سید محمد احمدی مقدم
-
مصر و شام بخشی از قلمر دولت شیعی فاطمیان (297-567) بود. با روی کار آمدن دولت سنی ممالیک در مصر در سال 648، بررسی روابط سیاسی و مذهبی ممالیک با شیعیان ساکن در مصر و شام از اهمیت بسیاری برخوردار است. سوال اصلی پژوهش این است که دین و سیاست بر روابط مذهبی و سیاسی ممالیک با شیعیان مصر و شام چه تاثیری داشته است؟ این پژوهش با روش توصیفی-تحلیلی تلاش کرده است تا با تمرکز بر نقش حیاتی مذهب در ساختار سیاسی و فرهنگی دولت ممالیک، سیاست ها و اعتقادات مذهبی ممالیک و فقیهان حنبلی سلفی آن دوره را بررسی کند. تقابل ممالیک با ایلخانان و تاسیس خلافت عباسی در مصر نیز بر پیچیدگی این روابط سیاسی و مذهبی افزوده بود. یافته های این پژوهش نشان می دهد که سیاست خصمانه ممالیک در برابر شیعیان عمدتا به تاسی از ایوبیان و وحشت از سابقه تشیع در مصر و شام بوده است.
کلید واژگان: ایوبیان، تشیع در مصر و شام، فاطمیان، مذهب در دوره ممالیک، مصر و شام، ممالیکEgypt and Syria were part of the territory of the Shia Fatimid state (297-567 AH). With the rise of the Sunni Mamluk state in Egypt in 648 AH, studying the political and religious relations of the Mamluk with the Shia residents of Egypt and Syria gains great importance. The main question of this research is: what impact did religion and politics have on the religious and political relations of the Mamluk with the Shias of Egypt and Syria? This research has tried, through a descriptive-analytical method and by focusing on the vital role of religion in the political and cultural structure of the Mamluk state, to examine the religious policies and beliefs of the Mamluk and the Salafi Hanbali jurists of that era. The conflict of the Mamluk with the Ilkhanids and the establishment of the Abbasid caliphate in Egypt also added to the complexity of these political and religious relations. The findings of this research show that the hostile policy of the Mamluk towards the Shīʿas was mainly due to following the Ayyubids and fear of the Shīʿa background in Egypt and Syria.
Keywords: Ayyubids, Shīʿa In Egypt, Syria, Fatimids, Religion In The Mamluk Era, Egypt, Mamluk -
حضور شیعه و نقش تاریخ شیعیان در مصر و شام به زمان فتوحات اسلامی و اولین ورود مسلمانان برمی گردد، در دوره فاطمیان رشد تشیع اوج گرفت و با وجود سقوط حکومت فاطمی شیعی در مصر و شام هم چنان شیعیان در این سرزمین حضور داشتند و حتی تا اوایل دوره ممالیک دارای نفوذ فراوانی در مصر و شام بودند، اما در دوره های بعد ممالیک از قدرت شیعیان بسیار کاستند، به طوری که در اواخر دوره ممالیک اثر چندانی از شیعیان در مصر و شام باقی نمانده بود. این مقاله به دنبال واکاوی تحلیلی تاریخی علل موضع خصمانه و سخت گیرانه ممالیک با شیعیان است. یافته این پژوهش نشان می دهد؛ نفوذ برخی از فقیهان حنبلی سلفی در دربار ممالیک، تقابل ایلخانان و ممالیک، ایجاد خلافت عباسی مصر و شام، وحشت ممالیک از سابقه و اصالت تشیع و تاثیرپذیری ممالیک از ایوبیان به خصوص در سیاست های مذهبی... سبب اتخاذ سیاست خصمانه ممالیک علیه شیعیان بوده است.
کلید واژگان: ممالیک، شیعه، مصر، شام، علمای حنبلیShiite presence in Egypt and the Levant dates back to the time of the first arrival of Muslims, Shiite growth peaked during the Fatimid period, and despite the fall of the Shiite Fatimid rule in Egypt and the Levant, Shiites remained in the land And they were the Levant, but in later periods the Mamluks greatly reduced the power of the Shiites, so that by the end of the Mamluk period there was little Shiite influence left in Egypt and the Levant. This article seeks to analyze the historical reasons for the hostile and strict stance of the Mamluks towards the Shiites. The findings of this study show; The influence of some Salafi Hanbali jurists in the Mamluk court, the confrontation between the Ilkhans and the Mamluks, the establishment of the Abbasid Caliphate of Egypt and the Levant, the Mamluks 'fear of Shiite history and originality, and the Mamluks' influence on the Ayyubids, especially in religious politics
Keywords: Mamluk, Shia, Egypt, Sham, Hanbali Scholars -
چکیده در اواخر قرن نهم و اوایل قرن دهم (پانزدهم میلادی) ایران یک واحد سیاسی یکپارچه نبود، و در واقع در شرق سرزمین ایران ضعف قدرت بازماندگان تیموری مشهود و نمایان بود و اما در قسمتی دیگر از غرب ایران، توسعه حکومت ترکمانان قراقویونلو و آق قویونلو آشکار و هویدا بود. در چنین اوضاع و احوالی چنین برمی آید که احتمال نضج گرفتن نهضت های مذهبی - سیاسی در نواحی مختلف ایران قوت گرفته بود. از جمله حدود سال 1437م/840 هجری قمری که در منطقه جنوب عراق و سرزمین خوزستان نهضت مذهبی شیعی به رهبری سید محمد بن فلاح از شاگردان احمد بن فهد بن علامه حلی نضج صورت گرفته بود که به سرعت به حکومت محلی تبدیل گشت. موسس این دولت شخصی به نام سید محمد بن فلاح (متوفای 870 هجری قمری) از علمای حوزه حله بود که در سال 828 ق ادعای مهدویت نموده بود و با این ادعا توانست نظر بیشتر قبایل خوزستان را به خود جلب کند وی بعد از جنگ های متمادی که برای رسیدن به قدرت داشت سرانجام توانست در سال 865 هجری قمری حکومت مستقل شیعه به مرکزیت حویزه ایجاد کند. از این زمان به بعد، مشعشعیان بیش از دویست سال به صورت حکمرانان تابع بر این منطقه حکومت کردند. این حکمرانان مردمانی بزگوار، علم دوست، اهل فضل و دانش بودند. به این جهت آنان موجبات رشد فرهنگی و شکوفایی علم و هنر را درمنطقه خوزستان فراهم آوردند و چنین شد که دیری نپایید که خوزستان عموما و به طور اخص حویزه به عنوان مرکز حکمرانی خوزستان در آن زمان یکی از مراکز عمده علمی فرهنگی تبدیل شود. مرکزی که طالبان علم و جویندگان فضیلت و ادب آهنگ آن منطقه را نمودند و در آن رحل اقامت افکندند. مفسرین، فقها، حکما، ادبا و شعراء بزرگی در آن منطقه به ظهور رسیدند.
