دکتر مهیار سجادیان
-
فصلنامه فضای جغرافیایی، پیاپی 88 (زمستان 1403)، صص 221 -250
شهرنشینی فزاینده، پیامدهای گوناگونی را برای شهرها به بار آورده است که زمینه ساز دشواری ها و آسیب های اجتماعی و اقتصادی متعددی شده است. لذا، با توجه به این پیامدهای زیانبار، سالهاست که سیاستگذاران و مدیران در سطوح کلان و در مقیاس شهری؛ در پی یافتن راهبردهایی شفابخش می باشند. در این راستا، از جمله مهمترین راهبردهایی که مبتنی بر قابلیت های چشمگیر فناوری اطلاعات و ارتباطات، به منظور ایجاد شهری بهره ور و اثربخش؛ و در جهت حل مسائل شهرها در جهان مطرح گردیده است؛ «شهر هوشمند» می باشد؛ و در این چارچوب، سعی در بسترسازی از جمله در ظرفیت سازی نهادی چنین شهرهایی داشته اند. در این راستا، هدف اساسی پژوهش حاضر، شناسایی مولفه های اساسی اثرگذار بر ظرفیت نهادی به منظور تحقق شهر هوشمند؛ و ارزیابی وضعیت کنونی کلانشهر اهواز از منظر این مولفه ها می باشد. این پژوهش سوال محور بوده که با تبعیت از روشی اکتشافی در پاسخ به سوال های پژوهش انجام یافته است. جامعه آماری پژوهش، کارشناسان شاغل در ادارات و شرکت های شهر اهواز بودند که سازمان آنها در فرآیند هوشمندسازی این شهر دخیل بوده؛ و یا خواهند بود. نمونه آماری پژوهش 380 نفر در نهایت به دست آمد، که نمونه ها با روش نمونه گیری گلوله برفی و شبکه ای نظارت شده انتخاب گردیدند. از آن جایی که تعداد دقیق جامعه آماری مشخص نبود، آزمون KMO، کفایت نمونه برداری و قوانین راسکو تائید گردید. ابزار انجام پژوهش، پرسشنامه الکترونیکی لیکرت پنج درجه ای بود، که مبتنی بر مولفه های 29 گانه مستخرج از 114 سند علمی و پژوهش معتبر، گویه های آن، طراحی گردید. داده های مستخرج با روش های تحلیل عامل اکتشافی و آزمون های آماری تی تک نمونه ای و فریدمن مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. بر مبنای نتایج تحقیق به ترتیب مولفه های نهادهای فرادست، بهره گیری از فناوری اطلاعات و ارتباطات در ارتقای کیفیت محیطی، حکمروایی هوشمند، بهره گیری از فناوری اطلاعات و ارتباطات در اقتصاد و تجارت، توان کنشگران سازمانی؛ و آمادگی نهادی از وضعیت نامناسب برخوردار می باشند. در این میان، دولت و نهادهای نفتی اهمیت راهبردی دارند.
کلید واژگان: ظرفیت نهادی، شهر هوشمند، حکمروایی، مولفه، اهوازGeographic Space, Volume:24 Issue: 88, 2025, PP 221 -250Increasing urbanization has brought various consequences for cities, which has become the basis for many social and economic difficulties and damages. Therefore, due to these harmful consequences, for years, policy makers and managers at the macro level and in the city scale; They seek to find healing strategies. In this regard, among the most important strategies based on the impressive capabilities of information and communication technology, in order to create a productive and effective city; and it has been proposed to solve the problems of cities in the world; It is a "smart city"; And in this framework, they have tried to build a platform, including in building the institutional capacity of such cities The main goal of the present research is to identify the basic components affecting the institutional capacity in order to realize a smart city; and evaluating the current situation of Ahvaz metropolis from the perspective of these components. This research is question-oriented, which was carried out by following an exploratory method in answering the research questions. The statistical population of the study was experts working in offices and companies of Ahvaz city whose organization was involved in the process of smartening this city; Or will be. The statistical sample of the research was 380 people, and the samples were selected by snowball and supervised network sampling. Since the exact number of the statistical population was not known, the KMO test, sampling adequacy and Rasko's rules were confirmed. The research tool was a five-point Likert electronic questionnaire, whose items were designed based on 29 components extracted from 114 scientific documents and valid research.The extracted data were analyzed by exploratory factor analysis and one-sample t-test and Friedman statistical tests.Based on the research results, respectively, the components of superior institutions, the use of information and communication technology in improving environmental quality, smart governance, the use of information and communication technology in economics and business, the power of organizational actors; And institutional readiness is in poor condition. In the meantime, the government and the oil institutions are of strategic importance.
Keywords: Institutional Capacity, Smart City, Governance, Component, Ahvaz -
متغیرهای شهرت و کشش احساسی سفر به یک مکان و ارتقای متناسب جایگاه این دو متغیر به صورت متقابل، از جمله مهمترین عوامل در برندآفرینی موثر و خلق تصویری جذاب از مقصد به هدف توسعه گردشگری و جذب گردشگران و به تبع دستیابی به سرمایه ها است. اما مسئله این است که این موضوع در کشور و به ویژه در ارتباط با کلانشهر اهواز مغفول واقع گردیده است. شاهد آن که تاکنون پژوهشی در این ارتباط انجام نیافته است. لذا، بر این اساس، مقاله حاضر به بررسی رابطه شهرت و کشش احساسی سفر به کلانشهر اهواز و نیز تعیین موقعیت این شهر در ارتباطی متقابل از این دو متغیر می پردازد. این پژوهش در حیطه جغرافیای رفتاری است. روش انجام تحقیق، توصیفی- تحلیلی و به لحاظ هدف کاربردی بوده که در انجام آن از تحلیل های آماری همبستگی کندال تائو و اسپیرمن و مدل ماتریس شهرت مکان بهره گرفته شده است؛ ضمن آن که برای تائید استفاده از دو آزمون ناپارامتریک فوق الذکر و سنجش معنی داری متغیرها در این چارچوب، از آزمون آماری کالموگروف- اسمیرنف استفاده گردید. جامعه آماری پژوهش، متشکل از افرادی است که تاکنون به کلانشهر اهواز سفری نداشته اند. روش نمونه گیری انجام یافته، تلفیق روش های نمونه گیری گلوله برفی خوشه ای و شبکه ای نظارت شده بوده است که داده های جمع آوری شده با نرم افزار SPSS، در چارچوب همبستگی های آماری و مدل فوق الذکر مورد تحلیل قرار گرفتند. بر مبنای یافته های تحقیق، میانگین کشش احساسی سفر به اهواز در سطح پائین تری از شهرت این کلانشهر نسبت به سایر کلانشهرهای کشور قرار داشته و در اثر تصویر غیر مثبت شکل گرفته ناشی از کیفیت پائین محیطی، جایگاه کلانشهر اهواز در ماتریس شهرت مکان، در میان گروه بازندگان می باشد. در انتها نیز، راهکارهایی جهت دستیابی به برندآفرینی موثر پیشنهاد گردید.
