علیرضا عبدالمحمدی وش

شاهنامه فردوسی به عنوان یکی از آثار ادبی بزرگ این قابلیت را دارد که از منظرهای مختلف پژوهش شود. بخشی از این پژوهش ها، پژوهش های دستوری است. یکی از شاخصه های زبانی هر فرد که کلام او را از دیگران متمایز می کند، گستردگی کاربرد و معنای وندها و خصوصا وندهای فعلی است. مقایسه زبان دقیقی و فردوسی از منظر افعال پیشوندی، تفاوت زبانی این دو شاعر همشهری را بهتر مشخص می کند. ما در این پژوهش، گشتاسپ نامه را که 1015 بیت در قسمت گشتاسپ شاهنامه است، با 1015 بیت از فردوسی در قسمت لهراسپ و گشتاسپ مقایسه کرده ایم. وسعت معانی افعال پیشوندی در زبان فردوسی بیش از دقیقی است؛ اما از نظر کمیت، دقیقی، افعال پیشوندی بیشتری استفاده کرده است. در کلام دقیقی، پیشوند «فرود» به طور بارزی بیش از فردوسی استفاده شده است. «فرود آمدن»، در شعر دقیقی و «اندر آمدن» در شعر فردوسی بیشترین بسامد را دارند. فاصله افتادن میان پیشوند و بن اصلی فعل در شعر دقیقی، سه برابر فردوسی است؛ اما جابه جایی پیشوند و بن اصلی فعل، در زبان فردوسی بیش از دقیقی است. پیشوند «بر»، بیشترین پیشوند استفاده شده هر دو است که با لحن حماسی، حرکت و فضاهای حماسه و البته سبک خراسانی تناسب دارد. در تشخیص فعل پیشوندی، دشواری هایی در زبان دقیقی و فردوسی وجود دارد که نیازمند دقت و بررسی سایر وجوه کلام است.