لیلا جویباری

اتنوگرافی نهادی به عنوان یکی از رویکردهای پژوهش کیفی، بر فرآیندهای کاری روزمره افراد متمرکز است. در این رویکرد سوال تحقیق از ناهماهنگی بین آنچه محقق مشاهده می کند که در زندگی واقعی افراد اتفاق می افتد و آنچه دانش معتبر ادعا می کند در حال وقوع است یا باید اتفاق بیفتد ناشی می شود. ما در این مطالعه قصد داریم به معرفی اتنوگرافی نهادی به عنوان رویکردی برای نقد روابط حاکم بر موسسات سلامت بپردازیم. پژوهشگر تلاش می کند به محققان و متخصصان مراقبت های بهداشتی و درمانی نشان دهد که عملکرد سیستم های ارائه دهنده خدمات سلامتی را می توان به عنوان سازمان هایی اجتماعی تجزیه وتحلیل کرد. در این مطالعه با اصطلاحات، مفاهیم و بینش های کلیدی اتنوگرافی نهادی از طریق ذکر نمونه هایی از مطالعات منتشر شده، آشنا خواهیم شد.

این مطالعه روش شناسی با جست وجو در پایگاه های اطلاعاتی مانند پابمد، اسکوپوس، وب آوساینس، کتابخانه کاکرین با کلمات کلیدی  institutional ethnography ،healthcare system ،delivery of health careو در پایگاه اطلاعاتی فارسی زبان مثل مرکز اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی با کلیدواژه های «اتنوگرافی نهادی، سیستم مراقبت های سلامتی، ارائه مراقبت های سلامتی» و همچنین در موتور جست وجو گوگل اسکالر بدون محدودیت زمانی تا بهمن 1402 انجام شد.

مراحل انجام اتنوگرافی نهادی را می توان طی چهار مرحله تنظیم کرد: «شناسایی گسست و مشکل، جمع آوری داده ها، تجزیه وتحلیل داده ها، و توصیه ها و نتیجه گیری های مفید برای تغییر عملکرد». در این رویکرد، اتنوگرافر نهادی به کمک طیف وسیعی از تکنیک های جمع آوری داده ها شامل مصاحبه ، مشاهده، گروه های متمرکز، جمع آوری مستندات و بازتاب تجربه خود برای ایجاد توصیفی از آنچه مردم در زندگی روزمره خود انجام می دهند، استفاده می کند. 

اتنوگرافی نهادی برای شناسایی و درک اینکه چگونه فرآیندها و سیاست های سطح بالاتر بر کار بالینی روزانه تاثیر می گذارد، استفاده می شود. دست یافتن به یک درک مناسب از چگونگی کارکرد متون و افراد در کنار هم در یک سازمان (چیزی که در حقیقت جریان دارد)، امکان تدوین و اجرای راهکارهای عملی برای حل مشکلات در عرصه را فراهم می کند.

تشکل های صنفی و اتحادیه های شغلی ریشه در قرون وسطی دارد و بیانگر گروه هایی صاحب نفوذ و قدرتمند در حیات سیاسی - اجتماعی است. در این مطالعه تطبیقی قصد داریم به معرفی و مقایسه سازمان های پرستاری در ایران، آمریکا، کانادا، استرالیا و بریتانیا بپردازیم.

روش پژوهش: 

مطالعه حاضر یک پژوهش توصیفی - تطبیقی است؛ که با الهام از الگوی جورج بریدی در سال 1403 انجام گرفته است. این الگو شامل مراحل توصیف، تفسیر، هم جواری و مقایسه مطالعات است. داده های پژوهش از طریق جستجو در سایت های رسمی هر کدام از موسسات مد نظر و جستجو در پایگاه های داده PubMed، Scopus، SID و استفاده از موتور جستجو Google Scholar بدون محدودیت زمانی به دست آمدند.

بررسی تطبیقی سازمان ها و انجمن های پرستاری کشورهای منتخب، ما را با فعالیت های گوناگون آن ها از جمله دوره های آموزشی و ارائه گواهی نامه های تخصصی، نام نویسی، ثبت و معرفی نیروی کار پرستاری به مراکز مربوطه، ارائه جدیدترین اخبار صنفی، تعیین استانداردهای حرفه ای، وجود برنامه های اختصاصی مثل تشخیص مغناطیسی، مسیر تعالی، گواهینامه درخشان و نرم افزار Staffshifts آشنا کرده است.

مقایسه فعالیت سازمان های صنفی منتخب پرستاری در سراسر جهان با سازمان نظام پرستاری کشور این نکته را برای ما یادآوری می کند که با توجه به عدم اجباری بودن عضویت در نظام پرستاری ایران، این سازمان جهت جذب هرچه بیشتر اعضا نیاز به اقدامات متفاوت و وسیع تری در سطح کشور و جهان دارد. گسترش و تنوع دوره های آموزشی تخصصی معتبر، برقراری ارتباط با مراکز بین المللی در راستای گسترش اقدامات پژوهشی و آموزشی، تطابق عملکرد با استانداردهای علمی بین المللی، حمایت و فراهم نمودن فرصت های شغلی جدید برای دانش آموختگان، حمایت از کارآفرینان در این عرصه، اعتبارسنجی مراکز پرستاری و تطابق عملکرد با استانداردها، حمایت از حقوق پرستاران با شرکت در مجامع تصمیم گیری دولتی، بهبود جایگاه پرستاری در جامعه از طریق انجام فعالیت های خیرخواهانه و فرهنگی، حضور پر رنگ تر در فضاهای مجازی، برگزاری رویدادهای علمی ملی و بین المللی، امکان بهره مندی اعضا از منابع و پایگاه های علمی پرستاری دنیا از جمله مواردی است که باید به آن توجه داشت.

بازنگری برنامه درسی در طول سالیان مختلف به منظور افزایش صلاحیت بالینی دانش آموختگان پرستاری انجام می گردد. آگاهی مدیران و سیاست گذاران از تغییرات برنامه درسی پرستاری به منظور برنامه ریزی هرچه بهتر، امری مهم محسوب می شود. پژوهش حاضر باهدف مقایسه برنامه درسی کارشناسی پرستاری درسال 1401 در مقایسه با دوره قبلی آن صورت گرفت.

مطالعه حاضر یک پژوهش کاربردی و از نوع توصیفی تطبیقی است. به منظور انجام این مطالعه از مدل چهار مرحله ای بردی (Bereday) که شامل چهار گام توصیف، تفسیر، مجاورت و مقایسه می باشد، بهره مند شدیم.

درمجموع برنامه درسی 1401 در پنج فصل شکل گرفته است که بیشترین تغییرات ایجادشده نسبت به دوره قبلی مربوط به فصل سوم شامل اضافه شدن دو درس نظری جدید فرایند پرستاری و انسان و جامعه شناسی و حذف درس مراقبت پرستاری در منزل می باشد. همچنین فرآیندپرستاری به عنوان قلب فعالیت های پرستاران در هر درس به صورت اختصاصی مورد تاکید قرارگرفته است.

