دکتر محمد دولتخواه
-
یکی از ابعاد روابط همسران بعد رفتار می باشد. پژوهش حاضر با هدف تبیین نقش عنصر رفتار در روابط همسران نگاهی آسیب شناسانه به این مقوله مهم در عرصه خانواده داشته و با روش توصیفی - تحلیلی منابع اسلامی و متون روان شناسی را مورد تحلیل روان شناختی قرار داده است. به منظور حل و درمان مشکل رفتاری همسران طی فرایندی سه مرحله ای، ابتدا به آسیب شناسی عنصر رفتار پرداخته، سپس از زاویه نگاه درمانگر و به هدف تهیه برنامه (پروتکل) درمان به سنجش رفتار اقدام نموده است. در مرحله پایانی، برنامه درمانی سه مرحله ای مورد نظر ارایه شده است. نتایج حاکی از آن است که رفتارهای منفی همسران چالش مهمی فرا روی آنها بوده و در پدیدآیی روابط آسیب زا بین همسران و به تبع، تضعیف ارکان خانواده و استحکام آن دخالت جدی دارد. یافته ها نشان داد که برای درمان مشکلات رفتاری زوج ها می توان برنامه درمانگری سه مرحله ای را به کار برد؛ ابتدا تهیه چک لیست آسیب های رفتاری زوجین، دوم تعیین اهداف درمانگری و سوم مداخله های درمانی.
کلید واژگان: آسیب شناسی, سنجش, روابط همسران, مداخله درمانیOne of the aspects of couples’ relationships is the aspect of behavior. In order to explain the role of behavior in couples’ relationships, the present study has presented a pathological view of this important category in the family and psychologically analyzed Islamic sources and psychological texts through a descriptive-analytical method. To solve and treat the couples’ behavioral problems through a three-step process, we firstly studied the pathology of the behavior, and then we measured the behavior from the therapist’s viewpoint in order to prepare the treatment program (protocol). In the final step, the desired three-stage treatment program has been presented. The results showed that the couples’ negative behavior was an important challenge for them and was seriously involved in developing traumatic relationships between couples and then in weakening family and its strength. The findings showed that a three-step therapy program could be used to treat couples’ behavioral problems: (1) a checklist of the couples’ behavioral problems, (2) the therapy goals, and (3) treatment interventions.
Keywords: pathology, measurement, relationship between couples, treatment intervention -
باروری زیر سطح جانشینی (باروری کمتر از دو فرزند) از چالش‌های جدی در تعیین میزان جمعیت یک کشور است که اندیشه روان‌شناسان و جامعه‌شناسان را به‌خود مشغول می‌دارد. میزان باروری زیر سطح جانشینی و استمرار آن در ایران، شیوع خانواده‌های تک‌فرزندی را در پی داشته و این امر می‌تواند بحران جمعیتی را برای کشور در سال‌های آینده ایجاد کند. این مقاله باهدف بررسی علل انتخاب تک‌فرزندی توسط خانواده‌ها و تبیین پیامدهای آن از ابعاد مختلف، به قلم تحریر درآمده است. بررسی توصیفی تحلیلی در یافته‌های تحقیق حاضر نشان می‌دهد که عوامل فرهنگی، شامل آرمان‌گرایی در تربیت فرزند، فردگرایی، مصرف‌گرایی، سبک زندگی و عوامل اجتماعی، شامل اشتغال زنان، تحصیل زنان و عوامل اقتصادی در انتخاب تک‌فرزندی موثر است. تک‌فرزندی در سه بخش فردی، شامل فرزندسالاری، وابستگی، احساس تنهایی؛ و خانوادگی، شامل کم‌رنگ شدن فرهنگ خانواده، آسانی طلاق و جدایی والدین و نیز اجتماعی، شامل کاهش روابط خویشاوندی، پیری جمعیت؛ پیامدهای نامطلوبی را به‌دنبال دارد. ازاین‌رو مسیولان در سیاست‌گذاری‌های جمعیتی خود برای کاهش تک‌فرزندی لازم است به علل مختلف انتخاب تک‌فرزندی توسط خانواده‌ها توجه داشته و پیامدهای مختلف آن را برای آنها تبیین کنند.
