فهرست مطالب علیرضا عیوضی
-
نشریه یافته های تحقیقاتی در گیاهان زراعی و باغی، سال دوازدهم شماره 2 (پاییز و زمستان 1402)، صص 237 -253
با توجه به محدودیت منابع آب در کشور، ارقام گندم آبی در مناطق سرد و معتدل سرد با کم آبیاری و یا آبیاری محدود آخر فصل مواجه می شوند. در این مناطق اغلب کشاورزانی که گندم آبی کشت می کنند بدلیل نداشتن آب کافی در بهار نمی توانند بدفعات کافی آبیاری را اجرا کنند و لذا نتیجه مطلوب از کشت ارقام پر توقع به آبیاری بدست نمی آورند. رقم جدیدگندم حیران با شجرهLufer-1/Kinaci97 باکد (CD-92-6) در قالب خزانه بین اللملی از مرکز بین المللی تحقیقات ذرت وگندم (CIMMYT) در سال 1389 دریافت و در چهار ایستگاه تحقیقاتی سرد کشور (کرج، جلگه رخ، اردبیل و مشهد) مورد ارزیابی اولیه قرارگرفت و به دلیل مناسب بودن، انتخاب و در سال زراعی 91-1390 در آزمایش مقایسه عملکرد مقدماتی اقلیم سرد تحت شرایط آبیاری بهینه با میانگین عملکرد دانه 8417 کیلوگرم در هکتار در مقابل شاهدهای اروم، زارع و میهن (به ترتیب با میانگین عملکرد 7679، 6828 و 7772 کیلوگرم در هکتار) و تحت تنش خشکی آخر فصل با میانگین عملکرد دانه 4653 کیلوگرم در هکتار در مقابل میانگین عملکرد ارقام شاهد اروم، زارع و میهن (به ترتیب با میانگین عملکرد 4375، 3544 و4358 کیلوگرم در هکتار) در هر دو شرایط انتخاب شد. لاین مذکور در سال زراعی 92-1391 در آزمایش مقایسه عملکرد پیشرفته مناطق سرد کشور تحت شرایط آبیاری بهینه در پنج منطقه با میانگین عملکرد دانه 8340 در مقابل ارقام شاهد اروم، زارع و میهن (به ترتیب با میانگین عملکرد 7518، 7613 و 8205 کیلوگرم در هکتار) برای بررسی سازگاری انتخاب شد. در آزمایش سازگاری اقلیم سرد در چهار منطقه طی سال های 94-1392 تحت شرایط تنش خشکی انتهای فصل، لاین CD-92-6 با میانگین عملکرد 4470 کیلوگرم در هکتار و با اثر همزمان عملکرد و پایداری (14=YS) برتر از ارقام شاهد زارع و میهن (به ترتیب با میانگین عملکرد 3711 و 3743 کیلوگرم در هکتار و با YSهای به ترتیب 3 و3 -) ظاهر و به عنوان لاین گندم کاندیدای معرفی انتخاب گردید. در آزمایش های ترویجی در شرایط تنش خشکی انتهای فصل، لاین CD-92-6 دارای میانگین عملکرد دانه 5143 کیلوگرم در هکتار در مقایسه با ارقام حیدری و میهن به ترتیب با میانگین عملکرد 4808 و 4758 کیلوگرم در هکتار در شرایط یاد شده بود. پتانسیل عملکرد رقم حیران در شرایط تنش خشکی آخر فصل، در مزارع کشاورزان در استان خراسان رضوی شهرستان چناران با میانگین عملکرد 6320 کیلوگرم در هکتار بود. واکنش این رقم نسبت به بیماری زنگ زرد تحت آلودگی مصنوعی واکنش مقاوم تا نیمه حساس بود. رقم حیران از تحمل به سرمای قابل قبول برخوردار و کیفیت نانوایی خوبی دارد. این رقم در سال 1398 برای کشت در شرایط تنش خشکی آخر فصل در مناطق سرد کشور معرفی شد.
کلید واژگان: گندم آبی, پایداری عملکرد, تحمل به خشکی, حیران}Due to limited water resources in the country, irrigated wheat cultivars in cold and temperate cold regions are faced with lack of irrigation or limited irrigation at the end of the season. In these areas, most farmers who cultivate irrigated wheat due to lack of sufficient water in the spring cannot perform enough irrigation and therefore do not get the desired result from cultivating high-yielding cultivars. Development of new cultivars with high grain yield under terminal drought stress conditions is one of the major goals of wheat breeding program for cold regions of country. Heyran new bread wheat cultivar introduced from International Research Center for Maize and Wheat (CIMMYT) to Iran through an international nursery in 2010 and was evaluated in a primary trial in four research stations (Karaj, Jolge-Rokh, Ardabil and Mashhad), and due to its favorable characteristics was selected for further evaluation in preliminary yield trials in cold regions. This line showed grain yield of 8417 kgha-1 under normal irrigation compared to the check cultivars Orum, Zareh and Mihan (with average yields of 7679, 6828 and 7772 kgha-1, respectively), and under terminal drought conditions with an average seed yield of 4653 kgha-1, compared to the check cultivars Orum, Zareh and Mihan (with average yields of 4375, 3544 and 4358 kgha-1, respectively) and was selected in both conditions. Aforementioned line showed grain yield of 8340 kgha-1 in advanced yield trial of cold regions breeding program under normal conditions compared to check cultivars Orum, Zareh and Mihan (with average yields of 7518, 7613 and 8205 kgha-1, respectively) in five locations, selected for final evaluation in adaptability test. Grain yield of this line which was presented as CD-92-6 at the adaptability test was 4470 kgha-1 against 3711 and 3743 kgha-1 of Zareh and Mihan checks cultivars under water stress conditions, respectively, during two cropping seasons 2013-14 and 2014-15. This line showed overall mean grain yield, of 5143 kgha-1 under terminal drought stress conditions in extensional farmer’s fields. For these conditions checks cultivars Hydari and Mihan showed grain yields of 4808 and 4758 kgha-1, respectively. Grain yield potential of this line was recorded as 6323 kgha-1 in Khorasan Razavi farmers' field. According to the latest evaluations the response of this line to yellow rusts was resistant to semi sensitive under severe artificial infection. Wheat line CD-92-6 has considerable cold tolerance and good bread making quality and based on its good agronomic characteristics in 2019 this line was released as Heyran, for cultivation under terminal drought stress conditions in the cold agro-climatic regions.
Keywords: Wheat, Yield Stability, Drought Tolerant, Heyran} -
مقدمه و هدف
ارزیابی اثر متقابل ژنوتیپ × محیط اطلاعات ارزشمندی در رابطه با عملکرد ارقام گیاهی در محیط های مختلف فراهم کرده و نقش مهمی در بررسی پایداری عملکرد ارقام اصلاح شده دارد. اثرات متقابل ژنوتیپ × محیط به ویژه در محیط های تنش دار از عوامل مهم محدودکننده در معرفی ارقام جدید محسوب می شود. لذا شناخت نوع و ماهیت اثر متقابل و دستیابی به ارقامی که کمترین واکنش را نسبت به اثرات متقابل نشان دهند از اهمیت ویژه ای برخوردار است. روش های مختلفی برای ارزیابی اثرات متقابل معرفی شده است که هریک ماهیت اثر متقابل را از دیدگاه مشخصی بررسی می کند. نتایج روش های مختلف ممکن است با هم یکسان نباشند، اما بهترین نتیجه زمانی حاصل می شود که یک ژنوتیپ با روش های مختلف ارزیابی، نتیجه مشابهی از نظر پایداری نشان دهد. هدف از انجام این پژوهش، ارزیابی اثر متقابل ژنوتیپ × محیط در آزمایش های انجام گرفته در محیط های مختلف جهت تعیین روابط بین ژنوتیپ ها و محیط ها و معرفی پایدارترین ژنوتیپهای لوبیا قرمز بود.
مواد و روش هادر این تحقیق 14 لاین لوبیا قرمز بههمراه ارقام شاهد یاقوت، افق و دادفر در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در ایستگاه های تحقیقاتی خمین، بروجرد، شهرکرد و زنجان بهمدت 2 سال زراعی در شرایط یکسان کشت شدند. پس از تجزیه واریانس مرکب با توجه به معنی دار بودن اثر متقابل ژنوتیپ × محیط، برای تعیین سازگاری و پایداری ژنوتیپ ها از روش های تجزیه AMMI و GGE-Biplot انجام شد. پس از تجزیه AMMI، پارامترهای پایداری AMMI نیز محاسبه شد. علاوه بر پارامترهای پایداری AMMI، شاخص گزینش هم زمان نیز برای هریک از شاخص ها محاسبه شد که حاصل جمع رتبه ژنوتیپ ها بر پایه هریک از شاخص های پایداری AMMI و رتبه میانگین عملکرد دانه ژنوتیپ ها در تمام محیط ها بود
یافته هامعنی دار شدن اثرات متقابل دوگانه و سه گانه ژنوتیپ با سال و مکان (محیط) در این مطالعه نشان داد که ژنوتیپ ها در محیط های متفاوت پاسخ های متفاوتی نشان داده و به عبارت دیگر اختلاف بین ژنوتیپ ها از محیطی به محیطی دیگر یکسان نیست و در این شرایط پایداری عملکرد دانه می تواند مورد ارزیابی قرار گیرد. سهم حدود 2/5 برابری اثر متقابل ژنوتیپ × محیط از مجموع مربعات کل، در مقایسه با اثر ژنوتیپ، بیانگر احتمال وجود گروه های کلان محیطی بود که برخی ژنوتیپ ها حداکثر پتانسیل عملکرد خود را در آن گروه های محیطی نشان می دهند. ژنوتیپ های G12، G5 و G17 بهترتیب با داشتن عملکردهای 3288، 3136 و 3111 کیلوگرم در هکتار بیشترین مقدار عملکرد دانه را در بین ژنوتیپ ها دارا بودند. تجزیه AMMI نشان داد که مولفه اصلی اول تا هفتم در سطح احتمال 1 درصد معنی دار بودند و علیرغم معنی دار شدن تمامی مولفه های مدل، اولین و دومین مولفه اصلی، بیشترین سهم را در بیان اثر متقابل ژنوتیپ × محیط داشتند (66/5 درصد). برپایه نمودار AMMI1 ژنوتیپ های G4، G5، G16، G17 و G12 دارای بیشترین مقادیر (مثبت و منفی) IPCA1 بودند. در مقابل ژنوتیپ های G8، G3، G2، G7 و G11 دارای مقادیر IPCA1 نزدیک به صفر بودند. با اینحال تنها ژنوتیپ G11 عملکردی بالاتر از میانگین عملکرد کل نشان داد و بههمین دلیل می تواند به عنوان ژنوتیپ پایدار با سازگاری عمومی بالا معرفی شود. بر پایه نمودار بای پلات AMMI2، ژنوتیپ های G2، G7، G3 و تا حدودی G8 و G13 به عنوان ژنوتیپ های پایدار معرفی شدند ولی تنها ژنوتیپ G13 در تمامی محیط ها دارای مقدار عملکرد بیشتری بود، بنابراین این ژنوتیپ را می توان به عنوان ژنوتیپ پایدار با عملکرد مناسب معرفی کرد. همچنین هر دو سال یک مکان مورد بررسی دارای همبستگی زیادی با هم بودند به طوری که محیط های Bro1 و Bro2 از یک طرف و محیط های Kho1 و Kho2 و درنهایت Zan1 و Zan2 از طرف دیگر با هم دارای همبستگی مثبت بالا (اثر یکسان) جهت ایجاد اثر متقابل نشان دادند. در مجموع شاخص های انتخاب هم زمان محاسبه شده بر پایه تجزیه AMMI، ژنوتیپ های G11، G17، G7، G13 و G12 به عنوان ژنوتیپ های پایدار با عملکرد بالا معرفی شدند. تجزیه GGE-Biplot بر اساس میانگین عملکرد و پایداری نشان داد که ژنوتیپ های G1، G2، G3، G8 و G7 دارای بیشترین پایداری عمومی نسبت به سایر ژنوتیپ ها علیرغم داشتن کمترین عملکرد بودند. در مقابل ژنوتیپ های G12، G5 و G17 دارای بیشترین عملکرد با پایداری کمتر قرار داشتند. هیچ محیط ایده آلی مشاهده نشد. ولی محیط های Kho1، Kho2 و Sha1 نسبت به محیط های دیگر به محیط ایده آل نزدیک تر بوده و می توانند تا حدودی جهت تمایز ژنوتیپ های مورد مطالعه از آن ها استفاده کرد. از طرف دیگر، ژنوتیپ G12 را می توان به عنوان ژنوتیپ مطلوب که دارای میانگین عملکرد بالا و نیز پایداری عملکرد بالایی باشد، در نظر گرفت. به همین ترتیب ژنوتیپ های G17، G5 و G11 در مرحله بعد نسبت به ژنوتیپ ایده آل قرار داشتند و تا حدودی می توان آن ها را نیز به عنوان ژنوتیپ های مطلوب در نظر گرفت.
نتیجه گیری:
با توجه به تمامی نتایج میتوان ژنوتیپ G12 را به عنوان ژنوتیپ مطلوب که دارای میانگین عملکرد بالا و نیز دارای پایداری عملکرد باشد، در نظر گرفت و در مرحله بعد ژنوتیپ های G17، G5 و G11 قرار داشتند.
