایج آزمایش نشان داد باکتری های Sporosarcina pasteurii و  Pseudomonas fluorescensو پساب شورابه کارخانه پتاس، پتانسیل کاربرد به عنوان مالچ را دارند.

    کلید واژگان: ماسه روان, پساب, میکروارگانیسم, مالچ, رسوب میکروبی کربنات کلسیم, غربال گری}
    HamidReza Azimzadeh*, Ahmadreza Dehghani Tafti, Maram Iraji, Shima Shahbazi
    Introduction

    located in the dry belt of the earth, Iran has more than 164 million hectares of drylands. As the rate of wind erosion has significantly increased in recent years, applying sand dunes' stabilization methods seems essential. Therefore, this study sought to identify the soil bacteria affecting the microbial-induced carbonate precipitation and evaluate different amounts of potash wastewater (SSR400 solution) as a cheap solution for stabilizing sand dunes.

    Materials and methods

    To investigate the possibility of sand dunes' stabilization via industrial wastewater and soil microorganisms, two experiments were designed and performed in 2019 at Yazd University. The first experiment was performed to screen the soil bacteria in those Iran's desert areas with the highest ability to hydrolyze urea. The tested bacteria included four bacterial isolates from the Eshtehard desert, six bacterial isolates from Iran's central desert, and Sporosarcina pasteurii bacteria. The second test was performed to evaluate the stabilization of sand dunes as a two-factor factorial in a completely randomized design with three replications. The first factor included the use of mulch at 0.5, 1, 2 and, 1/3 soil saturation (SP) levels. The second factor was the mulch type that was examined in eight levels: no bacteria, Pseudomonas fluorescens, Sporosarcina pasteurii, Phormidium tenue, Oscillatoria tenuis, b4, distilled water, and potash wastewater (SSR400 solution). Data analysis and statistical calculations were performed using SASV9 and EXCEL software. Also, the mean comparison was performed by the protected LSD test at a 5% probability level.

    Result

    The results of the urea hydrolysis ability test showed that the bacteria in urea hydrolysis had a significant difference in the level of one percent probability. Comparison of the mean results suggested that Sporosarcina pasteurii with an average of 3223.3 μs/min of electrical conductivity (EC) had the highest ability to hydrolyze urea. In the next rank, the bacteria isolated from the Eshtehard desert's soil (b2) with 2421.3 μs/min of electrical conductivity and the bacteria (b4) with 2072.3 micro Siemens per minute belonged to Iranian central deserts' soil. Moreover, the results of comparing b2 bacterium's 16S rRNA sequence with other bacteria in the NCBI gene bank's database indicated that the ribosomal RNA sequence of the 16S b2 isolate was 99% similar to the sequences of Pseudomonas fluorescens. On the other hand, the analysis of the variance of the second experiment's data showed that the type and amount of mulch application and the interaction of the two had a significant effect at the level of 1% probability on compressive strength and tuber diameter, making the particle's percentage greater than 0.84 mm. Following the application of Sporosarcina pasteurii at the rate of 1/3 soil saturation, the highest compressive strength and the highest percentage of particles larger than 0.84mm were observed to be 4.4 kg/cm2 and 97.5%, respectively. Moreover, the compressive strength of potash wastewater (SSR400 solution) and Pseudomonas fluorescens after applying 1/3 soil saturation was 3.88 and 3.85 kg/cm2, respectively. The highest tuber's diameter at a rate of 5.5 cm was obtained with the application of potash wastewater (SSR400 solution) at a rate of 1/3 of soil saturation. Also, the tube's diameter after applying potash wastewater (SSR400 solution) at the rate of 2 and 1 Lit/m2 was found to be 4.99 and 4.11 cm, respectively. Also, applying Pseudomonas fluorescens and potash wastewater (SSR400 solution) in 1/3 soil saturation led to the creation of 96.4% and 94.4% of particles larger than 0.84 mm, respectively.

    Discussion and Conclusion

    The study's results showed that those bacteria with a high ability to hydrolyze urea and deposit calcium carbonate could play an influential role in increasing soil firmness. It was also found that the properties of the calcium, magnesium chloride and calcium nitrate in the potash wastewater (SSR400 solution) increased the adhesion of soil' particles and the soil's stabilization. These solutions increased the surface tension of the soil and strengthened the bond between the soil's particles. Moreover, the calcium ion in potash wastewater (SSR400 solution) effectively softened soil's colloids and reduced erosion.Generally, the qualitative urea hydrolysis test results indicated that while Sporosarcina pasteurii had a high ability in the hydrolysis of urea and the sand dunes' biological stabilization-related traits, Pseudomonas fluorescens was less able in these regards. Moreover, as a mineral mulch, wastewater (SSR400 solution) showed an excellent ability to stabilize sand dunes. However, it should be noted that the very high salinity of this solution can cause many problems in desert lands. Therefore, it is necessary to reduce the solution's salinity before recommending it as mulch. Also, as the application of 1/3 soil saturation increased stabilization in all mulch types, it could be argued that increasing the volume of mulch application per square meter can improve the stabilization of sand dunes. However, due to the limitations of using mulch in desert lands, including water shortages and the difficulty of transporting such solutions to desert areas, applying less amount of the selected mulch may improve soil erosion.

    Keywords: Sand dunes, Wastewater, Microorganism, Mulch, Microbial induced carbonate precipitation, screening}
  • سعید شجاعی برجوئی**، حمیدرضا عظیم زاده، وحید طالبی وراعون، محمد جواد عباسی سریزدی، حمید سودائی زاده
    زمینه و هدف

    آلودگی هوا به عنوان یک عنصر فراساختاری در سیستم حمل و نقل شهری به عنوان یک شاخص مهم در سلامت زندگی انسان ها در نظر گرفته می شود. بنابراین هدف از انجام این پژوهش، بررسی محدوده آلایندگی 10PM انتشار یافته از دو بزرگراه اصلی شهرستان اردکان و تعیین سهم این بزرگراه ها در ایجاد ریسک سلامت ساکنین اطراف آنان در اثر مواجهه با این آلاینده به روش مدلسازی است.

    روش کار

    این پژوهش به صورت توصیفی، تحلیلی و مقطعی برای دو بزرگراه میبد اردکان و اردکان نایین صورت گرفت. برای تخمین نرخ انتشار در چهار فصل سال، پراکندگی و مواجهه 24 ساعته و سالانه با 10PM از دو مدل IVE و AERMOD استفاده شد. اطلاعات مورد نیاز برای اجرای مدل ها با آماربرداری از طریق مشاهده، اطلاعات مرکز تحقیقات نیروی انتظامی و مرکز تحقیقات هواشناسی استان یزد جمع آوری گردید. با تعیین شش گروه مواجهه با 10PM در محدوده آلایندگی این دو بزرگراه، ارزیابی ریسک سلامت با استفاده از روابط پیشنهادی USEPA انجام شد.

    یافته ها

    در چهار فصل سال، میانگین و حداکثر غلظت محیطی 10PM از بزرگراه میبد اردکان بیشتر از بزرگراه اردکان نایین پیش بینی شد. هرچند حداقل غلظت های 24 ساعته و سالانه پراکندگی 10PM  بزرگراه اردکان نایین کمتر از میبد اردکان بود اما محدوده آلایندگی این بزرگراه بیشتر پیش بینی شد. در بین شش گروه مواجهه با 10PM در کلیه بازده های زمانی، بیشترین مواجهه مربوط به پلیس راه اردکان نایین و کمترین مربوط  به ساکنین پارک شهید پایدار  بود. ریسک سرطانی و غیرسرطانی مواجهه با 10PM در کلیه گروه ها و رده های سنی قابل قبول تخمین زده شد.

    نتیجه گیری

    با روش مدلسازی مورد استفاده، سهم دو بزرگراه مورد بررسی در ایجاد ریسک سلامتی ساکنین اطراف در محدوده قابل قبول پیش ‫بینی شد.

    کلید واژگان: ارزیابی ریسک, AERMOD, IVE, 10PM, بزرگراه}
    S* Shojaee Barjoee*, H.R Azimzadeh, V Talebi Varaoon, M.J Abbasi, H Sodaiezadeh

    Background & objectives:

    Air pollution is considered as an ultrastructural element in urban transportation systems and as an important indicator of human health. Therefore, the purpose of this study was to investigate the PM10 pollution range of two main highways of Ardakan city and determine the contribution of these highways in health risk of their surrounding residents due to exposure to these pollutants by modeling methods.

    Methods

    This descriptive-analytical, cross-sectional study was conducted on two highways of Meybod Ardakan and Ardakan Nain. IVE and AERMOD models were used for estimation of emission rate of PM10 in four seasons of the year, and also dispersion and exposure rates to PM10.The information required to run the models was collected by observational statistics, information from the police research center and the meteorological research center of Yazd province. By identifying six PM10 exposure groups in the pollution range of these two highways, health risk assessment was performed using the proposed USEPA relationships.

    Results

    In four seasons of the year, the mean and maximum concentration of PM10 of Meybod Ardakan highway were predicted more than Ardakan Nain highway. Although the minimum dispersion concentration of PM10 of Ardakan Nain Highway was lower than that of Meybod Ardakan, the pollutant limit of this highway (1, 24 hours and annually) was more predicted. Among the six groups exposed to PM10 in all time intervals, the highest exposure rate was belonged to Ardakan Nain road police station and the least to residents of Torkabad Village (1 hour) and Shahid Paydar Park (8, 24 hours and annually). Cancer and non-cancerous risk exposure to PM10 was estimated in acceptable range in all age groups and categories.

    Conclusion

    With the modeling method used, the contribution of the two investigated highways in predicting the health risk of surrounding residents was within the acceptable range.

    Keywords: Risk Assessment, AERMOD, IVE, PM10, Highway}
  • سارا عبداللهی*، حمید رضا عظیم زاده، محمدرضا اختصاصی، اصغر مصلح آرانی
    سابقه و هدف

    گر د وغبار یکی از پدید ه های جوی و بلایای طبیعی شناخته شده است که آثار و پیامدهای محیط زیستی نامطلوبی بر جای میگذارد . به طو رمعمو ل ذرات گر د وغبار دارای قطرکمتر از 100 میکرون هستند که پس از کیلومترها انتقال افقی یا عمودی به سطح زمین میرسند. هدف از این پژوه، بررسی میزان غبار ریزشی و غلظت فلزهای سنگین سرب و کادمیوم در نمونه های غبار به منظور بررسی آلودگی شهری به این عناصر میباشد.  

    مواد و روش ها

    در این مطالعه جمع آوری نمونه ها با استفاده از تله رسوبگیر تیله ای به مدت شش ماه از دی ماه 1393 تا پایان خرداد1394 انجام شد  تا امکان مقایسه بین فصل تر (زمستان) و خشک (بهار) فراهم گردد. مجموع 180 نمونه غبارریزشی با استفاده از تله های تیل های MDCO جمع آوری شد. نمونه ها با استفاده از ترازو با دقت 0.001 گرم وزن و نمونه ها به روش ISO11466 تجزیه و غلظت فلزها ی سنگین توسط دستگاه جذب اتمی شعل های مدل Analyti jena-350 اندازه گیری گردید . 

    نتایج و بحث:

    مقاد یر تجمعی غبار ریزشی برای زمستان 1393 و بهار 1394 به ترتیب 85 . 5 ± 77 . 7 گرم بر مترمربع و 31 . 1 ± 28 . 5 گرم برمترمربع است. بیشترین مقدار غبار در ماه اسفند (69 . 5 ± 11 .5 گرم برمترمربع) و کمترین آن مربوط به بهمن (65 . 0 ± 31 . 1) است که اختلاف زیادی با د یماه (34 . 0 ± 33 . 1 گرم بر مترمربع) ندارد. میانگین غلظت سرب در فصل زمستان 40 . 32±5 . 97 میلی گرم بر کیلوگرم و درفصل بهار 93 . 16±5 . 90 میلی گرم بر کیلوگرم به دست آمد. همچنین میانگین غلظت کادمیوم در فصل زمستان 60 . 19±3 . 37 میلی گرم بر کیلوگرم و در فصل بهار 42 . 62±2 . 29 میلی گرم بر کیلوگرم به دست آمد. بر اساس سنجه آلودگی (PI) میزان آلودگی سرب در طبقه آلودگی متوسط و کادمیوم در کلاس زیاد قرار دارد. به عبارت دیگر، سنجه آلودگی کادمیوم در هر دو فصل نمونه برداری بیشتر از آلودگی سرب و بالاتر از حد مجاز آن م یباشد. سنجه ریسک اکولوژیک تجمعی سرب و کادمیوم به ترتیب با میان گین 564 و 450 برای زمستان 1393 و تابستان 1394 به دست آمده است. سنجه درجه آلودگی نیز به ترتیب خیلی زیاد و زیاد برای زمستان و بهار و سنجه بار آلودگی بر آوردی قابل ملاحظه از آلودگی را نشان می دهد.