کلید واژگان: تک فرزندی, سطح جانشینی, فرزند آوری, خانواده, باروری -
پژوهش حاضر، با هدف بررسی تطبیقی خاستگاه و منشا (انگیزه) لباس از منظر دین اسلام و روان شناسی انجام گرفت. روش این پژوهش، کیفی به شیوه تحلیلی-توصیفی بود. با مراجعه با مکتوبات لاتین روان شناسان از ابتدای قرن نوزدهم به استخراج این عوامل پرداخته شد و در حوزه دین نیز، با مراجعه به آیات و روایات در زمینه «پوشش» و تفکر اندیشمندان دینی و غیر دینی به بررسی خاستگاه آن از منظر دین اسلام پرداخته شد.بررسی و تحلیل متون دینی و روان شناسی، منتج به تعیین عامل «حیا» به عنوان اساسی ترین منشا و انگیزه پوشش از منظر دین، و کشف شش عامل «حیا»، «محافظت»، «آراستگی»، « نمادگرایی»، «بسط خود» و « محیط- خصیصه های روانی» در این زمینه از منظر روان شناسی شد. در پایان به تبیین مفهوم «حیا» در دین اسلام پرداخته شد و به ذاتی -نه اکتسابی- بودن این عامل استناد و به استدلال های مخالف این موضوع پاسخ داده شد.کلید واژگان: پوشش, حیا, خاستگاه پوشش, روان شناسی پوشش, لباسThe present study was conducted with the aim of comparative study of the origin and origin (motivation) of clothing from the perspective of Islam and psychology. The method of this research was qualitative analytical-descriptive. By referring to the Latin writings of psychologists from the beginning of the nineteenth century, these factors were extracted and in the field of religion, by referring to verses and hadiths in the field of "covering" and thinking of religious and non-religious thinkers, its origin was examined from the perspective of Islam.The study and analysis of religious and psychological texts, resulting in determining the factor of "modesty" as the most basic source and motivation of cover from the perspective of religion, and the discovery of six factors of "modesty", "protection", "beauty", "symbolism", "self-expansion" And "environment - psychological characteristics" in this field from a psychological perspective. In the end, the concept of "modesty" in Islam was explained and the nature of this factor was cited - not acquired - and arguments to the contrary were answered.Keywords: Cover, modesty, origin of cover, cover psychology clothing
-
تحقیق حاضر با هدف ارایه مدل روابط مثبت اخلاقی همسران مبتنی بر متون اسلامی صورت گرفت تا آموزه‌های اخلاق اسلامی در خانواده به‌شکلی سازمان یافته‌تنظیم شود. در این پژوهش، با استفاده از روش تحلیل محتوای متون اسلامی و بهره‌گیری از اجتهاد دانش اسلامی، مدل اخلاقی همسران به‌دست آمد. برای سنجش روایی محتوایی این مدل، اصول و خرده‌مولفه‌های اخلاقی به‌دست‌آمده در قالب پرسشنامه‌ای با طیف لیکرت چهار گزینه ای، به کارشناسانی که دانش‌آموختگان علوم اسلامی و روان‌شناسی بودند، ارایه شد. سپس داده‌های کمی با استفاده از شاخص روایی محتوایی (CVI) تحلیل گردید. پس از استنباط مبانی هستی‌شناختی، انسان‌شناختی و معرفت‌شناختی خلاق اسلامی همسران، اصول اخلاقی زوجین در دو سطح، شناسایی و طبقه‌بندی شد. اول، اصول اخلاقی همسران متمرکز بر خویشتن شامل: عدالت، خودشناسی و خودسازی، عفت و خویشتن‌داری، صبر و تاب‌آوری و محاسبه و مراقبه؛ و دوم، اصول اخلاقی حاکم بر روابط همسران شامل: مودت، احسان، حسن خلق، تدبیر منزل و تامین نیازهای همسران. یافته‌های به‌دست‌آمده روایی محتوایی اصول اخلاقی همسران متمرکز بر خویشتن، حاکی از 9. 0> 81% برای اصول اخلاقی عدالت، خودشناسی و خودسازی و عفت؛ و همچنین با اعتبار 1> 100% برای اصول اخلاقی صبر، محاسبه و مراقبه بود. همچنین روایی محتوایی 1> 100% برای اصول اخلاقی متمرکز بر همسر از سوی کارشناسان بود. علاوه بر این، خرده‌مولفه‌های اخلاقی همسران در هر دو سطح یادشده، به‌صورت متفاوت حاکی از روایی 9. 0> 81% و 1> 100% است.