به نظر می رسد تغییرات صورت گرفته در برنامه درسی 1401 در راستای توجه بیشتر به فرآیند پرستاری، ایجاد زیربنای لازم در راستای توسعه نقش جامعه نگری در پرستاری و توجه ویژه به سلامت جامعه، می باشد. از سویی دیگر با توجه به چینش دروس، تاکید بر حضور مدرسین دروس علوم پایه در کنار مدرسین بالینی یک الزام محسوب می شود که می بایستی مدیران عرصه پرستاری به این موضوع نیز توجه لازم را داشته باشند.

 اضطراب مسئله شایع دوران سالمندی است. این مطالعه به منظور تعیین تاثیر روش آرام سازی پیشرونده عضلانی بر میزان اضطراب و علایم حیاتی سالمندان مبتلا به بیماری های مزمن بستری در بیمارستان انجام شده است.

 این مطالعه یک کارآزمایی بالینی تصادفی دو گروهه یک سو کور درباره سالمندان بستری در بیمارستان رسول اکرم (ص) در کلاله بود. در گروه مداخله و کنترل 38 نفر سالمند بعد از بررسی معیارهای ورود و خروج و تخصیص تصادفی وارد مطالعه شدند. در گروه مداخله انجام تکنیک آرام سازی پیشرونده عضلانی به مدت سه روز متوالی انجام شد. روش جمع آوری داده ها شامل پرسش نامه های روا و پایای اطلاعات دموگرافیک، اضطراب بک و پرسش نامه ثبت علایم حیاتی شامل فشار خون، ضربان قلب و تنفس بود. ملاحظات اخلاقی در این مطالعه رعایت شد. داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS22 و آزمون های آماری توصیفی و استنباطی تجزیه و تحلیل شدند.

 در این مطالعه بیشتر شرکت کنندگان زن (83/33 درصد) و با میانگین سنی 69/94 سال در گروه کنترل و 72/5 در گروه مداخله بودند. نتایج مطالعه نشان داد که با وجود کاهش میانگین اضطراب سالمندان در گروه مداخله، میانگین اضطراب پس از مداخله در گروه کنترل و مداخله معنادار نبود. آرام سازی پیشرونده عضلانی در طول زمان، سبب تغییرات نزولی و معنادار در علایم حیاتی سالمندان شده است (P<0.05).

 این نتایج می توانند به پزشکان و متخصصان سلامت کمک کنند تا راهکارهای مناسب تری در مدیریت و کنترل اضطراب و شاخص های حیاتی ارائه دهند.

در دهه اخیر جهان با پدیده ای نو به نام رسانه های اجتماعی یا به عبارت بهتر شبکه های اجتماعی مواجه شده که یکی از پیامدهای ظهورشان، فراهم شدن ارتباطات آسان و کم هزینه و ایجاد پیوند بین افراد، گروه ها، جریانات و کشورها است (1). تمایل قابل توجه به گذراندن وقت به صورت برخط (Online) در رسانه های اجتماعی ، یک پدیده جهانی است که تاثیر عمیقی بر جامعه، فرهنگ و تجربیات داشته و فضاهای جدیدی را برای رشد فرهنگ ها و فرهنگ های خرد ایجاد کرده است (2). جوامع برخط مکان های جدیدی برای انجام تحقیقات هستند که با تعاملات متنی، یک منبع غنی از داده ها را در یک زمان به موقع ارائه می دهند (3). تحقیقات پرستاری بر نقش مهمی که رسانه های اجتماعی در بحث سلامت و مسائل مرتبط با بیماری ایفا کرده اند، تاکید کرده و بسیاری از مطالعات نشان داده اند که چگونه افراد از مسائل مربوط به سلامت روانی یکدیگر مانند استرس پس از سانحه، اضطراب و افسردگی در مکان های برخط مانند بحث های انجمن و رسانه های اجتماعی حمایت می کنند (5،4). نتنوگرافی (Netnography) یک روش تحقیق کیفی است که بر اساس اصول مشاهده قوم نگاری ایجاد شده (6) و برای درک نگرش ها، تصورها و تصویرها و احساس کاربران در ارتباط برخط است (7). این شیوه توسط  Kozinetsمحققی با پیشینه در زمینه انسان شناسی، تجارت، مدیریت و تحقیقات بازاریابی پیشگام شد. به عقیده وی، نتنوگرافی هم یک لنز مفهومی و هم مجموعه ای از روش های تحقیق کیفی عمل گرایانه و فرهنگی است و زمانی که داده ها عمدتا از محتوای در دسترس عموم از طریق اینترنت به اشتراک گذاشته شده ، استفاده می شوند (8). نتنوگرافی به عنوان یک لنز مفهومی، از سه فرض کلیدی تشکیل شده است: 1) زمینه برخط، یک زمین سیال، غیر متمرکز و نامحدود است، 2) افرادی که در تجربیات اجتماعی برخط شرکت می کنند به عنوان اعضای مرتبط جامعه عمل می کنند، 3) فرهنگ و عملکردهای  فرهنگی، الگوهای ذهنی ساخته و بی ثبات شده ای هستند که توسط انسان ها با زندگی شان تطبیق داده می شود و فرض می شود برای افرادی که از اینترنت استفاده می کنند، وجود واقعی دارند و بنابراین ظرفیت تولید اثرات انسانی و سطح سیستم را دارند (8). روند رو به افزایش مطالعات نتنوگرافی به دلیل افزایش استفاده از تعامل برخط و تحول دیجیتال در پرستاری در دو دهه اخیر افزایش یافته است، اما چالش های اخلاقی در رابطه با پنهان سازی و حفاظت از داده های شرکت کنندگان  ایجاد شده است (2). مطالعه ای توسطSmith  و همکاران در سال 2023 با هدف بازتاب انتقادی تجربه تیم شان از استفاده از نتنوگرافی برای کشف والدین و زنان باردار مردد نسبت به واکسن انجام دادند . نتایج نشان داد، نتنوگرافی یک روش خلاقانه ای است که در دسترسی و مشارکت با جامعه مردد نسبت به واکسن، یعنی گروهی که اغلب به حاشیه رانده می شوند، موفق بود. (9) همچنین این روش به صورت موثر و موفقیت آمیزی در آموزش پرستاران کاربرد دارد (10). بنابراین نتنوگرافی یک پژوهش قوم نگاری بهینه شده ، جهت مطالعه جوامع برخط و یک روش تحقیقی بر مبنای پارادایم تفسیر گرایی است که تکنیک های پژوهش قوم نگارانه سنتی،  مبتنی بر فرد در انسان شناسی را برای مطالعه فرهنگ ها و جوامع برخط ، سازگار کرده است . در این شرایط اینترنت به منزله نوعی محیط یا فرهنگ مورد مطالعه محسوب شده  که در آن انسانها شکل های خاصی از ارتباطات  یا گاهی هویت خاصی را به وجود می آورند (7). دیدگاه های به دست آمده از مطالعه تعاملات سلامت در اینترنت، مسیرهای مهمی از دانش در زمینه هایی را ارائه می دهند که در غیر این صورت ممکن است نادیده گرفته شوند(2) . در راستای تحول دیجیتالی در جامعه ، نتنوگرافی به عنوان یک روش تحقیق فرصت های بزرگی را برای محققان پرستار فراهم می کند تا فضاها و مکان هایی جدید را که مستلزم دانش روش شناسی برخط هستند، نظارت کنند و به عنوان معتبرترین روش مطالعه جامعه از طریق اینترنت، استفاده از آن در علوم پرستاری اکیدا توصیه می شود.

