دکتر سعید مشیری
-
تجارت بین الملل علاوه بر اثر مستقیمی که بر محیط زیست دارد بر رشد اقتصادی کشورها نیز تاثیرگذار است. بنابراین، بررسی نقش تجارت در رابطه بین رشد اقتصادی و محیط زیست (فرضیه منحنی محیط زیستی کوزنتس) از اهمیت بسزایی برخوردار است. از این رو، مقاله حاضر به نقش احتمالی تجارت در تغییر موقعیت و شکل منحنی محیط زیستی کوزنتس می پردازد. در این مقاله از چهار روش اقتصادسنجی داده های تابلویی، شامل حداقل مربعات معمولی، اثرات ثابت، پریس-وینستن و تفاضل اول برای دوره زمانی 1980-2014 استفاده شده است. جامعه مورد بررسی این پژوهش شامل 149 کشور است که زیر گروه های آن به چهار گروه درآمدی کشورهای با درآمد پایین، کشورهای با درآمد متوسط رو به پایین، کشورهای با درآمد متوسط رو به بالا و کشورهای با درآمد بالا تقسیم شده اند. داده های ردپای اکولوژیک به عنوان شاخص کیفیت محیط زیست به کار گرفته شده است. نتایج پژوهش نشان می دهند که در حالت کلی تجارت بین الملل باعث تغییر در منحنی محیط زیستی کوزنتس می شود. همچنین در گروه کشورهای با درآمد بالا، فرضیه منحنی محیط زیستی کوزنتس رد نمی شود.کلید واژگان: منحنی محیط زیستی کوزنتس، تخریب محیط زیست، تجارت بین المللThe Environmental Kuznets Curve (EKC) suggests that environmental quality improves with income after the economy passes an income threshold. Many studies have examined the EKC but the results are mixed. This study Investigates how international trade has affected the EKC’s position. The study uses the ecological footprint, as an indicator of environmental degradation, in 149 countries divided into four income groups for the period 1980-2014. From the panel model estimations, the results confirm an inverted U-shape relationship between the ecological footprint and income. Furthermore, they indicate that trade has altered the position of the EKC, in the entire sample. However, the results vary across income groups. Specifically, the EKC has been shifted by trade upwards in upper-income boundaries. The lower-income countries have not reached the income threshold suggested by the EKC and trade impact on the position of the EKC has not been significant. In this case, it can be inferred that trade worsens environmental degradation.Keywords: Environmental Kuznets Curve, Environmental Degradation, Trade
-
شوک های قیمت نفت، آثار مستقیم و غیرمستقیم متفاوتی بر اقتصاد کشورهای صادرکننده و واردکننده نفت بر جای می گذارند. در بیشتر مطالعات پیشین، آثار شوک های نفتی بر اقتصاد هر گروه به طور مجزا بررسی و در نتیجه به تاثیر بین المللی شوک ها با توجه به ارتباطات تجاری بین کشورها توجه نشده است. در این پژوهش، آثار مستقیم و غیرمستقیم (سرریز) شوک های نفتی در هر دو گروه کشورهای صادرکننده و واردکننده نفت شامل 30 کشور صادرکننده و واردکننده نفت که 73 درصد اقتصاد جهان را در اختیار دارند با توجه به روابط تجاریشان و از طریق یک مدل سیستمی پویا برآورد می شود. به منظور برآورد واکنش های اقتصاد کشورها به شوک های قیمت نفت در طول زمان از یک مدل خودرگرسیون برداری پانلی استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد تجارت بین المللی بین کشورهای صادرکننده و واردکننده نفت توانسته شدت اثرگذاری شوک های نفتی بر رشد اقتصادی هر دو گروه صادرکننده و واردکننده نفت را تعدیل کند؛ به این معنی که با لحاظ نقش تجارت، اثر افزایش رشد اقتصادی در مورد کشورهای صادرکننده نفت به دنبال شوک های مثبت قیمت نفت، کاهش یافته و سریع تر نیز ناپدید می شود. در مورد کشورهای واردکننده نفت نیز به دلیل رابطه قوی این کشورها با کشورهای توسعه یافته صادرکننده نفت، مانند کانادا - که به علت ساختار صنعتی شان از افزایش قیمت نفت منتفع نمی شوند- تاثیر منفی شوک نفتی در ابتدا تشدید می شود، اما در دوره های بعدی این اثرات سریع تر تعدیل می شود. نتایج این تحقیق همچنین نشان می دهند میزان اثرگذاری شوک های قیمت نفت در دوره هایی که روند قیمت نفت همواره صعودی است، ضعیف تر از دوره هایی است که رشد قیمت نفت کمتر و یا بیشتر منفی است.
