علی انجم شعاع

نماز جمعه یکی از اعمال عبادی سفارش شده در اسلام است. این نماز از زمان رسول الله صلی الله علیه و آله برگزار می گردید. دو خطبه که توسط امام جمعه خوانده می شود، از ارکان این نماز است. در این نوشتار سعی شده تا میزان زمانی که اهل بیت علیهم السلام برای ایراد این دو خطبه صرف می کردند، مشخص شود. این کار برای الگودهی به امامان جمعه در سخنرانی هایشان ضروری است. برای رسیدن به این الگو، سعی شده تا همه خطبه های موجود از نماز جمعه معصومان علیهم السلام استخراج شده و زمان صرف شده در آن، تحلیل شود. همچنین روشی که بر اساس آن، خطبه ها زمان سنجی شده، تشریح می شود. پس از آن نکاتی درباره وقت خطبه ها بیان می گردد.
 

روایات اهل بیت علیهم السلام درباره پدیده ای آسمانی به نام «قمر در عقرب» سخن به میان آورده اند. گروهی از احادیث، انجام برخی کارها را در ایام قمر در عقرب نهی کرده اند و گروهی دیگر، راه هایی را برای رهایی از اثرات این پدیده بیان نموده اند. در این پژوهش، هر دو دسته از روایات، تبیین می شود. تاکنون بررسی جامعی درباره احادیث این پدیده نجومی انجام نگرفته؛ درحالی که پرداختن به آن، به دلیل ابتلای عمومی، داشتن عواقب و جدیت معصومان علیهم السلام در بیان این موضوع، ضروری است. شناخت این پدیده و راهکارهای رهایی از عواقب آن، می تواند افرادی که مجبور به انجام کاری در این اوقات هستند کمک نماید. در متن حاضر، ابتدا توضیحاتی درباره شناخت این پدیده و میزان نفوذ آن ارایه شده و سپس برخی از کارهایی که در هنگام قمر در عقرب نهی شده، تبیین می گردد. در پایان، راهکارهایی برای رهایی از عواقب این پدیده بیان خواهد شد. 

ابوطالب(ع) شخصیتی تاثیرگذار در تاریخ اسلام است که ابعاد مختلف زندگی اش سزاوار بررسی است. زیارت ها و دعاهای مرتبط با حضرت ابوطالب در این مقاله بررسی شده است. با توجه به نقش ایشان در شکل گیری اسلام و همچنین نسبت نزدیک با پیامبر اکرم(ص) و خصرت علی(ع) پرداختن به این موضوع ضروری است. با بررسی و معرفی زیارات و دعاهای منسوب به این مرد الاهی، مومنان با این معارف آشنا می شوند و می توانند در آداب و اعمالشان از آن بهره گیرند. این مقاله، با تتبع در معارف مرتبط با این موضوع، مقام و جایگاه حضرت ابوطالب را در آینه زیارات و ادعیه با اشاره به برخی رخدادهای تاریخی تبیین می کند.

روایات و گزاره های تاریخی در موارد متعددی به انعکاس ویژگی های حضرت ابوطالب علیه السلام پرداخته اند. با بررسی منابع موجود در رابطه با ایشان، مشخص می شود این خصوصیت ها به صورت تخصصی و مدون جمع آوری و ارایه نشده و مقاله حاضر متکفل این پژوهش گردیده است. غریب بودن شخصیت او در بین شیعیان، هجمه های ناجوانمردانه به این ولی الهی، تبیین صحیح تاریخ اسلام، دفاع از ساحت امیرالمومنین علیه السلام و نیاز به الگوگیری از ایشان، لزوم پرداختن به این موضوع را مضاعف می نماید. علاوه بر ذکر ویژگی ها، نقل متن روایات و گزاره های تاریخی مرتبط با هر خصوصیت و دسته بندی آنها، از نوآوری های این نوشتار است. گفتنی است مقاله حاضر در قالب سه بخش به تبیین خصیصه های ارزشمند فردی، اجتماعی و سیاسی این مرد بزرگ همت نموده است.