کلید واژگان: اهواز، شهرت، کشش احساسی، گردشگری، برند، تصویر شهرIntroductionThe global economy is witnessing an increase in the level of competition between companies and countries and consequently cities. Therefore, the future of countries and cities is directly dependent on the degree of their competitiveness in economic indicators, especially competitiveness. In this regard, in today's competitive world where cities are trying to outdo each other in various fields, urban tourism, branding and marketing for tourism purposes has also become an arena for cities to compete. The brand of a city in tourism is the winning edge of a city in economic and social competition and a strategic tool to increase the competitiveness, credibility, power and influence of cities. Therefore, in society today, creating and maintaining an urban brand and in this context, positive imagery and reputation promotion along with emotional attraction to travel to the desired city, is one of the basic points considered by city managers and is a topic in which success It can bring prosperity, prosperity and prosperity to the inhabitants while keeping the cities alive. Therefore, it is in this context that The variables of fame and emotional attraction of traveling to a place and proportional promotion of the position of these two variables are among the most important factors in effective branding and creating an attractive image of the destination for the purpose of tourism development and attracting tourists and consequently gaining capital. according to this, The present article examines the relationship between fame and emotional appeal of traveling to the metropolis of Ahvaz and also determines the position of this city in corresponding of these two variables in comparison with other metropolises of the country.
MethologyThis research is in the field of behavioral geography. The research method is descriptive-analytical and applied in terms of purpose. In doing so, statistical analysis of Kendall Tao and Spearman correlation and location reputation matrix and SPSS and Excel software have been used. While the, to confirm the use of the two non-parametric tests mentioned above and to measure the significance of the variables in this framework, the Kalmogorov-Smirnov statistical test was used. The data collection tool was a researcher-made electronic questionnaire based on a five-point Likert scale, the validity of which was confirmed by professors and its reliability was confirmed by using Cronbach's alpha coefficient of 79%. The statistical population of the study consists of people who have never traveled to the metropolis of Ahvaz; In this regard, by combining cluster snowball sampling methods and supervised network, 627 questionnaires were received.
Finding and discussionBased on the research findings, finally, this study identified the position of place reputation in relation to emotional attraction in four main groups; And provided solutions in accordance with the position obtained. According to the research findings, there is a positive relationship between the fame of Ahvaz metropolis and the emotional attraction of traveling to this city, and the current situation of this city is in a quarter of losers and is not appropriate. The order of extreme heat, dust, destruction and war, deprivation, sewage and bad smell, urban chaos and traffic, lack of infrastructure, lack of security, cultural problems and ethnicity and dirty city are the most important imagine that have caused this situation in the city. This situation and such imagins, which are deeply rooted in the facts, have been the result of policies and, in other words, the dominant view in the body of the metropolis of Ahvaz from management at all levels to the citizens of this city; Also, on a macro-scale national scale we must overcome the Dominance of the centralist view, the success of the central and peripheral landscape, the historical emphasis on the oil-based mono-product economy, and the mere exploitative view of oil-rich provinces, Lack of environmental priority and sustainable development, Lack of a grand brand strategy national, regional and so on.
ConclusionIn the context of the principles of behavioral geography related to branding, the destination image can be considered as a set of knowledge, feelings, ideas, expectations and feelings that people have about a place. The destination image is a multidimensional structure that has three basic cognitive, emotional, and motivational dimensions. The cognitive dimension includes a person's knowledge and beliefs about the physical characteristics of the destination. The emotional dimension involves evaluating the quality of one's emotions in relation to physical characteristics and the environment. The motivational dimension is considered corresponding to the behavior and originates from the cognitive and emotional dimensions. Based on the above analysis, by promoting the environment within the framework of a branding macro strategy, and alongside and thereby, increasing cognition; And at a higher level, believing people and putting pressure on it, can increase the positive reputation and then, increase the emotional appeal of traveling to this city and ultimately increase the motivation and attract more tourists and thus increase the competitive capacity. And attracted more capital in this metropolis compared to other metropolises in the country; The result will be the attraction of capital and the achievement of sustainable development, according to the majority of urban planning experts. Finally, based on the findings of research, discussion and conclusions, solutions were presented in three areas: scientific domain, metropolitan area and macro area of branding.