    نتیجه گیری

    نتایج حاصل از غبار ریزشی به دلیل وجود زمینهای حساس به بادبردگی بویژه در بخش های جنوبی، غربی و شمالغرب وآنالیز جهت باد نشان از منشاء خارجی غالب بر آن دارد. افزایش نسبی آلاینده های سرب و کادمیوم در فصل زمستان نسبت به بهار نیز بیان کنند ه تاثیر سوخت های فسیلی به کار رفته برای گرما یش در فصل زمستان است. آلودگی کادمیوم بسیار بیشتر از سرب است و به دلیل ضریب بیشتر ریسک اکولوژیک نیاز به دقت و توجه بیشتر را می طلبد .

    کلید واژگان: ریسک اکولوژیک, فلزات سنگین, شاخص زمین انباشت, آلودگی}
    Sara Abdollahi *, Hamidreza Azimzadeh, Mohammadreza Ekhtesasi, Asghar Mosleh-Arani
    Introduction

    Dust is one of the phenomena of atmospheric and natural disasters that poses adverse environmental effects and impacts. Due to the wide distribution of dust, this phenomenon can also change the soil and its biology trends. Typically, dust particles have a diameter of less than 100 microns, which can be transmitted horizontally or vertically to the ground after miles. The aim of this study was to determine the amount of dust falling and heavy metals lead and cadmium concentrations in dust samples to evaluate these elements is the urban pollution.

    Material and methods

    In this study, samples were collected using mild sediment trap for six months. A total of 180 samples were collected. Samples were weighed accurately using a scale of 0.001 g. The analysis of samples was performed using ISO11466. The samples were extracted by the Institute of Water and Soil Research, and the concentration of heavy metals was measured by the atomic absorption spectrometry of the Analyti jena-951 model.

    Results and discussion

    The results showed that in the winter of March and in the spring of June, the highest rate of dust was observed. The mean lead concentration in winter was 97.32 ± 5.40 mg.kg and 90.16 ± 5.93 mg.kg in spring. Also, the average cadmium concentration in winter was 37.19 ± 3.60 mg.kg and 29.62 ± 2.42 mg.kg in the spring. According to the pollution index (PI), the level of contamination of lead is high in the floor, however, according to this index, cadmium contamination in both seasons is more than the level of contamination of lead and is higher than the limit, which is the risk index The ecology of cadmium, with an average of 1673.98 and 1333.03, also confirms this and is in the hazardous area of contamination. Also, the ecological risk of lead metal in winter was 18.14 ± 1.01 and in the spring with a mean of 16.91 ± 1.11 in the low pollution class. According to the values obtained for the pollution load index (PLI), this contamination rate is Cdwinte r˃Cdspring˃Pbwinter˃Pbsprin, and both of these elements are highly polluted in the classroom.

    Conclusion

    The results of statistical calculations and contamination levels indicate that the amount of dust pollution to lead and cadmium is higher than most of the calculated indices in the classes with high to high contamination.Therefore, these elements have been brought into the environment as a result of human activities and have less natural origin.

    Keywords: Ecological risk, Heavy Metals, Land accumulation index, Pollution}
  • بهنام نظری علمدارلو*، اصغر مصلح آرانی، سعید شجاعی برجوئی، حمیدرضا عظیم زاده، بهمن کیانی
    زمینه و هدف

    ترافیک شهری ضمن تاثیر بر سلامتی انسان باعث تغییرات فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی در گیاهان می گردد. این مطالعه با هدف بررسی تجمع زیستی Pb و Cd و نیز ارزیابی شاخص تحمل آلودگی هوا (Air Pollution Tolerance Index (APTI)) تعدادی از گیاهان رویش یافته در دو منطقه شاهد و پرترافیک شهر یزد است.

    روش بررسی

    این مطالعه مقطعی، توصیفی - تحلیلی در دو منطقه شاهد و پرترافیک شهر یزد با نمونه برداری تصادفی از  10 گونه درختی، درختچه ای و بوته ای انجام شد. پس از انتقال نمونه ها به آزمایشگاه با استفاده از روش های استاندارد میزان محتوای آب نسبی، pH عصاره برگ، کلروفیل کل و اسید آسکوربیک اندازه گیری شد. همچنین غلظت Pb و Cd جهت بررسی همبستگی آنها با شاخص APTI در گیاهان اندازه گیری شد. کلیه آنالیزهای آماری از جمله آزمون نرمالیته کلموگروف اسمیرنوف (Kolmogorov-Smirnov test)، آنالیز واریانس یک طرفه (ANOVA)، آزمون تعقیبی دانکن (Duncan) و ضریب همبستگی پیرسون (Pearson Correlation Coefficient) بین پارامترهای مورد بررسی در نرم افزار SPSS22 صورت گرفت.

    یافته ها

    بیشترین محتوای آب نسبی (84/73 درصد) و اسید آسکوربیک (mg/g.FW 5/98) به ترتیب در منطقه پرترافیک برای گونه های اختر گلی و گل رز اندازه گیری شد. همچنین بیشترین pH عصاره برگ (7/01) و کلروفیل کل (mg/g.FW1/48) در منطقه شاهد به ترتیب برای شاه پسند و برگ نو اندازه گیری شد. بیشترین شاخص تحمل به آلودگی هوا در گیاه گل رز و برگ نو اندازه گیری شد. همچنین نتایج نشان داد همبستگی شاخص APTI با Pb، اسید آسکوربیک و محتوای آب نسبی مثبت و معنی دار بود.

    نتیجه گیری

    براساس طبقه بندی شاخص تحمل آلودگی هوا دو گونه ای گل رز و برگ نو مقاومت متوسطی در برابر آلاینده ها در نواحی پرترافیک دارند. بنابراین با توجه به شرایط اکولوژیکی مورد نیاز این دو گونه، می توان از آنها جهت توسعه فضاهای سبز در نواحی پرترافیک شهر یزد استفاده نمود. این تحقیق نشان داد که Pb باعت افزایش واکنش فیزیولوژیک گیاهان مورد مطالعه می گردد، درحالی که گیاهان واکنش فیزیولوژیک معنی داری به عنصر Cd موجود در گیاهان مورد مطالعه نشان ندادند. از طرف دیگر نتایج این همبستگی نشان داد که محتوای آب نسبی و اسید آسکوربیک نسبت به سایر عوامل تعیین کننده، از اهمیت بیشتری برای شاخص تحمل به آلودگی برخوردار هستند.

    کلید واژگان: شاخص تحمل به آلودگی هوا, مناطق شاهد و پرترافیک, گل رز و برگ نو, سرب و کادمیوم, شهر یزد}
    Behnam Nazari Alamdarloo*, Asghar Mosleh Arany, Saeed Shojaee Barjoee, Hamidreza Azimzadeh, Bahman Kiani
    Background and Objective

    Urban traffic, while affecting human health, causes physiological and biochemical changes in plants. The aim of this study was to investigate the bioaccumulation potential of Pb and Cd and assess air pollution tolerance index for a number of plants grown high traffic areas of Yazd.

    Materials and Methods

    This cross-sectional, descriptive-analytical study was performed in both control and high traffic areas of Yazd city by random sampling of trees, shrub and herb species. After transferring the samples to laboratory, relative water content, pH of leaf extract, total chlorophyll and ascorbic acid content (the factors for calculating APTI) in plants were measured using standard methods. Furtheremore, Pb and Cd concentrations were measured to find their relation with APTI index in plants. All statistical analysis, including Kolmogorov–Smirnov test, ANOVA, Duncan test and Pearson correlation coefficient between the studied parameters, were performed in SPSS software version 22.

    Results

    The highest relative water content (84.73%) and ascorbic acid (5.98 mg/g) were measured in contaminated area for Canna indica and Rosa damascena, respectively. Also, the highest acidity (7.01) and total chlorophyll (1.48 mg/g) in the control area were measured for Verbena hybrida and Ligustrum vulgar, respectively. The highest air pollution tolerance values were recorded in Rosa damascena and Ligustrum vulgar. Moreover, the results obtained showed that APTI index was positively and significantly correlated to Pb, ascorbic acid and relative water content.

    Conclusion

    According to the classification of air pollution tolerance index, two species of Rosa damascena and Ligustrum vulgar exhibited moderately tolerant to traffic pollutant. Therefore, based on ecological requirements of these two species, they can be used to develop green spaces in high-traffic areas of Yazd.  This study showed that Pb increased physiological response of the studied plants, while the plants did not exhibit a significant physiological response to the Cd element. The results also showed that the relative water content and ascorbic acid were more important in the air pollution tolerance index than other factors.

    Keywords: Air pollution tolerance index, Control, high traffic areas, Rosa damascena, Ligustrum vulgar, Pb, Cd, Yazd city}
  • سعید شجاعی برجوئی*، حمیدرضا عظیم زاده، اصغر مصلح آرانی
    مقدمه

    فلزات سنگین غبار ریزشی از عوامل شناخته شده بیماری زای انسانی هستند. این مطالعه با هدف شناسایی منابع احتمالی، ارزیابی دسترس پذیری و درجه آلودگی فلزات سنگین غبار ریزشی با استفاده از شاخص های SDM، CF، ER و PERI انجام شد.

    روش ها: 

    پژوهش حاضر یک مطالعه توصیفی، تحلیلی و مقطعی بود که در فصل پاییز با نصب 35 نمونه بردار از نوع چمن مصنوعی برای جمع آوری غبار ریزشی در پیرامون صنایع خاک چینی، کاشی سرامیک، شن ماسه و شیشه اردکان اجرا شد. غلظت فلزات سنگین در غبار با استفاده از دستگاه ICP-MS اندازه گیری شد. کلیه آنالیزهای آماری و محاسبه شاخص ها در نرم افزارهای SPSS نسخه 22 و Excel نسخه 2016 صورت گرفت.

    نتایج: 

    ترتیب میانگین غلظت عناصر در غبار به صورت منگنز> وانادیوم> کروم> نیکل> مس> آرسنیک> کبالت بود. مقایسه غلظت عناصر غبار با غلظت زمینه و نتایج آزمون های تحلیل مولفه اصلی و همبستگی نشان داد، غلظت کلیه فلزات غبار احتمالا تحت تاثیر دو منبع انسان ساخت در منطقه است. بیشترین و کمترین شاخص درجه اشباع به ترتیب برای منگنز و کبالت به دست آمد. بر اساس شاخص CF فلزات منگنز، کبالت و وانادیوم به ترتیب در طبقات کم، متوسط و زیاد آلودگی بودند. همچنین آرسنیک، کروم و نیکل در کلاس های متوسط تا زیاد و مس در کلاس های کم تا زیاد دسته بندی شدند. بر اساس شاخص های ERP و PERI فلزات سنگین در کلاس کم آلودگی قرار گرفتند.

    بحث و نتیجه گیری:

     صنایع مورد بررسی در این تحقیق نقش موثری در افزایش غلظت و تحرک فلزات سنگین غبار ریزشی دارند.

    کلید واژگان: فلزات سنگین, آلودگی, غبار ریزشی, صنایع}
    Saeed Shojaee Barjoee*, Hamidreza Azimzadeh, Asghar Mosleh Arani
    Background

    Heavy metals in falling dust are known pathogens for humans. The aim of this study was to identify potential sources, availability assessment, and degree of contamination of heavy metals in falling dust using SDM, CF, ER, and PERI indices.

    Methods

    This descriptive-analytical cross-sectional study was carried out in autumn by installing 35 samplers of artificial grass to collect falling dust around Khak-e-chini, ceramic tile, sand and gravel, and Ardakan Glass industries. Heavy metals concentration in dust was measured using ICP-MS. All statistical analyses and calculations of indices were performed in SPSS 22 and Excel 2016.

    Results

    The order of mean concentration of elements in the dust was manganese> vanadium> chromium> nickel> copper> arsenic> cobalt. Comparison of the concentration of dust elements with the background concentration and the results of principal component analysis and correlation tests showed that the concentration of all metals in the dust is probably influenced by two man-made sources in the area. The highest and lowest saturation degrees obtained were for manganese and cobalt, respectively. Based on the CF index, the manganese, cobalt, and vanadium were in low, medium, and high levels of pollution, respectively. Also, Arsenic, chromium, and nickel were classified in medium to high and copper in low to high classes. According to ERP and PERI indices, all heavy metals were classified in low pollution class.

    Conclusion

    The investigated industries in this study have an important role in increasing the concentration and mobility of heavy metals in falling dust.