کلید واژگان: بای پلات, تنش خشکی, شاخص تحمل, گندم}Introduction and ObjectiveYield under stress conditions has never been an accurate criterion for selecting drought-tolerant genotypes, and the goal of preparing drought-tolerant cultivars has always been to create cultivars that relatively tolerate stress better compared to other genotypes and in the same agricultural conditions, they show less yield loss. In most studies, only the seed yield is considered for the field selection of crops, while some researchers believe that in order to be more efficient in breeding compatible and superior cultivars in arid and semi-arid regions, the indicators that are effective in identifying the stability of cultivars under drought stress conditions should be identified and used them as selection index in addition to seed yield, therefore, the relative uield status of genotypes in drought stress conditions and water conditions is a starting point for identifying and selecting genotypes for improvement in dry environments. In semi-arid regions where the distribution of rainfall is not proportional, the yield potential in stress conditions is not considered the best criterion for drought tolerance, but in addition to yield stability, the comparison of yield in stress and optimal conditions is a more suitable criterion for the reaction of genotypes to moisture stress. Due to the fact that most of the studies related to indicators in crop species and especially wheat are done only in one place and one year and finally in a specific environment and the results are generalized to all environments and the variable effects of year and place are not taken into account in the calculation of indicators. In this regard, this research was carried out to evaluate the genotypes of autumn wheat in terms of drought tolerance, to select the best drought tolerance indices and to identify drought stress tolerant cultivars in different regions of the country's cold climate.
Material and MethodsIn this research project, 20 genotypes under normal irrigation and water deficit conditions in the form of randomized complete block design (RCBD) with three replications in the research stations of Karaj, Mashhad, Miandoab and Arak, in the crop years of 2017-2018 and 2018-2019 were investigated. In order to investigate the drought tolerance of the genotypes, different tolerance and stress sensitivity indices were determined for the genotypes under investigation and the genotypes were grouped based on the sensitivity and tolerance to drought by each of these indices. Principal component analyzing was also used in order to summarize the data and draw a diagram based on the first two components and identify the desired indicators. Finally, biplot analysis was used to group genotypes and indices based on drought tolerance criteria.
ResultsStress decreased the Yield of genotypes, but the amount of reduction was different in different genotypes. The average grain yield for all genotypes under normal irrigation conditions and drought stress at the end of the season was 7.002 and 5.215 tons per hectare, respectively, which showed that the stress conditions caused a decrease of about 25% in grain yield compared to normal irrigation conditions. The environmental and agricultural conditions of different regions and the studied years caused differences in the estimated indices so that the ranking of genotypes changed based on different indices in different years and regions therefore, it is better to carry out studies on stress tolerance indices in several places and several years so that the process of functional changes of different cultivars and genotypes is correctly determined and as a result, there is more confidence in the calculated tolerance and sensitivity indices. Genotypes G4, G2, G16 and G5 showed higher yield in both conditions. STI, MP, GMP, MSTI1, MSTI2, YI, HM, and RR had a positive and significant correlation with grain yield under normal and stress conditions, and therefore, they can be used for more favorable selection of drought tolerant genotypes. Principal component analysis showed that indicators can be grouped using the first two components. The first principal component explained 53.16% of the changes in the total data and had a positive and significant correlation with yield in normal and stress conditions as well as MP, STI, GMP, YI, MSTI1, MSTI2, HM and RDY indicators. Due to the high correlation of this component with yield under normal and stress conditions, this component was named as the yield potential component under normal and stress conditions. The second estimated component justified 42.33% of the total data changes and showed a positive and significant correlation with yield in normal conditions and SSI, TOL, ATI, SSPI and RR indices. It seems that this component is able to identify genotypes that have high yield under stress conditions. Biplot analysis showed that HM, MP, STI, MSTI1, MSTI2, GMP, RDY, YI, and SNPI indices had a positive and high correlation with performance under stress and normal conditions. So that the sharp angles between these indices showed their positive and very high correlation with each other. RDI and YSI indices had a negative correlation with performance in normal conditions and RR, SSI, TOL and SSPI indices had a negative correlation with performance in stressful conditions.
ConclusionIn order to achieve varieties resistant to drought stress by using indices, in order to prevent the mutual effects of the environment in the genotype, the experiments should be carried out in many years and places so that the effects of the environment in the calculated indices can be reduced and more reasonable results can be obtained. Finally, G4, G2, G16, G5 and G17 genotypes can be selected as genotypes with high performance under normal and stress conditions.
Keywords: Biplot, Drought Stress, Index, Wheat} -
مقدمه و هدف
تولید ارقام پایدار جدید با عملکرد بالا در مناطقی که با خشکی مواجه هستند ضروری است. عملکرد ارقام مختلف در محیط های گوناگون متفاوت بوده و رتبه عملکردی آن ها از محیطی به محیط دیگر متغیر است. این تغییرات با عنوان اثرات متقابل ژنوتیپ × محیط شناخته می شوند. کاهش اثرات متقابل و پایداری تولید در محیط های گوناگون از اهداف بهنژادی و معرفی ارقام در مناطق مختلف می باشد. هدف از این مطالعه ارزیابی اثر متقابل ژنوتیپ × محیط در مناطق مختلف اقلیم سرد کشور و تعیین ژنوتیپ های ایده آل و معرفی پایدارترین ژنوتیپ گندم در این شرایط بود.
مواد و روش هاجهت بررسی پایداری 17 ژنوتیپ گندم آبی به همراه ارقام شاهد میهن، حیدری و زرینه در شرایط تنش خشکی انتهای فصل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در ایستگاه های تحقیقاتی کرج، همدان، مشهد، جلگه رخ، میاندوآب، اردبیل و اراک در دو سال زراعی 1397 تا 1399 مورد بررسی قرار گرفتند. جهت بررسی پایداری، از روش هایAMMI و GGE-biplot استفاده شد.
یافته هاتجزیه AMMI نشان داد که ده مولفه اصلی اول تا دهم معنی دار بوده و در مجموع نزدیک به 97% از تغییرات اثر متقابل ژنوتیپ × محیط را توجیه می کردند و دو مولفه اصلی اول و دوم در مجموع سهم 46 درصدی را در بیان اثر متقابل ژنوتیپ × محیط داشتند. بر اساس دو شاخص SSASV و SSiWAAS به ترتیب ژنوتیپ های G2، G19 و G4 به عنوان برترین ژنوتیپ ها شناسایی شدند. ژنوتیپ G3 پایدارترین ژنوتیپ بود. تجزیه GGE-biplot نشان داد که ژنوتیپ های G16، G1، G3 و G7 دارای بیشترین پایداری عمومی نسبت به سایر ژنوتیپ ها بودند. ژنوتیپ G16 را می توان به عنوان ژنوتیپ مطلوب که دارای میانگین عملکرد بالا و نیز پایداری عملکرد بالایی باشد، در نظر گرفت. در رتبه های بعدی ژنوتیپ های G12 و G9 قرار داشتند. از طرف دیگر، محیط ایده آلی مشاهده نشد ولی محیط های مشهد، اردبیل و کرج در سال اول به عنوان نزدیک ترین محیط ها به محیط ایده آل، می توانند جهت گزینش ژنوتیپ های برتر گندم در شرایط تنش خشکی آخر فصل در اقلیم سرد ایران معرفی شوند.
نتیجه گیریژنوتیپ G3 به عنوان پایدارترین ژنوتیپ و سپس ژنوتیپ های G16، G1 و G7 دارای بیشترین پایداری عمومی نسبت به سایر ژنوتیپ ها بودند به طوریکه ژنوتیپ G16 به عنوان ژنوتیپ مطلوب که دارای میانگین عملکرد بالا و نیز پایداری عملکرد بالایی بود شناسایی شد. محیط های مشهد، اردبیل و کرج در سال اول نیز میتوانند جهت گزینش ژنوتیپ های برتر مورد استفاده قرار گیرند.
کلید واژگان: اقلیم سرد, تنش انتهای فصل, گندم}Introduction and ObjectiveIt is necessary to develop new sustainable high-yielding cultivars in drought-prone areas. The yield of cultivars in different environments is different and their yield rating varies from one environment to another. Reduction of interaction effects and production stability in different environments is one of the goals of breeding program and introducing cultivars in different regions. The purpose of this study was to evaluate the genotype ×environment interaction effect in different cold climate regions of Iran and to determine the superior genotypes and introduce the most stable wheat genotype in these conditions.
Material and MethodsTo investigate of the stability of 17 wheat genotypes along with Mihan, Heydari and Zarineh cultivars (check cultivars) under water deficit conditions, these genotypes were tested in a randomized complete block designwith three replications in the research stations of Karaj, Hamedan, Mashhad, Jalgarokh, Miandoab and Ardabil in the two crop years 2018 to 2019. In order to check the stability of genotypes, AMMI and GGE-biplot analysis were used.
ResultsAMMI analysis showed that the first ten main components were significant and in total explained nearly 97% of the changes in the genotype × environment interaction and the two main components, the first and the second, contributed 46% to the expression of the genotype × environment interaction. Based on SSiASV and SSiWAAS indices G2, G19 and G4 were identified as the best genotypes, respectively. The G3 was the most stable genotype. GGE-biplot analysis showed that G16, G1, G3 and G7 had the highest general stability compared to other genotypes. G16 can be considered as a desirable genotype that has high average yield and high yield stability. G12 and G9 genotypes were in the next ranks. On the other hand, the ideal environment was not observed, but the environments of Mashhad, Ardabil and Karaj in the first year can be introduced as the closest environments to the ideal environment for the selection of superior wheat genotypes in water deficit condition in the cold climate of the Iran.
ConclusionG3 was the most stable genotype, and then G16, G1 and G7 had the most general stability compared to other genotypes, so that G16 was identified as the desired genotype with high average yield and high yield stability. The environments of Mashhad, Ardabil and Karaj in the first year can also be used to select superior genotypes.
Keywords: Cold climate, Water deficit stress, Wheat} -
مطالعه ماهیت اثر متقابل ژنوتیپ×محیط، امکان شناسایی ژنوتیپ های پایدار و سازگار را برای به نژادگران فراهم می آورد و همواره یکی از موضوعات مهم در تولید و آزادسازی ارقام جدید پایدار و پرمحصول در طرح های به نژادی بوده است. پژوهش حاضر با هدف شناسایی چگونگی واکنش ژنوتیپ ها در هر یک از مناطق مورد بررسی بر اساس مدل های AMMI و GGE بای پلات و درک بهتر از موضوع اثر متقابل ژنوتیپ×محیط و تعیین میزان پایداری عمومی و خصوصی ژنوتیپ ها انجام شد. تعداد 20 ژنوتیپ گندم پاییزه و بینابین طی دو سال زراعی 1397 تا 1399 در نه منطقه (18 محیط) در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار ارزیابی شد. به منظور تجزیه و تحلیل سازگاری و پایداری ژنوتیپ ها، از مدل AMMI و GGE بای پلات استفاده شد. نتایج تجزیه AMMI نشان داد که اثر اصلی ژنوتیپ، اثر متقابل ژنوتیپ×محیط و شش مولفه اصلی اول در سطح احتمال یک درصد معنی دار بودند. مولفه های اصلی اول و دوم حدود 51% از مجموع مربعات اثر متقابل ژنوتیپ×محیط را تبیین کردند. بر اساس شاخص های گزینش هم زمان SSiASV و SSiWAAS، ژنوتیپ های G13، G1، G3، G2، G6، G16، و G7 به عنوان برترین ژنوتیپ ها شناسایی شدند. تجزیه بای پلات نشان داد که ژنوتیپ های G1، G3، و G6 با عملکرد متوسط، بیشترین پایداری عمومی را نسبت به سایر ژنوتیپ ها دارا هستند. هیچ کدام از ژنوتیپ ها را نمی توان به عنوان ژنوتیپ های مطلوب که دارای میانگین عملکرد بالا و نیز پایداری عملکرد بالایی باشند، در نظر گرفت؛ ولی ژنوتیپ G16 و در مرحله بعد ژنوتیپ های G1 و G13 نسبت به ژنوتیپ ایده آل قرار داشتند. الگوی چندضلعی بای پلات محیط ها را به دو گروه محیطی (محیط کلان) و ژنوتیپ ها را به چهار گروه تقسیم کرد. اولین گروه محیطی شامل محیط های Kar1، Kar2، Qaz1، Qaz2، Ham1، Ham2، Mia2، Egl1، Jol2، Ard2، و Ara1 بود که در این محیط ها به طور میانگین ژنوتیپ های G16، G17، و G4 دارای بیشترین عملکرد بودند. دومین گروه محیطی شامل محیط های Mas1، Mas2، Mia1، Ard1، Jol1، Ara1، و Egl2 بودند که در این محیط کلان نیز ژنوتیپ های G2، G11، G7، و G12 بیشترین عملکرد را داشتند. بررسی روابط بین محیط ها، همبستگی بسیار بالایی را بین محیط های مورد بررسی نشان داد که حاکی از رفتار مشابه ژنوتیپ ها در اغلب محیط های مورد آزمایش بود.
کلید واژگان: اثر متقابل, پایداری, ژنوتیپ×محیط, ژنوتیپ ایده آل}Studying the nature of the genotype×environment interaction provides the possibility of identifying stable and compatible genotypes for breeders, and it has always been one of the important issues in the production and release of new stable and high-yield cultivars in breeding projects. The current research was conducted with the aim of identifying the response of genotypes in each of the studied areas, based on AMMI and GGE biplot models and better understanding of the genotype×environment interaction and determining the level of public and private stability of cultivars. Twenty facultative and winter wheat genotypes were cultivated and evaluated in nine regions (18 environments) during the two crop years of 2017 to 2019 in a randomized complete block design with three replications. In order to analyze the compatibility and stability of genotypes, AMMI and GGE biplot models were used. The results of AMMI analysis showed that the main effect of genotype, genotype×environment interaction effect and the first six principal components were significant at the 1% probability level. The first and second principal components explained about 51% of the sum of squares of the genotype×environment interaction effect. Based on SSiASV and SSiWAAS simultaneous selection indices, genotypes G13, G1, G3, G2, G6, G16, and G7 were identified as the best genotypes. Biplot analysis showed that the genotypes G1, G3, and G6 with average yield had the highest general stability compared to other genotypes. None of the genotypes can be considered as desirable genotypes that have high average yield and high yield stability, but genotype G16 and in the next stage the genotypes G1 and G13 were close to the ideal genotype. Polygon biplot model divided environments into two environmental groups (macro environment) and genotypes into four groups. The first environmental group included Kar1, Kar2, Qaz1, Qaz2, Ham1, Ham2, Mia2, Egl1, Jol2, Ard2, and Ara1 environments, with G16, G17, and G4 genotypes having the highest yield. The second environmental group included Mas1, Mas2, Mia1, Ard1, Jol1, Ara1, and Egl2 environments, and in this macro environment G2, G11, G7, and G12 genotypes had the highest yield. Finally, the examination of the relationships among the environments showed a very high correlation among the investigated environments, which indicated the similar behavior of the genotypes in the most of the tested environments.