کلید واژگان: شوک های نفتی، رشد اقتصادی، خودرگرسیون برداری پانل، تجارت بین الملل، سرریزOil price shocks have direct and indirect impacts on the economies of oil-exporting and oil-importing countries. The direct impacts are through demand and supply channels and the indirect (spillover) impacts are through interaction between the countries. Most studies have focused on the direct effects of the oil price shocks in a specific country or a region and research works on indirect impacts are limited. In this research, the direct and indirect effects (spillover) of oil shocks on both groups of oil-exporting and oil-importing countries are estimated using a dynamic system model. The spillover effects are defined and measured by the “Trade Ratio” and “Weighted Average Economic Growth” indicators. The sample includes 30 oil-exporting and oil-importing countries with a share of 73 percent of the world’s economy. The results show that a positive oil price shock reduces economic growth in oil-importing countries and increases it in oil-exporting countries, but international trade between the oil- exporting and oil-importing countries mitigates the impact of oil shocks on economic growth of both groups.
Keywords: Oil Shocks, Economic Growth, International Trade, Panel VAR, Spillover -
بازی های کوانتومی یکی از زمینه های تحقیقاتی به نسبت جدید در حوزه مطالعات بین رشته ای فیزیک نظری و نظریه بازی ها است که تلاش می کند با استفاده ازقوانین فیزیک کوانتوم، فضای استراتژی بازی های کلاسیک را به گونه ای تعمیم دهد که علاوه بر افزایش برد بازیکنان، برخی از پارادوکس ها و تناقضات بازی های کلاسیک، مانند معمای زندانی ها را از بین ببرد. دراین مقاله، موضوع ارزیابی فروش محصولات شرکت های تولیدی پتروشیمی کشور را که بعد از آغاز فرآیند خصوصی سازی صنایع پتروشیمی از سال 1387 و کاهش فعالیت های شرکت بازرگانی پتروشیمی به صورت مستقل انجام می شود در قالب یک بازی کوانتومی بررسی می کنیم. نتایج این تحقیق نشان می دهد فروش یکپارچه محصولات پتروشیمی در مجموع هم به نفع صنایع تولیدی و هم به نفع صنعت پتروشیمی کشور است.
کلید واژگان: بازی کوانتومی، تعادل نش، صنعت پتروشیمی ایران، انحصار چندجانبهQuantum games is a relatively new inter-disciplinary research field in theoretical physics and game theory. It tries to resolve issues like "Prisoner's Dilemma" from classical games and improve efficiency of a game by applying quantum rules and assumptions to it. In this paper we study the effects of "sales integration" in Iran's petrochemical products on the profit of petrochemicals industry by using a quantum game model. At present, there are over 50 petrochemical factories in the country that all of them are owned by private sector. These factories were selling their products in an integrated framework through a government-owned commerce company until 2008, when they were privatized. The results show that integration of petrochemical products sales can improve the profitability of the companies individually and as a whole industry.Keywords: Quantum Game, Nash Equilibrium, Iran's Petrochemical Industry, Oligopoly. -
در این مقاله، میزان دخالت بانک مرکزی در بازار ارز مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیردو عواملی که بر روی افزایش دخالت بانک مرکزی موثرند، بررسی می شوند. از آنجایی که نوع رژیم ارزی در هر کشوری، مدیریت پولی، بازرگانی، تراز پرداختها و بخش بانکی آن کشور را تحت تاثیر قرار می دهد، بررسی این موضوع یکی از مهمترین و تاثیرگذارترین مباحث در حوزه اقتصاد کلان و اقتصاد بین الملل است.
بدین منظور، پس از معرفی شاخص دخالت بانک مرکزی در بازار ارز با استفاده از داده های ماهانه نرخ ارز بازار آزاد و ذخایر بین المللی بانک مرکزی طی دوره ی 78-1387 شاخص دخالت بانک مرکزی محاسبه و با استفاده از الگوی چرخشی مارکف دوره هایی که احتمال افزایش دخالت بانک مرکزی وجود داشته شناسایی شده است. سپس، با استفاده از مدل های باینری، عوامل موثر بر افزایش دخالت مشخص شده است. نتایج نشان می دهند دخالت بانک مرکزی در دوره های 1380:08-1378:01، 1383:04-1382:01 و 1387:12-1386:01 افزایش یافته است. همچنین، طبق برآوردهای مدل پروبیت، متغیرهای تورم، نسبت اعتبارت اعطایی به تولید ناخالص داخلی و تغییرات نسبت بدهی های خارجی به دارایی های خارجی بانک مرکزی بر افزایش دخالت بانک مرکزی موثر است.