امروزه، با تحولات جهان، بازنگری برنامه های آموزشی و حرکت به سوی آموزش تخصصی پرستاران امری اجتناب ناپذیر است. به منظور اقتباس تجارب یکی از دانشگاه های برتر جهان، مطالعه حاضر با هدف مقایسه برنامه درسی کارشناسی ارشد پرستاری داخلی جراحی ایران با دانشگاه Monash استرالیا، انجام شد.

مطالعه حاضر از نوع مروری تطبیقی است که در سال 2024، با انتخاب یک دانشگاه برتر در جهان، از طریق جستجو در سایت QS.Com شروع شد. بعد از جمع آوری اطلاعات، مقایسه دو برنامه آموزشی با استفاده از الگوی Bereday در چهار مرحله توصیف، تفسیر، همجواری و مقایسه انجام شد.

با مقایسه عناصر هر دو برنامه آموزشی، تشابهات در قسمت فلسفه، رسالت و چشم انداز و تفاوت هایی در شرایط پذیرش، توانمندی های مورد انتظار، واحدهای درسی و نحوه ارائه، استخراج شد. از نقاط قوت برنامه ایران، ارائه تاریخچه و سیر تکامل، فلسفه، رسالت و چشم انداز به تفکیک رشته می باشد و در برنامه آموزشی Monash استرالیا، روزآمد بودن و تمرکز زدایی، هیبرید بودن همه جانبه در نحوه برگزاری دوره (حضوری و آنلاین)، نحوه ارائه دروس (تمام وقت و نیمه وقت) و تنوع در مسیر ادامه تحصیل از موارد قابل ملاحظه بود. انعطاف پذیری، اثر بخشی، آموزش و پژوهش پاسخگو به نیاز و نوآوری به عنوان چهار اصل بسیار مهم در برنامه استرالیا بود.

با توجه به طیف گسترده رشته پرستاری داخلی جراحی، تفکیک آن به رشته هایی مجزا پیشنهاد می شود، گنجاندن همکاری بین المللی در تعریف فلسفه و ارزش ها، توجه به نقش رهبری بالینی و انسجام برنامه آموزشی در فلسفه، رسالت، چشم انداز، اهداف و دروس ارائه شده به منظور کسب توانمندی حرفه ای دانشجویان پرستاری مطلوب است. تغییر در راهبردهای آموزشی با تنوع بیشتر در نحوه ارائه دوره از جمله نیمه وقت بودن پیشنهاد می گردد.

مقایسه تطبیقی نظام های آموزشی به منظور توسعه سیاست های جدید در آموزش عالی رو به افزایش است که موجب ایجاد فرصت هایی برای شناخت برنامه های آموزشی سایر کشورها و ارزیابی هم زمان نظام آموزشی ایران می شود. لذا این مطالعه با هدف مقایسه تطبیقی برنامه دوره کارشناسی ارشد پرستاری (تمامی رشته ها) در ایران و دانشکده پرستاری وندربیلت کشور آمریکا (ایالت Tennessee) انجام شد.

مطالعه حاضر یک پژوهش توصیفی- تطبیقی است که با استفاده از مدل الگوی چهار مرحله ای Bereday شامل توصیف، تفسیر، همجواری و مقایسه انجام شده است. اطلاعات آورده شده از برنامه درسی کارشناسی ارشد پرستاری ایران، از سایت وزارت بهداشت و درمان و دانشکده های پرستاری و دانشگاه Vanderbilt ، از سایت دانشکده پرستاری وندربیلت گرفته شده است.

در دانشکده وندربیلت جذب دانشجو در سطح بین المللی و به طور مستقل صورت می گیرد ولی در ایران پذیرش دانشجو به صورت متمرکز و از طریق آزمون سراسری می باشد. توجه به نیازهای جامعه و تنوع در رشته های پرستاری، گزینش راهبردهای متنوع آموزشی و ارزشیابی در ایران و وندربیلت مشترک بود. در هر دو محیط بر نقش ها و وظایف مختلف پرستاری اشاره شده است که مرتبط با رشته و منطبق بر رسالت و واقع گرایانه است. ولی در دانشگاه وندربیلت اکثر نقش ها مربوط به بکار بردن استدلال بالینی و تفکر انتقادی در محیط بالینی و بر استفاده از تغییرات مبتنی بر شواهد تاکید شده که این موارد در کوریکولوم آموزشی ایران محسوس نمی باشد.

 با توجه به پیشرفت روز افزون علوم و تکنولوژی و تغییرات مداوم در نیازهای جامعه، تغییرات لازم در برنامه درسی این دوره، به گونه ای که فارغ التحصیلان متبحر و توانمندی به جامعه تحویل داده شود که مراقبت های با کیفیت و مبتنی بر شواهد را ارائه نمایند، ضروری به نظر می رسد.

ریاکاری اخلاقی، تظاهر به داشتن پیروی از اصول و باورهای اخلاقی است در حالی که شخص واقعا آن ها را قبول ندارد (1). هنگامی که رفتار منفعت خواهانه را بر می گزینیم، پس خلاف رفتار اخلاقی عمل کرده و الگوی ریاکاری اخلاقی (Moral hypocrisy) را از خود نشان داده ایم. ریاکاری اخلاقی به عنوان نقطه مقابل اخلاص، یک سوگیری اساسی و عمیق در استدلال اخلاقی است که فرد با احساس قدرت بیشتر، تخلفات خود را توجیه کند (2).در طول تاریخ، پرستاران جهت پیشگیری و رویارویی با معضلات اخلاقی و به منظور اطمینان از مراقبت پرستاری کارآمد، رعایت استانداردهای اخلاقی، به عنوان اساس و شالوده این حرفه، امری بسیار مهم تلقی می گردد (3)، با وجود این، ضمن آنکه اغلب پرستاران می خواهند اخلاقی به نظر برسند، منافع شخصی خود اخلاقی ترجیح می دهند (4). وقتی افراد اخلاقی جلوه می کنند اما از لحاظ اخلاقی عمل نمی کنند، از دو راهبرد خودفریبی (self-deception) استفاده می کنند: 1) درک نادرست رفتار خود به عنوان عمل اخلاقی، 2) اجتناب از مقایسه رفتار خود با استانداردها یا معیارهای اخلاقی (5).