Keywords: genotype, yield, Wheat, cold, Region} -
کدو آجیلی از لحاظ اقتصادی یکی از مهمترین محصولات سبزی و صیفی می باشد. بذر کدو به خاطر دارا بودن روغن و پروتئین زیاد از ارزش غذایی و دارویی بالایی برخوردار است. در ایران برای کشت کدو آجیلی از توده های محلی که مخلوطی از ژنوتیپ های مختلف است، استفاده می شود. این مساله باعث کاهش عملکرد، یکنواختی و کیفیت آجیل می گردد. به منظور انتخاب ژنوتیپ های برتر کدو آجیلی، 60 ژنوتیپ از سه شهرستان اشنویه، خوی و نقده جمع آوری و در ایستگاه تحقیقات کشاورزی ساعتلوی ارومیه کشت شدند. نتایج تجزیه واریانس داده ها نشان داد که تفاوت بین ژنوتیپ ها کدو آجیلی در کلیه صفات مورد مطالعه به غیر از عرض میوه معنی دار بود. عملکرد دانه وراثت-پذیری عمومی بالایی داشت (95/9%). عملکرد دانه با صفات تعداد میوه در بوته (0/7=r)، عملکرد میوه (0/67=r)، وزن دانه در میوه (0/54=r)، نسبت عملکرد دانه به عملکرد میوه (0/8=r) و وزن 1000 دانه (0/56=r) همبستگی مثبت و معنی داری داشت. در تجزیه به عامل ها، چهار عامل اول بیش از 70/49 درصد از تنوع موجود در بین ژنوتیپ ها را توجیه کردند. عامل اول که بنام عامل عملکرد آجیل نامگذاری شد 25/5 درصد از تغییرات کل داده ها را بیان نمود. در تجزیه کلاستر، ژنوتیپ های کدو آجیلی در پنج گروه قرار گرفتند. ژنوتیپ های KH14، N16، N10، N1، O9 و KH23 قرار گرفته در گروه دو از عملکرد آجیل بالاتری نسبت به سایر ژنوتیپ ها برخوردار بودند و می توانند در برنامه به نژادی کدو مورد استفاده قرار گیرند.کلید واژگان: تجزیه عامل, تجزیه کلاستر, کدو آجیلی, وراثت-پذیری}Squash is one of the most economically important vegetable crops. Squash seed has a high nutritional and medicinal value due to their high oil and protein. The farmers cultivate local squash cultivars In Iran, which are a mixture of different genotypes. This reduces yield, uniformity and quality of seed. For access to squash superior genotypes, 60 genotypes were selected from Oshnoyeh, Naghadeh and Khoy cities. These genotypes were cultured in Saatlou Agricultural Research Station in Urmia. Analysis of variance revealed significant variation among genotypes for all the experimental characters except fruit width. Grain yield had high heritability (95.9).- Grain yield showed a positive and significant correlation with number of fruit per plant (r=0.7), fruit yield (r=0.67), grain weight of fruit (r=0.54), grain yield/fruit yield (r=0.8), and weight of 1000 grains (r=0.56). In analysis to factor, the first four components explained for 71.6% of total variations among genotypes. The first factor, named the grain yield factor, described 25.5% of total variation. Cluster analysis classified genotypes into five groups. The genotypes of O9, N1, N10, N16, KH14 and KH23 in the second group had higher grain yield than the other groups. These genotypes can be used in the squash breeding program.Keywords: Cluster Analysis, Factor Analysis, Heritability, Squash}
-
بیماری های روان تنی به بیماری های جسمی گفته می شود که عوامل روان شناختی در شروع یوا تشودیدآن ها موثر هستند. هدف این پژوهش مقایسه اضوطراب و کیفیوت زنودگی در بیمواران روان تنوی تحوتدرمان شناختی رفتاری و - دارویی با بیماران تحت درمان دارویی بود. روش پژوهش، علی مقایسه ای بود. -جامعه آماری تعداد 70 نفر بیمارانی بودند که از سال 1392 تا 1401 از شهرستان های مختلوف اسوتانگیلان با تشخیص بیماری روان تنی به کلینیک سلامت روان در لاهیجان مراجعوه کورده بودنود. از بوینآن ها تعداد 38 نفر به عنوان نمونه آماری با شیوه هدفمند انتخاب شدند و به طوور تصوادفی در دو گوروه19 نفری قرار گرفتند. گروه اول از دارودرمانی و 8 جلسه یک ونیم ساعتی و هور هفتوه یوک جلسوه، ازمداخله درمان شناختی رفتاری، بر اساس محتوای پروتکل درمانی بک، بهره مند شد اما گروه دوم فقوط -از دارودرمانی استفاده نمود. هر دو گروه به وسیله پرسشنامه اضطراب)کتل(و پرسشنامه کیفیت زندگیسازمان بهداشت جهانی مورد آزمون پس از درمان قرار گرفتند. شیوه تحلیل آماری، تحلیل واریوانس بوااندازه گیری مکرر با استفاده از نرم افزار 20SPSS بود. نتایج تحلیل واریانس با اندازه گیوری مکورر نشوانداد که میانگین اضطراب گروه شناختی رفتاری و دارویی و گروه دارودرمانی متفاوت است. همچنوین -یافته ها نشان داد که میانگین کیفیت زندگی گروه اول و گروه دوم باهم متفاوت بود به این صوورت کوهگروه درمان دارویی و شناختی رفتاری، کواهش بیشوتری در اضوطراب داشوتند و کیفیوت زنودگی آنهواافزایش بیشتری نشان داد. بنابراین پیشنهاد موی شوود در مراکوز روان پزشوکی در کنوار دارودرموانی ا زروان درمانی برای کاهش اضطراب و افزایش کیفیت زندگی بیماران روان تنی و درموان اخوتلالات روانویاستفاده شود.
کلید واژگان: اضطراب, کیفیت زندگی, روان تنی, درمان شناختی رفتاری}Psychosomatic illnesses are physical illnesses in which psychological factors are influentialin their onset or exacerbation. This study aimed atcomparing anxiety and quality of life inpsychosomatic clients undergoing cognitive-behavioral and drug treatment with clientsundergoing drug treatment. The method was causal-comparative. The statistical populationincluded 70 patients who referred to Specialized Counseling and Mental Health Clinic ofLahijan from different cities of Guilan province with a diagnosis of psychosomatic illnessfrom 2013 to 2022. 38 people were selected as a statistical sample among them, in apurposeful manner and were randomly divided into two groups and 19 people in eachgroup. The first group received both drug treatment and 8 sessions of cognitive-behavioraltherapy intervention, based on the content of Beck Treatment Protocol, one and a half hoursper session per week. But the second group used only medication. Both groups were testedby the Anxiety Questionnaire and the World Health Organization Quality of LifeQuestionnaire. Statistical analysis method was multivariate analysis of variance usingS.SPSsoftware. The results showed that the average anxiety in the cognitive-behavioraland drug group (first group) and in the drug therapy group (second group) were differentand this difference was significant. Also, the average quality of life in the first group and inthe second group were different and this difference was significant. Therefore, alongwithdrug therapy, counseling expertise can be effectively used to reduce anxiety and increasethe quality of life of psychosomatic patients and treat mental disorders, in psychiatriccenters.
Keywords: anxiety, psychosomatic, quality of life, cognitive, Behavioral} -
این پژوهش در سال زراعی 99-1398 در مزرعه تحقیقاتی ساعتلوی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان آذربایجان غربی با طول جغرافیایی45 درجه و 2 دقیقه شرقی، عرض جغرافیایی 37 درجه و 44 دقیقه شمالی و ارتفاع 1352 متر از سطح دریا واقع در 25 کیلومتری ارومیه به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار اجرا شد. فاکتور اول شامل مقادیر متفاوت آبیاری در سه سطح (تامین 100، 75 و 50 % نیاز خالص آبیاری گیاه) و فاکتور دوم روش کاشت در چهار سطح (کاشت سنتی آبیاری، کاشت سه خط روی پشته (عرض پشته 30 سانتی متر)، کاشت 4 خط روی پشته (عرض پشته 45 سانتی متر) و کاشت 5 خط روی پشته (عرض پشته 60 سانتی متر)) بود. نتایج نشان داد بیشترین مقدار کارایی مصرف اقتصادی آب (1/38 کیلوگرم بر مترمکعب)، کارایی مصرف زیستی آب (3/22 کیلوگرم بر مترمکعب)، محتوای کاروتنوئید (1/02 میلی گرم بر گرم وزن تر برگ)، نسبت کلروفیل a به b (3/52) و درصد پروتئین دانه (9/89 %) از آبیاری 50% نیاز خالص به دست آمد. اما حداکثر بیشینه عملکرد دانه (7093/30 کیلوگرم بر هکتار) و عملکرد زیستی (15282 کیلوگرم بر هکتار)، کلروفیل a (1/59 میلی گرم بر گرم وزن تر برگ)، کلروفیل b (0/56 میلی گرم بر گرم وزن تر برگ)، مجموع کلروفیل a و b (2/15 میلی گرم بر گرم وزن تر برگ) و عملکرد پروتئین (806/85 کیلوگرم بر هکتار) از آبیاری 100% نیاز خالص حاصل شد. کاشت سه خط روی پشته، عملکرد دانه، عملکرد زیستی، کارایی مصرف اقتصادی آب، کارایی مصرف زیستی آب، محتوای کاروتنوئید، رنگیزه های فتوسنتزی و عملکرد پروتئین را به ترتیب به میزان 29، 33، 29، 33، 38، 7 و 35% افزایش داد. به طورکلی بر اساس یافته های ما در این پژوهش، کاشت گندم روی پشته از نظر عملکرد دانه و کارایی مصرف آب نسبت به روش سنتی (کرتی) برتری داشت همچنین کاهش مصرف آب آبیاری تا 50% نیاز خالص تفاوت معنی داری در عملکرد دانه و زیستی ایجاد نکرد. لذا جهت صرفه جویی در مصرف آب و بهبود کارآیی مصرف آب تیمار آبیاری 50% نیاز خالص با کاشت سه خط روی پشته پیشنهاد می شود.
کلید واژگان: تنش خشکی, عملکرد پروتئین, بهره وری آب, کاشت روی پشته, کاروتنوئید}This research was conducted at the research field of West-Azerbaijan (Saatloo station, 45° 10′ 53˝ E/ 37° 44′ 18˝ N and 1338 m above sea level), located 25 km from Urmia city (Iran) during 2019-2020 cropping seasons, as a factorial layout based on randomized complete block design with three replications. The first factor was irrigation regime at three levels (supplying 100, 75 and 50% of net irrigation requirement) and the second factor was planting method of wheat at four levels (plot planting, planting three lines on the ridges (ridges width=30 cm), planting four lines on the ridges (ridges width=45 cm) and planting five lines on the ridges (ridges width=60 cm)). The results showed that the highest grain-yield’s water use efficiency (1.38 kg m-3), dry mass water use efficiency (3.22 kg m-3), carotenoid content (1.02 mg g-1 fresh leaf weight), chlorophyll ratio a to b (3.52) and grain protein percentage (9.89%) were obtained from supplying of 50% of net irrigation water requirement. But the maximum grain yield (7093.30 kg ha-1) and dry mass (15282 kg ha-1), chlorophyll a (1.59 mg g-1 fresh leaf weight), chlorophyll b (0.56 mg/g fresh leaf weight), total chlorophyll a and b (2.15 mg g-1 fresh leaf weight) and protein yield (806.85 kg ha-1) were obtained from supplying of 100% of net irrigation water requirement. Planting three lines on the ridge increased grain yield, dry mass, flag leaf area, grain-yield’s water use efficiency, dry mass water use efficiency, carotenoid content, photosynthetic pigments and protein yield by 29, 33, 31, 29, 33, 38, 7 and 35%, respectively. In general, based on our findings in this study, planting the wheat on the ridge was superior to the traditional method in terms of grain yield and water use efficiency. Also, reducing irrigation water consumption by up to 50% of net requirement did not cause a significant difference in grain yield and dry mass. Therefore, in order to save water consumption and improve water use efficiency, supplying of 50% of net irrigation water requirement along with planting three lines on the ridge is recommended.