کلید واژگان: شاخص دخالت بانک مرکزی، مدل پروبیت، الگوی چرخشی مارکف، نرخ ارزThe literature on international economics and finance shows that the exchange rate regime is an important factor in macroeconomic performance through its effects on the balance of payments and inflation. In this paper, we analyze the exchange rate regime in Iran and estimate the degree of the central bank’s intervention in the exchange rate market. The paper follows three steps as follows: First, we calculate an index for the exchange rate intervention of the central bank. Second, we use the Markov Switching Model to identify the periods of interventions, and finally, we estimate the determinants of the interventions using a probit model. Our quarterly data covers the period 1378:01-1387:04 (1999-2008). The estimation results show that central bank intervention has increased in the periods 1378:01-1380:08, 1382:01-1383:04 and 1386:01-1387:12. Furthermore, the probit model estimation results indicate that inflation, domestic credit and the foreign exchange liabilities as a ratio of foreign exchange reserves are significant determinants of increasing intervention in the Iranian exchange rates market.Keywords: Intervention Index, Markov regime switching, Exchange rate, probit model, Exchange rate -
نظریه آشوب در دهه های اخیر جز پژوهش های علمی رشته های گوناگون مانند فیزیک و ریاضی قرار گرفته است، اما در واقع، مفهوم ساده آن ریشه در برداشت های اولیه انسان در مورد جهان دارد. از نقطه نظر نظریه آشوب، سیستم های پیچیده صرفا ظاهری پرآشوب دارند و در نتیجه، نامنظم و تصادفی به نظر می رسند، در حالی که ممکن است تابع یک جریان معین با یک فرمول ریاضی مشخص باشند. در اقتصاد، بازارهای پولی و مالی یکی از موارد بسیار مناسب برای به کارگیری نظریه آشوب هستند، زیرا، نظریه های موجود در اقتصاد مالی و پولی حاکی از آن هستند که متغیرهای پولی، مانند نرخ ارز و قیمت سهام، تصادفی و در نتیجه، تغییرات آنها غیر قابل پیش بینی هستند. مطابق نظریه آشوب، اگر فرایند تعیین کننده متغیرهای پولی از یک فرایند غیرخطی معین پیروی کند، می توان تغییرات آنها را پیش بینی کرد. کاربردهای نظریه آشوب در اقتصاد به مباحث اقتصاد کلان نیز راه یافته است. در این زمینه نظریه آشوب می تواند به عنوان یکی از توجی هات دوران تجاری و همچنین، عدم تعادل بلند مدت بدون نیاز به دخالت شوک های برون زا در مدل های اقتصاد کلان مورد استفاده قرار گیرد.
در این مقاله، با توجه به نو بودن ادبیات آشوب و بی نظمی در جهان و ایران، سعی شده است مروری سریع بر مفاهیم اولیه و ریاضی آن داشته، کاربردهای متنوع نظریه به ویژه در اقتصاد معرفی شوند. همچنین، روش های گوناگون آزمون آشوب که در واقع بیشترین جنبه کاربردی نظریه است معرفی و ارزیابی شده اند.
کلید واژگان: بی نظمی، پیش بینی، مدل های غیرخطی -
علم اقتصاد کلان طی دهه های اخیر دچار تحولات عمیق و گسترده ای شده است. این تحولات، زمینه های پژوهشی نو و جالبی برای پژوهشگران این رشته فراهم آورده، هم چنین، موجب افزایش فهم و درک اقتصاد دانان از مسایل و مشکلات و راه حل های اقتصاد کلان شده است. از طرف دیگر، وجود چنین وضعیت در حال تحولی، برای نظام آموزشی که باید مرتبا با تحولات جدید پیش برود، خوشایند نبوده است.اقتصاد دانان کلان برای اینکه از تحولات انجام شده عقب نمانند، باید مرتبا در جریان دیدگاه ها و مسایل جدید قرار گرفته، دانش خود رابا سرعت زیاد به روز کنند.
طی قرون اخیر کشور ما، به عنوان یک مصرف کننده دانش بشری در حوزه های بسیارزیادی از جمله اقتصاد کلان، به طور طبیعی با یک وقفه نسبت به وضعیت موجود دانش بشری مواجه بوده است. این وقفه، به دنبال تحولات سیاسی و اقتصادی دو دهه اخیر که موجب کاهش ارتباط مجامع علمی ما و جهان شد، وبا توجه به پیشرفت سریع مباحث علمی در اقتصاد کلان به مراتب بیشتر شده است.
در این مقاله، ابتدا، مرور مختصری بر سیر تحولات اقتصاد کلان از بدو تولد تاکنون داشته ایم و آثار این تحولات را در نظام آموزش وپژوهش این رشته بررسی خواهیم کرد. سپس، وضعیت آموزش و پژوهش اقتصاد کلان دردانشگاه های ایران طی دودهه اخیر را در مقایسه با سایر کشورهای جهان تجزیه و تحلیل خواهیم کرد. مقاله، با جمع بندی موضوعات به پایان خواهد رسید.
- این فهرست شامل مطالبی از ایشان است که در سایت مگیران نمایه شده و توسط نویسنده تایید شدهاست.
- مگیران تنها مقالات مجلات ایرانی عضو خود را نمایه میکند. بدیهی است مقالات منتشر شده نگارنده/پژوهشگر در مجلات خارجی، همایشها و مجلاتی که با مگیران همکاری ندارند در این فهرست نیامدهاست.
- اسامی نویسندگان همکار در صورت عضویت در مگیران و تایید مقالات نمایش داده می شود.