سردبیر گرامی هدف از این پژوهش، آشنایی بیشتر اساتید و دانشجویان علوم پزشکی با مفهوم گروه های بالینت است. مایکل بالینت (Michael Balint) در سال 1957 به منظور درک بهتر روابط بین پزشک خانواده و بیمارانشان، گروه های بالینت (The Balint Group's) را ایجاد کرد (2، 1). به اعتقاد مایکل بالینت، پزشکان علاوه بر تحصیلات پزشکی، باید ویژگی ها و مهارت های ارتباطی مناسب با بیماران را نیز داشته باشند (3، 2). گروه های بالینت یکی از روش های موثری است که برای بهبود روابط درمانگر- مراجع در قالب جلسات نود دقیقه ای، به صورت هفتگی تا ماهانه طی چندین سال برگزار می شود(5، 4). هر گروه بالینت شامل 6 تا 10 عضو است که یک تا دو رهبر یا تسهیل کننده دارد. در این گروه ها معمولا یک نفر موضوع موردنظر خود را که می تواند وضعیت یک بیمار باشد، در مدت زمان 3 تا 5 دقیقه ارائه می دهد و در مورد موضوع موردنظر به مدت یک ساعت یا بیشتر بحث می شود. تمامی مطالب مطرح شده در گروه به صورت محرمانه است و رهبر گروه نیز بر ایجاد یک فضای ایمن همراه با اعتماد و پذیرش تاکید دارد. اعضای گروه به نوبت نظرات خود را درمورد موضوع موردنظر بیان می کنند و درنهایت مدیر گروه نظرات را جمع بندی می کند و نتیجه نهایی حاصل می شود (6). پزشکان در این گروه ها ملاقات هایی به منظور بحث درباره عملکرد خود، جنبه های روان شناختی کار خود و روابط بین پزشک و بیمار دارند (1، 7). از اهداف گروه های بالینت می توان به افزایش دانش فرد ازطریق گزارش گرفتن از بیمار خود، گفت وگو پیرامون موضوع مدنظر در محیط امن، پیدا کردن اشتباهات خود براثر بازخورد سایرین و اصلاح تجربیات عاطفی خود در ارتباط با بیمار اشاره کرد. اعضای گروه بالینت برای اینکه بتوانند درمورد یک موضوع صحبت کنند، تجربیات و احساسات درونی خود را آشکار می کنند. به این ترتیب، اعضا در یک محیط بدون قضاوت، مطالب خود را در معرض دید سایر اعضای گروه قرار می دهند. اعضای گروه از بازخورد دیگران و مقایسه تجربیات خود با مطالب سایر همکاران بهره می برند (8). بحث های گروهی درمورد احساسات این فواید را دارد که فرد را نسبت به احساسات بیشتر آگاه کند. بنابراین آن ها را قادر می سازد که اطلاعات خود را تجزیه وتحلیل و سازمان دهی کنند. عواطف و احساسات در کار بالینی در صورتی می توانند برای بیماران مفید باشند که توسط پزشک تحمل و درک شوند (9). با توجه به پیشرفت سریع تکنولوژی و ارتقای شیوه های آموزشی و توجه به نیازهای بیماران، اهمیت گروه بالینت به دلیل تغییر در ویژگی های جمعیت شناختی باید بیشتر موردتوجه قرار گیرد (1). درنتیجه به مرور گروه های بالینت در آموزش پزشکی موردتاکید قرار گرفتند (10). در گروه های بالینت با مشارکت دانشجویان، مدت زمان کوتاه تر از گروه های بالینت عادی است و رهبر ممکن است در توصیف تجربیات خود فعال تر باشد (11). حضور دانشجو در گروه های بالینت به توسعه مهارت های همدلی بین دانشجویان علوم پزشکی منجر می شود (12). برای مثال، دانشجویان را در یک موقعیت بالینی واقعی و ناراحت کننده قرار می دهند تا واکنش آنان را مشاهده کنند و توانایی های همدلانه دانشجویان افزایش یابد. درنتیجه دانشجویان بیمارمحورتر می شوند (13، 12). مطالعات نشان می دهد پزشکانی که در دوره دانشجویی خود جزء گروه های بالینت بودند، احساس کنترل و رضایت بالاتری در محیط کار خود دارند. همچنین این گروه ها موجب بهبود مهارت دادن خبر بد در دانشجویان می شوند (11). دانشجویان با حضور در این کلاس ها می توانند از تجارب اساتید (درمورد مسائل مشکل ساز در برخورد با بیماران که در طول تحصیل خود مشاهده نکردند) استفاده کنند. بهبود روابط پزشک با بیمار، کاهش فرسودگی شغلی، مدیریت استرس و اضطراب از دیگر فواید شرکت در گروه های بالینت است (1). دانشکده های پزشکی باید محیطی را برای دانشجویان ایجاد کنند که موجب پیشرفت در فرایند اجتماعی شدن آن ها شود (14). بنابراین پیشنهاد می شود که از گروه های بالینت برای بهبود روابط استاد و دانشجو در آموزش پزشکی استفاده گردد.

دوره انتقالی از محیط خانواده به دانشگاه و استقلال نسبی یا کامل، از جمله مهمترین عوامل استرس زا در جوانان محسوب می شود. هدف از این مطالعه گزارش مورد احساس غربت و دلتنگی یکی از دانشجویان پرستاری با نگاه آموزشی به این موضوع است.

معرفی مورد: 

مورد دانشجوی پسر 19 ساله است که ترم یک پرستاری می باشد بدون سابقه اختلال روانی است او پسر سوم و فرزند سوم خانواده ای شش نفره است. او از یکی از شهرهای دور به دانشگاه محل تحصیل می اید. یافته های روانشناسی و روانپزشکی حاکی از احساس غربت در دانشجو بود که به دلیل عدم پاسخ به مشاوره های روانشناسی و افکار خودکشی تحت درمان دارویی و جلسات روان درمانی قرار گرفت. دانشجو بدلیل مراجعه به روان شناس و روانپزشک و مصرف قرص های اعصاب و روان، ترس از انگ اجتماعی داشت. افت تحصیلی در نمرات کلاسی و میان ترم بابت عدم تمرکز بر روی دروس مشهود بود. پس از هماهنگی با اساتید دروس، دروس تئوری بصورت مجازی مطالعه شد و دروس عملی پس از امتحانات پایان ترم و آموزش های حضوری امتحان گرفته شد. با دانشگاه مقصد نیز بابت انتقال دانشجو به صورت مهمان هماهنگی شد. 

یافته ها نشان داد جهت جلوگیری از پیامدهای منفی احساس غربت در دانشجویان نیاز به همکاری تیمی و ارتباط حرفه ای بین اساتید، مسئولین دانشکده، مشاورین تحصیلی و روانشناسان دانشکده می باشد. لذا پیشنهاد می شود مراکز مشاوره و روان درمانی نیز در خوابگاه ها و دانشگاه ها همه روزه خدمات ارائه دهند.

اغلب بیماری های نادر جزو اختلالات ژنتیکی هستند و حتی اگر علایم آن ها خیلی زود ظاهر نشود، در تمام دوران زندگی فرد با او خواهند بود. اهمیت خودمراقبتی در بیماری های نادر، برای یادگیری زندگی بهتر، عزت نفس و پذیرش خود است و می تواند به بهزیستی ذهنی کمک کند. هدف از این مقاله، مروری بر اهمیت خودمراقبتی در افراد مبتلا به بیماری های نادر است.