Keywords: Ahvaz, Fame, Emotional Appeal, Tourism, Brand, City Image -
امروزه، شهرهای هوشمند، پارادایمی نوین در نظام شهرسازی دنیا محسوب می گردند؛ که مبتنی بر قابلیت های فناوری اطلاعات و ارتباطات، سعی در ارتقای کیفیت زندگی در شهرهایی را دارند؛ که در میان معضلات متعدد؛ با ابعاد اجتماعی، اقتصادی، زیست محیطی و غیره غوطه ور هستند. اما شهر هوشمند، پدیده ای جامع، چند بعدی و پیچیده؛ و مبتنی بر پارادایم برنامه ریزی شهری در چهارچوب نظریات نوین پیچیدگی و آشوب است؛ که می توان با تکیه بر این پارادایم، به برنامه ریزی و مدیریت موفق پدیده نوین شهرهای هوشمند پرداخت. در این راستا، پژوهش حاضر از منظر نظریه نوین آشوب، به هدف تدوین الزاماتی راهبردی در راستای تحقق شهر هوشمند اهواز به تحقیق پرداخته است. این مقاله در زمره پژوهش های کاربردی- توسعه ای محسوب می گردد؛ که سوال محور بوده و به صورت اکتشافی، با بهره گیری از روش گردآوری داده های اسنادی- کتابخانه ای و پیمایشی؛ و با استفاده از روش های تحلیل عاملی اکتشافی، آزمون آماری تی به صورت تک نمونه ای و همچنین آزمون آماری رتبه بندی فریدمن در نرم افزار SPSS، انجام یافته است. ابزار پیمایش، پرسشنامه لیکرت 5 درجه ای بوده است که روایی محتوایی نهایی آن با نظر اساتید و پایایی آن با ضریب آلفای کرونباخ 0/906 تائید گردید. جامعه آماری، کارشناسان نهادهای دخیل در فرآیند هوشمندسازی کلانشهر اهواز می باشند. روش نمونه برداری، تلفیقی از روش های گلوله برفی خوشه ای و شبکه ای نظارت شده در دسترس بوده است؛ که در نهایت 380 پرسشنامه تکمیل گردید. کفایت تعداد نمونه ها با روش KMO تائید گردید. بر اساس یافته های تحقیق، شاخص های 37 گانه ای در چارچوب مولفه های دهگانه شناسایی شد. سپس وضعیت شاخص ها و مولفه های شناسایی شده در شرایط کنونی کلانشهر اهواز ارزیابی گردید؛ در نهایت نیز، با بهره گیری از نتایج تحقیق، در هفت محور الزاماتی راهبردی تدوین شد.
کلید واژگان: شهر هوشمند، نظریه آشوب، خودسازماندهی، اهوازBackground and ObjectivesToday, smart cities are a new paradigm in the global urban planning system. Based on the capabilities of information and communication technology, these smart cities try to improve the quality of life in places which are immersed in numerous problems with social, economic, environmental and other dimensions. However, a comprehensive, multidimensional, complex smart city is based on the urban planning paradigm of complexity and chaos which can lead to successful planning and management. The present study, from the perspective of modern chaos theory, is aimed to formulate strategic requirements for the realization of the smart city in Ahvaz metropolis.
MethodsThis article is in the category of applied-developmental research, which is question-based. It has been accomplished using bibliographic and survey method, using exploratory factor analysis, one-sample t-test and Friedman ranking test in SPSS software. The survey instrument was a 5-point Likert questionnaire whose final content validity was confirmed by professors and its reliability was confirmed by Cronbach’s alpha coefficient of 0.906. The statistical population consist of the experts of the institutions involved in the smartening process of Ahvaz metropolis. A combination of clustered snowball sampling methods and monitored network was used in this research. Finally, 380 questionnaires were completed. The adequacy of the number of samples was confirmed by KMO method.
FindingsBased on the findings of the research, in relation to the theory of chaos, it is possible to conclude that Ahvaz metropolis is affected by the non-linear effect in the smartening process; also, the butterfly effect is significant in this metropolis. Moreover, in connection with the modulating variable of the power of universities and research institutes, sensibly, it can be accepted that the condition of this component is also not inappropriate. Using Friedman’s ranking test, the authors ranked the components and indicators including the butterfly effect of social and ethnic pluralism, social moderators, steady flow of energy, people, non-linear effect, variable modulating power of universities and research institutes, contexts, structural forces, institutional forces. Finally, the use of communication and information technology capabilities in promoting environmental quality (motivators) are located.
ConclusionBased on the results of the research, nonlinear effects govern the process of smart city development in Ahvaz significantly. This implies that a nonlinear system, influenced by variables such as conflicting interests, developmental contradictions, ownership conflicts, and the level of technology acceptance by the public, dominates the realization of the smart city in Ahvaz. These factors have led to turbulent conditions in this metropolis. In this context, the impact of two key factors, namely, government and oil, on this process and system, as well as the central-peripheral dynamics shaped in the country, particularly in connection with the oil-rich city of Ahvaz, cannot be overlooked. As many researchers have emphasized in their studies, the government has commercialized money and capital in the cities through the vast banking system. It has helped the expansion of cities and urbanization more than ever. This extensive and unmatched influence of the government originates above all from the way of obtaining its revenue sources, i.e. the export of crude oil, the resulting national surplus has an important contribution to the accumulation of capital and expanding reproduction in the economic process of the country. In such an atmosphere, the military creation of the center and the periphery has caused the emergence of an unbalanced national development model. Therefore, as observed in the analytical research model, the government and oil entities, in addition to their impact within the framework of internal structural institutions of the Ahvaz metropolis, are considered external influential factors in the overall drivers of smart city realization in Ahvaz. The presence of these two entities, due to their interactions with each other and the factors of conflicting interests, developmental contradictions, ownership conflicts, and the level of technology acceptance by the public, intensifies the nonlinear effects in the process of smart city development in Ahvaz. Inside, the stimuli have stimulated the drives and the drivers - based on the theoretical foundations of smart cities - with the goal of achieving a more efficient, sustainable, livable and fairer city in an urban framework with dimensions of smart environment, smart life, smart economy, smart mobility, smart governance and smart people to mobilize resources and facilities. But in the meantime, the factor of social and ethnic pluralism as a factor with a butterfly effect can be effective in this movement from drivers to a smart city. Also, in this transformation, two social moderator variables and the power of universities and research institutes are effective in this movement. In addition, the internet access flows as a constant flow of energy on the entire system.