Keywords: Carotenoids, Drought stress, Planting on the ridge, Protein yield, Water productivity} -
نشریه آموزه های تربیتی در قرآن و حدیث، سال هفتم شماره 2 (پیاپی 14، پاییز و زمستان 1400)، صص 109 -126زندگی مدرن با دو پدیده نوظهور یعنی فن آوری و رسانه، پیوند تنگاتنگی دارد و این دو پدیده، در کنار فایده های عملی و کاربردی، باعث بروز بحران های رفتاری و اخلاقی فراوانی شده اند. از سوی دیگر، نظام فکری مدرن راهکار تربیتی مشخصی برای حل این معضلات ارایه نکرده و خود نیز در بسیاری از موارد، در تار و پود این مسایل گرفتار شده است. یکی از این معضلات که در سال های اخیر بسیار محسوس تر و ملموس تر شده، پدیده «مصرف گرایی تظاهری» است که این مقاله به مسایل مربوط به آن پرداخته است. مصرف گرایی تظاهری را تورستین وبلن در نظریه اقتصاد نهادگرا بسط و تشریح کرده است. مطالعه حاضر ابتدا ارتباط این ایده را با نظریه مقایسه اجتماعی لیون فستینگر روشن کرده، سپس براساس الگوها و اسوه های حسنه قرآن کریم به ارایه مدل راهکاری و تربیتی برای مهار این معضل پرداخته است. براساس یافته های مقاله راهکارهای تربیتی بر چند اصل استوار شده اند: ارجحیت علم الهی بر سایر دارایی ها؛ شناسایی صحیح فرد برتر؛ پیروی از فرد صالح تر؛ صبر در آموختن و تعالی روح، قبول مسیولیت رفتارهای خود، شناخت چگونگی تاثیرگذاری بردیگران؛ تفکر و مناجات در تنهایی برای رسیدن به تصویر دقیق از خود؛ اعتدال در مصرف، بخشش مایحتاج ضروری، انفاق جامع، نمایش کار خیر و عدم نمایش فرد خیر.کلید واژگان: قرآن, آموزه های تربیتی, مصرف گرایی تظاهری, اسوه حسنه}Modern life is closely related to two emerging phenomena, namely technology and media, and these two phenomena, along with practical and applied benefits, have caused many behavioral and moral crises. On the other hand, the modern intellectual system has not provided a specific educative solution to solve these problems, and in many cases, it has been involved in these issues. One of these problems, which has become much more tangible in recent years, is the phenomenon of "Conspicuous Consumption", which this article addresses. Conspicuous Consumption has been developed by Thorstein Veblen in the theory of institutional economics. The present study first clarifies the relationship between this idea and Leon Festinger's theory of social comparison, and then, based on the good roles and models of the Holy Quran, presents a solution and educative model to control this problem. Based on the findings of the article, educative strategies are based on several principles: the superiority of divine knowledge over other assets; Correct identification of the superior person; Following a more competent person; Patience in learning and exalting the soul, accepting responsibility for one's own behavior, knowing how to influence others; Thinking and praying alone to achieve an accurate picture of oneself; Moderation in consumption, forgiveness of essential necessities, comprehensive almsgiving, showing good deeds and not showing someone who does good deeds.Keywords: Quran, Educative teachings, conspicuous consumption, Good roles}
-
به منظور بررسی اثر زمان مصرف کود نیتروژن بر عملکرد و کیفیت دانه ارقام گندم نان در شرایط تنش خشکی انتهای فصل، آزمایشی در سال های زراعی93- 1392 و 94- 1393 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی میاندوآب در استان آذربایجان غربی به صورت کرت های خرد شده فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل آبیاری کامل (I1)، قطع آبیاری از مرحله ظهور سنبله تا رسیدگی (I2) و قطع آبیاری از مرحله گلدهی تا رسیدگی (I3) در کرت های اصلی، زمان مصرف کود نیتروژن شامل 120 کیلوگرم در هکتار نیتروژن خالص در چهار سطح: 20 کیلوگرم در زمان کاشت+ 100 کیلوگرم در مرحله پنجه زنی (N1)، 20 کیلوگرم در زمان کاشت+ 100 کیلوگرم در مرحله شروع طویل شدن ساقه (N2)، 20 کیلوگرم در زمان کاشت+ 50 کیلوگرم در مرحله پنجه زنی+50 کیلوگرم در مرحله شروع طویل شدن ساقه (N3)،20 کیلوگرم در زمان کاشت+ 50 کیلوگرم در مرحله پنجه زنی+ 50 کیلوگرم در مرحله ظهور سنبله (N4) و پنج رقم گندم نان زرین (G1)، پیشگام (G2)، اروم (G3)، زارع (G4) و میهن (G5) بودند که به صورت فاکتوریل درکرت های فرعی قرار داده شدند. نتایج نشان داد که تیمار قطع آبیاری از مرحله ظهور سنبله تا رسیدگی نسبت به آبیاری کامل، باعث افزایش معنی دار محتوای نیتروژن، فسفر و روی دانه (به ترتیب 23، 37 و 18 درصد) و کاهش معنی دار محتوای پتاسیم و منیزیم دانه (به ترتیب 11 و 45 درصد) شد. بیش ترین میزان نیتروژن، فسفر، آهن، روی و منیزیم دانه در تیمار کمبود آب (I2) در تیمار کودی 20 کیلوگرم در زمان کاشت+ 50 کیلوگرم در مرحله پنجه زنی+50 کیلوگرم در مرحله شروع طویل شدن ساقه در ارقام میهن و پیشگام مشاهده شد. در تیمار آبیاری کامل، تقسیط نیتروژن تا مرحله ظهور سنبله باعث افزایش محتوای نیتروژن، فسفر و منیزیم دانه شد. بیشترین عملکرد دانه (7026 کیلوگرم در هکتار) در تیمار کودی 20 کیلوگرم در زمان کاشت + 50 کیلوگرم در مرحله پنجه زنی+50 کیلوگرم در مرحله شروع طویل شدن ساقه، بدست آمد. نتایج این آزمایش نشان داد که با زمان بندی مناسب مصرف کود نیتروژن در شرایط کمبود آب و کاشت ارقامی مانند پیشگام و میهن می توان عملکرد و کیفیت دانه گندم تولیدی را در مناطق سرد با شرایط آب و هوایی مشابه محل اجرای این تحقیق افزایش داد.
کلید واژگان: گندم, پنجه زنی, تقسیط نیتروژن, طویل شدن ساقه و قطع آبیاری}To investigate the effect of the timing of nitrogen fertilizer application on grain yield and quality of bread wheat cultivars under terminal drought stress conditions, two field experiments were conducted at Agricultural Research Station of Miandoab in West Azerbaijan, Iran, in 2013-2014 and 2014-2015 cropping seasons. Experimental treatments were arranged as split plot factorial in randomized complete block design with three replications. Irrigation levels I1 = full irrigation, I2 = irrigation withholding from heading, I3 = irrigation witholding from anthesis stage) were assigned to main plots, 120 kg.ha-1 nitrogen at four application times (N1=20 kg.ha-1 at planting and 100 kg.ha-1 at the tillerign stage, N2 = 20 kg.ha-1 at the planting and 100 kg.ha-1 at stem elongation stage, N3 = 20 kg.ha-1 at the planting, 50 kg.ha-1 at the tillering stage with 50 kg.ha-1 at stem elongation stage, N4 = 20 kg.ha-1 at planting, 50 kg.ha-1 at tillering stage with 50 kg.ha-1 at heading stage) and five bread wheat cultivars (G1 = Zarrin, G2 = Pishgam, G3 = Orum, G4 = Zareh and G5 = Mihan) as factorial were randomized in subplots. Results showd that under terminal drought stress conditions (I2), concentrations of N, P and Zn of grain increased by 23%, 37% and 18%, respectively, however severe water shortage also reduced the concentrations of potassium (11%) and magnesium (45%). The timing of N3 and N4 fertilizer application times increased N, P, Fe and Mg concentrations of grain, while in the N1 fertilizer application time, only K concentration of grain increased. The highest amounts of N, P, Fe, Zn and Mg in severe water stress conditions (I2) were observed in the N3 fertilizer application time with drought tolerant cultivars cv. Mihan and cv. Pishgam, however under full irrigation conditions the distribution of nitrogen at spike emergence stage (N4) increased N, P and Mg contents of grain. The highest grain yield (7026 kg.ha-1) obtained under N3 nitrogen fertilizer application time. The results of this experiment showed that with integrating of appropriate timing of nitrogen fertilizer application under terminal drought stress conditions and planting of new improved cultivars such as cv. Pishgam and cv. Mihan, bread wheat grain yield and its quality can be improved, in areas with similar environmental conditions.
Keywords: Irrigation withholding, Nitrogen split application, Stem elongation, Tillering, Wheat} -
این تحقیق در سال زراعی 99-1398 در مزرعه تحقیقاتی ساعتلوی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان آذربایجان غربی با طول جغرافیایی 45 درجه و 2 دقیقه شرقی، عرض جغرافیایی 37 درجه و 44 دقیقه شمالی و ارتفاع 1352 متر از سطح دریا واقع در 25 کیلومتری ارومیه به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در 3 تکرار اجرا شد. فاکتور اول شامل مقادیر متفاوت آبیاری در سه سطح (تامین 100، 75 و 50 درصد نیاز خالص آبیاری) و فاکتور دوم روش کاشت در چهار سطح (کاشت کرتی، کاشت سه خط روی پشته (عرض پشته 30 سانتی متر)، کاشت 4 خط روی پشته (عرض پشته 45 سانتی متر) و کاشت 5 خط روی پشته (عرض پشته 60 سانتی متر)) بود. نتایج نشان داد بین سطوح مختلف آبیاری از نظر صفات عملکرد و اجزای عملکرد دانه (به جز وزن 1000 دانه) تفاوت معنی داری مشاهده نشد. صفات تعداد سنبله در واحد سطح، عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک و عملکرد سنبله از نظر روش های مختلف کاشت تفاوت معنی داری داشتند. مقایسه میانگین نشان داد بالاترین میزان تعداد سنبله در واحد سطح (676 سنبله)، عملکرد دانه (3/7773 کیلوگرم بر هکتار)، عملکرد بیولوژیک (17696 کیلوگرم بر هکتار) و عملکرد سنبله (91/0 کیلوگرم بر مترمربع) از روش کاشت سه خط روی پشته بدست آمد. بیشترین شاخص کلروفیل و محتوای نسبی آب برگ از تامین 100 درصد نیاز خالص آبیاری و بیشترین مقدار دمای داخلی برگ، پرولین و درصد نشت یونی از تامین 50 درصد نیاز خالص آبیاری حاصل شد. همچنین بیشترین مقدار شاخص کلروفیل در روش کاشت سه خط روی پشته و محتوای نسبی آب برگ در روش کاشت پنج خط روی پشته مشاهده شد. با توجه به کمبود آب و خشکسالی، آبیاری 50 درصد نیاز خالص آبیاری (کاهش 50 درصد حجم آب) و کاشت سه خط روی پشته توصیه می گردد.کلید واژگان: بهره وری آب, عملکرد دانه, عملکرد سنبله, کاشت روی پشته, کم آبیاری}This research was conducted at the research field of West-Azerbaijan (Saatloo station, 45° 10′ 53˝ E/ 37° 44′ 18˝ N and 1338 m above sea level), located 25 km from Urmia city (Iran) during 2019-2020 cropping seasons, as a factorial layout based on randomized complete block design with three replications. The first factor includes different amounts of irrigation at three levels (supply 100, 75 and 50% net irrigation requirement) and the second factor was planting at four levels (plot planting, planting three lines on the ridges (ridges width=30 cm), planting four lines on the ridges (ridges width=45 cm) and planting five lines on the ridges (ridges width=60 cm)). The results showed that there was no significant difference between different levels of irrigation for yield traits and grain yield components (except 1000 grain weight). Traits such as number of spikes per unit area, grain yield, biological yield and spike yield were significant differences for planting methods. Mean comparison showed the highest number of spikes per unit area (676 spikes), grain yield (7773.3 kg ha-1), biological yield (17696 kg ha-1) and spike yield (0.91 kg m-2) was obtained from three planting methods. The highest chlorophyll index and relative leaf water content were obtained from supplying 100% of the net irrigation requirement and the highest internal temperature of leaf, proline and ion leakage percentage were obtained from supplying 50% of the net irrigation requirement. Also, the highest amount of chlorophyll index was observed in the three-line planting method on the ridge and the relative leaf water content was observed in the five-line planting method on the ridge. Due to water shortage and drought, irrigation of 50% of the net irrigation requirement (reduction of 50% of water volume) and planting of three lines on the ridge is recommended.Keywords: Deficit irrigation, Ear yield, Grain yield, Planting on the ridge, Water productivity}
-
به منظور ارزیابی اثر تنش خشکی بر روی 14 رقم و لاین پیشرفته گندم پاییزه و جهت تعیین تحمل نسبی آنها با استفاده از کارآیی انتخاب شاخص های مختلف مقاومت به خشکی که در مراحل نهایی آزاد سازی بعنوان واریته های گندم نان در مرکز تحقیقات استان آذربایجان غربی قرار داشتند؛ دو آزمایش جداگانه در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار تحت دو شرایط تنش و عدم تنش خشکی در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز طی سال زراعی 97-1396 انجام گردید. نتایج تجزیه واریانس مرکب نشان داد که تنش خشکی باعث کاهش معنیدار عملکرد دانه می گردد. در شرایط عدم تنش خشکی ژنوتیپهای 4، 12 و 13 بیشترین عملکرد دانه را دارا بوده ولی در شرایط تنش خشکی اختلاف معنیداری بین ژنوتیپهای مورد بررسی از نظر عملکرد دانه مشاهده نگردید. نتایج تجزیه همبستگی بین شاخص های تحمل به تنش و عملکرد دانه نشان داد که عملکرد دانه در شرایط تنش (Ys) با شاخص های STI، HARM و GMP دارای همبستگی مثبت و بسیار معنیدار بوده و این شاخص ها می توانند معیار مناسبی برای لاین های متحمل به خشکی باشند. همچنین نتایج حاصل از تجزیه به مولفه های اصلی نشان داد که این چهار شاخص بهترین شاخص ها جهت شناسایی ارقام متحمل به تنش بودند. در واقع این شاخص ها بهتر از سایر شاخص ها، ژنوتیپ های گروه A فرناندز را از سایر گروه ها مجزا ساختند. در تجزیه خوشه ای، ژنوتیپ های مورد مطالعه بر اساس کلیه شاخص های تحمل به تنش خشکی در هر دو شرایط بدون تنش و تنش در 3 گروه قرار گرفتند. ژنوتیپ های شماره 4، 11 و 12 که بعنوان متحمل ترین ژنوتیپ های این آزمایش معرفی شدند به همراه چند ژنوتیپ دیگر در گروه دوم قرار داشته و این گروه از نظر اکثر شاخص های تحمل به تنش خشکی از میانگین بالاتری نسبت به میانگین کل برخوردار بودند. درصد انحراف از میانگین این گروه نسبت به دو گروه دیگر کمتر بود و نتایج سایر روش های مورد استفاده در این تحقیق را مورد تایید قرار داد. با در نظر گرفتن نتایج حاصل از بررسی مقدار عددی شاخص ها و همچنین همبستگی آنها با عملکرد دانه در شرایط عدم تنش و تنش شاخص های STI، MP، GMP و HARM بهترین شاخص های تحمل به تنش و ژنوتیپ های شماره 4، 11 و 12 بعنوان متحمل ترین ژنوتیپهای مورد تحقیق شناخته شدند.