کلید واژگان: اخلاق همسران, مدل اخلاقی, روابط اخلاقی, مبانی, اصول, مولفه های اخلاق اسلامیThe present study seeks to present a model of positive moral relations between spouses based on Islamic texts in order to arrange the teachings of Islamic ethics in the family in an organized way. In this research, a moral model of spouses was obtained using the method of content analysis of Islamic texts and utilizing the jurisdiction of Islamic knowledge. To assess the content validity of this model, the achieved moral subcomponents and principles were presented to experts who were graduates of Islamic sciences and psychology, in the form of a four-point Likert scale questionnaire. Quantitative data were then analyzed using Content Validity Index (CVI). After inferring the ontological, anthropological and epistemological foundations of Islamic ethics of spouses, the moral principles of couples were identified and classified at two levels: first, the moral principles of self-centered spouses, including: justice, selfknowledge and self-improvement, chastity and self-control, patience and tolerance, and self-evaluation and self-vigilance; and second, the moral principles governing the relationship between spouses, including: amity, benefaction, good manners, managing house affairs, and meeting spouse’s needs. The content validity findings of the moral principles of self-centered spouses yielded the values of 81.0% < 0.9 for the moral principles of justice, self-knowledge and self-improvement, and chastity; 100% < 1 for the moral principles of patience, self-evaluation and self-vigilance; and 100% < 1 for the moral principles focused on the spouse by the experts. Moreover, the moral subcomponents of spouses at both the aforementioned levels indicated different validities of 81% < 0.9 and 100% < 1.
Keywords: ethics of spouses, moral model, moral relations, fundamentals, principles, components of Islamic ethics -
پژوهش حاضر با هدف کشف دیدگاه اسلام در مورد یکی از عرصه های مهم روابط زوجین یعنی تصورات، به کنکاش در آموزه-های اسلامی پرداخته و با استخراج مفاهیمی مرتبط با این موضوع، نقش آسیب زای تصورات منفی در روابط همسران را مورد بررسی قرار داده است. همچنین به روش توصیفی- تحلیلی مشکلات زوجین در بعد تصورات را از دیدگاه روان شناسی و اسلام تحلیل نموده است. سپس با تعیین اهداف درمانگری، یک راهکار درمانی در نه گام، برای حل این مشکل ارائه و فنون درمانگری را نیز تحلیل و تبیین نمود. نتایج پژوهش نشان داد که تصورات منفی در پدیدآیی روابط آسیب زا بین همسران تاثیر قابل توجهی دارد. از این رو، تصورات منفی یکی از وجوه روابط همسران است که مورد توجه اسلام واقع شده و متون روان شناسی نیز بر آن تاکید دارند. فنون درمانی که طی پژوهش حاضر از منابع اسلام و روان شناسی استخراج شد عبارتند از: مواجهه تجسمی، تصویرپردازی مثبت، تصور بالاترین حد، تصورات ذهنی هدایت شده، تجسم خلاق، دعا و انس با خداوند، تصویرپردازی مثبت از اعمال، کسب تفکر یقینی، تصویرپردازی صورت باطنی عمل و تصویرپردازی عواقب عمل، و هدایت خودگویی.کلید واژگان: تصور, تجسم, خطورات ذهنی, آرزوها, نظریه چند وجهی, روابط زوجین
-
- در این صفحه نام مورد نظر در اسامی نویسندگان مقالات جستجو می‌شود. ممکن است نتایج شامل مطالب نویسندگان هم نام و حتی در رشته‌های مختلف باشد.
- همه مقالات ترجمه فارسی یا انگلیسی ندارند پس ممکن است مقالاتی باشند که نام نویسنده مورد نظر شما به صورت معادل فارسی یا انگلیسی آن درج شده باشد. در صفحه جستجوی پیشرفته می‌توانید همزمان نام فارسی و انگلیسی نویسنده را درج نمایید.
- در صورتی که می‌خواهید جستجو را با شرایط متفاوت تکرار کنید به صفحه جستجوی پیشرفته مطالب نشریات مراجعه کنید.
©2000-2025 magiran.com All Rights Reserved.