در این مطالعه مروری به جهت یافتن مطالعات مرتبط با خودمراقبتی در بیماری های نادر، بدون در نظر گرفتن بازه زمانی، جستجو در پایگاه های اطلاعاتی نشریات فارسی زبان جهاد دانشگاهی (SID)، مگیران (magiran) و انگلیسی زبان Pubmed و همچنین در موتور جستجوگر گوگل اسکالر صورت گرفت. از کلمات کلیدی فارسی خودمراقبتی و بیماری نادر، تشخیص نادر و معادل انگلیسی آنها به صورت ترکیبی برای جستجو استفاده شد. 43 مقاله از طریق جستجو در پایگاه های اطلاعاتی یافت شد. بر اساس معیارهای ورود به مطالعه در نهایت 10 مقاله (7 مطالعه با رویکرد کمی، 2 مطالعه با رویکرد کیفی و یک مطالعه ترکیبی) انتخاب شدند و مورد بررسی قرار گرفتند.

شواهد دال بر آن است افراد مبتلا به بیماری های نادر برای خودمراقبتی با مجموعه ای از چالش های منحصر به فرد "دانش محدود، علائم غیر قابل پیش بینی، انزوا" روبرو هستند. با وجود این چالش ها، مراقبت از خود برای افراد مبتلا به بیماری های نادر ضروری است و سبب "بهبود کیفیت زندگی، کاهش استرس و اضطراب، افزایش انعطاف پذیری و  تاب آوری، حرکت رو به جلو" می شود.

این مطالعه نشان داد در حالی که تحقیقات پزشکی بر درمان و درمان بیماری های نادر متمرکز است، اهمیت خودمراقبتی برای کسانی که با این شرایط زندگی می کنند اغلب نادیده گرفته می شود و این باعث ایجاد شکاف قابل توجهی در رفاه کلی آنها می شود. از آنجایی که روند تشخیص، درمان و بهبودی بسیاری از این بیماری های نادر ممکن است زمان بر و با چالش های بسیاری همراه باشد آموزش خودمراقبتی توسط پرستاران با هدف کاهش بار ناشی از ابتلا به بیماری هم بر بیمار و هم خانواده وی می تواند تاثیر بسزایی در این روند داشته باشد هنوز تحقیقات بیشتری در مورد خودمراقبتی در افراد مبتلا به بیماری نادر مورد نیاز است.

تجربه روانشناختی درد ذهنی دقیقا مانند یک آسیب یا جراحت واقعی منجر به درد می شود. از این رو پیامد تهدیدکننده حیات برای بیماران مزمن به شمار می رود؛ اگرچه به ندرت در بالین مورد ارزیابی و درمان قرار می گیرد. یکی از بیماری هایی که با درد جسمی و ذهنی بالایی مرتبط است؛ بیماری نادر نوروفیبروماتوز است. این مطالعه به منظور ارزیابی درد ذهنی در بیماران مبتلا به نوروفیبروماتوز و ارتباط آن با شدت بیماری انجام شد.

این مطالعه توصیفی تحلیلی روی 207 بیمار مبتلا به نوروفیبروماتوز عضو انجمن حمایتی بیماران مبتلا به نوروفیبروماتوزیس ایران در سال 1402 انجام شد. ابزار جمع آوری داده ها فرم ثبت اطلاعات جمعیت شناختی و بالینی بود. برای سنجش درد ذهنی از پرسشنامه درد ذهنی اورباخ و میکولینسر (Orbach and Mikulincer Mental Pain Scale: OMMP) دارای 44 گویه و 6 خرده مقیاس با دامنه نمره 44 تا 220 استفاده شد.

نمره کل درد ذهنی 121.15±42.41 با دامنه 44 تا 206 تعیین شد. نمره کلی درد ذهنی در مردان و زنان به ترتیب 123.67±38.98 و 120.31±43.58 تعیین شد. خرده مقیاس «سردرگمی» بیشترین میانگین نمره و خرده مقیاس «ترس از تنهایی» کمترین میانگین نمره را داشتند. نمره کل درد ذهنی و خرده مقیاس های آن با شدت بیماری و مدرک تحصیلی بیماران ارتباط آماری معنی داری نشان داد (P<0.05).

نمره درد ذهنی بیماران مبتلا به نوروفیبروماتوز در وضعیت نسبتا نامطلوبی ارزیابی شد.

امروزه پیشرفت تکنولوژی به یاری بیماران آمده و به طرق مختلف به رفع و یا کنترل شرایط تهدیدکننده حیات آنان پرداخته است. یکی از دستگاه های زیست- فناوری حیات بخش، ونتیلاتورها هستند. با گذشت زمان به تعداد بیمارانی که برای تداوم تنفس های کارای خود به ونتیلاتور نیاز دارند، افزوده می شود. هدف از این مطالعه تبیین تجربیات زیسته یک بیمار با آسیب نخاعی وابسته به ونتیلاتور است.

این مطالعه کیفی گزارش مورد به شرح تجربیات زیسته یک آقای 31 ساله که به مدت 23 سال تنفس های وابسته به ونتیلاتور داشته و در بیمارستان بستری بوده است، می پردازد. داده ها با استفاده از مصاحبه نیمه ساختار تعاملی جمع آوری شد. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از رویکرد پدیدارشناسی ون مانن انجام شد.

از تحلیل داده ها 170 واحد معنایی، سه مضمون اصلی: "ترس ها و نگرانی ها"، "رضایت از عاملیت"، "زندگی جاریست"، و هشت مضمون فرعی: "روزهای سخت آغازین، جدال با مرگ، زجر تنفسی، لذت آموزش و یادگیری، مشارکت در مراقبت، خانواده ای در بیمارستان، من با ونتیلاتور راحتم، زندگی در محدوده نگاه خدا" به دست آمد.

آگاهی از تجربیات بیماران وابسته به ونتیلاتور، منجر به درک بهتر پرستاران و سایر مراقبین نسبت به این بیماران می شود. کاهش عوامل استرس زا (پایش مداوم، حضور به موقع بر بالین، کمک به حضور خانواده در کنار بیمار و آشناسازی با محیط)، ایجاد موقعیتی برای مددجو جهت داشتن حسی از کنترل، مشارکت و امید در زندگی (فراهم کردن موقعیت هایی جهت تصمیم گیری و مشارکت بیمار در امر مراقبت، شکل گیری فرصت های یادگیری، پاسخ گویی به نیازهای معنوی و پرورش آن) می تواند لحظات شیرین و رضایت بخشی را برایشان فراهم کند.

