مهدی رجبعلی پور

در این مقاله دو گونه آشفته نویسی مد نظر ما خواهد بود که آنها را با «آشفته نویسی حروفی» و «آشفته نویسی عددی» نام گذاری خواهیم کرد. مقوله «حروفی» را که نوعی هنر خطاطی به حساب می آید و رمزگشائی آنها مثل بازی های لوگو سرگرم کننده است، با ذکر چند مثال پشت سر می گذاریم. اما در مقوله «عددی» تامل بیشتری خواهیم کرد زیرا در آن از سهل انگاری های حکاکان و وقایع نویسان عصر صفویه در نوشتن یا ننوشتن «0» صحبت می شود که یادآور سهل انگاری های کاتبان عهد عتیق  است. بررسی آشفته نویسی عددی ما را ملزم می کند که در بخش مقدمه، مروری هم بر تاریخچه پیدایش «صفر» داشته باشیم. سوء تفاهم های ناشی از آشفته نویسی این باور را در ذهن شمشیرشناسان معاصر پدید آورده است که تا چند قرن پس از شاه عباس بزرگ، برخی استادان شمشیرساز برای بازاریابی بهتر، امضاهای کلبعلی اصفهانی و اسدالله اصفهانی، دو تن از اساتید برجسته زرادخانه شاه عباس را جعل می کرده اند. در این مقاله با کشف رمزنگاری صحیح تاریخ های روی شمشیرها ثابت می کنیم که بعد از مرگ این دو استاد، فقط یک کلبعلی دوم داریم که پسر استاد اسدالله اول است و فقط یک اسدالله دوم داریم که از پدرش اطلاعی در دست نیست. این چهار استاد را به خوبی می شناسانیم و کارهای باکیفیت موجود آنها در موزه ها را در حد توانمان تفکیک می کنیم.

هدفم نوشتن تاریخچه آنالیز تابعی در ایران بود ولی هرچه تلاش کردم نشد. گرچه ناخودآگاه ولی با میل و رغبت، در مسیر این تاریخچه قرار گرفتم و شاهد عینی تکوین آن بوده ام، به عنوان نسل اولی های این رشته نمی توانم تیغ انتقاد را به روی خود و همراهانم بکشم؛ این کار نسل دومی ها و بلکه سومی ها است. اما باید بجز مقالات و کتاب هایمان، خاطراتی هم این از ما بماند تا آیندگان بتوانند قضاوت دقیق تری از ما داشته باشند. مقاله حاضر حاصل این تلاش است. به همین سبب گوشه هایی از زندگی و مشاهدات عینی خود را در هم می آمیزم و تقدیم شما میکنم.

تا آنجا که ما می دانیم، مصریان ابداع اولین نماد کسر را در فهرست افتخارات خود دارند و شاید قرنها طول کشید تا در کنار دیگر اعداد مصری وارد محاسبات شد. یک کسر متعارفی دلخواه را چگونه باید نمایش داد تا بتواند در محاسبات رو به رشد فنی و اقتصادی وارد شود؟ هدف این مقاله تدریس قضیه های کهنه یا کشف قضیه های نو نیست. پژوهشی است در بررسی دگردیسی کسرهای مصری و گمانه هایی است در انگیزه های یکی از دیرینه ترین فرهنگ های دنیا برای آفرینش آن کسرها.

شرح مختصر زندگی و فعالیت های علمی ریاضیدان برجسته ایرانی دکتر حیدر رجوی از زبان یکی از شاگردان او.