کلید واژگان: تجزیه خوشه ای, تنش خشکی, شاخص های مقاومت به خشکی, گندم نان}In order to evaluate the effect of drought stress on cultivars and advanced lines of autumn wheat that were in the final stages of release as bread wheat varieties in the Research Center of West Azerbaijan Province and to determine their relative tolerance using the selection efficiency of drought resistance indices (SSI, STI, TOl, MP, GMP, HARM,). Two separate experiments in a randomized complete block design with three replications under two conditions of stress and no drought stress in the research farm of Islamic Azad University, Tabriz Branch during the 2016-2017. The results of combined analysis of variance showed that drought stress significantly reduces grain yield. In the absence of drought stress, genotypes 4, 12 and 13 had the highest grain yield, but in drought stress conditions, no significant difference was observed between the studied genotypes in terms of grain yield. The results of correlation analysis between stress tolerance indices and grain yield showed that grain yield under stress (Y s) with STI, HARM and GMP indices have a positive and very significant correlation and these indices can be a good criterion for the drought tolerant lines. Also, the results of principal component analysis showed that these four indicators were the best indicators for identifying stress tolerant cultivars. In fact, these indices distinguished Fernandez Group A genotypes better than other indices. In cluster analysis, the studied genotypes were divided into 3 groups based on all indices of drought tolerance in both non-stress and stress conditions. Genotypes 4, 11 and 12, which were introduced as the most tolerant genotypes in this experiment, along with several other genotypes, were in the second group, and this group had a higher average than the total average in terms of most drought tolerance indices. The percentage of deviation was lower than the average of this group compared to the other two groups and confirmed the results of other methods used in this study. Considering the results of the numerical value of the indices and also their correlation with grain yield in the absence of stress and drought stress, STI, MP, GMP and HARM indices are the best stress tolerance indices and genotypes No. 4, 11 and 12 were identified as the most tolerant genotypes under study.
Keywords: Bread wheat, Cluster analysis, Drought stress, Stress resistance indices} -
به منظور بررسی اثر پلیمر سوپر جاذب A200 و کود دامی بر کاهش اثرات تنش خشکی در ارقام مختلف گندم، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 97-1396 در مزرعه تحقیقاتی ساعتلوی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان آذربایجان غربی اجرا شد. فاکتور اول آبیاری در دو سطح مطلوب (آبیاری بعد از 75 میلی متر تبخیر از تشت کلاس A) و تنش خشکی (آبیاری بعد از 220 میلی متر تبخیر از تشت کلاس A) انجام شد فاکتور دوم سوپرجاذب 200 کیلوگرم در هکتار، کود دامی 40 تن در هکتار، مصرف توام آنها و شاهد (بدون مصرف سوپر جاذب و کود دامی) و فاکتور سوم ارقام گندم آبی (میهن، حیدری و زرینه) بود. نتایج نشان داد تنش خشکی در مقایسه با آبیاری مطلوب، عملکرد دانه را به میزان 32 درصد کاهش داد. مصرف جداگانه کود دامی، سوپر جاذب و مصرف توام آنها در مقایسه با شاهد، عملکرد دانه را به ترتیب به میزان 20، 22 و 33 درصد افزایش داد. مصرف پلیمر سوپر جاذب و کود دامی با افزایش دسترسی گیاه به آب و کاهش اثرات تنش خشکی، باعث بهبود اجزای عملکرد دانه (شامل وزن هزار دانه و تعداد دانه در سنبله) در ارقام مختلف گندم شد و در نهایت سبب افزایش عملکرد گردید. با آبیاری مطلوب و تنش خشکی، بیشترین درآمد حاصل از عملکرد دانه و کاه و کلش با مصرف کود دامی و با رقم حیدری بدست آمد.
کلید واژگان: آبیاری, رقم, سوپر جاذب, عملکرد دانه, کود دامی}In order to investigate the effect of super absorbent polymer (A200) and manure on reducing drought stress effects in wheat (Triticum aestivum) cultivars, a factorial experiment was carried out based on randomized complete block design with three replications. This study was done at the research field of Agricultural Research Center, West-Azerbaijan (Saatlo) during 2017-2018 cropping seasons. The first factor was irrigation at two levels: normal conditions (irrigation after 75 mm evaporation from class A pan) and drought stress conditions (irrigation after 220 mm evaporation from class A pan). The second factor was super absorbent polymer 200 kg ha-1, manure 40 ton ha-1, their concomitant application and the control (no manure) and the third factor included wheat cultivars (Mihan, Heidari and Zarineh). The results indicated that drought stress, as compared to the normal irrigation reduced grain yield about 32%. Separate and concomitant application of super absorbent polymer and manure in comparison with the control, increased grain yield by 20, 22 and 33%, respectively. Between cultivars, Mihan cultivar for grain yield, 1000-kernel weight, grain per spike and spike per square meter was superior under two different moisture conditions. Application super absorbent polymer and manure with increasing plant access to water and decreasing drought stress led to improved grain yield components including, 1000-kernel weight and grain per spike in wheat different cultivars that cause to increased grain yield. Under optimum irrigation and drought stress conditions, the highest income from grain yield and straw was obtained from the use of manure and Heidari cultivar.
Keywords: Cultivar, Grain yield, Irrigation, Manure fertilizer, Super absorbent} -
به منظور بررسی مناطق مستعد کشت گندم آبی استان آذربایجان غربی با در نظر گرفتن مسایل اقتصادی، عملکرد و مقدار آب مصرفی و قابل صرفه جویی در سامانه های مختلف آبیاری سنتی و مدرن، آزمایشی در سال 1396 در قالب طرح آشیانه ای انجام شد. از 17 شهرستان استان و در هر شهرستان بسته به اقلیم، از سه روستا و در هر روستا به صورت تصادفی، از سه زارع، پرسشنامه تکمیل و نمونه برداری الزم انجام شد. صفات اندازه گیری شده از هر مزرعه شامل هزینه تولید، درآمد محصول، سود خالص، آب مصرفی به روش آبیاری سنتی و مدرن، آب صرفه جویی شده با آبیاری مدرن، عملکرد محصول و کارآیی مصرف آب به روش آبیاری سنتی و مدرن بود. نتایج نشان داد که شهرستان نقده در بین شهرستانهای استان، بالاترین مقدار سود خالص 56/64 میلیون ریال در هکتار و عملکرد محصول 67/4986 کیلوگرم در هکتار را داشت و شهرستان چایپاره، بیشترین کارآیی مصرف آب به روش مدرن 2/2 کیلوگرم بر متر مکعب و از طرفی کمترین مقدار آب مصرفی به روش سنتی و مدرن در استفاده از ارقام مقاوم به خشکی گندم را نشان داد. همچنین افزایش 106 تا 152 درصدی شاخص کارآیی مصرف آب، به ترتیب در شهرستانهای ماکو و نقده در آبیاری مدرن نسبت به آبیاری سنتی مشاهده شد. به نظر میرسد با توجه به کم بودن منابع آب موجود در منطقه، به جای افزایش سطح زیرکشت که سبب افزایش مصرف آب میشود، بهتر است از میزان آن کاست و بخش بیشتری از منابع آب موجود را به محیط زیست و به- خصوص دریاچه ارومیه اختصاص داد و از طرفی، استفاده از آبیاری مدرن و کشت گندم های مقاوم به کمآبی در زمینه افزایش کارآیی مصرف آب کارگشا باشد؛ همچنین شهرستانهای نقده و چایپاره، به عنوان مناطق مستعد برای کشت گندم آبی در این استان بودند.
کلید واژگان: آبیاری سنتی, آبیاری مدرن, کارآیی مصرف آب, عملکرد, هزینه تولید}In order to identify the relevant areas of wheat cultivation in the West Azarbayjan province, considering the economic costs, yield and water use efficiency (WUE) in various irrigation systems (such as traditional and modern methods), 17 counties (depending on the climatic conditions), 3 villages per county and fields of three farmers per village were visited, and the prepared questionnaires were completed and samples were taken in 2017. The measured traits from each field were included cost of production, production and net incomes, used water in traditional and modern irrigations, yield and water use efficiency in traditional and modern irrigation. The results showed that among the counties of the province, Naghadeh had the highest net income (64.56 million Rials/ ha) and yield (4986.67 kg/ ha) and Chaypareh had the highest water use efficiency in modern system of irrigation (2.2 kg/ m3) and the least amount of water used in both irrigation systems (traditional and modern) was shown in resistant cultivars of wheat. An increase of 106% to 152% of water use efficiency index was observed in Maku and Naghadeh in modern irrigation compared to traditional irrigation. Due to the lack of available water resources in the province, it seems that it is better to reducin area of cultivation and provide more of the available water resources to environment, especially Urmia Lake, instead of increasing the cultivation area. The relevant areas of wheat cultivation in the West Azarbayjan province were Naghadeh and Chaypareh cities.
Keywords: Production costs, modern irrigation, Traditional Irrigation, yield, Water use efficiency} -
به منظور بررسی تحمل به خشکی گندم تلقیح یافته با قارچ مایکوریزا و برهمکنش آن با نانو ذرات مس آزمایش مزرعه-ای به صورت اسپلیت اسپلیت پلات بر پایه بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار انجام گرفت. فاکتور های آزمایش شامل آبیاری در دو سطح (آبیاری نرمال و کم آبیاری) و همزیستی قارچی در دو سطح (با استفاده و بدون استفاده) و نانو-اکسید مس به صورت محلول پاشی با غلظت های (50-250-450 ppm) بود. تجزیه واریانس صفات مورد مطالعه نشان داد که رژیم آبیاری، میکوریزا، محلول پاشی و تمام اثرات متقابل دو گانه و سه گانه فاکتورها بر تعداد سنبله در مترمربع، میزان پرولین معنی دار بود. اثر رژیم آبیاری، میکوریزا و محلول پاشی نانو اکسید مس بر عملکرددانه موثر بود ولی اثر و اثرات متقابل رژیم آبیاری×محلول پاشی، میکوریزا×محلول پاشی و رژیم آبیاری×میکوریزا×محلول پاشی بر این صفت تاثیر معنی داری نداشت.مقایسه میانگین صفات نشان داد که حداکثر تعداد سنبله در مترمربع در تیمار کاربرد قارچ میکوریزا همراه با محلول پاشی ppm50 مس در آبیاری مطلوب با میزان 780 عدد بدست آمد. بیشترین وزن هکتولیتر گندم مربوط به تیمار اثر متقابل سه جانبه آبیاری معمول با قارچ و محلول پاشی 450ppm مس بود که اختلاف آماری معنی داری با تیمار اثر متقابل سه جانبه آبیاری معمول بدون قارچ و محلول پاشی 250ppm مس نداشت. حداکثر میزان پرولین در تیمار عدم کاربرد قارچ میکوریزا همراه با محلول پاشی ppm50 مس در کم آبیاری شدید با میزان 8/23 میلیگرم برگرم وزن تازه بدست آمد که با سایر تیمارها حداقل در سطح 5٪ اختلاف آماری معنی داری داشت.بیشترین عملکرد دانه با 61/309 گرم در مترمربع به تیمار آبیاری مطلوب تعلق داشت و مینیمم عملکرد دانه در تیمار کم آبیاری شدید مشاهده شد.
کلید واژگان: رژیم آبیاری, میکوریزا, محلول پاشی, نانو ذرات مس}A split-split plot field experiment using the randomized complete block design with three replicates was carried out to investigate drought tolerance of wheat inoculated with mycorrhiza fungi and its interaction with copper nanoparticles. The factors included two irrigation levels (optimum irrigation and deficit irrigation), two levels of fungal symbiosis (with or without a symbiotic relationship), and three spray concentrations of copper oxide nanoparticles (50, 250, and 450 ppm).The results of ANOVA revealed that Analysis of variance showed that proline content and spike/m2 were significant in irrigation regime, mycorrhiza, foliar application, and all the interaction effects of double and triple factors.The effect of irrigation regime, mycorrhiza and foliar application of copper nano oxide was effective on grain yield, but the effects and interactions of irrigation regime×foliar application, mycorrhiza×foliar application and irrigation regime×mycorrhiza×foliar application have no significate effect on that characteristic;Comparison of mean traits showed that the maximum number of spikes/m2 in mycorrhizal fungi application with50ppm copper nano oxide foliar application in optimum irrigation was780numbers.The highest hectolitre weight of wheat was related to triple interactions,optimum irrigation with fungus and foliar application of450ppm copper nano oxide that was not statistically significant effect with triple interactions,optimum irrigation without fungus and foliar application of 250ppm copper nano oxide.Maximum proline content was obtained in non-mycorrhizal fungi treatment with50ppm foliar spray under deficit irrigation (23.8mg/g fresh weight) which was statistically significant at least at5%level with other treatments. The highest grain yield (309.61g/m2) belonged to optimum irrigation treatment and minimum grain yield was observed in severe deficit irrigation.