عذرخواهی، از دیدگاه فنومنولوژی و زبان شناسی، یک راه حل برای فردی است که مسئولیت بروز وضعیت نامطلوب را بر عهده می گیرد (1). معذرت خواهی از بیمار می تواند، قسمت سخت مراقبت پرستاری و پزشکی باشد. برخی مواقع یا در شرایط حاد، یک عذرخواهی صمیمانه و سریع، با استفاده از زبان و لحن مناسب، می تواند به دو طرف درگیری، کمک کند تا با مشکل کنار بیایند؛ در حالی که پرستاران ممکن است، نگران این موضوع باشند که با عذرخواهی کردن، احتمال دارد، مورد دادخواهی بیشتری واقع شوند. این معیار، نشان داده است که اگر بیماران، احساس کنند به آن ها گوش داده می شود و یا از آن ها عذرخواهی «درست» که بیانگر پشیمانی است انجام شود، باعث می گردد که کمتر به دادگاه متوسل  شوند؛ چنانچه از تقصیر یا نقص کار آن ها چشم پوشی می کنند (2). بررسی نگرش بیماران و پزشکان، نسبت به افشای خطاهای پزشکی نیز حاکی از آن است که بیماران، در صورت دریافت عذرخواهی، کمتر به شکایت فکر می کنند (3). در یک مطالعه، با استفاده از تحلیل گفتمان پزشکان بخش نوزادان، بیان شد که  عذرخواهی، به عنوان یک اقدام زبانی، می تواند تکنیکی برای جبران خسارت، پس از یک خطای پزشکی و ایجاد رابطه حرفه ای صمیمی بین پزشک و بیمار، عمل کند (1)؛ بنابراین صرف نظر از اینکه خطا ایجاد شده باشد یا خیر، عذرخواهی همیشه در کمک به رفع ناراحتی بیمار، موثر است.

در مقایسه با سایر گروه های سنی، سالمندان بیشتر در معرض خطر خودکشی هستند. فرآیند خودکشی شامل تفکر، برنامه ریزی برای عمل و در نهایت تکمیل خودکشی است. این مطالعه با هدف تعیین فراوانی افکار خودکشی در سالمندان انجام شد.

این مطالعه مقطعی، توصیفی و تحلیلی در سال 1401 در استان گلستان انجام شد. جامعه هدف، سالمندان ساکن استان گلستان که به مراکز بهداشتی و درمانی مراجعه نموده و  معیار ورود به مطالعه را داشتند. تعداد 419 سالمند به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. داده ها با استفاده از مقیاس افکار خودکشی Beck (1997) که دارای 19 سوال بود، جمع آوری و با آزمون های آماری توصیفی و استنباطی(کای اسکوئر، کروسکال والیس و فیشر) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.

از نظر افکار خودکشی6/93 درصد سالمندان کم خطر، 3/4 درصد دارای خطر متوسط محسوب شده و 1/2 درصد از سالمندان پرخطر می باشند. همچنین بین افکار خودکشی و جنسیت، درآمد و میانگین سن سالمندان تفاوت معناداری وجود نداشت. اما بین افکار خودکشی قومیت، وضعیت تاهل، میزان تحصیلات و بیماری زمینه ای ارتباط معناداری وجود دارد.

نتایج این مطالعه نشان داد فراوانی افکار  خودکشی در ابعاد آمادگی برای خودکشی و اقدام به خودکشی در سالمندان استان گلستان پایین تر از میانگین کشوری می باشد. مدیریت مناسب شرایط روان پزشکی، عصبی و پزشکی سالمندان احتمالا می تواند خطر خودکشی را در این گروه سنی کاهش دهد. بنابراین اتخاذ استراتژی های لازم برای شناسایی و برطرف کردن عوامل خطر خودکشی با تمرکز بر گروه های خاص توصیه می شود.

اسکیزوفرنی ویرانگرترین بیماری روان پزشکی است که با علائم روان پریشی و اختلال عملکرد فرد در ابعاد مختلف مشخص می‎شود. با توجه به بار بیماری برای خانواده، جامعه و سیستم بهداشتی درمانی، برنامه ریزی مناسب جهت ارائه خدمات بهداشت روان، نیازمند اطلاعات پایه بوده و شناخت حجم و مشخصات مشکل در هر جمعیتی مساله مهمی می باشد. لذا این مطالعه با هدف شناسایی مشخصات جمعیت شناختی و بالینی  بیماران اسکیزوفرنی انجام شد.

در این مطالعه توصیفی، پرونده های موجود (216 پرونده) مربوط به بیماران مبتلا به اسکیزوفرنی مرکز آموزشی درمانی 5 آذر گرگان در بازه زمانی 1398 تا 1400 به صورت تمام شماری مورد بررسی قرار گرفتند. برای جمع آوری اطلاعات از فرم گردآوری اطلاعات جمعیت شناختی و مشخصات بالینی استفاده شد. با نرم افزار  SPSSنسخه 16 و آمار توصیفی و تحلیلی آنالیز داده انجام شد.

یافته ها نشان دادند که بیشترین افراد مبتلا را زنان 2/69% تشکیل دادند. وضعیت جمعیت‎شناختی بیماران شامل مجرد، 4/53% با دامنه سنی 40-31 سال 1/35 %، قومیت فارس 1/59%، بیکار3/55 %، دارای سطح تحصیلات سیکل 5/25%، با رتبه تولد اول 7/20 %، فرم پارانوئید %7/32، با میانگین روزهای بستری 31/ 25 روز و میانگین تعداد دفعات بستری 38/4 بار می باشند.

با توجه به این که اغلب بیماران از جنس زن، سنین جوان و مجرد تشکیل می دهند، این یافته‎ها می‎تواند جهت برنامه‎ریزی بهداشتی مانند غربالگری، شناسایی، ارجاع بیماران، اقدامات پیشگیرانه مورد استفاده قرار گیرد.

سردبیر محترم هدف از این مقاله، جلب توجه پژوهشگران، مدرسین و دانشجویان به نوعی از خودفریبی است که به آن «محوشدن اخلاقی» اطلاق می گردد. محوشدن اخلاقی زمانی اتفاق می افتد که ما ناخودآگاه از پیامدهای اخلاقی یک تصمیم اجتناب می کنیم یا آن را پنهان می کنیم و در نتیجه به ما این امکان را می دهد که به شیوه های غیر اخلاقی رفتار کنیم و در عین حال این باور را حفظ کنیم که انسان های خوب و بااخلاقی هستیم (1). در فرایند محوشدن اخلاقی، اغلب تمایل به توجیه رفتارهای خود داریم و معتقدیم که اخلاقی رفتار کرده ایم، حتی اگر واقعیت متفاوت باشد. ما به ندرت قصد داریم کار اشتباهی انجام دهیم، اما نشانه هایی ظریف و پنهان ما را به نادیده گرفتن پیامدهای اخلاقی تصمیماتمان سوق می دهد. این امر به تدریج به کم رنگ شدن پایبندی به اخلاقیات و محو اخلاقی می انجامد. ارائه دو مثال به درک بهتر ما از این پدیده در محیط های بالینی کمک می کند: تزریق سفازولین وریدی به صورت سریع برای زنان بعد از سزارین در یک بخش شلوغ، با توجیه اینکه حجم کار زیاد است و بایستی به کارهای بیماران دیگر نیز رسیدگی شود، ولو اینکه زائو به دلیل تزریق سریع دچار تهوع و فلیبت عروقی شود. این پدیده به تدریج عادی سازی و به اصطلاح «روتین» می شود. مثال دیگر مربوط به عادی سازی درد محل آنژیوگرافی است. پس از انجام آنژیوگرافی، محل خروج کاتتر شریانی فمورال نیاز به کمپرس و فشار زیاد با دست دارد که بسیار دردناک است و نیاز به تزریق لیدوکائین موضعی دارد، اما به دلیل شلوغی بخش و کمبود نیرو، بی حسی صورت نمی گیرد و کمپرس بدون بی حسی به اصطلاح «روتین» و درد ناشی از آن عادی سازی می شود.