Keywords: Smart city, Chaos Theory, Self-Organization, Ahvaz -
امروزه در جهان، استفاده هوشمندانه از فناوری به عنوان راهبردی کارآمد در راستای ارتقای کیفیت محیطی، به ویژه در شهرهای کشورهای پیشرفته در دستور کار بوده و در این فرآیند، سنجش وضعیت کنونی به عنوان اولین گام در راستای وضعیت کنونی بهره گیری از فناوری در راستای ارتقای کیفیت محیطی مطرح است. اما مسیله این است که چنین سنجشی در کلانشهر اهواز انجام نگردیده است. لذا، هدف پژوهش، سنجش وضعیت کنونی کلانشهر اهواز به لحاظ بهره گیری از فناوری در راستای ارتقای کیفیت محیطی است. این مقاله در زمره پژوهش های کاربردی- توسعه ای محسوب می گردد که سوال محور بوده و به صورت اکتشافی با بهره گیری از روش گردآوری داده های اسنادی- کتابخانه ای و پیمایشی و با استفاده از آزمون های آماری توصیفی و استنباطی مختلف انجام یافته است. ابزار پیمایش، پرسشنامه لیکرت 5 درجه ای بوده است که روایی محتوایی نهایی آن با نظر اساتید و پایایی آن با ضریب آلفای کرونباخ 893/0 تایید گردید. جامعه آماری پژوهش، متشکل از گروه متخصصان شامل اساتید دانشگاه، فارغ التحصیلان و دانشجویان تحصیلات تکمیلی در رشته های مرتبط با موضوع بودند. روش نمونه گیری، خوشه ای دو مرحله ای بوده است. که در نهایت 142 نمونه از متخصصان دانشگاهی انتخاب گردید که با توجه به مشخص نبودن تعداد جامعه آماری، این تعداد حجم نمونه با توجه به قوانین راسکو کفایت می کند. بر مبنای یافته های تحقیق، پیروی از نگرشی منفعل و جبرگرایانه، باعث گردیده است که نه تنها بهره گیری از فناوری در این کلانشهر در راستای ارتقای کیفیت محیطی انجام نیافته است، بلکه زمینه ساز معضلات متعددی در کلانشهر اهواز، به ویژه مشکلات زیست محیطی گردیده است
کلید واژگان: اهواز، سنجش، فناوری، کیفیت محیطی، مولفهNowadays, the intelligent use of technology as an efficient strategy to improve environmental quality, especially in the cities of advanced countries, is on the agenda. In this process, measuring the current situation is considered the first step towards using technology to improve environmental quality. However, the problem is that such a measurement has not been done in the Ahvaz metropolis. Therefore, the aim of the research is to measure the current situation of the Ahvaz metropolis in terms of using technology to improve environmental quality. This research is an applied-developmental problem-oriented study that follows an exploratory approach by using the document library and survey data collection methods. The Kolmograph-Smirnoff, Shapiro-Wilk, TT sample, and Friedman ranking tests were used for analyzing the data. The survey tool was a 5-point Likert questionnaire, whose final content validity and reliability were confirmed by the professors' opinion and Cronbach's alpha coefficient of 0.893, respectively. The statistical community of the research consisted of experts. The sampling method was a two-stage cluster, through which 142 samples of academic experts were selected. Considering that the number of the statistical population is not known, this sample size is sufficient according to Rasko's rules. Based on the findings of the research, following a passive and deterministic attitude, which is under the influence of centralist policies in the framework of the center-periphery system and the political economy based on oil rent, has caused not only the use of technology in this metropolis not be done to improve the quality environmental protection, but it has also created many problems in Ahvaz metropolis, especially environmental problems. In the end, some solutions were suggested based on the research findings.
Keywords: Ahvaz, measurement, technology, Environmental Quality, Component -
افزایش لجام گسیخته جمعیت شهرها، به ویژه میل به شهرنشینی در کلان شهرهای کشورهای در حال توسعه، موجب رشد بی برنامه و ناموزون شهرها شده است؛ و عوارض منفی کتعددی را برای آنها به بار آورده است. لذا، امروزه راهبرد «رشد هوشمند» به عنوان الگویی نوین و جامع نگر از برنامه ریزی شهری در سطح جهان، در راستای حل معضل رشد پراکنده شهری ناشی از شهرنشینی بی مهابا مطرح شده است. کلانشهر اهواز نیز که همواره در سالیان اخیر از عواقب چنین رشدی در رنج بوده است، قاعدتا نمی تواند از این الگو مستثنی باشد. لذا این پژوهش به سبب اهمیت موضوع، به هدف سنجش و رتبه بندی مناطق کلانشهر اهواز در زمینه تناسب با شاخص های رشد هوشمند شهری به تحقیق پرداخت. نوع پژوهش کاربردی بوده که با روشی توصیفی- تحلیلی مبتنی بر مطالعات اسنادی و مشاهدات میدانی انجام یافته است. جامعه آماری پژوهش مناطق 8 گانه کلانشهر اهواز بوده که در نتیجه مطالعات اسنادی، 81 شاخص در چارچوب 4 معیار کالبدی- کاربری اراضی، اجتماعی- اقتصادی، دسترسی- حمل و نقل و زیست محیطی انتخاب گردید و داده ها با استفاده از منابع موجود استخراج گردیدند. سپس داده ها با استفاده از تلفیق روش وزن دهی آنتروپی شانون و تکنیک ELEKTRE مورد تجزیه و تحلیل واقع گردیدند. بر مبنای نتایج پژوهش، بین مناطق کلانشهر اهواز در زمینه تناسب با شاخص های رشد هوشمند شهری، تفاوت قابل توجهی وجود دارد؛ و در این زمینه، منطقه 5 کلانشهر اهواز تناسب ضعیفی با رشد هوشمند شهری دارد، لذا در مقایسه با سایر مناطق این کلانشهر شایسته توجه جدی تری می باشد. در انتها نیز بر اساس یافته های تحقیق، راهکارهایی پیشنهاد گردید.