Keywords: Irrigation regime, mycorrhiza, foliar application, copper nanoparticles} -
مقدمه
پدیده های حسی (Sensory phenomena یا SP)، حس بدنی، احساسات و امیال شدید ناخوشایندی هستند که در اغلب بیماران مبتلا به اختلال وسواسی- اجباری (Obsessive compulsive disorder یا OCD) و سندرم Tourette (Tourette Syndrome یا TS) مشاهده می شود. پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه کمال گرایی و اضطراب با SP در مبتلایان به OCD انجام شد.
روش هااین مطالعه تحلیلی- مقطعی از نوع همبستگی بود. از بین کلیه بیماران مبتلا به OCD مراجعه کننده به مطب روان پزشکی در سال 1397 در شهرستان لاهیجان، نمونه ای متشکل از 106 نفر به روش هدفمند انتخاب شدند. داده ها به وسیله مقیاس پدیده های حسی دانشگاه سایوپایولو (University of São Paulo’s Sensory Phenomena Scale یا USP-SPS)، مقیاس چند بعدی کمال گرایی (Multidimensional Perfectionism Scale یا MPS)، مقیاس اضطراب حالت- صفت Spielberger (State-Trait Anxiety Inventory یا STAI) و مقیاس تجدید نظر شده وسواس فکری- عملی (Obsessive Compulsive Inventory-Revised یا OCI-R) جمع آوری گردید. در نهایت، داده ها با استفاده از مدل Logistic regression و ضریب همبستگی Spearman در نرم افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
یافته هاحداقل یک SP در تمام بیماران مبتلا به OCD گزارش شد؛ در حالی که رابطه معنی داری بین وجود SP و جنسیت وجود نداشت. نتایج مدل Logistic regression نشان داد که کمال گرایی، اضطراب و OCD ارتباط مثبت و معنی داری با وجود و شدت SP داشت (010/0 > P). اگرچه افزایش شدت SP تاثیری در افزایش رابطه ایجاد نکرد.
نتیجه گیرینتایج به دست آمده از اهمیت کمال گرایی و اضطراب در رابطه با وجود و شدت SP حمایت می کند. بر این اساس، به نظر می رسد که به منظور درمان SP در بیماران مبتلا به OCD، باید به نقش کمال گرایی و اضطراب توجه شود.
کلید واژگان: وسواس فکری- عملی, کمال گرایی, اضطراب}BackgroundSensory phenomena (SP) are a physical, unpleasant sensations and anxiety that are seen in most patients with obsessive-compulsive disorder (OCD) and Tourette syndrome (TS). The aim of this study is to investigate the relationship between perfectionism and anxiety with SP in patients with OCD.
MethodsThis was a cross-sectional, analytical, correlational study. Among all patients with OCD who referred to psychiatric clinics in Lahijan, Iran in 2018, a sample of 106 people was selected through the purposive sampling method. In order to collect data, the University of São Paulo's Sensory Phenomena Scale (USP-SPS), Multidimensional Perfectionism Scale (MPS), Spielberger State-Trait Anxiety Scale (STAI), and Obsessive-Compulsive Inventory-Revised (OCI-R) were employed. The collected data were then analyzed using the logistic regression model and Spearman correlation coefficient in SPSS software.
FindingsAt least one case of SP was reported in all patients with OCD. However, there was no significant relationship between SP and gender. The results of the logistic regression model showed that perfectionism, anxiety, and OCD have a positive and significant relationship with the presence and severity of SP, however the increase in SP intensity did not promote this effect (P < 0.01).
ConclusionThe present results support the importance of perfectionism and anxiety in relation to the presence and severity of SP. Therefore, in order to treat SP in patients with OCD, it seems that the role of perfectionism and anxiety should be considered.
Keywords: Obsessive-compulsive disorder, Perfectionism, Anxiety} -
به منظور ارزیابی اثر بیماری زنگ زرد بر برخی از ویژگی های زراعی و فیزیولوژیک ارقام گندم نان، دو آزمایش مجزای مزرعه ای در سال های زراعی 93-1392 و 94-1393 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی میاندوآب در استان آذربایجان غربی در قالب فاکتوریل بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل دو محیط؛ بدون سمپاسی و سم پاشی علیه زنگ زرد با قارچ کش پروپیکونازول (تیلت) و شش رقم گندم نان زمستانه و بینابین (زرین، الوند، اروم، پیشگام، زارع و میهن) بودند. شرایط محیطی باعث شد که بیماری زنگ زرد در هر دو سال آزمایش بصورت طبیعی استقرار پیدا کند. نتایج نشان داد که ارقام گندم زرین و الوند بترتیب با 63 و 57 درصد در محیط بدون سم پاشی، بیشترین آلودگی به بیماری زنگ زرد را داشتند، ولی ارقام پیشگام، اروم، زارع و میهن به این بیماری مقاوم تر بودند. زنگ زرد باعث کاهش طول دوره پرشدن دانه ارقام حساس زرین و الوند به مدت 10 روز شد. در ارقام حساس به زنگ زرد کاهش محتوای کلروفیل برگ در محیط بدون سم پاشی از مرحله شیری تا خمیری سخت دانه، شیب بیشتری داشت، ولی در محیط با سم پاشی، تغییرات محتوای کلروفیل برگ در مراحل پر شدن دانه با شیب کمتری همراه بود. در محیط بدون سم پاسی، دو رقم زرین و الوند، با 30 درصد، بیشترین سهم انتقال مجدد را داشتند و کاهش وزن هزار دانه ارقام حساس تا 26 درصد بود. با وجود افزایش 29 درصد عملکرد دانه ارقام حساس به زنگ زرد در محیط با سم پاشی، بیشترین عملکرد دانه در ارقام مقاوم پیشگام و میهن بدست آمد (به ترتیب 7877 و 7593 کیلوگرم در هکتار). بر اساس نتایج این آزمایش مناسب ترین روش کنترل بیماری زنگ زرد در زراعت گندم نان، مدیریت تلفیقی با استفاده از ارقام مقاوم و نیمه مقاوم و استفاده از قارچ کش های مناسب است تا علاوه کاهش مصرف سموم شیمیایی، کاهش آلودگی های زیست محیطی و کاهش هزینه های تولید نیز عاید شود.
کلید واژگان: انتقال مجدد, تنش زیستی, قارچ کش, مدیریت تلفیقی بیماری و گندم نان}To investigate the effect of yellow rust disease on some agronomic and physiological characteristics of bread wheat cultivars, two field experiments were conducted in Agricultural Research Station of Miandoab in West Azerbaijan, Iran, in 2013-2014 and 2014-2015 cropping seasons. Experimental treatments were arranged as factorial in randomized complete block design with three replications. Treatments included; non-sprayed and sprayed of Tilt fungicide with six winter and facultative bread wheat cultivars (Zarrin, Alvand, Pishgam, Oroum, Zareh and Mihan). Environmental conditions was inductive and yellow rust disease occured naturally in both cropping seasons. The results showed that Zarrin and Alvand cultivars had the highest disease infection (63% and 57%, respectively) in the non-sparyed treatment. However, Pishgam, Orum, Zareh and Mihan cultivars were resistant to yellow rust disease. Yellow rust decreased grain filling duration in sausceptible cultivars (Zarrin and Alvand) by 10 days. Leaf chlorophyll content of susceptible cultivars decreased in non-sprayed treatment from the milky to hard dough stage with a steepy slope. However, in the sprayed treatment leaf cholorophyll content decreased with slower rate. Yellow rust disease in non-sprayed treatment caused the highest proportion of reserved carbohydrtaes remobilization in Zarrin and Alvand by 30%, but 1000 grain weight loss in susceptible cultivars was about 26%. Despite of 29% increase in grain yield of susceptible cultivars in the sprayed treatment, the higher grain yield was obtained from resistant cultivars, Pishgham and Mihan (7877 and 7593 kg.ha-1, respectively). It can be concluded that integrated disease management by using resistant/ moderately resistant cultivars and fungicide application would be the best crop management practice to control yellow rust disease and reduce environmental pollution by application of less fungicide and reducing production costs.
Keywords: Biotic stress, Bread wheat, Integrated disease management, Fungicide, Remobilization} -
به منظور مطالعه اثر پلیمر سوپرجاذب شیمیایی و کود دامی بر ویژگی های نانوایی ارقام گندم در شرایط مختلف کم آبی، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 97-1396 در مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان آذربایجان غربی (ساعتلو) اجرا شد. فاکتورها شامل آبیاری در دو سطح شرایط مطلوب و تنش آبی، کود در چهار سطح سوپرجاذب شیمیایی 200 کیلوگرم در هکتار، کود گاوی 40 تن در هکتار، مصرف توام آنها و شاهد (عدم کاربرد سوپرجاذب و کود دامی) و ارقام گندم آبی شامل میهن، حیدری و زرینه بود. صفات عملکرد دانه، رطوبت دانه گندم، وزن هکتولیتر، رطوبت آرد، درصد خاکستر، گلوتنین، گلیادین، گلوتن خشک، شاخص گلوتن، درصد پروتئین دانه، عدد زلنی، عدد فالینگ و عملکرد پروتئین دانه بررسی شدند. نتایج تجزیه واریانس داده ها نشان داد تاثیر تنش خشکی، سوپرجاذب و رقم بر صفات مورد بررسی معنی دار بود. مقادیر عملکرد دانه، عملکرد پروتئین، رطوبت آرد، گلوتنین، گلوتن خشک، شاخص گلوتن و عدد زلنی در شرایط تنش خشکی کاهش و عدد فالینگ، محتوای پروتئین دانه و گلیادین افزایش یافت. مصرف سوپرجاذب شیمیایی و کود دامی سبب افزایش عملکرد دانه، عملکرد پروتئین و شاخص گلوتن شد. بیشترین عملکرد دانه (6636/7 کیلوگرم در هکتار)، عملکرد پروتئین (1093/79 کیلوگرم در هکتار) و کمترین وزن هکتولیتر (75/81 کیلوگرم در 100 لیتر) از رقم میهن به دست آمد. بیشترین عدد زلنی از رقم زرینه (26/35 درصد) در شرایط کاربرد توام کود دامی و سوپرجاذب شیمیایی و رقم حیدری (26/32 درصد) در شرایط کاربرد کود دامی حاصل شد. بیشترین عدد فالینگ از رقم حیدری (461/50 ثانیه) و کمترین عدد فالینگ نیز از رقم زرینه (443/73 ثانیه) حاصل شد. بالاترین میزان همبستگی بین صفات میزان گلوتنین با شاخص گلوتن (0/97) مشاهده شد. به منظور تعدیل کاهش عملکرد دانه و پروتئین در تنش خشکی و بهبود ویژگی های نانوایی مانند گلوتن خشک، عدد فالینگ، گلوتنین و شاخص گلوتن در ارقام گندم، استفاده از کود دامی و سوپرجاذب موثر است.
کلید واژگان: آبیاری, درصد پروتئین, عدد فالینگ, عدد زلنی, کیفیت آرد, گلوتن خشک}In order to study the effect of the superabsorbent polymer and manure fertilizer on the baking characteristics of wheat cultivars under different water deficit conditions, an experiment was carried out in a factorial layout based on a randomized complete block design in three replications at Agricultural Research Center, West-Azerbaijan (Saatlo station) during 2017-2018 growing seasons. The factors included irrigation at two levels (normal and water stress), superabsorbent polymer: 200 kg ha-1, manure fertilizer: 40 tons ha-1, their dual application and control (non-application fertilizer), and wheat cultivars (Mihan, Heidari and Zarineh). The measured traits included grain yield, wheat grain moisture content, hectoliter weight, flour moisture content, ash content, glutenin, gliadin, dry gluten, gluten index, protein percent, Zeleny number, falling number and protein yield. The results of the analysis of variances showed that the effect of drought stress, superabsorbent and cultivar on the studied traits was significant. Grain yield, protein yield, flour moisture, glutenin, dry gluten, gelatin index and Zeleny number were decreased under drought stress conditions, but the falling number, grain protein and gliadin content were increased. Application of the superabsorbent polymer of chemical and manure fertilizer increased the grain yield, protein yield and gluten index. The highest grain yield (6636.77 kg ha-1) and protein yield (1093.79 kg ha-1), and the lowest hectoliter weight (75.81 kg/100 liters) were obtained from Mihan cultivar. The highest Zeleny number was obtained from the Zarineh cultivar (26.35%) under the conditions involving the dual application of the manure and superabsorbent and the Heidari cultivar (26.32%) with the application of the manure fertilizer. The highest falling number was obtained from Heidari (461.50 seconds). The lowest falling number was obtained from Zarineh (443.73 seconds). The highest correlation was observed between glutenin and gluten indexes (0.97**). To mitigating the reduction of grain and protein yield under drought stress and improve the baking characteristics, such as dry gluten, falling number, glutenin and gluten index, in wheat cultivars, the use of manure and superabsorbent could be effective.