از مسایل مهم فلسفه وجودی دانشگاه های علوم پزشکی از دیر باز تا کنون، نهادینه کردن اصول اخلاقی و حرفه ای سازی دانشجویان و اجرای اصول اخلاقی در آموزش بالینی است، مطالعه حاضر با هدف بیان چالش های اخلاقی آموزش مهارت های بالینی به دانشجویان پرستاری با استفاده از جسد بیمار تازه فوت شده انجام شد.

گزارش مورد:

 مربی آموزشی از جسد بیمار برای آموزش احیای قلبی ریوی پایه و مراقبت های مربوط به جسد به دانشجویان استفاده می کند. بیمار آقایی 75 ساله، مورد شناخته شده تومور مغزی متاستاتیک و بستری در یکی از بخش های جنرال بیمارستان است که به دنبال ایست قلبی تنفسی، عملیات احیای قلبی ریوی شروع شد و ناموفق بود. سپس مربی شروع به آموزش می کند که با واکنش همراه بیمار و نارضایتی روبرو می شود. مربی دچار تعارض نقش شده است که چطور می تواند آموزش مهارت بالینی را  توام با آموزش اخلاق حرفه ای انجام دهد.

 در این مطالعه چالش استفاده از جسد بیمار تازه فوت شده مبتلا به بیماری صعب العلاج بیان شد و نشان داد با وجود اینکه بیمار در مراحل پایانی حیات است، می تواند منجر به نارضایتی و واکنش همراهان وی گردد. استفاده از جسد بیمار تازه فوت شده منوط به اخذ رضایت کتبی از بیمار و یا همراهان وی است، تدوین دستورالعمل و محدودیت های لازم برای هدایت و بکارگیری توسط اساتید و مربیان بالینی بسیار ضروری است. پیشنهاد می گردد مقایسه فواید و مضرات تمرین بر روی جسد بیمار تازه در گذشته مورد بررسی قرار گیرد.

در مقاله فوق که در شماره 162 تیر سال 1397 در دوره 28 این نشریه منتشر شده بود، نام خانم آیدا سوقی (در چکیده انگلیسی) اشتباه چاپ شده بود، اصلاح گردید.

سردبیر محترم مجلهدیجیتالی شدن و توسعه فناوری، هوش مصنوعی (Artificial Intelligence) را قادر ساخته است، تا از ارائه مراقبت های بهداشتی و پرستاری، بهتر پشتیبانی کند [1]. هوش مصنوعی، سیستم هایی هستند که رفتار هوشمندانه ای از خود نشان می دهند و با تجزیه و تحلیل محیط خود می توانند، وظایف مختلفی را با درجاتی از خودمختاری، برای دستیابی به اهداف خاص، انجام دهند [2]. فناوری های هوش مصنوعی، برای مدت زمان طولانی در پرستاری، مورد استفاده قرار گرفته اند؛ اگرچه به عنوان هوش مصنوعی شناخته نمی شده اند؛ با وجود این علاقه زیادی به هوش مصنوعی، در مراقبت های بهداشتی، با توجه  به گفتگوهای جدید در مورد رابطه میان هوش مصنوعی و پرستاری، همراه است. علی رغم افزایش تحقیقات، در کاربرد فناوری های دیجیتال (Digital)، به سمت افزایش کیفیت مراقبت های پرستاری، استفاده از هوش مصنوعی (AI) در مراقبت های پرستاری، هنوز کمیاب می باشد [3].در سال های اخیر، شاهد افزایش تحقیقاتی بوده ایم که بر احتمالات توسعه آینده هوش مصنوعی، در مراقبت های پرستاری، تاکید کرده است [4]. از هوش مصنوعی می توان، برای برنامه ریزی و زمان بندی بهتر و خودکار و همچنین، برای بهبود کارایی روش های انسانی، مانند: ایجاد فهرست کارکنان پرستاری یا تصمیم های زمان بندی مربوط به مراقبت [5] و برای حمایت از پرستاران، در وظایفی که از راه دور، در تعامل مستقیم با بیمار، وظایف خود را انجام می دهند، استفاده کرد [6].