    Keywords: Heavy metals, Pollution, falling dust, Industries}
  • سعید شجاعی برجوئی*، حمیدرضا عظیم زاده، اصغر مصلح آرانی
    مقدمه

    کاربرد مدل های کیفیت هوا در سیستم ارزیابی ریسک سلامت به عنوان ابزاری موثر در ارزیابی مواجهه جمعیت انسانی با عوامل زیان آور محیطی تعریف شده است. این تحقیق با هدف ارزیابی ریسک سلامت مواجهه تنفسی با 10PM انتشاریافته از دپو مواد اولیه و پسماندهای تعدادی از صنایع کانی های غیرفلزی به روش مدل سازی انجام شد.

    روش بررسی

    در این مطالعه توصیفی ابتدا برای تخمین میزان نشر 10PM از دپوهای صنایع کاشی سرامیک، خاک چینی و شیشه اطلاعات موردنیاز مدل SWEEP با بازدیدهای میدانی و اندازه گیری های آزمایشگاهی تهیه شد. سپس با ورود اطلاعات هواشناسی به AERMET، مدل رقومی ارتفاع به AERMAP، نرخ انتشار و ابعاد هندسی منابع آلاینده به AERMOD مقادیر مواجهه با 10PM  در جمعیت تحت تاثیر شبیه سازی شد. ترکیب شیمیایی دپو ها با استفاده از ICP-MS تعیین گردید. متعاقبا با استفاده از روابط پیشنهادی EPA ریسک سرطان زایی و غیرسرطان زایی مواجهه با 10 PM تخمین زده شد.

    یافته ها

    بر اساس نتایج شبیه سازی مدل SWEEP بیشترین میزان نشر 10PM برای دپو کارخانه کاشی و سرامیک تخمین زده شد. بیشترین ماکسیمم های غلظت یک، هشت و 24 ساعته شبیه سازی شده 10 PM به ترتیب برابر با 8840، 1967 و g/m3µ 1272 است. بیشترین میانگین مواجهه تنفسی یک (53/52)، هشت (64/11)، 24 (g/m3µ 85/5) ساعته با 10PM برای کارکنان کارخانه فرآوری شن و ماسه تخمین زده شد. بیشترین درصد ترکیب شیمیایی دپوها، سیلیس بود. بر این اساس، مقادیر ریسک سرطان زایی (ILCR) مواجهه با 10PM کوچکتر از 4-10 و ریسک غیرسرطانزایی (HQ) کوچکتر از یک پیش بینی شد.

    نتیجه گیری

    اگرچه مقادیر عددی ریسک در محدوده مجاز پیش بینی شد اما می توان با ایجاد سنگفرش بر روی دپو صنایع تا حدودی میزان انتشار 10PM را کاهش داد.

    کلید واژگان: 10 PM, AERMOD, SWEEP, ارزیابی ریسک سلامت, مواجهه تنفسی}
    Saeed Shojaee Barjoee*, Hamidreza Azimzadeh, Asghar Mosleh Arani
    Background

    Application of air quality models in Health Risk Assessment system has been defined as an effective tool in assess the human population exposure to environmental harmful factors. The present study was conducted to aim of health risk assessment of respiratory exposure to PM10 Emitted from Depos of primary materials and waste a number of Non-metallic minerals industries by Modeling method.

    Methods

    In this descriptive study, first to Field visits and laboratory measurements was obtained the information needed for SWEEP model to estimate PM10 emission rate from depos of Tile and Ceramic, Khak-e-chini and glass industries. Then, with the introduction of meteorological information to AERMET, the digital elevation model to AERMAP, the emission rate and the geometric dimensions of the pollutant sources to AERMOD, simulated the values of exposure to PM10 in the affected population. The chemical composition of the depos was determined using ICP-MS. Subsequently, using the EPA suggested relationships was estimated the risk of carcinogenic and non-carcinogenic exposure to PM10.

    Results

    According to the simulation results of SWEEP model, the highest PM10 emission was estimated for the Tile and Ceramic depo. The highest concentration maximum of 1, 8, and 24 h of PM10 simulated were 8840, 1967, and 1272 µg/m3, respectively. The highest average respiratory exposure of 1 (52.53), 8 (11.64), 24 (5.85 µg/m3) hour to PM10 was estimated for Sand and Gravel processing plant staff. The highest percentage of chemical compounds in depos was for silica. Accordingly, the carcinogenicity risk (ILCR) of exposure to PM10 was predicted less than 10-4 and non- carcinogenicity risk (HQ) less than one.

    Conclusion

    Although numerical values of risk were predicted in the permissible limit, but to creating Surface rock on the depo industries can reduce the emission of PM10.

    Keywords: PM10, AERMOD, SWEEP, Health Risk Assessment, Respiratory exposure}
  • حسان اخوان قالی باف*، محمدحسین ایران نژاد پاریزی، فرهاد نژادکورکی، محمودرضا همامی، حمیدرضا عظیم زاده
    زمینه و هدف

    پرها به عنوان روشی عالی برای پایش فلزات کمیاب در محیط زیست از دهه 1960 تا هم اکنون استفاده شده اند. هدف از این تحقیق استفاده از پرهای قمری خانگی (Streptopelia senegalensis) به عنوان شاخص آلودگی محیط زیست شهری می باشد.

    روش بررسی

    غلظت فلزات کادمیوم، سرب، مس و روی در 58 نمونه ی پر قمری خانگی از 19 منطقه ی مختلف در محدوده ی شهرستان یزد مورد ارزیابی قرار گرفت. برای اندازه گیری غلظت فلزات کمیاب به روش هضم شیمیایی و از دستگاه جذب اتمی استفاده شد. جهت بررسی شاخص عدم تقارن سطح دو بال از روش توزین با استفاده از ترازوی دیجیتال با دقت 001/0 گرم استفاده گردید.

    یافته ها:

     میانگین غلظت فلزات کمیاب  برای سرب µg g-1 27/1 ± 13/20، کادمیوم  µg g-104/0± 85/0،  مس µg g-1 28/0± 56/15 و برای روی µg g-1 77/8 ± 72/209 بدست آمد. غلظت فلزات کمیاب (سرب، کادمیوم و روی) در مناطق مختلف با توجه به ناهمگنی محیط زیست شهری از نظر ساختارها و فعالیت های انسانی در مقیاس محلی دارای اختلاف معنی دار بود. در این پژوهش همبستگی بین فلزات سرب و کادمیوم با فلز روی مشاهده گردید.

    بحث و نتیجه گیری:

     الگوی همبستگی عناصر در پر می تواند درنتیجه ی ارتباط غلظت این عناصر در محیط زیست و نوعی بازخور مثبت به منظور حفاظت در برابر آلودگی سرب و کادمیوم باشد. نتایج نشان دهنده ی جذب قابل توجه فلزات کمیاب ناشی از فعالیت های انسانی توسط پر قمری خانگی و کارایی استفاده از پر قمری خانگی به عنوان شاخص آلودگی فلزات کمیاب در محیط زیست شهری بوده است.

    کلید واژگان: فلزات کمیاب, پر قمری خانگی, محیط زیست شهری, یزد}
    Hesan Akhavan Ghalibaf *, MohamadHosein Iran Nejad Parizi, Farhad Nejadkoorki, MahmoudReza Hemami, HamidReza Azimzadeh
    Background and Purpose

    Feathers as an excellent way to monitor trace metals in the environment from the 1960s have already been used. The aim of this study is using feather of laughing dove (Streptopelia senegalensis) as an indicator of urban environmental pollution.

    Materials and Methods

    The concentration of Cadmium, Lead, Copper and Zinc were evaluated from 58 laughing dove's feather samples from 19 different locations within the city of Yazd. Chemical digestion and atomic absorption spectrometer was used for measuring the concentration of trace metal. Weighing method by 0.001 g accuracy digital scale were used to study the index of two wing asymmetry.

    Results

    Mean concentration of Lead, Cadmium, Copper and Zinc were 20.13 ± 1.27 μg g-1, 0.85± 0.04 μg g-1, 15.56 ± 0.28 μg g-1 and 209.72 ± 8.77 μg g-1. Due to heterogeneity of human activity and structure in urban environment the concentration of trace metals (lead, cadmium and zinc) showed significant differences in different local scale regions. In this study correlation was observed between Lead and Cadmium with Zinc.

    Discussion and Conclusions

    Correlation pattern could simply result from correlated concentrations of these metals in the environment and could be a kind of positive feedback protection against Lead and Cadmium pollution. The results showed considerable trace metals absorption by laughing dove's feather that caused by human activity and efficiency of laughing dove's feather as an indicators of trace metal pollution in urban environment.

    Keywords: Trace metals, Laughing dove feather, urban environment, Yazd}
  • علی خنامانی، اصغر مصلح آرانی*، حمیدرضا عظیم زاده، محمد هادی راد

    تنوع بخشیدن به گونه های مورد استفاده در تثبیت شن و بیابان زدایی می تواند به پایداری این اکوسیستم ها کمک نماید. اغلب گونه های مورد استفاده در تثبیت شن، نیاز به حمایت های اولیه داشته تا به مرور به شرایط جدید، سازگار شوند. از مهمترین این حمایت ها، آبیاری در سال های اولیه کاشت است. در این تحقیق، عملکرد و کارایی مصرف آب گیاه شن دوست دیودال (Ammodendron persicum) در شرایط لایسیمتری تحت تاثیر سطوح مختلف آبیاری، مورد توجه قرار گرفت. سطوح مختلف آبیاری شامل آبیاری در حد ظرفیت زراعی (شاهد)، 75، 50 و 25 درصد کم آبیاری بود که در قالب طرح کاملا تصادفی و در چهار تکرار اعمال گردید. میزان تبخیر و تعرق در تیمارهای شاهد، 75، 50 و 25 درصد کم آبیاری به ترتیب 60، 47، 37 و26 لیتر بود. با محاسبه کارایی مصرف آب بر اساس میزان ماده خشک تولیدی به ازای هر لیتر آب تعرق یافته مشخص گردید که بین تیمارهای مختلف اختلاف معنی داری وجود دارد. بالاترین کارایی مصرف آب با 07/2 گرم ماده خشک به ازای هر لیتر تعرق مربوط به تیمار 50 درصد کم آبیاری بود. با کاهش میزان مصرف آب، نسبت ریشه به اندام هوایی افزایش یافت، بگونه ای که در تیمارهای مختلف اختلاف معنی داری را نشان داد. نسبت ریشه به اندام هوایی در شاهد برابر با 84/0 و در تیمار 75 درصد کم آبیاری برابر با 51/1 بود. نتایج این تحقیق نشان داد که گیاه دیودال، در مراحل اولیه استقرار به دلیل سرعت رشد پایین، از نیاز آبی کم برخوردار و با سازوکارهای متنوعی از جمله توسعه ریشه، کارایی مصرف آب خود را بهبود می بخشد. به دلیل رشد کم، اتلاف آب از طریق تبخیر در مراحل اولیه استقرار زیاد بوده و جهت بهبود راندمان آبیاری، روش های مناسب کاهش تبخیر و حفظ رطوبت خاک، توصیه می شود.

    کلید واژگان: تنش خشکی, لایسیمتر, اندام هوایی, ریشه, نسبت اندام هوایی به ریشه}
    Ali Khanamani, Asghar Mosleh Arani *, HamidReza Azimzadeh, Mohammad Hadi Rad

    Diversification of used species in sand stabilization and desertification can help sustain these ecosystems. Most species used in sand stabilization require initial support to adapt to new conditions over time. One of the most important of these supports is irrigation in the early years of planting. In this study, the yield and water use efficiency of (Ammodendron persicum) in lysimetric conditions under the influence of different levels of irrigation were considered. Different irrigation levels consisted of 75, 50, and 25 percent irrigation and field capacity (control), applied in a completely randomized design with four replications. Evapotranspiration rates in control, 75, 50, and 25% under-irrigation treatments were 60, 47, 37, and 26 liters, respectively. By calculating water use efficiency based on the amount of dry matter produced per liter of transpiration water, it was found that there was a significant difference between different treatments. The highest water use efficiency with 2.07 g of dry matter for per liter of transpiration was related to 50% irrigation treatment. As the water consumption decreased, the root to aerial part ratio increased, so that it showed a significant difference in different treatments. The root to aerial part ratio in the control was 0.84 and in the 75% under-irrigation treatment was 1.51. The results of this study showed that Ammodendron persicum in the early stages of establishment due to low growth rate had low water requirements and improved its water use efficiency through various mechanisms such as root development. Due to the low growth, water loss through evaporation in early stages of establishment was high, and to improve irrigation efficiency, appropriate methods to reduce evaporation and maintain soil moisture are recommended.