کلید واژگان: آنتروپی شانون، اهواز، تکنیک ELEKTRE، رشد هوشمند، شاخصToday, the "smart growth" strategy has been proposed as a new and comprehensive pattern of urban planning in the world, in order to solve the problem of sprawl urban growth due to relentless urbanization. The metropolis of Ahvaz, which has always suffered from the consequences of such growth in recent years, can not be an exception to this pattern. Therefore, due to the importance of the subject, this study aimed to measure and rank the metropolitan regions of Ahvaz in terms of compliance with smart urban growth indicators. The type of research is applied with a descriptive-analytical method based on documentary studies and field observations. The statistical population of the study was Ahvaz metropolitan regions. As a result of documentary studies, 82 indicators were selected within the framework of 4 physical criteria - land use, socio-economic, access - transportation and environment and the data were extracted using available sources. The data were then analyzed using a combination of Shannon entropy weighting method and ELEKTRE technique. Based on the research results, there is a significant difference between Ahwaz metropolitan regions in terms of appropriateness to smart urban growth indicators; In this regard, District 5 of Ahvaz metropolis has poor conditions, so compared to other areas of the metropolis, it deserves more serious attention. Finally, based on the research findings, solutions were proposed.
Keywords: Shannon entropy, Ahvaz, ELEKTRE technique, intelligent growth, index -
در اثر مشکلات فراوان ناشی از رشد شهرنشینی از یکسو؛ و سلطه پارادایم ارتقاء کیفیت زندگی و نیز پیشرفت های شگرف فناوری اطلاعات و ارتباطات و توانمندی های قابل توجه آن، امروزه شهرهای هوشمند به عنوان راهبردی کارآمد در جهت حل معضلات و چالش های ناشی از شهرنشینی سریع مورد توجه می باشد. شهر اهواز نیز در سالیان اخیر به شدت با رشد شهرنشینی سریع مواجه بوده است؛ با مشکلات عدیده بسیاری مواجه می باشد. اما مسیله این است، این کلانشهر، اکنون، هوشمند نبوده و در آغاز راه است؛ پس سوال این است که وضعیت مولفه های تحقق شهر هوشمند در شرایط کنونی اهواز چگونه است؟ لذا این پژوهش به دنبال سنجش وضعیت مولفه های کلیدی تحقق شهر هوشمند و رتبه بندی این مولفه ها در کلانشهر اهواز است. این مقاله در زمره پژوهش های کاربردی- توسعه ای محسوب می گردد. سوال محور بوده و به صورت اسنادی- کتابخانه ای و پیمایشی انجام شده است؛ که در سنجش وضعیت مولفه ها، از نظرکارشناسان شاغل اجرایی در نهادها و سازمان های اهواز، درگیر در فرآیند هوشمند شدن شهر استفاده گردیده است. ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامه الکترونیکی محقق ساخته مبتنی بر طیف پنج درجه ای لیکرت می باشد؛ که در جهت تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون های آماری میانگین، t تک نمونه ای و رتبه بندی فریدمن با استفاده از نرم افزار SPSS بهره گرفته شده است. نمونه آماری این پژوهش، 380 نمونه است که با روش نمونه گیری گلوله برفی و شبکه ای نظارت شده انتخاب گردیدند. بر اساس یافته های تحقیق، وضعیت مولفه های کلیدی تحقق شهر هوشمند در کلانشهر اهواز به غیر از مردم هوشمند، دارای وضعیت نامناسبی ارزیابی نمود؛ ضمن آن که محیط هوشمند و سپس حکمروایی هوشمند در نازل ترین وضعیت قرار دارند.
کلید واژگان: اهواز، حکمروایی هوشمند، شهر هوشمند، محیط هوشمند، مولفه های کلیدیDue to the many problems caused by urban growth on the one hand; And the dominance of the paradigm of improving the quality of life, as well as the remarkable advances in information and communication technology and its remarkable capabilities, smart cities today are considered as an effective strategy to solve the problems and challenges of rapid urbanization.The city of Ahvaz has also experienced rapid urbanization in recent years; It faces many problems. But the problem is, this metropolis is not smart now, and it is just the beginning; So the question is what is the situation of the components of the realization of the smart city in the current situation of Ahvaz? Therefore, this study seeks to assess the status of key components of smart city realization and ranking of these components in the metropolis of Ahvaz. This article is considered among applied-developmental researches. It is question-oriented and has been done in a document-library and survey form;, which has been used in assessing the status of components, executive experts working in institutions and organizations in Ahvaz involved in the process of smartening the city. The data collection tool is a researcher-made electronic questionnaire based on a five-point Likert scale; In order to analyze the data, statistical tests of mean, one-sample t-test and Friedman ranking were used using SPSS software. The statistical sample of this study is 380 samples that were selected by snowball sampling and supervised network. Based on the research findings, the situation of the key components of the realization of a smart city in the metropolis of Ahvaz, with the exception of smart people, was assessed as unfavorable. At the same time, the smart environment and then smart governance are in the lowest state
Keywords: Ahvaz, smart governance, smart city, smart environment, key components -
رشد بی رویه جمعیت و گسترش سریع شهرها، این مکان ها را با چالش های متعددی مواجه ساخته است. لذا در جهت ساماندهی این گونه از رشد، الگوهای نوین برنامه ریزی همچون رشد هوشمند مطرح شده است. کلان شهر اهواز نیز در طی سال های اخیر، همواره با عوارض نامطلوب رشد لجام گسیخته و پرنوسان مواجه بوده که توجه جدی به الگوی رشد هوشمند و حرکت بدین سو را در این کلان شهر ضروری می نمایاند. بنابراین، این پژوهش با درک ضرورت و اهمیت پژوهش در این حوزه، با روشی توصیفی- تحلیلی به هدف رتبه بندی مناطق کلانشهر اهواز به لحاظ تناسب با معیارهای رشد هوشمند به تحقیق پرداخت. محدوده مورد مطالعه مناطق 8 گانه کلانشهر اهواز است که داده های مربوط به شاخص های 81 گانه رشد هوشمند شهری در مقیاس این مناطق و در چهارچوب 4 معیار کالبدی- کاربری اراضی، اجتماعی- اقتصادی، دسترسی- حمل و نقل و زیست محیطی با استفاده از مدل تحلیل رابطه ای خاکستری مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. بر اساس یافته های تحقیق منطقه 4 مناسب ترین و منطقه 6 نامناسب ترین وضعیت را دارند. همچنین بر اساس دیگر نتایج تحقیق، از بین 4 معیار مورد سنجش فوق الذکر، معیار زیست محیطی در نامناسب ترین وضعیت در کلان شهر اهواز قرار دارد. در انتها نیز بر اساس یافته های پژوهش، راهکارهایی پیشنهاد شد.