یکی از دغدغه های امروز جامعه که به مساله ای اجتماعی و سیاسی بدل شده، نحوه پوشش و حجاب است. در این میانه، کسانی هستند که درباره این واجب الهی پرسش هایی حدیثی در ذهن دارند. پاسخ به این سوالات می تواند در تصمیم گیری آنها نسبت به انتخاب حجاب اثرگذار باشد. بسیاری از بانوان با درک این که حجاب، موضوعی اسلامی و مورد سفارش اهل بیت^ بوده، نحوه پوشش خود را متناسب با احکام رسیده از اهل بیت (ع)، برگزیده اند.

صحیفه سجادیه کتابی کامل است که علاوهبر مسایل معنوی، به زندگی مادی افراد نیز اهمیت داده است. در این کتاب شریف گزاره های بسیاری در موضوع پیشرفت مادی و موانع آن منعکس شده است. آنچه مقاله حاضر به آن پرداخته ، « موانع پیشرفت مادی از نگاه صحیفه سجادیه است. تاکنون تحقیقی در اینباره انجام نگرفته در حالی که نتایج این پژوهش نشانگر عمق نگاه و توجه اهل بیت (ع) به زندگی مادی افراد است. وجود موانع مادی و فراوانی آنها در معیشت مردم، همزمان با سعی انسان بر گسترش و ارتقاء زندگی، پرداختن به این موضوع را ضروری میکند. برطرف شدن این موانع میتواند موجب توسعه زندگی مادی انسان شده و بشریت را از فقر نجات دهد. با توجه به گزاره های موجود در این کتاب شریف، دوازده محور مرتبط با موانع پیشرفت مادی ارایه شده است.

پایان نامه «موانع پیشرفت انسان از منظر صحیفه سجادیه و تطبیق آن با آیات قرآن کریم» به گرد آوری گزاره های مرتبط با موضوع موانع پیشرفت مادی و معنوی انسان از کتاب صحیفه سجادیه پرداخته و این فرازها را با آیات قرآن کریم تطبیق داده است. در نوشتار کنونی سعی شده تا گزارشی از این پایان نامه به عنوان پروژه ای علمی در پنج محور ارایه شود. ابتدا به شناخت موضوع و زمینه های نگارش پرداخته شده و سپس روش و ساختار آن مطرح می شود. علاوه بر این به ویژگی ها و نوآوری های پایان نامه و نتایج محتوایی آن اشاره شده و در پایان، محدودیت های نگارش، گزارش گردیده است. این پنج محور ساختار اصلی مقاله حاضر را تشکیل داده اند. شناخت این موارد می تواند در اجرای پروژه های مشابه، سودمند بوده و اشکالات ساختاری و محتوایی را کمتر کند.

موضوع دعای پنجاه و دوم صحیفه سجادیه، یادکرد برخی از حالات بندگان و خوی ناپسند آن ها و درخواست رحمت از خداوند است. امام سجاد علیه السلام در این دعا کم تحرکی را یکی از ویژگی های ناپسند فردی شمرده اند. ایشان به درگاه الهی عرضه می دارند:فاسالک یا مولای سآل من... بدنه غافل لسکون عروقه.

رشد انسان و تکامل او به ویژه در دنیای کنونی، نیازمند برنامه است. شایسته است که در این برنامه افزون بر یادکرد نیازها و روش رسیدن به آن، موانع و محدودیت ها نیز ذکر شود. پژوهش کنونی بخشی از این موانع را در صحیفه سجادیه شناسایی می کند. شناخت موانع معنوی رشد، تلاشی برای رسیدن به الگوی سبک زندگی اسلامی است. تبیین نگرش اهل بیت به موضوع پیشرفت و زمینه سازی برای استواری پایه های رشد جامعه از بهره های این تحقیق خواهد بود. تاکنون نگاشته ای که به تبیین موانع پیشرفت معنوی انسان از دیدگاه صحیفه سجادیه بپردازد، دیده نشد. نگاشته کنونی که می توان آن را «موانع پیشرفت اخلاقی...» نیز نامید، فهرستی از موانع را در ده بخش ارایه می-کند