    Keywords: Drought Stress, Lysimeter, Aerial part, root, stem root ratio}
  • سعید شجاعی برجوئی*، حمیدرضا عظیم زاده، اصغر مصلح آرانی
    زمینه و هدف

    شاخص تحمل به آلودگی هوا(APTI)  Air Pollution Tolerance Index  به عنوان معیاری برای ارزیابی مقاومت گیاهان در برابر آلودگی هوا، یکی از ابزارهای مهم برای مدیریت کیفیت هوا پیرامون صنایع است. هدف از این پژوهش، بررسی کیفیت هوا و ارزیابی شاخص تحمل به آلودگی هوا در گیاهان بومی رویش یافته پیرامون مجتمع صنعتی شیشه، خاک چینی، کاشی و سرامیک اردکان است.

    روش کار

    برای انجام این مطالعه (مقطعی توصیفی-تحلیلی) ابتدا غلظت آلاینده های معیار هوا در ناحیه صنعتی مورد بررسی ارزیابی شد. سپس با نمونه برداری از برگ گیاهان بومی و اندازه گیری پارامترهای pH عصاره برگ، محتوای آب نسبی، کلروفیل کل و اسید آسکوربیک برگ، شاخص تحمل به آلودگی هوا تعیین شد. غلظت سرب (Pb)، کروم (6+(Cr و کادمیوم (Cd) در گیاهان، با استفاده از روش هضم خشک توسط دستگاه جذب اتمی اندازه گیری شد. کلیه تجزیه تحلیل آماری داده ها در نرم افزار SPSS  نسخه 22 انجام شد.

    نتایج

    میانگین غلظت CO، 3O، 2NO، 2SO  و 10 PM در ناحیه صنعتی به ترتیب با مقادیر برابر با  06/2، 75/7، ppm 28/3 و ppb 94/33 و µg/m355/70  پایین تر از حدود استاندارد است. همچنین غلظت سرب (Pb)، کادمیوم (Cd) و کروم  (6+(Cr در گیاهان پایین تر از حدود استاندارد بود. با این توصیف، متناسب با پایین بودن غلظت آلاینده های معیار کیفیت هوا و فلزات سنگین در گیاهان از حدود استاندارد، شاخص تحمل گیاهان پیرامون مجتمع صنعتی در طبقه حساس به آلودگی هوا اندازه گیری شد. در میان گونه های مرتعی، درختی و درختچه ای به ترتیب گیاه قلم (49/8)، انار (80/16) و ابریشم (37/9) بیشترین APTI دارا بودند.

    نتیجه گیری

    بر اساسAPTI ، پیشنهاد می شود از گونه غیر مثمر انارگل به عنوان گونه متحمل تر و گونه درمنه به عنوان پایشگر زیستی برای توسعه فضای سبز استفاده نمود.

    کلید واژگان: شاخص تحمل به آلودگی هوا, اردکان, فلزات سنگین}
    Saeid Shojaee Barjoee*, Hamid Reza Azimzadeh, Asghar Mosleh Arani
    Background and Aim

    Air Pollution Tolerance Index (APTI), as a criterion for assessing plants' resistance to air pollution, is one of the important tools for managing air quality around industrial complex buildings. The aim of this study was to determine air quality and the APTI of native plants grown around the Industrial Complex of Glass, Khak-e-chini, Tile and Ceramics and Glass in Ardakan, Iran.

    Materials and Methods

    This was a cross-sectional, descriptive-analytical study. First, the concentration of air pollutants in the industrial area was assessed. Then, APTI was determined as follows: measuring the pH of leaf extracts, relative water content, total chlorophyll and ascorbic acid contents of leaves in samples of native plant leaves. In addition, the concentrations of lead, chromium and cadmium were measured in plants by atomic absorption using the dry digestion method. For statistical analysis of the data the SPSS software version 22 was used.

    Results

    The mean plant concentrations of Co, O3, NO2, SO2 and PM10 in the industrial are were 2.06 ppm, 7.75 ppm, 3.28 ppm, 33.94 ppb and 70.55 µg/m3, respectively; these concentrations were all below the respective standards, as were those of lead, cadmium and chromium. The tolerance index of plants around the Industrial Complex was measured in the floor/parts sensitive to air pollution, proportional to low air quality pollutant and heavy metal concentrations in plants. Among the rangeland, tree and shrubs species, the following had the highest air pollution tolerance index, respectively:  Boiss.fortuynia (8.49), Punica granatum (16.80) and Albizia lebbeck (9.37).

    Conclusion

    Based on the Air Pollution Tolerance Index it is suggested that the nonproductive species Punica granatum be used as a more tolerant species and Artemisia species as a biomarker for the expansion of green space.

    Keywords: Air Pollution Tolerance Index, Ardakan, Iran, Heavy Metals}
  • سعید شجاعی برجوئی*، حمیدرضا عظیم زاده، اصغر مصلح آرانی
    زمینه و هدف

    تلاش برای اشتغال زایی در کشورهای در حال توسعه، هم سو با توسعه صنایع، فلزات سنگین به طور پیوسته به محیط زیست انتشار می یابند. این مطالعه با هدف سنجش غلظت فلزات سنگین و ارزیابی سطح آلودگی غبار اطراف تعدادی از صنایع با استفاده از شاخص های اکولوژیکی صورت گرفت.

    روش کار

    این مطالعه توصیفی تحلیلی و مقطعی در فصل زمستان با نصب 35 تله غبارگیر در اطراف صنایع خاک چینی، کاشی سرامیک، شن ماسه و شیشه در شهرستان اردکان انجام شد. با استفاده از دستگاه ICP-MS غلظت فلزات سنگین در غبار اندازه گیری شد. با استفاده از شاخص های فاکتور آلودگی (CF)، شاخص آلودگی (PI)، غنی شدگی (EF)، شاخص آستانه آلودگی (PIT)، قدر مطلق بردار شاخص آلودگی (PIvector)، شاخص آلودگی جدید (PIN)، شاخص آلودگی چند عنصره (MEC)، میانگین وزنی شاخص آلودگی (PIwAvg)، شاخص آلودگی تلفیقی (IPI)، فاکتور مواجهه (ExF) و نسبت میانگین محدوده اثرات میانه (MERMQ) سطح آلودگی غبار مورد ارزیابی و در GIS نسخه 5/10 پهنه بندی شد.

    یافته ها

    میانگین غلظت فلزات سنگین در غبار به صورت روی (mg/kg 54/3310)> سرب (mg/kg 28/137)> مس (mg/kg 65/63)> نیکل (mg/kg 91/45)> آرسنیک (mg/kg 12/35)> کبالت (mg/kg 73/13)> مولیبدن (mg/kg 40/4) اندازه گیری شد. در کلیه ایستگاه های نمونه برداری شاخص CF عناصر سرب، آرسنیک و روی در کلاس آلودگی بسیار بالا و شاخص PI سرب در کلاس آلودگی شدید قرار گرفت. فلز روی در 30 ایستگاه غنی شدگی خیلی بالا را نشان داد. برای کاربری حفاظت محیط زیست، شاخص PIT عنصر روی در کلیه ایستگاه های نمونه برداری در کلاس آلودگی خیلی شدید قرار گرفت. همچنین بر اساس شاخص IPI کلیه ایستگاه ها در کلاس شدیدا آلوده قرار گرفتند. فلزات سنگین در 32 ایستگاه بر اساس شاخص MERMQ، دارای 76 درصد سمیت و بر اساس شاخص PIN در کلاس آلوده بودند. بیشترین مقادیر شاخص های MEC (43/3) و PIvector (93/35) در ایستگاه های 1S و 15S، PIwAvg (27/42) در ایستگاه های 1S و 12S و ExF (11/117) در  ایستگاه 1S به دست آمد.

    نتیجه گیری

    بر اساس نتایج پهنه بندی تعدادی از شاخص های آلودگی، جهت باد غالب منطقه نقش مهمی در افزایش غلظت فلزات سنگین در ایستگاه های پایین دست صنایع دارد.

    کلید واژگان: فلزات سنگین, صنایع, شاخص های آلودگی, غبار اتمسفری راسب شونده}
    Saeed Shojaee Barjoee*, Hamidreza Azimzadeh, Asghar Mosleh Arani
    Background and objective

    Striving for employment in developing countries, as industries develop, heavy metals are released to the environment continuously. The purpose of this study was to measure heavy metal concentrations and to evaluate dust pollution levels in a number of industries using ecological indices.

    Methods

    This cross-sectional, descriptive-analytical study was conducted in winter by installing 35 dust traps around the industrial Khak-e-chini, Tile and Ceramic, Sand and Gravel and Glass in Ardakan county. The concentration of heavy metals in dust was measured by ICP-MS. The level of dust pollution was assessed using Contamination Factor, Pollution Index, Threshold Pollution Index, New Pollution Index, Vector Modulus of Pollution Index, Weighted Average of Pollution Index, Enrichment Factor, Multi-Element Contamination, Mean Effects Range-Median Quotient, Exposure Factor and Integrated pollution indices and it was zoned in GIS version 10.5.

    Results

    Mean heavy metal concentrations in dust were measured in the form of Zinc (3310.54 mg/kg)> Pb (137.28 mg/kg)> Copper (63.65 mg/kg)> Nickel (45.91 mg/kg)> Arsenic (35.12 mg/kg> cobalt (13.73 mg/kg)> molybdenum (4.40 mg/kg). In all sampling stations CF index of lead, arsenic and zinc elements was in very high pollution class and PI index in severe pollution class. Zinc metal showed very high enrichment at 30 stations. For environmental protection user, zinc element PIT index in all sampling stations was very severe in the pollution class. Also, all stations were in severe pollution class based on the IPI index. Based on MERMQ index the heavy metals at 32 stations had 76% toxicity and based on PIN index were in polluted class. Highest values of MEC (3.43) and PIvector (35.93) indices were obtained at S1 and S15 stations, PIwAvg (42.27) at S1 and S12 and ExF (117.11) at S1 stations.

    Conclusion

    Based on results of zoning a number of pollution indices, dominant downwind in region plays has important role in increase of concentration of heavy metals in downstream stations the industries.

    Keywords: Heavy metals, Industries, Pollution indices, Atmospheric dust deposition}
  • سعید شجاعی برجوئی *، حمیدرضا عظیم زاده، سیده زهرا حسینی سنگ چی
    زمینه و هدف

    بیماری های ناشی از کار، حجم بسیار زیادی از مشکلات جامعه را به خود اختصاص داده است. ازنظر متخصصین طب کار، بیماری های شغلی به عنوان یک عامل تهدید کننده زندگی کارگران تلقی می شود. این مطالعه با هدف اندازه گیری آلودگی هوا به ذرات معلق و ارزیابی ریسک بهداشتی مواجهه با 5/2PM و 10PM در صنعت نساجی انجام شد.

    روش کار

    پژوهش به صورت تحلیلی- مقطعی در سالن های ریسندگی- بافندگی و چاپ- استنتر یک کارخانه نساجی انجام شد. نمونه برداری با استفاده از دستگاه Particle Mass Counter مدل TES 5200 برای اندازه گیری تراکم جرمی و تعداد ذرات محیطی صورت گرفت. ارزیابی ریسک بهداشتی مواجهه پوستی، گوارشی و استنشاقی با 5/2PM و 10PM به روش پیشنهادی EPA انجام شد.

    یافته ها

    نتایج نشان داد بیشترین تراکم جرمی ذرات در سالن ریسندگی- بافندگی و بیشترین تراکم تعداد در سالن استنتر- چاپ است. در هر دو سالن تراکم متوسط جرمی مجموع ذرات پایین تر از حدود مواجهه شغلی برای گرد و غبار کلی تعیین گردید. نتایج دیگر نشان داد با افزایش قطر، تراکم جرمی ذرات افزایش یافته و به دنبال آن، تراکم تعداد آن ها کاسته می شود. شاخص خطر برای ریسک های غیرسرطانی مواجهه با 5/2PM و 10PM کوچکتر از یک و ریسک های سرطانی کوچکتر از 6-10 محاسبه گردید.

    نتیجه گیری

    اگرچه ریسک های سرطانی و غیرسرطانی مواجهه با 5/2PM و 10PM در سالن های خط تولید قابل قبول محاسبه گردید، ولی این ذرات به واسطه ماهیت شیمیایی خود ممکن است اثرات بهداشتی نامطلوبی بر سلامت کارکنان داشته باشند.

    کلید واژگان: تراکم جرمی, تراکم تعداد, ذرات معلق, ریسک سرطانی, ریسک غیرسرطانی}
    S* Shojaee Barjoee*, H.R Azimzadeh, S.Z Hosseini Sangchi
    Background & objectives

    Work-related illnesses account for a large number of social problems. According to occupational therapists, occupational diseases are considered as life-threatening factors for workers. The aim of this study was to measure air pollution to suspended particles and to assess the health risk of PM2.5 and PM10 exposure in the textile industry.