Keywords: Dry gluten, Falling number, Flour quality, Irrigation, Protein percent, Zeleny number} -
در راستای افزایش عملکرد کیفی و کمی زعفران، در اثر برهمکنش کود بیولوژیک نیتروکسین و مدیریت آبیاری، آزمایشی در سال زراعی 96-1395 در استان البرز (اشتهارد) اجرا شد. آزمایش به صورت کرت های یک بار خرد شده (اسپلیت پلات) در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار انجام شد. فاکتورهای آزمایشی شامل روش آبیاری (آبیاری به صورت نوارهای تیپ سطحی، زیر سطحی (عمق 15 سانتی متری) و آبیاری معمول (عرف منطقه) در کرت اصلی) و کود بیولوژیک نیتروکسین (عدم مصرف (شاهد)، دو، چهار و شش لیتر در هکتار در کرت فرعی) بود. یافته های این تحقیق نشان داد که اثر ساده و برهمکنش کاربرد کود بیولوژیک نیتروکسین و مدیریت آبیاری در تمام صفات مورد اندازه گیری معنی دار بود. به منظور استفاده ی بهینه از منابع آب، جهت کاهش تلفات آبیاری و دست یابی به عملکرد بالا در تولید زعفران، از روش آبیاری قطره ای (تیپ زیر سطحی) می توان استفاده کرد. اعمال مدیریت آبیاری قطره ای نوار تیپ زیرسطحی به همراه کود بیولوژیک نیتروکسین 4 لیتر در هکتار نسبت به سایر تیمارهای مورد آزمایش برتری داشته است به طوری که بیشترین عملکرد کلاله زعفران نیز در این تیمار با 5/08 کیلوگرم در هکتار مشاهد شد.
کلید واژگان: پیکروکروسین, سافرانال, کروسین, روش آبیاری}In order to increase the quality and yield of saffron, an experiment was conducted in the Alborz province, (Eshtehard), in the year 2016-2017 through the interaction of nitroxin biological fertilizer and irrigation management. The experiment was conducted as split plot in randomized complete block design with 3 replications. The experimental factors included irrigation method (Surface drip Irrigation, Subsurface drip Irrigation (15 cm depth) and Irrigation is Common (conventional area) in the main plot) and biological fertilizer of nitroxin (no fertilizer (control), 2, 4 and 6 lit.ha-1 in the Subplot). The results of this study showed that simple and interaction effects of biological fertilizer application of nitroxin and irrigation management were significant in all measured traits. In order to use optimal water resources, diamond irrigation method (Subsurface drip Irrigation) can be used to reduce irrigation losses and achieve high yield in saffron production. The effects of irrigation management of Subsurface drip Irrigation diameters with biological fertilizer of nitroxin 4 lit.ha-1 were superior to other treatments, so that the highest yield of saffron stigma was observed in this treatment with 5.8 kg.ha-1.
Keywords: Crocin, Irrigation method, Picrocrocin, Safranal} -
به منظور بررسی اثر پلیمر سوپر جاذب و کود دامی بر کارآیی مصرف آب ارقام گندم در شرایط مختلف کم آبی، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 97-1396 در مزرعه تحقیقاتی ساعتلوی استان آذربایجان غربی اجرا شد. فاکتور اول آبیاری در دو سطح شرایط مطلوب و تنش خشکی انجام شد و فاکتور دوم شامل سوپرجاذب به میزان 200 کیلوگرم در هکتار، کود دامی به میزان 40 تن در هکتار، مصرف توام آنها و عدم مصرف کود (شاهد) و فاکتور سوم شامل سه رقم گندم آبی (میهن، حیدری و زرینه) بود. نتایج نشان داد تنش خشکی در مقایسه با آبیاری مطلوب، عملکرد دانه، شاخص کلروفیل، شاخص برداشت و محتوای نسبی آب برگ را به ترتیب به میزان 32، 22، 24 و 19 درصد کاهش داد. بیشترین دمای برگ (10/33 درجه سانتی گراد) در شرایط تنش خشکی و عدم مصرف کود و کمترین دمای برگ (99/21 درجه سانتی گراد) در شرایط آبیاری مطلوب و مصرف توام سوپر جاذب و کود دامی به دست آمد. بیشترین کارآیی مصرف اقتصادی آب (34/1 کیلوگرم بر مترمکعب) و کارآیی مصرف بیولوژیک آب (10/4 کیلوگرم بر مترمکعب) در شرایط تنش خشکی و مصرف توام سوپر جاذب و کود دامی مشاهده شد. در بین ارقام مورد مطالعه، رقم میهن از نظر عملکرد دانه، شاخص برداشت و محتوای نسبی آب برگ در هر دو شرایط رطوبتی برتر از دو رقم دیگر بود. بیشترین عملکرد دانه و بیولوژیک در شرایط آبیاری مطلوب و مصرف توام سوپر جاذب و کود دامی به دست آمد.کلید واژگان: ", پرولین", ", دمای برگ", ", عملکرد دانه", ", محتوای نسبی آب برگ", ", نشت یونی"}In order to investigate the effect of super absorbent polymer and manure fertilizer on water use efficiency of wheat (Triticum aestivum L.) cultivars under different water deficit conditions, an experimental was carried out in a factorial layout based on randomized complete block design with three replications at the research field of West-Azerbaijan (Saatlo station) during 2017-2018 cropping seasons. The first factor was irrigation in two levels: normal and drought stress conditions. The second factor was super absorbent polymer 200 kg ha-1, manure fertilizer 40 ton ha-1, dual their application and control (non-application fertilizer) and the third factor included wheat cultivars (Mihan, Heidari and Zarineh). The results indicated that drought stress compared to normal irrigation reduced grain yield, chlorophyll index, harvest index and relative water content about 32, 22, 24 and 19 percent, respectively. The highest leaf temperature (33.10 °C) was obtained under drought stress and non-application fertilizer application and the lowest leaf temperature (21.99 °C) under favorable irrigation conditions and dual application of super absorbent polymer and manure fertilizer. The highest economical water use efficiency (1.34 kg m-3) and biological water use efficiency (4.10 kg m-3) were observed under drought stress conditions and dual application of super absorbent polymer and manure fertilizer. Mihan was superior cultivar for grain yield, harvest index and relative water content among cultivars under two different moisture conditions. The highest grain and biological yields were obtained under favorable irrigation conditions and dual application of super absorbent polymer and manure fertilizer.Keywords: ", Grain yield", ", ion leakage", ", leaf temperature", ", proline", ", relative water content"}
-
مقدمهواژینیسموس از جمله اختلال جنسی است که زوجین پس از ازدواج قادر به انجام مقاربت جنسی طبیعی نیستند. این اختلال یکی از علت های ناباروری در زنان می باشد. هدف این مطالعه، بکارگیری رویکرد شناختی - رفتاری (CBT: Cognitive Behavioral Therapy) در درمان دو بیمار مبتلا به واژینیسموس با نازایی طولانی مدت بود.روش کاراین مطالعه مقطعی در سال 1395 در یکی از کلنیک های تخصصی روانپزشکی انجام گرفت. دو بیمار مبتلا به واژینیسموس با نازایی طولانی مدت، یکی بعد از 6 و دیگری بعد از 7 سال نازایی، انتخاب شدند. در ابتدا بیماران براساس شرح حال خود و همچنین واکنش اجتنابی آنها به هنگام انجام معاینات به واژینیسموس تشخیص قطعی داده شدند. سپس، درمان بیماران ترکیبی از آموزش آناتومی و کارکرد اعضای تناسلی، آموزش رفتار جنسی و فیزیولوژی آن، اصلاح هرگونه اطلاعات و شناخت نادرست در مورد عملکرد و فعالیت جنسی، تمرینات رفتاری، آموزش تکنیک ریلکسیشن به منظور کمک به کنترل ارادی و افزایش آرمیدگی عضلات کف لگن و تصویرسازی ذهنی مربوط به عمل جنسی حین آرمیدگی، طی 8 جلسه 45 دقیقه ای انجام شد.یافته هاهر دو بیمار واژینیسموس پس از گذراندن برنامه درمانی شناختی-رفتاری بهبود یافتند و موفق به انجام عمل مقاربت شدند و بیمار اول پس از 5 ماه و بیمار دوم پس از 3 ماه از شروع درمان باردار شدند.نتیجه گیریدرمان CBT همچنان روش مناسبی برای درمان بیماران واژینیسموس پیشنهاد می شود و می تواند به عنوان یک روش مداخله ای مفید، کم هزینه و غیر تهاجمی برای درمان چنین بیمارانی به کار رود.کلید واژگان: واژینیسموس, نازایی, درمان شناختی-رفتاری}IntroductionVaginismus is a sexual dysfunction in which couples are not able to have a normal intercourse. This disorder is one of the causes of infertility in women. The aim of this study is to successfully treat vaginismus disorder using Cognitive-Behavioral Therapy (CBT).MethodsThis cross-sectional study was conducted at a psychiatry clinic. Two patients diagnosed with vaginismus and long term infertility, one with 6 years and the other with 7 years infertility, were chosen. The treatment, which was performed in 8 sessions lasting 45 minutes each, consisted of anatomical and functional teaching of genital organs, correction of misconceptions about sexual activity, and teachings about relaxation and mental imaging of sexual activity.ResultsAfter the successful completion of training, both patients were able to have satisfactory intercourse. One of the patients became pregnant after 5 months and pregnancy occurred in the other one after 3 months.ConclusionsCBT is still an appropriate method to treat Vaginismus and can be employed as a helpful, cost-effective, and non-invasive interventional therapy.Keywords: Vaginismus, Infertility, Cognitive Behavioral Therapy}
-
کاهش باروری خروس یکی از اولین عوامل محدودکننده دستیابی به بیشترین میزان جوجه درآوری است. هدف از تحقیق حاضر، بررسی سطح باروری خروسهای بومی ارومیه و لاین آرین با استفاده از رقیق کننده منی (بلتسویل و شیر) بود. برای اجرای این تحقیق، تحرک منی 133 قطعه خروس با استفاده از نرمافزار CASA بررسی شد و خرو س ها بر اساس میانگین حرکت اسپرم آنها نسبت به میانگین جمعیت، به گروه های با باروری زیاد و کم دسته بندی شدند. اسپرم خروسهای هر سویه، هر هفته به شش مرغ تلقیح و نطفه داری و جوجه درآوری تخمها بررسی شدند. تفاوت معنیداری در حجم منی هر سویه وجود داشت (05/0>P). تفاوت معنیداری در غلظت اسپرم خروسهای دو سویه و سطوح مختلف باروری مشاهده نشد. خروسهای بومی با سطح باروری زیاد بیشترین درصد اسپرمهای زنده را داشتند (05/0>P). نطفهداری و جوجهدرآوری خروسهای آرین در مقایسه با بومی بالاتر بود (05/0>P). همچنین نطفهداری و جوجهدرآوری با استفاده از رقیق کننده بلتسویل بالاتر از شیر بود (05/0>P). با توجه به نتایج حاصل، اگرچه انتخاب در لاین آرین بسیاری از صفات تولیدی را افزایش داده ولی تاثیر منفی بر باروری نداشته است. از طرفی تلقیح مرغها با استفاده از اسپرمهای رقیق شده با بلتسویل بازده مناسب تری در درصد باروری پرندگان نشان میدهد که میتواند در مزارع پرورش طیور بکار رود.کلید واژگان: مرغ, منی, CASA, نطفهداری, جوجهدرآوری}This study was conducted to rank the broiler farms based on buildings, installations and equipment and its effect on production factors. To determine the contribution of each factor in ranking of farms, a multi-criteriadecision analysis (SAW) was used. Data of 108 broilers were recorded in specific forms and the amount of investment per broiler was calculated for individual factors. To calculate the adjusted weights of parameters, 20 experts were consulted as was specified in forms. The results showed that ventilation (fans and air inlets), roof and wall insulation in a poultry houses have represented about 55 percent of technological factors. The breeding units holding rank 1 and 2 enjoyed high degree of mechanization. As the level of mechanization was improved, the density of chickens per unit area was also increased; These units used more tunnel ventilation and large fans, and their ceiling were insulated using fiberglass, polystyrene, corrugated plastic and thickness of walls were also 35 cm. Mostly external heaters have been installed. Feeding and drinker systems have exerted no important effect on production. Slaughter weight and survival percent were not affected by the degree of mechanization but feed intake and feed conversion ratio decreased and production index increased (pKeywords: Fowl, Semen, CASA, fertility, Hatchibility}
-
مقدمهاختلال استرس پس از سانحه، شایع ترین مشکل روانی پس از بلایا و حوادث است. از آنجا که مطالعات بومی در این زمینه چندان نیست، لذا پژوهش حاضر به بررسی مقایسه ای شیوع اختلال استرس پس از سانحه، 18 ماه بعد از زلزله در دو شهر بم و کرمان پرداخته است.روشاین مطالعه از نظر روش گردآوری داده ها توصیفی- تحلیلی و مقطعی بوده است. 422 نفر به تفکیک 205 نفر از کرمان و 217 نفر از بم به روش خوشه ایطبقه بندی شده در سه گروه سنی بالغین جوان، بالغین و افراد مسن انتخاب شدند، سپس با استفاده از دو پرسشنامه اختلال استرس پس از سانحه (واتسون) و اطلاعات فردی داده های لازم جمع آوری شد.یافته هاشیوع تمامی موارد اختلال استرس پس از سانحه در پاسخ دهندگان دو شهر بم و کرمان به ترتیب 66.7 درصد (دامنه اطمینان 95 درصد 60.2 تا 73.1 درصد) و 57.1 درصد (دامنه اطمینان 95 درصد 50.3 تا 63.8 درصد) بود (0.045=p) و میزان شیوع اختلال استرس پس از سانحه متوسط و شدید در بم حدود 59.0 درصد (دامنه اطمینان 95 درصد 52.3 تا 65.7 درصد) و در شهر کرمان این میزان حدود 35.1 درصد (دامنه اطمینان 95 درصد 28.6 تا 41.7 درصد) می باشد. (0.001p<) همچنین میزان شیوع اختلال استرس پس از سانحه خفیف در بم حدود 7.7 درصد و در شهر کرمان 22.0 درصد برآورد شد. (0.001p<) ارتباط معنی دار آماری در ابتلا به اختلال استرس پس از سانحه در پاسخ دهندگان در دو شهر بم و کرمان بر اساس جنسیت و گروه های سنی مشاهده نشد..بحث و نتیجه گیریدر زمان انجام مطالعه و با گذشت یک سال و نیم از زلزله بم، اختلال استرس پس از سانحه شهر کرمان که در مجاورت این شهر قرار داشت با وجود عدم خرابی منازل و ساختمان ها و مرگ و میر شدید اگرچه به طور معنی داری از شهر بم پایین تر است، اما همچنان در سطحی بالا قرار دارد، این عارضه روند مزمن داشته و برای کاهش آن ساکنان هر دو شهر نیازمند اقدامات و مداخلات مناسب بیشتری می باشند.کلید واژگان: بم, کرمان, اختلال استرس پس از سانحه, زلزله}BackgroundPost-traumatic stress disorder (PTSD) is the most common psychological problems after disasters and due to lack of local studies in this field. This study was conducted to determine the comparison of PTSD, 18 months after this earthquake in Bam and Kerman.MethodIn this cross-sectional study, about 422 people were studied (205 people from Bam and 217 from Kerman) with stratified cluster sampling in three age groups: young adults, adults and elderly. Also, PTSD (Watson) and personal information questionnaires were used for data gathering.