یادگیری و آموزش از طریق رایانه های شخصی، راه طولانی را طی کردند (1). طی دو دهه اخیر، فریدمن مفهوم «ماشین آموزش پزشکی شگفت انگیز» را توصیف کرد و این که چگونه آموزش پزشکی می تواند به تدریج در فضا، زمان و محتوا از طریق استفاده مناسب از این فناوری رشد کند. با ظهور متاورس، این ماشین آموزش پزشکی شگفت انگیز، اکنون به واقعیت تبدیل شده است .متاورس (Metaverse) ترکیبی از "متا" و "جهان" است که یک محیط مجازی مرتبط با دنیای فیزیکی را توصیف می کند (2). در مفاهیم آموزشی، متاورس اصطلاحی است که برای توصیف انواع فناوری های فراگیر، از جمله واقعیت مجازی  (Virtual Reality)، واقعیت افزوده (Augmented Reality)  یا واقعیت های مختلط (Mixed Reality) استفاده می شود، که برای پیشرفت آموزش و شیوه های یادگیری به کار می رود (3). استفاده از متاورس در آموزش پزشکی، توانایی های تکنولوژیکی و آموزشی جدیدی را در متخصصان مراقبت های بهداشتی در مراقبت از بیمار، دانش پزشکی، کار تیمی، استدلال تشخیصی و تفکر انتقادی ارایه می دهد (4, 3). برای کارآموزان به کمک متاورس، برای قرارگرفتن در فضا و شرایط شبیه به محیط های کاری آنان، مشابه با داخل اتاق و کنار تخت بیمار، از یک دستگاه هدست استفاده می شود. این فرمت جدید به تیم یادگیرندگان این امکان را می دهد که با بیماران، همسالان و مربیان تعامل داشته باشند، در حالی که هم زمان یافته های بالینی، تصویربرداری و مطالعات آزمایشگاهی بیمار را در کنار تخت تجسم کنند (2). در مطالعه دیگری، تیم تحقیقاتی اپلیکیشن واقعیت مجازی چندکاره ای برای احیای ایست قلبی را توسعه دادند. این برنامه به چهار کارآموز اجازه می دهد تا در یک «اتاق مجازی» باشند و با هم برای مراقبت از بیمار دچار ایست قلبی همکاری کنند، کارآموزان تحت این شرایط، فشار ناشی از حجم کار زیاد را در این گونه محیط ها تجربه می کنند. به طور خلاصه، آموزش پزشکی متناسب با فناوری های نوین نیز رشد و توسعه یافته است. ما باید بدانیم که چگونه می توان از این ویژگی های منحصربه فرد متاورس به بهترین شکل در طراحی یادگیری و آینده کلی آموزش پزشکی و درمان استفاده نماییم(1،5). از متاورس می توان برای شبیه سازی سناریوهای دنیای واقعی، ارایه بازخورد تعاملی و یادگیری شخصی سازی شده بر اساس نیازها و ترجیحات تک تک یادگیرندگان استفاده برد. از این ابزار می توان برای شبیه سازی محیط های واقعی مانند بیمارستان، اتاق عمل یا محیط های طبیعی نیز استفاده کرد که می تواند به دانشجویان علوم پزشکی کمک کند تا مهارت ها و دانش خود را در یک محیط ایمن و کنترل شده توسعه دهند(3،4). نتایج پژوهش ها نشان می دهد که یادگیری مبتنی بر سناریوهای بالینی، زندگی واقعی را شبیه سازی می کنند و  به طور مداوم نتایج یادگیری را بهبود می بخشند. متاورس می تواند یادگیری تجربی را از طریق یکپارچه سازی رویکردهای آموزشی موثر، مانند یادگیری مبتنی بر حل مسیله، یادگیری مبتنی بر بازی و یادگیری مبتنی بر سناریو، بهبود بخشد (6). توسعه فناوری های شبیه سازی واقعیت مجازی در سیستم های مراقبت های بهداشتی می تواند نه تنها در جراحی ها، بلکه در تشخیص، توانبخشی و آموزش نیز به کار رود. تجارب حاصل از استفاده متاورس باید گسترش یابد تا ارایه دهندگان مراقبت های بهداشتی و اساتید بتوانند ضرورت استفاده از آن را درک کنند (5،7). از محدودیت های متاورس، ارتباطات اجتماعی ضعیف تر و احتمال نقض حریم خصوصی فرد اشاره کرد. همچنین ارتکاب جرایم مختلف در فضای مجازی، ممکن است به علت ناشناس بودن افراد صورت گیرد. برای استفاده آموزشی از متاورس استادان باید تجزیه و تحلیل کنند که دانشجویان چگونه متاورس را درک می کنند. همچنین پلتفرم های متاورس آموزشی ایجاد نمایند که از سوء استفاده از داده های دانشجویان جلوگیری شود (8) .

تفکر انتقادی یک فعالیت مثبت است که در واقع ارزیابی انتقادی از وضعیت و شرایط، فرآیندی ضروری و مثبت برای رشد و تکامل در داخل هر جامعه و سازمان می باشد. این تفکر در جامعه پرستاری به دلیل ماهیت شغلی آنان مهم بوده که سنجش و ارزیابی آن را با اهمیت می کند. این پژوهش با هدف ساخت و هنجار یابی پرسشنامه سنجش تفکر انتقادی در دانشجویان تحصیلات تکمیلی پرستاری انجام گرفت.

این یک پژوهش روش شناختی است از سال 1398 تا 1400 به طول انجامید. 200 مشارکت کننده شامل دانشجویان مقطع ارشد و دکتری پرستاری در دانشگاه های علوم پزشکی گرگان و شیراز بود. پس از ساخت گویه های پرسش نامه براساس تحلیل محتوا کیفی، روایی صوری و محتوایی ابزار تعیین شد. روایی سازه ای ابزار با استفاده از تحلیل عاملی اکتشافی و پایایی آن با استفاده از آلفای کرونباخ و ثبات ابزار به روش آزمون- بازآزمون بررسی شد. آنالیز یافته ها با استفاده نرم افزار 18 SPSS صورت گرفت.

میانگین و انحراف معیار سنی دانشجویان 6±35 سال بود. 5/55 درصد دانشجویان را بانوان تشکیل دادند. نتایج تحلیل عاملی اکتشافی کفایت نمونه ها را برای تجزیه و تحلیل داده ها با امتیاز 917/0 بر اساس آزمون KMO نشان داد و منجر به توسعه سه فاکتور شد که شامل: دانشی با 12 گویه، نگرشی با 12 گویه و مهارتی با 12 گویه بودند. پایایی همسانی درونی به روش آلفای کرونباخ برای کل پرسش نامه (952/0 = α) سنجیده شد. میانگین و انحراف معیار نمره کل تفکر انتقادی در دانشجویان تحصیلات تکمیلی پرستاری برابر با 26/24±95/95 بود.

یافته های این مطالعه نشان می دهد، که پرسشنامه 36 گویه ای مهارت سنجش تفکر انتقادی از روایی و پایایی مناسبی برخوردار است و می تواند برای سنجش مهارت تفکر انتقادی دانشجویان پرستاری مورد استفاده قرار گیرد.

دوره پس از زایمان مرحله بحرانی و مهمی برای حفاظت، ارایه مراقبت با کیفیت و توسعه سلامتی مادر و نوزاد    می باشد. یکی از مراقبت های دوران بعد از زایمان، کمک به مادر برای شروع شیردهی و ادامه ی آن است که پرستاران نقش مهمی را در این فرایند دارند. فراهم کردن راحتی در این دوره، سازگاری مادر با این دوران را تسهیل کرده و به روند سازگاری نیز سرعت می بخشد که در این راستا تیوری دامنه متوسط راحتی کالکابا بسیار کاربردی است. هدف از این مطالعه گزارش مورد کاربرد تیوری کالکابا جهت ارتقا شیردهی موثر مادر در دوره نفاس می باشد.

در این مطالعه گزارش مورد سال 1401، مددجو خانم 19 ساله، نخست زا، زایمان از نوع سزارین الکتیو، نوزاد پسر با وزن 3350 گرم که جهت دریافت خدمات مربوط به مادر و کودک به مرکز بهداشت مراجعه کرده است و از عدم توانایی  شیر دادن به نوزاد و مشکلات جسمانی خویش  شاکی است و با حالت نگرانی به طور مداوم در خصوص عدم توانایی تغذیه نوزاد با شیر مادر و رژیم غذایی خودش در این دوران سوال می کرد. این پژوهش براساس تیوری کالکابا انجام شد که در طی آن نیازهای راحتی مادر شناسایی شده و مراقبت ها در قالب فرایند پرستاری ارایه گردید. جهت بررسی کیفیت شیردهی از ابزار ارزیابی شیردهی نوزاد از پستان در قبل و بعد از ارایه مراقبت های مطابق با تیوری آسودگی استفاده شد.

نیازهای مادر مطابق با ساختار شبکه ای کالکابا در چهار حیطه جسمانی، روحی و روانی، فرهنگی و اجتماعی و محیطی شناسایی و انواع مداخلات مطابق با فرایند پرستاری اجرا گردید. نتایج حاکی از موثر بودن مداخلات مبتنی بر تیوری آسودگی در راستای رفع نیازها و در نتیجه ارتقا شیردهی موثر بود. نمره ارزیابی شیردهی نوزاد از پستان در بعد از مداخله افزایش یافت.