    Methods

    This analytical-cross-sectional research was carried out in the spinning, knitting, and printing workshops of a textile factory. Samples were taken by using the Particle Mass Counter Model TES 5200 to measure mass density and number of environmental particles. Health Risk Assessment of skin, digestive and inhalation exposure to PM2.5 and PM10 was carried out according to EPA proposed method.

    Results

    The results showed that the highest particle mass density was measured in the Spinning-Weaving hall and the highest number density was detected in the Stanter-Printed hall. In both halls, the average mass density of total particles was determined lower than the occupational exposure limit of total suspended particles. In addition, the results detected that with increasing the dust diameter, the mass density of particles increased and subsequently their number density decreased. The risk index for non-cancer risk exposure to PM2.5 and PM10 was less than 1 and the cancer risk was less than 10-6.

    Conclusion

      Although, the cancerous and non-cancerous exposures to PM2.5 and PM10 were considered acceptable in the production line halls, but these particles may have adverse health effects on the employees, due to their chemical nature.

    Keywords: Mass Density, Number Density, Suspended Particles, Cancer Risk, Non-Cancer Risk}
  • سعید شجاعی برجوئی*، حمیدرضا عظیم زاده، اصغر مصلح آرانی، محمدرضا علمی
    زمینه و هدف

    فلزات سنگین از جمله آلاینده های مخرب محیط زیست هستند که به دلیل اثرات فیزیولوژیکی نامطلوب بر موجودات زنده در غلظت های کم، حایز اهمیت اند. اهداف اجرای این پژوهش، اندازه گیری غلظت برخی فلزات سنگین در غبار صنعتی، ارزیابی و توزیع مکانی شاخص های واحد سمیت و ریسک محیط زیستی فلزات با استفاده از تکنیک های زمین آماری کریجینگ است.

    روش ها

    این مطالعه توصیفی- تحلیلی و مقطعی در زمستان سال 1397 با نصب 35 ایستگاه رسوب گیر در پیرامون تعدادی از صنایع شهرستان اردکان انجام شد. با جمع آوری نمونه های غبار و اندازه گیری غلظت کادمیوم، کروم، وانادیوم، منگنز و آلومنیوم توسط دستگاه ICP-MS، شاخص های واحد سمیت و ریسک محیط زیستی عناصر مورد ارزیابی قرار گرفتند. با در نظر گرفتن نسبت اثر قطعه به حد آستانه در مدل های کروی، گوسی، پایدار و نمایی نیم تغییرنما و اعتبار سنجی آن ها با استفاده از معیارهای نظیر مجذور مربع خطا، مجذور مربع خطا استاندارد شده و میانگین استاندارد شده، بهترین روش کریجینگ برای تهیه نقشه توزیع مکانی شاخص ها انتخاب گردید.

    نتایج

    میانگین غلظت آلومنیوم، منگنز، وانادیوم، کروم و کادمیوم به ترتیب 51109/11، 248/02، 152/74، 59/54و  mg/kg07/ 2 در غبار اندازه گیری شد. ریسک محیط زیستی غبار صنعتی در کلاس بسیار بالا تعیین گردید. شاخص واحد سمیت غبار صنعتی کمتر از 4 بود. نتایج پارامترهای نیم تغییرنما و اعتبارسنجی معیارها نشان داد، بهترین روش برای توزیع مکانی شاخص ها، روش کریجینگ ساده با مدل های نیم تغییرنما کروی برای شاخص ریسک محیط زیستی و پایدار برای شاخص واحد سمیت است.

    نتیجه گیری

    کادمیوم و کروم در فصل زمستان سمیت حاد در غبار ایجاد نمی کنند. نتایج این مطالعه بیانگر تاثیر صنایع در افزایش ریسک محیط زیستی فلزات سنگین است. همچنین جهت باد غالب منطقه نقش مهمی در پراکندگی فلزات سنگین دارد.

    کلید واژگان: غبار صنعتی, زمین آمار, فلزات سنگین, واحد سمیت, شاخص ریسک محیط زیستی}
    S.Shojaee Barjoee *, H.Mosleh Arani, A.Mosleh Arani, M.Elmi
    Background & Aim

    Heavy metals are including destructive pollutants of environment which important due to adverse physiological effects on living organisms at low concentrations. Aims of performance this study was to measure the concentration of some heavy metals in industrial dust, as well as evaluate and Spatial Distribution the Toxicity Unit indices and Environmental Risk of metals using kriging geostatistical techniques.

    Methods

    This descriptive-analytical and cross-sectional study was carried out in winter of 2018 by installing 35 dust sampler stations around the some of industries in Ardakan county. To collect dust samples and measurement concentrations of cadmium, chromium, vanadium, manganese and aluminum by ICP-MS, Toxicity Unit and Environmental Risk indices of elements were evaluated. Considering the ratio of Nugget to Sill in spherical, Gaussian, stable and exponential semivariogram models and validation using criteria such as Root mean square, Root mean square standardized and Mean standardized, best method of Kriging was selected for preparing spatial distribution map of indices.

    Results

    Mean concentrations of aluminum, manganese, vanadium, chromium and cadmium were 51109.11, 248.02, 152.74, 59.54 and 2.07 mg/kg, respectively. Environmental Risk of industrial dust was determined in very high class. Toxicity Unit index of industrial dust was less than 4. Results of investigation of semivariogram parameters and validation of criteria showed, best method for spatial distribution of indices was simple kriging method with spherical semivariogram models for Environmental Risk index and stable for Toxicity Unit index.

    Conclusion

    In winter season, cadmium and chromium do not cause acute toxicity in dust. Results this study expressing impact of industrial in increasing environmental risk of heavy metals. Also, direction of local dominant wind has an important role in dispersion of heavy metals.

    Keywords: Industrial dust, Geostatistics, Heavy metals, Toxicity unit, Environmental risk index}
  • سعید شجاعی برجوئی، حمیدرضا عظیم زاده*، اصغر مصلح آرانی
    زمینه و هدف

    اجرای برنامه‏های توسعه‏ صنعتی بدون در نظر گرفتن ملاحظات محیط‏زیستی باعث تداوم ورود آلاینده‏ها به هوا شده است. لذا هدف از این مطالعه تعیین ریسک اکولوژیکی برخی فلزات سنگین غبار تعدادی از صنایع غیرفلزی و تعیین بهترین شاخص در ارزیابی آلودگی منطقه اردکان بود.

    مواد و روش ها

    این مطالعه توصیفی در فصل تابستان سال 1397، با نصب تله های غبار گیر اطراف تعدادی صنایع غیرفلزی انجام شد. پس از جمع آوری غبار، غلظت روی، سرب، آرسنیک، آلومنیوم، کبالت، آهن، برلیوم و مولیبدن توسط دستگاه طیف سنجی جرمی پلاسمایی جفت شده القایی اندازه گیری شد. سپس سطح آلودگی فلزات سنگین بر اساس تعدادی از شاخص های اکولوژیک منفرد و تلفیقی ارزیابی شد. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از آزمونهای توصیفی انجام شد.

    یافته ها

    میانگین غلظت روی، سرب، آرسنیک، آلومنیوم، کبالت، آهن، برلیوم و مولیبدن در کلیه نمونه ها به ترتیب 961، 08/62، 19/19، 32/13، 91/36527، 42/1 و 22/2 میلی گرم بر کیلوگرم اندازه گیری شد. بر اساس شاخص آلودگی منفرد عناصر سرب، روی و آرسنیک در کلاس آلودگی شدید و بر اساس شاخص منفرد، فاکتور آلودگی دو عنصر روی و آلومنیوم در کلاس بسیار بالا آلودگی قرار گرفتند. کلاس آلودگی شاخص های تلفیقی درجه آلودگی و درجه آلودگی اصلاح شده به ترتیب قابل توجه تا بسیار بالا و متوسط تا بالا متغیر بود. بر اساس شاخص تلفیقی بار آلودگی، کلیه نمونه ها در کلاس آلوده قرار گرفتند.

    نتیجه گیری

    شاخص های اکولوژیک منفرد بهترین شاخص ها در ارزیابی شدت آلودگی غبار منطقه هستند که در بین عناصر مورد بررسی، فلز روی را به عنوان فلز بحرانی معرفی می کنند.

    کلید واژگان: فلزات سنگین, غبار صنایع, ارزیابی ریسک اکولوژیکی, اردکان یزد}
    S. Shojaee Barjoee, H.R. Azimzadeh*, A. Mosleh Arani
    Background and Objectives

    Implementation of industrial development programs, without considering environmental considerations has caused continuous entrance of pollutants to air. Therefore, the purpose of this study was assessing the ecological risk of some heavy metals in the dust of a number of non-metallic industries and determining the best indices in pollution assessment of Ardakan area.

    Materials and Methods

    This descriptive study was conducted in the summer season of 2018 by installing dust traps around a number of non-metallic industries. After collecting dust, concentrations of zinc, lead, arsenic, aluminum, cobalt, iron, beryllium and molybdenum were measured by inductively coupled plasma mass spectrometry apparatus. Then, heavy metals pollution level was evaluated based on the number of single and integrated ecological indices. Data were analyzed using descriptive tests.

    Results

    The mean concentrations of zinc, lead, arsenic, aluminum, cobalt, iron, beryllium and molybdenum in all samples were measured 961, 62.08, 19.19, 13.32, 36527.91, 1.42 and 2.22 mg/kg, respectively. Based on the single pollution index,  lead, zinc and arsenic elements in the class of severe pollution and based on the single index of contamination factor, two zinc and aluminum elements were in the very high pollution class. The pollution class of the integrated indices of contamination degree and modified degree of contamination varied from significant to very high and medium to high, respectively. Based on the integrated index of pollution load, all samples were in the contaminated class.

    Conclusion

    The single ecological indices are the best indices in assessing the severity of dust pollution of the area and among the studied elements, zinc metal was introduced as a critical metal.

    Keywords: Heavy metals, Industrial dust, Ecological risk assessment, Ardakan of Yazd}
  • سعید شجاعی برجوئی*، حمیدرضا عظیم زاده
    مقدمه

    کیفیت هوا در کارگاه های صنعتی توسط عوامل زیان آور شیمیایی مختلفی تحت تاثیر قرار می گیرد. هدف این مطالعه مقایسه کیفیت هوای محیط کار تعدادی از کارگاه های صنعتی بر اساس تراکم جرمی و تعداد ذرات معلق در هوا و اجرای روش زمین آمار کریجینگ در صنایع است.

    روش بررسی

    این مطالعه مشاهده ای در چهار کارگاه صنعتی شامل کارگاه های تفکیک ضایعات مسی، نورد و برش، ریخته گری و ذوب مس، تولید محصولات آلومینیومی و تولید شیشه دوجداره انجام شد. با استفاده از نمونه بردار Particle Mass Counter مدل Tes 5200، تراکم جرمی و تراکم تعداد ذرات معلق در ردیف قطرهای مختلف اندازه گیری شد. نقشه توزیع مکانی 5/2PM و 10PM در هریک از کارگاه ها با استفاده از روش زمین آمار کریجینگ در محیط GIS نسخه 5/10 تهیه شد.

    نتایج

    بیشترین تراکم جرمی (mg/m3 42/8) و تراکم تعداد (Particle/lit 445058 در حالت افتراقی و Particle/lit 885446 در حالت تجمعی) در کارگاه تولید محصولات آلومینیومی اندازه گیری شد. بیشترین تراکم جرمی و تراکم تعداد ذرات معلق به ترتیب برای ردیف قطرهای µm 10 و µm 5/0 به دست آمد. تفسیر نقشه های کریجینگ نشان داد نواحی مختلفی نظیر کوره تابش، پرس قراضه، کوره ذوب آلومینیوم، الک، دستگاه دیاموند، کوره شیشه و قالب های شمش در کارگاه های مورد مطالعه بیشترین فراوانی 5/2 PM و 10PM را دارند.

    نتیجه گیری

    اجرای عملیات کنترل مهندسی نظیر نصب سیستم های تهویه در سالن ها و طراحی و نصب هود موضعی در بخش های ورودی کوره ذوب آلومینیوم و الک در کارگاه تولید محصولات آلومینیومی و قالب های شمش مس در کارگاه ریخته گری و ذوب مس جهت بهبود کیفیت هوا ضروری است.

    کلید واژگان: ذرات معلق, زمین آمار, قطر آئرودینامیکی, کارگاه های صنعتی, تراکم جرمی, تراکم تعداد}
    Saeed Shojaee Barjoee*, Hamid Reza Azimzadeh
    Introduction

    Air quality in industrial workshops is affected by various harmful chemical agents. Purpose of this study was to compare work environment air quality in a number of industrial workshops based on the mass concentration and number of suspended particles in air and application of Kriging geostatistical method in industries.