کلید واژگان: اهواز، رتبه بندی، رشد هوشمند، روش تحلیل رابطه ای خاکستری، معیارCities are facing many challenges due to excessive population growth and rapid expansion. To organize this indiscriminate growth, new planning models such as smart growth have been proposed. In recent years, the metropolis of Ahwaz has faced the adverse effects of unbridled growth, which necessitates serious attention to the smart growth model. The present research, by stating the necessity and importance of smart growth, has ranked the areas of Ahwaz metropolis in terms of suitability with smart growth criteria with a descriptive-analytical method. The study area includes the 8 districts of Ahwaz metropolis. The data related to 81 smart urban growth indicators for eight districts were analyzed in the form of 4 criteria: physical-land use, social-economic, access-transportation and environmental using the gray relational analysis model. According to the findings, district 4 is the most suitable and district 6 is the most unsuitable. Also, among the above-mentioned 4 criteria, the environmental criterion is in the most unfavorable condition in Ahwaz metropolis. Finally, based on the findings of the research, some solutions were suggested.
Keywords: AhWaz, ranking, smart growth, Gray Relational Analysis Method, Criterion -
امروزه حرکت به سوی شهرهای هوشمند نه تنها یک واقعیت، بلکه یک لزوم در راستای حل معضلات کنونی شهرنشینی بیش از پیش، از جمله در شهر سرشار از مشکلات اهواز می باشد. لذا هدف این پژوهش، واکاوی تحقق شهر هوشمند از منظر مولفه های کلان این گونه شهرها می باشد. این مقاله در زمره پژوهش های کاربردی- توسعه ای محسوب می گردد که سوال محور بوده و به صورت اسنادی- کتابخانه ای و پیمایشی انجام شده است. جهت تجزیه و تحلیل داده ها و پاسخ به پرسش های پژوهش از روش تحلیل عاملی اکتشافی، آزمون های کولموگروف- اسمیرنف، شاپیرو- ویلک؛ و آزمون تی تک نمونه ای و آزمون رتبه بندی فریدمن استفاده شده است. به منظور گردآوری داده های توصیفی از مطالعات کتابخانه ای و اسنادی استفاده گردید و برای گردآوری داده های تحلیلی از روش پیمایشی و ابزار پرسش نامه استفاده شده است. جامعه آماری پژوهش شامل و خبرگان دانشگاهی بود. روش نمونه گیری، خوشه ای دو مرحله ای بوده است که در نهایت 142 نمونه انتخاب گردید. روایی محتوایی نهایی پرسش نامه با نظر اساتید در نهایت، بعد از اصلاحاتی تایید گردید و ضریب آلفای کرونباخ 878/0 برای کل پرسش نامه، نشان از مطلوبیت و قابل قبول بودن پایایی پرسشنامه داشت. جهت روایی محتوایی کمی پرسشنامه ها از 10 نفر خبره، آشنا به کلانشهر اهواز و روش ضریب نسبی روایی محتوا (CVR) استفاده گردیده است. برای سنجش سندیت پرسشنامه ها و این که چقدر قابل اتکا است، از آزمون کندال W (ضریب هماهنگی کندال) ، استفاده گردید. بر مبنای یافته های تحقیق وضعیت کلان شهر اهواز از منظر کلان مولفه های شکل گیری شهرهای هوشمند در شرایط کنونی مناسب نیست.
کلید واژگان: شهر هوشمند، اقتصاد هوشمد، حکمروایی، محرک های توسعه، شهر اهوازToday, moving towards smart cities is not only a reality, but a necessity in order to solve the current problems of urbanization, including in the city of Ahvaz, which is full of problems. Therefore, the purpose of this research is to analyze the realization of the smart city from the perspective of the macro components of such cities. This article is considered among applied-developmental researches. It is question-oriented and it has been done in a document-library and survey form; in an exploratory way using the exploratory factor analysis method, Kolmogorov-Smirnov, Shapiro-Wilk tests; And a sample t-tech test and Friedman's rating test have been done in response to the research questions. In order to collect descriptive data, library and documentary studies were used, and survey method and questionnaire tool were used to collect analytical data. The statistical community of the research included academic experts. The sampling method was a two-stage cluster. ; Finally, 142 samples were selected. The final content validity of the questionnaire was confirmed by the opinion of the professors, after some corrections, and the Cronbach's alpha coefficient of 0.878 for the entire questionnaire showed the desirability and acceptability of the reliability of the questionnaire. For the quantitative content validity of the questionnaires, 10 experts, familiar with Ahvaz metropolis, and the relative coefficient of content validity (CVR) method were used. Kendall's W test (Kendall's correlation coefficient) was used to measure the credibility of the questionnaires and how reliable it is. Based on the findings of the research, the situation of the metropolis of Ahvaz is not suitable in terms of the macro components of the formation of smart cities in the current situation.