کلید واژگان: مشعشعیان، خوزستان، علوم دینی، حویزه، علوم آموزشی -
خوزستان با داشتن مرکز علمی جندی شاپور از زمان ساسانیان به عنوان قطب علمی و فرهنگی ایران تا اوایل دوره اسلامی نیز محسوب می شد. هدف از این مقاله بررسی مولفه های فکری و فرهنگی در خوزستان از ورود اسلام در این منطقه تا پایان دوره آل بویه می باشد. این به گونه ای بود که اعراب مسلمان در پزشکی حتی پیش از تصرف ایران نیز از دانش آموختگان مرکز علمی جندی شاپور یاری می جستند و چند تن از اعراب نیز از جمله حارث بن کلده در این دانشگاه تحصیل نموده بودند، با توجه به اهمیت علمی و فرهنگی خوزستان در دوره ساسانیان، بررسی وضعیت فرهنگی این منطقه پس از اسلام نیز قابل اهمیت می باشد، بنابراین پژوهش حاضر درصدد است تا با بررسی وضعیت فرهنگی و فکری خوزستان در اوایل ورود اسلام به ایران نقش این منطقه را در جامعه اسلامی نشان دهد، بنابراین این پژوهش با روش توصیفی تحلیلی در پی رسیدن به این هدف است که خوزستان پس از اسلام با داشتن افراد سرشناس علمی همچنان به عنوان قطب علمی منطقه محسوب می شده است.
کلید واژگان: مولفه های فکری، مولفه های فرهنگی، خوزستان، آغاز اسلام، آل بویهKhuzestan, with its Jundishapur scientific center, was considered as the scientific and cultural center of Iran from the Sassanid era until the beginning of the Islamic period. The purpose of this article is to study the intellectual and cultural components in Khuzestan from the arrival of Islam in this region until the end of the Albuyeh period. This was so that the Muslim Arabs in medicine even before the occupation of Iran sought the help of the graduates of the Jundishapur Scientific Center and several Arabs, including Harith bin Kaldeh, had studied in this university, due to their scientific importance and Cultural of Khuzestan in the Sassanid period. It is important to study the cultural situation of this region after Islam, so the present study aims to show the role of this region in the Islamic society by examining the cultural and intellectual situation of Khuzestan in the early arrival of Islam in Iran. This descriptive-analytical study seeks to achieve the goal that Khuzestan is still considered as the scientific hub of the region after Islam with its prominent scientific people.
Keywords: intellectual components, Cultural Components, Khuzestan, Islam, Al Boyah -
خوزستان به دلیل اهمیت تاریخی و نقشی که در منطقه داشته، به عنوان انبار بصره، گلوگاه تنفسی بغداد، مرکز تجمع و انباشت ثروت، حفظ، محل نگهداری اموال خراج و انواع مالیات از سراسر ایران، به دارالخلافه بوده است. خوزستان به دلیل اهمیت سیاسی، فرهنگی و اقتصادی در طول تاریخ اسلام از ابتدا تا عصر عباسی به گونه ای مستمر با کانون های قدرت مرتبط بوده است. در اواخر عصر بنی عباس و به دلیل مشکلات داخلی یکی از خاندان های شیعی به نام آل بویه توانستند بر آنان مسلط شوند که در سخاوت و دلیری و حسن تدبیر شهره بودند. این مقاله براساس روش کتابخانه ای تهیه شده است و درصدد است نقش سرزمین خوزستان در توسعه علوم دینی و آموزشی را در زمان آل بویه بیان نماید.
کلید واژگان: خوزستان، آغاز اسلام، آلبویه
- در این صفحه نام مورد نظر در اسامی نویسندگان مقالات جستجو می‌شود. ممکن است نتایج شامل مطالب نویسندگان هم نام و حتی در رشته‌های مختلف باشد.
- همه مقالات ترجمه فارسی یا انگلیسی ندارند پس ممکن است مقالاتی باشند که نام نویسنده مورد نظر شما به صورت معادل فارسی یا انگلیسی آن درج شده باشد. در صفحه جستجوی پیشرفته می‌توانید همزمان نام فارسی و انگلیسی نویسنده را درج نمایید.
- در صورتی که می‌خواهید جستجو را با شرایط متفاوت تکرار کنید به صفحه جستجوی پیشرفته مطالب نشریات مراجعه کنید.
©2000-2025 magiran.com All Rights Reserved.