    Materials and Methods

    This observational study was carried out in four workshops including cuprous waste separation works, rolling and cutting, casting and copper smelting, manufacturing aluminum products and double-glazed glass production. Using particle mass counter sampler of Tes 5200 model, mass concentration and number concentration of suspended particles in row of different diameters were measured. The spatial distribution map of PM2.5 and PM10 in each of workshops was prepared using Kriging geostatistic method in GIS environment Version 10.5.

    Results

    The highest mass concentration (8.42 mg/m3) and number concentration (445058 Particle/lit in differential mode and 885446 Particle/lit in cumulative mode) were measured in the manufacturing aluminum products workshop. The highest mass concentration and number concentration of suspended particles were obtained for row diameters of 10 µm and 0.5 µm, respectively. Interpretation of Kriging maps showed that various areas of the industries such as radiation furnace, scrap press, aluminum smelter, sieve, diamond machine, glass furnace and ingot molds had the highest frequency of PM2.5 and PM10.

    Conclusion

    Engineering control actions such as installation of ventilation systems in halls and design and installation of a local hood in the entrance sections of the aluminum smelting furnace and sieve in manufacture of aluminum products workshop and copper ingot molds in casting and smelting workshop is essential for improved air quality.

    Keywords: Suspended particles, Geostatistics, Aerodynamic diameter, Industrial Workshops, Mass Concentration, Number Concentration}
  • سعید شجاعی برجوئی*، حمیدرضا عظیم زاده، اصغر مصلح آرانی
    زمینه و هدف

    عدم تجزیه زیستی در طبیعت و ایجاد اثرات بهداشتی نامطلوب در انسان از خصوصیات مهم فلزات سنگین است. هدف اصلی این پژوهش تعیین سطح آلودگی، تخمین ریسک های سرطان زایی و غیرسرطان زایی فلزات سنگین غبار ریزشی بر ساکنین اطراف نواحی صنعتی شهرستان اردکان است. هدف دیگر شناسایی منابع احتمالی انتشار فلزات سنگین در محیط است.

    روش بررسی

    در این مطالعه تحلیلی مقطعی، غبار ریزشی فصل تابستان در اطراف صنایع کاشی سرامیک، خاک چینی، شن و ماسه و شیشه با نصب 35 تله از نوع فریزبی وارونه(Inverted Frisbee)  با پوشش چمن مصنوعی جمع آوری شد. غلظت Cd، Ba، Cu، Ni، Cr، Mn و V با دستگاه ICP-MS اندازه گیری شد. با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون Pearson Correlation Coefficient)) و تحلیل خوشه ای (Cluster Analysis) منابع احتمالی فلزات سنگین غبار مورد ارزیابی قرار گرفت. برای تعیین سطح آلودگی از شاخص های ریسک اکولوژیکی و ارزیابی ریسک های سرطان زایی و غیرسرطان زایی فلزات سنگین از روابط پیشنهادی سازمان حفاظت محیط زیست آمریکا استفاده شد.

    یافته ها

    بیشترین و کمترین میانگین غلظت فلزات سنگین برای Cd و Ba اندازه گیری شد. نتایج تحلیل همبستگی پیرسون و آنالیز خوشه ای موید سه منشا انسان زاد و همچنین منشا طبیعی برای فلزات سنگین غبار ریزشی بود. بر طبق شاخص پتانسیل ریسک اکولوژیکی، Cd در 45/10 درصد از نمونه ها در کلاس آلودگی خیلی زیاد و در 54/88 درصد نمونه ها در کلاس زیاد قرار داشت. کلاس آلودگی شاخص ریسک اکولوژیکی کلیه فلزات سنگین، متوسط تا زیاد بود. ریسک سرطان زایی Cr و Ba در کودکان و بزرگسالان بزرگتر از 4-10 تخمین زده شد. در هر دو گروه سنی، شاخص خطر برای هر فلز کوچکتر از یک و مجموع آن برای کودکان 1/29 و برای بزرگسالان 0/16 به دست آمد.

    نتیجه گیری

    Cd ریسک اکولوژیکی غبار ریزشی را در منطقه افزایش می دهد. نتایج ریسک سرطان زایی فلزات سنگین نشان داد غلظت دو فلز Cr و Ba غیرمجاز است. همچنین ریسک غیرسرطان زایی در کودکان نسبت به بزرگسالان بیشتر بود.

    کلید واژگان: فلزات سنگین, آلودگی, غبار ریزشی, صنایع, ریسک}
    S .Shojaee Barjoee*, HR.Azimzadeh, A. Mosleh Arani
    Background and Objective

    Non-biodegradation in nature and creation of adverse health effects in humans is important features of heavy metals. The main objective of this study was to determine the level of contamination, carcinogenic and non-carcinogenic risks of falling dust containing heavy metals on residents around the industrial areas of Ardakan. Another objective was to identify potential sources of heavy metal release into the environment.

    Materials and Methods

    In this cross-sectional analytical study, the falling dust was collected in summer around Tile and Ceramic, Khak-e-chini, sand and gravel and glass industries by installing 35 Inverted Frisbee traps with artificial grass cover. The concentration of Cd, Ba, Cu, Ni, Cr, Mn and V were measured by ICP-MS. Probable sources of the heavy metal of the dust were evaluated using Pearson correlation coefficient and cluster analysis. Ecological risk indices for determining the level of contamination and proposed relationships proposed by the US Environmental Protection Agency were used to assess the carcinogenic and non-carcinogenic risks.

    Results

    The highest and lowest mean concentrations of heavy metals were measured for Cd and Ba, respectively. The results of Pearson correlation analysis and cluster analysis revealed three anthropogenic and also natural sources for heavy metals of the falling dust. According to the Ecological Risk Potential Index, Cd in 45.10% of the samples was in a very high class and in 54.88% of the samples was a high class. Pollution class of the ecological risk index of all the heavy metals was medium to high. The carcinogenic risk of Cr and Ba in children and adults was estimated to be higher than 10–4. In both age groups, the Hazard index for each metal was less than 1 and its sum was measured as 1.29 for children and 0.16 for adults.

    Conclusion

    Cd increases the ecological risk of the falling dust in the area. Ther heavy metal carcinogenic risk results showed that the concentrations of Cr and Ba were higher than standard. Also, the non-carcinogenic risk was higher in children than in adults.

    Keywords: Heavy metals, Pollution, Falling dust, Industries, Risk}
  • مسعود عشقی زاده*، علی طالبی، محمد تقی دستورانی، حمیدرضا عظیم زاده

    در این تحقیق مدل لاپسوس به عنوان یک مدل مناسب که روندیابی جریان سطحی را بر اساس الگوریتم توزیع جریان چند جهته انجام می دهد، معرفی شد. الگوریتم های توزیع جریان به دو گروه توزیع جریان چند جهته و تک جهته تقسیم می شود. مدل لاپسوس یک مدل تحول چشم انداز بوده که ورودی های لازم برای روندیابی جریان سطحی آن شامل مدل رقومی ارتفاع، مقدار رگبار، ضریب رواناب و مقدار عامل هم گرایی می باشد. این مدل در محیط برنامه نویسی ++C نوشته شده و ورودی های آن از طریق صفحه اجرای مدل تعریف می شدند. این مدل برای اولین بار در ایران برای روندیابی جریان سطحی در مقیاس حوزه آبخیز در حوضه زوجی کاخک شهرستان گناباد اجرا و مورد بررسی قرار گرفت. در این تحقیق جریان های سطحی ایجاد شده بر اثر 34 واقعه منجر به سیلاب طی سال های 2008 تا 2018 با استفاده از این مدل در مقیاس حوزه آبخیز و در زیرحوضه های نمونه و شاهد، شبیه سازی شد. نتایج حاصل نشان داد، روندیابی جریان چند جهته که به وسیله مدل لاپسوس صورت گرفته است با دقت بالایی قادر به شبیه سازی حجم کل جریان خروجی در مقیاس حوضه است. به طوری که مقدار RMSE نرمال شده برابر با 3.9 درصد می باشد.

    کلید واژگان: جریان سطحی, روندیابی جریان, روندیابی چند جهته, مدل لاپسوس, ++C}
    Masoud Eshghizadeh *, Ali Talebi, Mohammad Taghi Dastorani, Hamidreza Azimzadeh

    In this research, LAPSUS model is introduced as a suitable model to surface runoff rutting by Multiple Flow Direction (MFD) algorithms. Flow distribution algorithms grouped into two main types including Single Flow Direction (SFD) and MFD algorithms. LAPSUS model is a landscape evolution and a multi-module dynamic landscape evolution model. Studied processes included overland erosion, land sliding, tillage erosion and tectonics. Input data in LAPSUS model was DEM, rainfall, runoff coefficient and convergence factor. This model has written in C++. This model has been used for runoff rutting in Kakhk watershed of Gonabad, Iran, for the first time. For this purpose, surface runoff resulted from 34 rainfall events was simulated for multiple flow direction analysis between 2008 and 2018. Results showed that LAPSUS model can simulate total volumes of events with a high accuracy by MFD with the amount of nRMSE of 3.9 percent.

    Keywords: C++, LAPSUS model, Multiple Flow Direction, Runoff rutting, surface runoff}
  • سعید شجاعی برجوئی*، حمیدرضا عظیم زاده، اصغر مصلح آرانی، محمدرضا کوچک زاده
    مقدمه

    سیستم تنفسی به عنوان یکی از مهمترین عضو بدن انسان، تحت تاثیر عوارض و پیامدهای نامطلوب بهداشتی ذرات معلق قرار دارد. این مطالعه با هدف تعیین میزان مواجهه شغلی کارگران با سیلیس کریستالی گرد و غبار قابل استنشاق و تعیین خطرات بهداشتی آن اجرا شده است.

    روش بررسی

    در این مطالعه تحلیلی-مقطعی نمونه برداری در یک واحد صنعتی تولید خاک چینی بر اساس روش های استاندارد و شیوه های نمونه برداری فردی و محیطی انجام شد. سپس داده های به دست آمده در نرم افزار SPSS نسخه 22 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. ارزیابی خطر مواجهه شغلی کارگران با سیلیس کریستالی بر اساس مدل پیشنهادی EPA انجام شد.

    نتایج

    میانگین مواجهه کارگران با گرد و غبار قابل استنشاق و سیلیس کریستالی به ترتیب mg/m3 34/46±1/4 وmg/m3 10/57±0/0 اندازه گیری شد. متوسط غلظت محیطی ذرات قابل استنشاق  µg/m371/6177 و گستره آن g/m3µ 70/8289- 30/4088 بود. در کلیه گروه های شغلی ریسک ابتلا به بیماری های سرطانی کوچکتر از 6-10 به دست آمد. مقادیر HQ در اپراتور یک (34/5) و دو (79/4) دستگاه سنگ شکن، اپراتور بارگیری دستگاه سنگ شکن (49/8)، اپراتور درایر (91/1)، اپراتور دوغاب (01/3) و اپراتور فیلترپرس (78/1) بیش از حد مجاز بود.

    نتیجه گیری

    میانگین غلظت گردوغبار قابل استنشاق و سیلیس کریستالی در این صنعت بیش از حد مجاز است. بر اساس نتایج ارزیابی ریسک، اولویت اقدامات کنترل جدی در راستای کاهش ریسک ابتلا به عوارض غیرسرطانی در گروه های شغلی سنگ شکن، درایر، دوغاب و فیلتر پرس لازم و ضروری است.

    کلید واژگان: مواجهه شغلی, سیلیس کریستالی, گرد و غبار قابل استنشاق, ارزیابی مخاطرات بهداشتی}
    Saeed Shojaee Barjoee*, Hamidreza Azimzadeh, Asghar Mosleharani, Mohamadreza Kuchakzadeh
    Introduction

    The respiratory system, as one of the most important organs of the human body, is affected by adverse health effects and consequences of particulate matter. this study was performed to purpose determine the occupational exposure of workers to crystalline silica of inhalable dust and determine its health risks.

    Method

    In this analytical cross-sectional study, sampling was performed in a industrial unit production Khak-e-Chini based on standard methods and individual and environmental sampling methods. Then the obtained data analyzed were in SPSS software version 22 .The risk assessment of
    Occupational exposure of workers to crystalline silica was carried out based on the proposed EPA model.

    Results

    The average exposure of workers to inhalable dust and crystalline silica was measured 4.46 ±1.34 mg/m3 and 0.57±0.10 mg/m3, respectively. The mean environmental concentration of the inhalable particles was 6177.71 µg/m3 and the range of 4088.30- 8289.70 µg/m3. In all occupational groups the risk of cancer was obtained less than 10-6. HQ values ​​for operator one (5.34) and two (4.79) crusher machine, crusher machine loading operator (8.49), dryer operator (1.91), slurry operator (3.01) and filter press operator (1.78) was more than permissible limit.