Keywords: Smart city, Smart Economy, Governance, Drivers of Development, Ahvaz city -
در دنیای رقابت آمیز امروز، برند شهری به مثابه تیغی بران در راستای دستیابی به حداکثر سرمایه در حال گردش و گردشگران محسوب می گردد. در این راستا، کلانشهر اهواز نیز چاره ای جز پیروی از این رویکرد نداردلذا این پژوهش به هدف شناختی از وضعیت کنونی برندآفرینی در کلانشهر اهواز به تحقیق پرداخت. پژوهش حاضر سوال محور می باشد که با روشی اکتشافی انجام پذیرفته است؛ ضمن آن که از روش تحلیل محتوا مبتنی بر مطالعات کتابخانه ای و اسنادی برای واکاوی علی استفاده گردید. جامعه آماری پژوهش، خبرگان می باشند که تعداد 142 نمونه با روش خوشه ای دو مرحله ای انجام پذیرفت. ابزار پژوهش پرسش نامه الکترونیکی پنج درجه ای لیکرت می باشد که روایی و پایایی آن مورد تایید واقع گردید. بر مبنای یافته های تحقیق، وضعیت کنونی برندآفرینی در کلانشهر اهواز مناسب نبوده؛ و این کلانشهر نتوانسته است از قابلیت های رود کارون در راستای برندآفرینی کلانشهر اهواز استفاده نماید؛ که الزم است با اصالح روندها، نسبت به بازنوع سازی تصویر شهر با بهره گیری از رویکرد مدیریت مکان به مثابه برندسازی و استفاده بهینه از قابلیت های ابزارهای نوین ارتباطی و تبلیغاتی چرخه برندآفرینی خود را تکمیل نماید.
کلید واژگان: برند، تصویر شهر، هویت مدیریت مکان -
امروزه شهرهای بسیاری در جهان، سعی در سیاستگذاری به منظور تبدیل به شهری هوشمند را دارند. بنابراین، این پژوهش نیز به هدف شناسایی راهکارهای سیاستی پیشران گذار به شهری هوشمند با بهره گیری از واکاوی مولفه های اساسی تحقق این گونه از شهرها، در کلانشهر اهواز به تحقیق پرداخت. بر اساس یافته های تحقیق، 8 مولفه محیط هوشمند، اقتصاد هوشمند، زندگی هوشمند، حکمروایی هوشمند، مردم هوشمند، فناوری اطلاعات و ارتباطات، عوامل جنبی و انعطاف پذیری شهروندان با بهره گیری از روش تحلیل عامل اکتشافی- به عنوان مولفه های موثر در گذار اهواز به شهری هوشمند - شناسایی گردیدند.سپس الگویی از هوشمندسازی کلانشهر اهواز ارایه گردید. بر مبنای این الگو، جهت دستیابی به شهری بهره ور، انسان گرا، سالم، رقابت جو و مبتنی بر توسعه پایدار به هدف نهایی ارتقای کیفیت زندگی؛ در چهارچوب محیط هوشمند، زندگی هوشمند و اقتصاد هوشمند سیاستگذار لازم است که به سه مولفه پیشران و موتور محرکه تحقق شهر هوشمند یعنی مردم، نهاد (حکمروایی هوشمند و بازیگران نهادی) تحقق شهر هوشمند اهواز با مرکزیت سرمایه اجتماعی و سرمایه انسانی توجه خاصی نماید.
کلید واژگان: پیشران، سیاستگذاری عمومی، شهر هوشمند، مولفهIdentify policy solutions to drive a smart city transition(Case study:(Case study: Ahvaz metropolis)Many cities around the world today are trying to make policy in order to become a smart city. Therefore, this study aimed to identify the policy strategies driving the transition to a smart city by using the analysis of the basic components of the realization of such cities in the metropolis of Ahvaz. Based on the research findings, 8 components of smart environment, smart economy, smart life, smart governance, smart people, information and communication technology, side factors and flexibility of citizens using exploratory factor analysis method - as effective components in the transition Ahvaz was identified as a smart city. Then, a model of smartening of Ahvaz metropolis was presented. Based on this model, to achieve a productive, humanistic, healthy, competitive and sustainable development city with the ultimate goal of improving the quality of life; In the context of smart environment, smart life and smart economy, policymakers need to pay special attention to the three components of the driving force and engine of the smart city, namely people, institution (smart governance and institutional actors).
Keywords: drivers, Public Policy, Smart City, component -
رشد لجام گسیخته، پدیده ای است که بسیاری از شهرها، به ویژه کلانشهرها را با مشکلات متعددی مواجه ساخته است. در این راستا، رشد هوشمند شهری، الگویی توانمند و جامع نگر می باشد که سعی اصلاح این وضعیت دارد. کلانشهر اهواز نیز دهه ها است که از عوارض رشد سریع و پرنوسان در عذاب بوده و بنابراین مدتی است که با توجه به تجربه جهانی، حرکت در چارچوب الگوی رشد هوشمند شهری برای این کلانشهر توصیه می گردد. این پژوهش نیز با درک ضرورت و اهمیت پژوهش در این حوزه، با روشی توصیفی- تحلیلی به هدف تحلیلی بر شرایط موجود کلانشهر اهواز به لحاظ تناسب با شاخص های رشد هوشمند شهری به تحقیق پرداخت. جامعه آماری پژوهش مناطق 8 گانه کلانشهر اهواز می باشد؛ که داده های مربوط به شاخص های 81 گانه رشد هوشمند شهری در مقیاس این مناطق و در چهارچوب 4 معیار کالبدی- کاربری اراضی، اجتماعی- اقتصادی، دسترسی- حمل و نقل و زیست محیطی با استفاده از روش های وزن دهی آنتروپی، تاپسیس، کاکس باکس و آزمون های آماری شاپیرو- ویلک، کولموگروف- اسمیرنف، آنوا، دانکن، توکی و همبستگی پیرسون تجزیه و تحلیل گردیدند. ضمن این که برای نقشه سازی پهنه بندی از نرم افزار Arc GIS 10 استفاده گردید. بر اساس قسمتی از نتایج پژوهش، در کل کلانشهر اهواز از وضعیت مناسبی به لحاظ تناسب با شاخص های رشد هوشمند شهری برخوردار نبوده و تفاوتی معنی دار بدین لحاظ مابین مناطق این کلانشهر وجود دارد. از نتایج دیگر پژوهش آن که، از نظر شاخص تلفیقی رشد هوشمند شهری، به ترتیب مناطق 4، 3، 2، 1، 8، 5، 7و 6 رتبه بندی گردیدند، به طوری که منطقه 4 دارای بهترین وضعیت و منطقه 6 دارای بدترین وضعیت تشخیص داده شد. در انتها نیز، بر اساس یافته های پژوهش راهکارهایی پیشنهاد گردید.کلید واژگان: اهواز، تاپسیس، رشد هوشمند شهری، شاخص
