صغری باقرپور کماچالی

مطالعه روابط والدین و کودک، یکی از بحث های مهم روانشناسی را تشکیل می دهد. شیوه فرزند پروری یکی از مباحث مهم در این حوزه است. هر یک از روش های فرزندپروری بر روی رفتار و شخصیت کودک تاثیر متفاوتی می گذارد. شیوه مستبدانه کودک را مضطرب و ناسازگار بار می آورد، شیوه سهل گیرانه کودک را تکانشی، متوقع و وابسته بار می آورد و چنین کودکانی عملکرد ضعیفی در مدرسه از خود نشان می دهند، بر این اساس در این مطالعه رابطه الگوهای فرزندپروری با سلامت روانی وموفقیت تحصیلی فرزندان مورد بررسی قرار گرفته است. این پژوهش به روش همبستگی انجام شده و در آن رابطه بین متغیرها مورد بررسی قرار گرفته است. تعداد 400 نفر از دانش آموزان سال سوم راهنمایی منطقه چهار، شامل 200 دختر و200 پسرکه به طور تصادفی انتخاب شده بودند، به پرسشنامه 28 سوالی سلامت روانی گلد برگ پاسخ دادند و 400 مادر این دانش آموزان نیز به پرسشنامه الگوهای فرزندپروری بامریند پاسخ دادند. داده های بدست آمده با روش های آماری تحلیل واریانس و تحلیل رگراسیون مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج نشان داد سلامت روانی و موفقیت تحصیلی در بین فرزندانی که با الگوی قاطع و اطمینان بخش تربیت می شوند بیش از سلامت روانی و موفقیت تحصیلی فرزندانی بود که با الگوی استبدادی یا سهل گیر تربیت شده بودند. لازم است والدین، بویژه مادران از شیوه های فرزندپروری، تاثیر هر یک از الگوها بر وضعیت روانی، رفتاری و رشد شخصیت فرزندانشان آگاهی های لازم داشته باشند.

خانواده هایی که در آنها پدر نظامی است، خانواده های نظامی نامیده می شوند و گفته می شود که در این خانواده ها میزان و نوع ارتباط بین والدین و فرزندان متفاوت است. بر این اساس پژوهش حاضر به منظور مقایسه الگوهای فرزند پروری در بین فرزندان خانواده های نظامی و غیرنظامی انجام شد.
یک نمونه 400 نفری از دانش آموزان سال سوم راهنمایی منطقه چهار تهران، از بین فرزندان دختر و پسر خانواده های نظامی و غیرنظامی به طور تصادفی انتخاب شده، به پرسشنامه 28 سوالی سلامت روانی گلدبرگ همراه با پرسشنامه اطلاعات شخصی پاسخ دادند. 800 والد این دانش آموزان نیز به پرسشنامه الگوهای فرزندپروری بامریند پاسخ دادند.
نتایج حاصل از تحلیل داده ها نشان داد که سلامت روانی و موفقیت تحصیلی فرزندان والدین با الگوهای فرزند پروری هماهنگ، بیش از سلامت روانی و موفقیت تحصیلی والدین با الگوهای فرزندپروری ناهماهنگ می باشد. موفقیت تحصیلی فرزندان با سن مادر رابطه مثبت و معنادار داشت، ولی بین والدین نظامی و غیرنظامی تفاوت معناداری یافت نشد. همچنین بین الگوهای فرزندپروری والدین دختران و پسران تفاوت معناداری وجود نداشت.
بحث: در خانواده های نظامی الگوهای فرزندپروری مشابه جامعه است، همچنین نتایج بیانگر آن بود که والدین بیشتر از سبک تربیتی قاطع و اطمینان بخش استفاده می کنند. این نکته نشان می دهد که در جامعه کنونی ما، افزایش اطلاعات والدین به خصوص پدران نظامی باعث آگاهی آنها نسبت به سبک تربیتی در مورد فرزندانشان می شود و منجر به اتخاذ بهترین سبک تربیتی در آنها می گردد.