    Conclusion

    The average concentration of inhalable dust and crystalline silica was more than permissible limit in this industry. According to the results of the risk assessment, the priority of serious control actions is necessary to reduce the risk of non-cancerous complications in the crushing, drilling, slurry and filter press occupational groups.

    Keywords: Occupational exposure, Crystalline silica, Inhalable dust, Health risk assessment}
  • سعید شجاعی برجویی*، حمیدرضا عظیم زاده، محمدرضا کوچک زاده، اصغر مصلح آرانی، حمید سودایی زاده
    زمینه

    در کشورهای در حال توسعه، آلودگی هوا ناشی از صنایع به عنوان تهدیدی جدی برای سلامت و بهداشت عمومی جوامع است. هدف از این پژوهش تعیین نحوه پراکندگی و ارزیابی خطر سلامت 10PM انتشار یافته از دودکش های یک کارخانه کاشی و سرامیک است.

    مواد و روش ها

     پژوهش حاضر به صورت توصیفی - مقطعی در یکی از صنایع کاشی و سرامیک شهرستان اردکان انجام شد. ابتدا برای ترسیم نحوه پراکندگی و ارزیابی مواجهه با 10PM، اطلاعات انتشار دودکش ها، داده های هواشناسی و توپوگرافی برای اجرای مدل AERMOD تهیه گردید. سپس مقادیر غلظت شبیه سازی شده با استانداردهای EPA و WHO مقایسه و با استفاده از روابط پیشنهادی توسط EPA خطرات سلامتی مواجهه با 10PM در دو بخش خطرات سرطان زا و غیرسرطان زا محاسبه شد.

    یافته ها

     نتایج نشان داد پراکندگی 10PM به علت مسطح بودن ناحیه مدلسازی به صورت یکنواخت و در تمامی جهات صورت می گیرد. با مقایسه بیشینه های غلظت شبیه سازی شده با استانداردهای مذکور نتایج نشان داد، بیشینه های غلظت 10PM در بازه زمانی 24 ساعته برای دو استاندارد و در بازه زمانی سالانه برای استاندار WHO بالاتر از حد مجاز است. بر عکس متوسط های غلظت 24 ساعته و سالانه پایین تر از حدود مجاز پیش بینی شد. نتایج ارزیابی خطر سلامت در هر دو بخش خطرات سرطان زا و غیرسرطان زا قابل قبول تخمین زده شد.

    نتیجه گیری

     در این پژوهش هر چند سهم خطرات سرطان زایی و غیرسرطان زایی دودکش های کارخانه مورد بررسی قابل قبول محاسبه گردید ولی اثرات تجمعی صنایع اردکان می تواند احتمال وقوع چنین خطراتی را در ساکنین روستاهای اطراف صنایع تشدید نماید.

    کلید واژگان: مواجهه, پراکندگی, ارزیابی خطر سلامت, دودکش, 10PM}
    Saeid Shojaee Barjoee*, Hamidreza Azimzadeh, Mohammadreza Kuchakzadeh, Asghar Mosleharani, Hamid Sodaiezadeh
    Background

    In developing countries, air pollution caused by industries constitutes a serious threat to public health. The present study was conducted to determine the dispersion patern and assess the health risks of PM10 emitted from the stacks of a ceramic and tile factory.

    Materials and Methods

    The present descriptive-cross sectional study was performed on a tile and ceramic industry in Ardakan, Yazd, Iran. The stacks emission information and meteorological and topographical data were first prepared to run the AERMOD model and draw the disperesion patern and evaluate exposure to PM10. The simulated concentrations were then compared to EPA and WHO standards, and carcinogenic and non-carcinogenic health risks of exposure to PM10 were calculated using the formulas proposed by EPA.

    Results

    The results showed unifrom PM10 dispersion in all directions given the flat modeling area. The simulated maximum PM10 concentrations were found to be higher than the maxium thresholds stipulated in both the standards for a 24-hour period and higher than the WHO thresholds on an annual basis. In contrast, the average daily and annual concentrations were found to be below the standard limits. The results of assessing both carcinogenic and non-carcinogenic health risks were therefore estimated to be acceptable. 

    Conclusion

    Although the present study calculated the contribution of the study factory’s stacks to carcinogenic and non-carcinogenic health risks as acceptable, the cumulative effects of industries in Ardakan can increase these risks in the villages surrounding these industries.

    Keywords: Exposure, dispersion, health risk assessment, stack, PM10}
  • سوگند رحیمی*، آناهیتا رشتیان، محمدحسین حکیمی، محمدرضا احمدی، حمیدرضا عظیم زاده، اصغر مصلح

    برای بررسی امکان احیاء اراضی شور با گونه شمح بیابانی Ochradenus ochradeni Abdallah در پژوهش حاضر ویژگی های رویشگاهی و اکولوژیکی این گونه در منطقه بهمن ابرکوه بررسی گردید. شرایط ژئومورفولوژی، ویژگی های اقلیمی، فنولوژی و زیست سنجی (بیومتری) بررسی شد. نتیجه ها نشان داد که شمح بیابانی بیشتر در خاک هایی با بافت درشت تا متوسط، CaCo3 زیاد 26/07±38/7 %، 2H2O  CaSO4کم 2/0± 19/0% و pH در دامنه 7/1 تا 8/5 رشد می کند. بستر رویشگاه در بخش هایی از دشت سر  فرسایشی با شیب های ملایم بود. درصد تاج پوشش بسیار کم برابر با 0/39% است. متوسط بارش های سالانه در دوره 17 ساله در حسین آباد   mm8/61 و در بداف mm 47،و  اختلاف دمایی زیاد در فصول تابستان و زمستان است. فصل خشک بسیار طولانی 10 ماه، پراکنش بارندگی ماهانه و فصلی نامنظم و فصل تابستان فاقد بارندگی موثر است. گونه های تیره اسفناج 52% گونه های همراه را تشکیل می داد. مرحله رویشی در فصل بهار تا نیمه شهریور، مرحله بذر دهی در تابستان تا نیمه شهریور و پائیز و زمستان مصادف با خواب گیاه بود. بیشترین درصد جوانه زنی در تیمار KNO3  1% برابر 66/86% و KNO3 2% برابر 76/6% و بیشترین سرعت جوانه زنی در  KNO3 1%  برابر 5/69 بذر در روز می باشد. کمترین سرعت جوانه زنی در سرمادهی 2 و 4 هفته، 0/38% اندازه گیری شد.  یافته های پژوهش نشان داد که این گونه در خاک های غیر شور- غیر سدیمی تا شور- سدیمی رشد می کند. بنابراین با اجرای مدیریت درست و علمی مرتع می توان از این گونه برای تغذیه دام و غنی شدن پوشش گیاهی بهره برد.

    کلید واژگان: اکولوژی فردی, جوانه زنی, پوشش گیاهی, فنولوژی}
    Sogand Rahimi *, Anahita Rashtian, Mohammad Reza Ahmadi, Hamidreza Azimzadeh, Asghar Mosleh, Mohammad Hossein Hakimi

    The present study investigated some habitat characteristics and ecological of Ochradenus ochradeni Abdallah in Abarkouh Bahman area for possibility of restoration function. Geomorphology, climatic and phenology and biometrical characteristics of the population were investigated. Results showed the habitat had a middle to coarse soil texture with relatively high CaCo3 38.7± 26.07% and low CaSO4 2H2O, 0.19± 0.2% and pH equal of 7.1-8.5. The habitat of this species in some parts in bare pediment with low slope. Vegetation canopy of of the studied plant was low equal to 0.39%. Rainfall in all habitats was low and in Hossein Abad was 61.8 and in Bdaf was 47mm annually. The dry period of 10 months and monthly and annual distribution of rainfall was irregular. The highest number of accompany species equal to 52% belong to Chenopodiaceae. Growth season start at spring until mid-August and seeding stage is at summer until mid-August. Autumn and winter was equal to dormancy of this species. The highest germination percentage observed in KNO3 1% equal to 86.66% and KNO3 2% equal to 76.66% .Highest germination rate happened in KNO31% equal to 5.69 number per day. The lowest germination percentage and germination rate measured in moist chilling (in both 2 and 4 weekends) equal to 0.38%. Results showed this species grows from saline-sodium soils to non-saline-sodium soil. Therefore, it can be useful for rangeland restoration and saline soil improvement. This species are suitable for livestock feed and improving of vegetation through a scientific range management.