Findings: The accumulative prevalence of PTSD in respondents of Bam and Kerman were 66.7% and 57.1% respectively (p=0.045). The prevalence of moderate to severe PTSD in respondents of Bam and Kerman were about 58.9% and 35.1% respectively (pConclusionThe results demonstrated that even after one and half years after bam earthquake the PTSD prevalence in Kerman city which located near the bam and had no destruction and mortality like bam is still high, getting chronic form and proper interventions are needed for decreasing this disorder in both cities.Keywords: Bam, Kerman, PTSD, earthquake} -
جهت ارزیابی تحمل به تنش سرما در بیست ژنوتیپ جو آزمایشی تحت شرایط مزرعه ای با طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تاریخ کاشت 15 مهر، 15 آبان و 15 آذر در سال زراعی 90-1389 در ایستگاه ساعتلو مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان آذربایجان غربی اجرا شد. هم چنین روی همان ژنوتیپ ها آزمایش دیگری تحت شرایط گلخانه ای در قالب طرح کاملا تصادفی انجام گرفت. در مراحل دو، چهار و شش برگی تنش سرما تا 25- درجه سلیسیوس اعمال شد. صفات 50 درصد بوته های مرده (50LT)، نشت یونی، ماده خشک تک بوته اندازه گیری و از جوانه انتهایی عکس برداری شد. نتایج آزمایش مزرعه ای نشان داد که تفاوت آماری معنی داری برای صفات ارتفاع بوته، تعداد سنبله در مترمربع، تعداد دانه در سنبله، وزن هزار دانه، عملکرد دانه و ماده خشک کل بین سطوح مختلف تاریخ کاشت، ژنوتیپ و اثر متقابل آنها وجود داشت. ژنوتیپ های با تیپ رشد پاییزه با عملکرد دانه 4250 کیلوگرم در هکتار نسبت به تیپ رشد بهاره با 4190 کیلوگرم در هکتار از مقدار بیشتری برخوردار بود. تفاوت آماری معنی داری برای صفات ماده خشک تک بوته و نشت یونی در مرحله چهار و شش برگی تحت شرایط گلخانه ای دیده شد. ژنوتیپ 1 با تیپ رشد پاییزه با کمترین دامنه تغییرات و انحراف معیار برای صفات عملکرد دانه، ماده خشک کل و 38- = 50LT درجه سلسیوس، از نشت یونی نسبتا پایینی برخوردار بود. در مقابل ژنوتیپ های 5، 10 و 14 با تیپ بهاره و داشتن انحراف معیار و دامنه تغییرات بیشتر، 50LT بین 18- تا 27- درجه سلسیوس و نشت یونی 25 تا 33 میکروزیمنس بر متر به عنوان ژنوتیپ های حساس به تنش سرما شناسایی شدند. در تجزیه رگرسیون صفات وزن هزار دانه، ماده خشک کل در مدل نهایی باقی ماندند. تجزیه خوشه اینشان داد که ژنوتیپ های 2، 18، 1، 17 و 19 به عنوان ژنوتیپ های برتر شناخته شدند. در تجزیه به مولفه های اصلی چهار مولفه 80 درصد تغییرات کل را تبیین نمودند و مولفه اول با 26 درصد از کل تغییرات به عنوان مولفه عملکرد برای گزینش ژنوتیپ ها برای بهبود عملکرد دانه دارای اهمیت بیشتری بود. در نهایت عملکرد دانه ژنوتیپ های جو با تیپ رشد پاییزه و بهاره تحت تاثیر تاریخ کاشت قرار گرفت.
کلید واژگان: تنش سرما, تجزیه های چند متغییره, جو, عملکرد دانه}In order to evaluate cold tolerance of twenty barley genotypes under field conditions, an experiment was carried out in a randomized complete block design at 3 sowing dates of October 5, November 5, and December 5 in Saatlu Agricultural Research Station, West Azarbaijan, Iran, during 2010-11 seasons. Also, another experiment was conducted on the same genotypes based on a completely randomized design under greenhouse conditions. in wich Cold stress was applied up to -25°C at two, four and six leaf development stages. LT50, ion leakage and dry matter were measured and apex photographed. Field experiment results showed the lowest significant differences at p≤0.05 between different levels of sowing date, genotype, and interaction between them for plant height, spike/m2, kernel per spike, 1000-kernel weight, grain yield and total dry matter. Genotypes of winter growth type had higher grain yield (4250kg/ha) than those with spring growth type (4190kg/ha). There were significant differences for ion leakage and dry matter at 4 and 6 leaf development stages under greenhouse conditions. Genotype 1 (winter growth type) with lowest values of range and standard deviation for grain yield, total dry matter and LT50 = -38 °C showed a relatively low ion leakage. In contrast, genotypes 5, 10 and 14 (spring growth type) were identified sensitive to cold stress due to having more values of range, standard deviation for grain yield and total dry matter, LT50 = -18 to -27 °C and ion leakage from 25 to 33µS/m. Regression analysis showed 1000-kernel weight and total dry matter to remain at final model. Cluster analysis indicated that genotypes 2, 18, 1, 17 and 19 were superior genotypes. In principal component analysis, four components showed 80% of total variations, and the first component with 26% of variation was an important yield component for improving grain yield of barley genotypes. In conclusion, grain yields of winter and spring barley genotypes were affected by different planting dates.Keywords: Barley, Cold tolerance, Grain yield, Multi, variate analysis} -
به منظور بررسی تاثیر تاریخ های برداشت بر خصوصیات کیفی ژنوتیپ های گلرنگ، آزمایشی تحت شرایط مزرعه ای در دانشکده کشاورزی دانشگاه ارومیه در سال زراعی 89-1388 انجام گرفت. آزمایش به صورت فاکتوریل بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی با 4 تکرار اجرا شد. ژنوتیپ های محلی اصفهان، سینا، IL 111 و PI 250536 به عنوان فاکتور اول و تاریخ های برداشت 106، 121، 136 روز پس از کاشت به عنوان فاکتور دوم مرتب شدند. نتایج تجزیه واریانس داده ها نشان داد که اثرات متقابل بین ارقام و تاریخ برداشت برای عملکرد دانه، درصد روغن، عملکرد پروتئین، شاخص برداشت و شاخص برداشت روغن و پروتئین در سطح احتمال 1 درصد معنی دار بود. همچنین بین تاریخ های برداشت برای صفات درصد پروتئین و شاخص برداشت پروتئین در سطح احتمال 1 درصد اختلاف آماری معنی دار وجود داشت. رقم محلی اصفهان در برداشت دوم و سوم و لاین PI250536 در برداشت سوم دارای بیشترین عملکرد دانه بود. رقم سینا در برداشت اول از بیشترین درصد روغن برخوردار بود. همچنین رقم محلی اصفهان و لاین PI 250536 در برداشت سوم دارای بیشترین عملکرد روغن بودند. درصد پروتئین و شاخص برداشت پروتئین در برداشت سوم در بالاترین میزان بود.
کلید واژگان: تاریخ برداشت, درصد روغن, درصد پروتئین, عملکرد دانه}In order to evaluate the effects of harvesting dates on qualitative traits of safflower genotypes, an experiment was carried out under field conditions in the agricultural faculty of Urmia University in 2009-10. Factorial experiments were based on Randomized Complete Blocks design with four replications was used under field condition. Genotypes included Isfahan landrace, Sina, IL111 and PI250536 as first factor and harvesting dates of 106, 121 and 136 days after sowing as second factor. Results of analysis of variance showed that significant interactions between cultivars and harvest dates on grain yield, oil%, protein yield, grain harvest index, oil and protein harvest indices. Also, there was among harvest date significant 1% for trate protein% and protein harvest index. Isfahan landrace in second and third and PI250536 line at third harvesting date had the highest grain yield. Sina cultivar at the first harvesting dates was allocated the highest oil%. Also, in the third harvesting date Esfahan landrace and PI250536 line had the highest oil yield. In the third harvesting date Protein % and Protein harvest index were highest range.Keywords: Grain yield, Harvest date, Oil percentage, Protein percentage} -
به منظور بررسی اثر تنش خشکی بر انتقال مجدد ماده خشک و عملکرد دانه ژنوتیپ های گندم نان زمستانه در شرایط کم آبیاری، دو آزمایش مجزای مزرعه ای در سال های زراعی 1387 و 1388 در مرکز تحقیقات کشاورزی استان آذربایجان غربی در قالب کرت-های خرد شده بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی در چهار تکرار اجرا گردید. تیمارهای آزمایشی شامل آبیاری پس از 70، 100،130 و160 میلی متر تبخیر از تشتک کلاس A در کرت های اصلی و 10 ژنوتیپ گندم نان شامل زرین، شهریار، الوند، سرداری، C-80-4،C-81-10، C-81-4، C-83-3، زارع و پیشگام در کرت های فرعی قرار داده شدند. نتایج نشان که در شرایط آبیاری کامل (آبیاری پس از 70 میلی متر تبخیر)، رقم زرین با 6950 کیلوگرم در هکتار و در تیمار تنش شدید خشکی (آبیاری پس از 160 میلی متر تبخیر) رقم پیشگام با 4422 کیلوگرم در هکتار، بیشترین عملکرد دانه را داشتند. بین ژنوتیپ های گندم از نظر انتقال مجدد ماده خشک به دانه تنوع قابل توجهی دیده شد و تشدید تنش خشکی، سهم انتقال مجدد مواد فتوسنتزی در پرکردن دانه را تا 23 درصد افزایش داد. رقم پیشگام با 41 درصد بیشترین سهم انتقال مجدد مواد فتوسنتزی را در تیمار آبیاری 160 میلی متر تبخیر داشت. در شرایط آبیاری کامل همبستگی عملکرد دانه با صفات تعداد سنبلچه در سنبله و تعداد دانه در سنبله مثبت و معنی دار بود. در صورتی که در تیمار تنش خشکی عملکرد دانه با صفات وزن هزار دانه، شاخص برداشت و انتقال مجدد ماده خشک به دانه همبستگی مثبت و معنی دار داشت. به نظر می-رسد که استفاده از صفات فوق می توانند در انتخاب و اصلاح ارقام متحمل به تنش کمبود آب مورد توجه قرار گیرد.
کلید واژگان: تنش خشکی, سهم انتقال مجدد, عملکرد دانه شاخص برداشت, وزن دانه و گندم نان زمستانه}To examine the effect of water stress on grain yield and remobilization of dry matter in winter bread wheat genotypes, two field experiments were conducted in Agricultural Research Station of Miandoabin West Azerbaijan in 2007-2008 and 2008-2009 cropping seasons. Treatments were arranged as split plot based in complete randomized block design with four replications. Irrigation levels (irrigation after I =70, I2=100, I3=130 and I4=160 mm evaporation from Class-A pan) were assigned to main plots, and 10 winter bread wheat genotypes (Zarrin, Alvand, Shahryar, Sardari, C-80-4, C-81-10, C-81-4, C-83-3, Zareh and Pishgamwere randomized in subplots. The highest grain yield was obtained for cv. Zarrin (6950 kg.ha 1) in well-watered and for Pishgam (4422 kg.ha-1) in severe water deficit conditions. Results showed that there were significant differences between genotypes in remobilization of stem dry matter. Severe water deficit increased the remobilization of stem pre-anthesis reserved assimilates by 23%. Pishgam cultivar had the highest remobilization (41%) under severe water deficit conditions. The positive significant correlation between grain yield and grain weight, harvest index and remobilization of dry matter, indicated that these traits can be used for identifying drought tolerant high yielding genotypes in winter wheat breeding programs.Keywords: Drought stress, Grain yield, Remobilization contribution, Harvest index, Grain weight, winter bread wheat}
- در این صفحه نام مورد نظر در اسامی نویسندگان مقالات جستجو میشود. ممکن است نتایج شامل مطالب نویسندگان هم نام و حتی در رشتههای مختلف باشد.
- همه مقالات ترجمه فارسی یا انگلیسی ندارند پس ممکن است مقالاتی باشند که نام نویسنده مورد نظر شما به صورت معادل فارسی یا انگلیسی آن درج شده باشد. در صفحه جستجوی پیشرفته میتوانید همزمان نام فارسی و انگلیسی نویسنده را درج نمایید.
- در صورتی که میخواهید جستجو را با شرایط متفاوت تکرار کنید به صفحه جستجوی پیشرفته مطالب نشریات مراجعه کنید.