    Keywords: Individual Ecology, germination, vegetation, Phenology}
  • زهرا عباسی *، حمیدرضا عظیم زاده، علی طالبی، احد ستوده
    ارزیابی کیفی منابع آب زیرزمینی از نظر تامین آب شرب، اهمیت شایانی دارد. منابع آب زیرزمینی دشت عجب شیر واقع در حاشیه دریاچه ارومیه به دلیل برداشت بی رویه با افت سطح آب و نفوذ آب شور به سفره آب شیرین مواجه شده است. هدف این مطالعه، پهنه بندی کیفیت آب زیرزمینی دشت با استفاده از شاخص کیفی آب زیرزمینی و سامانه اطلاعات جغرافیایی است. در این مطالعه، از نتایج آنالیز 10 پارامتر شیمیایی کلسیم، سدیم، منیزیم، پتاسیم، سولفات، بی کربنات، کلراید، هدایت الکتریکی، کل جامدات محلول و سختی کل در 15 حلقه چاه استفاده شد. ابتدا نقشه غلظت مولفه ها به روش کریجینگ ترسیم شد. سپس بر اساس استاندارد شرب سازمان بهداشت جهانی، نقشه نرمال و رتبه تهیه و با استخراج وزن هر مولفه از نقشه رتبه، نقشه شاخص کیفی تهیه شد. نتایج نشان داد که مقدار شاخص کیفی بین 61 تا 81 در رده های متوسط تا قابل قبول است. تحلیل حساسیت مدل به روش حدف تک نقشه نشان داد که شاخص کیفی نسبت به پتاسیم حساس‏تر است. به طورکلی، شاخص کیفیت آب در شمال شرقی به جنوب غربی دشت و سایر مناطق آن به ترتیب در رده قابل قبول و رده متوسط قرار می گیرد.
    کلید واژگان: آبخوان عجب شیر, آنالیز حساسیت, سامانه اطلاعات جغرافیایی, شاخص کیفی آب زیرزمینی}
    Z. Abbasi *, H. Azimzadeh, A. Talebi, A. Sotoudeh
    Groundwater quality evaluation is very necessary to provide drinking water. Groundwater excessive consumption can cause subsidence and penetration of saline groundwater into freshwater aquifers in Ajabshir Plain, on the Urmia lake margin. The main goal of the current project was to evaluate the groundwater quality by employing the qualitative indices of groundwater and GIS. Ten parameters of 15 wells including EC, TDS, total hardness as well as the concentration of Ca++, Na+, Mg++, K+, SO4--, HCO3- and Cl- were analyzed. At first, the maps of parameters concentration were prepared by the kiriging method. Then based on WHO drinking water standards, the maps were standardized and ranked for drawing the maps of quality indices. The results showed that quality index changes were in the range of moderate (61) to acceptable (81). Removing the single map method of sensitivity analysis detected the quality index was more sensitive to the K+ parameter. Finally, the quality index from the eastern north to the western south of Ajabshir Plain and the other areas was ranked in the acceptable and moderate classes, respectively.
    Keywords: Ajabshir aquifer, Sensitivity analysis, GIS, Groundwater quality index}
  • غلامرضا سیاحتی اردکانی، میرمهرداد میرسنجری*، حمیدرضا عظیم زاده، عیسی سلگی
    مقدمه
    امروزه با گسترش روزافزون صنایع، آلودگی های ناشی از آن توجه مجامع علمی و زیست محیطی را به خود جلب نموده است. تحقیق حاضر به منظور مطالعه غلظت و پراکنش فلزات سنگین در خاک سطحی منطقه ای صنعتی در شهرستان اردکان انجام شد.
    روش بررسی
    بدین منظور در منطقه ای به وسعت 20000 هکتار نمونه برداری از خاک سطحی (عمق صفر تا پنج سانتی متری) در قالب 5 ترانسکت خطی انجام شد. در مجموع در 45 نمونه خاک غلظت آرسنیک، کادمیوم، کروم، نیکل، مولیبدن، سرب، وانادیوم و روی به روش ICP-OES اندازه گیری گردید. سپس شاخص های فاکتور آلودگی ( )، ریسک بالقوه اکولوژیکی ( ) و خطر بالقوه اکولوژیکی کل (RI) محاسبه شد. همچنین از همبستگی پیرسون برای بررسی رابطه بین فلزات سنگین مختلف با یکدیگر استفاده شد.
    یافته ها
    یافته های تحقیق نشان داد میانگین غلظت فلزات مورد بررسی معادل 85/9، 31/0، 33/35، 001/1، 28/43، 51/ 18، 8/44، 3/78 به ترتیب برای عناصر As، Cd، Cr، Mo، Ni، Pb، V و Zn میلی گرم بر کیلوگرم در خاک منطقه است. غلظت تمام عناصر مورد بررسی به جز مولیبدن و نیکل، در پایین دست و نزدیکی صنایع فولاد، گندله و کاشی و سرامیک در بالاترین مقدار اندازه گیری شده بود. Eri عناصر و RI نیز در پایین دست صنایع افزایش چشمگیری نشان داد. قوی ترین میزان همبستگی میان غلظت جفت عناصر Cr-Ni، Cd-Zn و As-Cr وجود داشت که بیانگر منشاء انتشار مشابه برای فلزات مذکور می باشد.
    نتیجه گیری
    گرچه ریسک اکولوژیک کل منطقه مورد بررسی در کلاسه ریسک کم ارزیابی شد، اما نتایج تحقیق حاضر بیانگر ضروریت اقدامات پیشگیرانه نظیر گیاه پالایی در پایین دست صنایع این منطقه است.
    کلید واژگان: اردکان, فلزات سنگین, خاک, آلودگی خاک, صنایع فولاد}
    Gholamreza Siyahati Ardakani, Mirmehradad Mirsanjari*, Hamidreza Azimzadeh, Eisa Solgi
    Introduction
    Today, the contamination caused by rapid rate of developing industries has been drawing attention from scientific and environmental communities to itself. This study was conducted to investigate the concentration and distribution of heavy metals in topsoil of industrial area in Ardakan city.
    Methods
    For this porous, sampling of topsoil (0-5 cm) was performed using 5 transects in an area of 20000 hectares. Concentrations of As, Cd, Cr, Ni, Mo, Pb, V and Zn were measured in 45 samples based on ICP-OES method. Then, Indices including: Contamination level of heavy metal ( ), Potential Ecological Risk of Heavy Metals ( ) and Total Potential Ecological Risk (RI) were calculated. Also Pearson’s correlation was used to assess the relationship between heavy metal’s concentrations.
    Results
    Results indicated that mean value concentrations of As, Cd, Cr, Mo, Ni, Pb, V and Zn were repectivley 9.85, 0.31, 35.33, 1.001, 43.28, 18.51, 44.8 and 78.3 (mg/kg) in topsoil of studied area. Maximum concentrations of all heavy metals was found in samples collected from downwind and near the major industries except for Mo and Ni.  and RI indices also showed an increase downwind areas. Strongest correlations were found between Cr-Ni, Cd-Zn and As-Cr which indicates that these metals probably have the same source.
    Conclusion
    Although the ecological risk of the whole area was low in the risk class, the increase in ecological risk in the surrounding and lower parts of factories such as steel and pelletizing, and tile and ceramic industries indicated the dominant role in the distribution and spread of pollution and the necessity of attention to the site selection studies of these industries. Also the results of the present study indicated the necessity of preventive measurements such as Phytoremediation in the lower parts of industrial area of this region.
    Keywords: Ardakan, Heavy metals, Soil, Soil Pollution, Steel industry.}
  • غلامرضا سیاحتی اردکانی، میرمهرداد میرسنجری *، حمیدرضا عظیم زاده، عیسی سلگی
    زمینه و هدف
    استقرار کارخانه های گندله‏ سازی و فولاد در حاشیه شهر اردکان احتمال انتشار آلاینده های مختلف به ویژه فلزات سنگین را به محیط پیرامونی افزایش داده است. هدف از این پژوهش ارزیابی وضعیت آلودگی خاک حاشیه این صنایع به عناصر سنگین با استفاده از شاخص آلودگی (PI) ، شاخص جامع آلودگی نمرو (NIPI) ، شاخص زمین ‏انباشتگی (Igeo) و شاخص غنی شدگی (EF) است.
    روش بررسی
    در این مطالعه، 57 نمونه ترکیبی خاک به روش سیستماتیک تصادفی از عمق 0 تا cm 5 تهیه و غلظت فلزات سنگین وانادیوم (V) ، سرب (Pb) ، نیکل (Ni) ، مولیبدن (Mo) ، کروم (Cr) ، کادمیوم (Cd) ، آرسنیک (As) و روی (Zn) با استفاده از دستگاه ICP-OES اندازه ‏گیری شد.
    یافته ها
    براساس نتایج، بیشترین و کمترین میانگین شاخص های Igeo (0/49 و 0/36) و PI (2/16 و 1/17) مربوط به نیکل و همچنین بیشترین و کمترین شاخص EF به ترتیب ناشی از روی (1/25) و مولیبدن (1/17) بود. شاخص EF حاصل از سرب، وانادیم و روی به ترتیب با فراوانی 15/8، 5/3 و 1/8 درصد خاک منطقه را در کلاس غنی ‏شدگی متوسط قرار داد. نقاط داغ آلودگی سرب، وانادیم، نیکل و روی در نزدیک ترین فاصله نسبت به این صنایع و در پایین دست جهت وزش باد واقع شده است.
    نتیجه گیری
    شاخص های Igeo و EF عمدتا کلاس پایین آلودگی خاک را نشان داد. شاخص های PI و NIPI در غالب ایستگاه ها در کلاس آلودگی متوسط قرار داشت و بالاترین میزان این دو شاخص مربوط به خاک سطحی ایستگاه شماره 30 در نزدیکی صنایع فولاد بود. بنابراین می توان نتیجه گرفت که فعالیت صنایع مذکور بر روند آلودگی خاک منطقه مطالعاتی تاثیر داشته است.
    کلید واژگان: خاک, صنایع گندله سازی و فولاد, فلزات سنگین, شاخص های آلودگی}
    GhR Siyahati Ardakani, M Mirsanjari *, HR Azimzadeh, E Solgi
    Background and Objective
    The establishment of pelletizing and steel industries in Ardakan suburbs has increased the pollutants such as heavy metals into the environment. The purpose of this study was to investigate the contamination of the area soil by heavy elements around these industries using the pollution index (PI), comprehensive pollution index (NIPI), accumulation index (Igeo) and enrichment index (EF).
    Materials and Methods
    57 soil samples were prepared by systematic-random sampling from 0 to 5 cm depth and levels of As, Cd, Cr, Mo, Ni, Pb, V and Zn were analyzed by ICP-OES.
    Results
    The highest and lowest mean of Igeo (0.49 and 0.36) and PI (2.16 and 1.17), were related to nickel, and the highest EF was calculated for Zn at about 25.1 and the lowest were detected for molybdenum approximately that was 17.1. The EF index of lead, vanadium and zinc, which was 15.8%, 5.3% and 1.8%, respectively, classified the study area in a medium enrichment class. Hot spots of lead, vanadium, nickel and zinc was at the nearest distance to these industries and downstream of wind direction.
    Conclusion
    Indicators of Igeo and EF showed a low level of soil pollution. The PI and NIPI indices in most stations were classified in medium pollution class, and the highest of these indicators was related to the surface soil of station 30, which was located near the steel industry. Therefore, it can be concluded that the activities of these industries had affected the soil contamination of the study area.
    Keywords: Soil, Grindalizing, steel industries, Heavy metals, Pollution indices}
  • زهرا قاسمی، علی اکبر کریمیان*، حمیدرضا عظیم زاده، حمید سودایی زاده
    باتوجه به محدود بودن منابع آب و رشد بی رویه جمعیت، استفاده از فاضلاب در کشاورزی و فضای سبز امری اجتناب ناپذیر است. در این راستا تحقیقی به‎منظور بررسی تاثیر آبیاری با فاضلاب تصفیه‎شده و تصفیه‎نشده شهر یزد بر عملکرد گونه رزماری1، از گونه های موجود در فضای سبز شهری انجام شد. این بررسی در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با پنج تیمار (آب شرب، فاضلاب تصفیه‎شده، فاضلاب تصفیه‎نشده، فاضلاب تصفیه‎شده + آب شرب با نسبت 1:1 و فاضلاب تصفیه‎نشده + آب شرب با نسبت 1:1) و 5 تکرار اجرا شد. نتایج بررسی خصوصیات شیمیایی تیمارهای مورد استفاده برای آبیاری نشان داد که pH  (2/7) و  EC(27/1 دسی‎زیمنس بر متر) و غلظت عناصر سنگین سرب (5/0 میلی‎گرم بر لیتر) و روی (24/0 میلی‎گرم بر لیتر) در محدوده مجاز، طبق استاندارد فائو بوده ولی کادمیوم در هردو تیمار (02/0 و 04/0 میلی‎گرم بر لیتر) بالاتر از حد مجاز استاندارد فائو (01/0) بود. نتایج بررسی صفات مرفولوژیکی گیاه رزماری  نشان داد که بین غلظت های مختلف فاضلاب ازنظر میزان رشد گیاه و وزن خشک ریشه اختلاف معنی داری وجود ندارد (05/0<p). اثر آبیاری با فاضلاب بر وزن خشک اندام هوایی و قطر گیاه از نظر آماری معنی دار بود (05/0>p). بیشترین وزن خشک اندام هوایی و قطر مربوط به تیمار آبیاری با فاضلاب تصفیه‎نشده بود. نتایج بررسی صفات فیزیولوژیکی گیاه شامل میزان کلروفیل a، کلروفیل b، کلروفیل کل، قند و پرولین نشان داد که از نظر آماری بین تیمار های مختلف اختلاف معنی دار وجود دارد (05/0>p). بیشترین میزان کلروفیل a، کلروفیل b، کلروفیل کل مربوط به فاضلاب تصفیه‎شده و بیشترین میزان قند و پرولین مربوط به فاضلاب تصفیه‎نشده بود.
    کلید واژگان: آبیاری, رزماری, فاضلاب تصفیه شده, فاضلاب تصفیه نشده, فاضلاب شهر یزد, آب نامتعارف}
    Zahra Gasemi, Ali Akbar Karimian *, Hamid Azimzadeh, Hamid Sodaeizadeh
    Due to the limited resources of the water and the excessive growth of the population, the use of sewage in agriculture and green space irrigation is inevitable. In this regard, a research was carried out in city of Yazd to investigate the effect of irrigation with refined and untreated sewage on Rosmarinus officinalis, a species in the urban green space. This study was carried out in a randomized complete block design with five treatments (drinking water, refined wastewater, non-refined wastewater, refined wastewater + drinking water with a ratio of 1:1 and non-refined wastewater + drinking water with a ratio of 1:1) and 5 replicates. The results of chemical characterization of irrigation treatments showed that pH (7.2) and EC (1.27 ds/m) and the concentration of heavy metals, Pb and Zn in the effluent were in accordance with the FAO standard (0.5 and 0.24 mg/l, respectively) but cadmium concentration in both treatments was higher than the FAO standard level (0.02 and 0.04 mg/l). The results of morphological traits of Rosmarinus officinalis showed that there was no significant difference between different concentrations of sewage in terms of plant growth and root dry weight (p >0.05). The effect of irrigation with wastewater on dry weight of shoot and plant diameter was statistically significant (p <0.05). The highest dry weight and diameter were obtained with non-refined wastewater. The results of physiological traits such as chlorophyll a, chlorophyll b, total chlorophyll, glucose and proline showed a significant difference between treatments (p <0.05). The highest amounts of chlorophyll a, chlorophyll b, and total chlorophyll were observed for the irrigation with refined wastewater, and the highest amount of glucose and proline was related to irrigation with non-refined wastewater.
    Keywords: irrigation, Non-refined wastewater, Refined Wastewater, Rosmarinus officinalis, Unconventional Water, Yazd city sewage}
نمایش عناوین بیشتر...
سامانه نویسندگان
  • دکتر حمیدرضا عظیم زاده
    عظیم زاده، حمیدرضا
اطلاعات نویسنده(گان) توسط ایشان ثبت و تکمیل شده‌است. برای مشاهده مشخصات و فهرست همه مطالب، صفحه رزومه ایشان را ببینید.
بدانید!
  • در این صفحه نام مورد نظر در اسامی نویسندگان مقالات جستجو می‌شود. ممکن است نتایج شامل مطالب نویسندگان هم نام و حتی در رشته‌های مختلف باشد.
  • همه مقالات ترجمه فارسی یا انگلیسی ندارند پس ممکن است مقالاتی باشند که نام نویسنده مورد نظر شما به صورت معادل فارسی یا انگلیسی آن درج شده باشد. در صفحه جستجوی پیشرفته می‌توانید همزمان نام فارسی و انگلیسی نویسنده را درج نمایید.
  • در صورتی که می‌خواهید جستجو را با شرایط متفاوت تکرار کنید به صفحه جستجوی پیشرفته مطالب نشریات مراجعه کنید.
درخواست پشتیبانی - گزارش اشکال