-
بسیاری از کشورها در مراحل مختلفی از فرآیند گذار به شهری هوشمند، سعی در ارزیابی مطالعات انجام یافته در ارتباط با شهرهای خود، از جمله رصد مجامع علمی، دارند؛ که در این رهگذر، قادر باشند نقاط ضعف و به عبارتی حوزه های مغفول ماند شناسایی گردد. اما مسیله این است که تاکنون، مطالعات انجام یافته در مجامع علمی کشور مورد ارزیابی و واکاوی واقع نگردیده است. لذا هدف اصلی این پژوهش، واکاوی روند مطالعات حوزه شهر هوشمند در مجامع علمی کشور ایران می باشد؛ تا با شناسایی زمینه های کم کار و ضروری، بر این حوزه ها تمرکز شود. این پژوهش از نوع کاربردی علم سنجی بوده؛ و روش تحلیل محتوا انجام شد. اطلاعات 310 مقاله که در پایگاه استنادی سیویلیکا در بازه زمانی ده ساله 1399-1389 نمایه شده است، گردآوری شد؛ و سپس از سه بعد موضوع، زمان و جغرافیا مطالعه گردیدند. بر اساس یافته های تحقیق، نزدیک به 83 درصد از مقاله ها، بدون مورد مطالعه و با روشی مروری و به صورت توصیفی قرار گرفتند؛ که در این میان، بیش از یک سوم مقاله ها بر رویکردی فناورانه متمرکز بوده اند؛ و در مقاله هایی که دارای مورد مطالعه بودند؛ بیش از 35 درصد مقاله ها بر تهران متمرکز بوده اند. بر مبنای نتایج تحقیق، به لحاظ موضوعی و جغرافیایی؛ و نیز مشارکت در تولید مقاله ها در استان های کشور توزیع یکنواختی وجود ندارد. ضمن این که با توجه به بازه زمانی ده ساله و تحولات پرشتاب جهانی، تکامل از مقاله های مروری به مقاله های کاربردی در مجامع علمی کشور مشاهده نمی گردد.
کلید واژگان: پژوهش، علم سنجی، شهر هوشمند، مرور نظام مندIn order to help reduce concerns caused by the increase in urban issues and demands of urban communities based on the capabilities of information and communication technology - a phenomenon called "smart cities" has been designedso,Many countries in various stages of the transition to a smart city, try to evaluate studies conducted in relation to their cities, including the observation of scientific societies; In this way, be able to identify weaknesses, in other words, neglected areas. But the problem is that so far, the studies conducted in the scientific communities of the country have not been evaluated and analyzed. The main purpose of this study is to investigate the process of smart city studies in scientific societies in Iran; To identify areas of low work and essential, to focus on these areas This research is of applied scientometric type; And content analysis method was performed. Data were collected from 310 articles indexed in the Civilica citation database for the ten-year period 2010-2011; Then, subject, time and geography were studied from three dimensions. Based on the research findings, nearly 83% of the articles were studied without a review method and in a descriptive manner; More than a third of the articles focused on a technological approach; And in articles that were studied; More than 35% of the articles focused on Tehran. Based on the research results, thematically and geographically; Also, there is no uniform distribution in the production of articles in the provinces of the country. At the same time, due to the ten-year period and rapid global developments, the evolution from review articles to applied articles is not observed in the scientific communities of the country.
Keywords: Iran, Research, Science Survey, Smart City, Systematic Review -
امروزه بر اثر جهانی شدن اقتصاد و سیالیت سرمایه ها، رقابت پذیر نمودن کلانشهرها از جمله مهم ترین راهبردهای حیاتی محسوب می گردد. در این چارچوب، برندآفرینی مبتنی بر قابلیت های محیطی، از جمله بهره گیری بهینه از بنیاد جغرافیایی رودهای شهری، برای مثال شهرهای لندن و پاریس، از جمله راهکارهای بنیادی در جهت دستیابی به این مهم مطرح میباشد. اما مسئله این پژوهش آن است که کلانشهر اهواز نتوانسته است از رود کارون به مثابه برندی موثر در راستای جذب مشتریان، گردشگران، سرمایه گذاران، شرکت های جهانی و برای به دست آوردن بازارهای هدف- با توجه به قابلیت های آن- استفاده بهینه نماید؛ که منطقا جهت واکاوی موضوع می باید به ریشه ها توجه نمود. لذا پژوهش حاضر، در راستای دستیابی به این هدف با پیروی از رویکردی اکتشافی و با بهره گیری از روشی توصیفی- تحلیلی مبتنی بر مطالعات کتابخانه ای و اسنادی به تحقیق پرداخت؛ که در انجام آن از روش کیفی نظریه داده بنیاد (گراندد تیوری) و تحلیل محتوا بهره گرفته شده است. ابزار انجام پژوهش، نرم افزار MAXQDA می باشد. بر مبنای یافته های تحقیق که در تلفیق با ارایه پیشنهاداتی به صورتی توام انجام یافت، شرایط زمینه ای و مداخله گر از شرایط مناسبی برخوردار نبوده و لذا در جهت دستیابی به رود کارون به مثابه برند موثر کلانشهر اهواز و مزایای مترتب بر آن، نیاز به راهبردهای چهارگانه ای شامل اقدامات لازم و فوری، اقدامات شهرسازی و معماری، اقدامات اجتماعی و فرهنگی و اقدامات مختص آبراه کارون می باشد.
کلید واژگان: برند شهری، رود کارون، نظریه داده بنیاد، اهوازDue to the globalization of the economy and the fluidity of capital, the competitiveness of metropolises is one of the most important vital strategies. In this regard, branding based on the environmental capabilities, including the optimal use of the geographical foundation of urban rivers, for example, the cities of London and Paris, are among the fundamental strategies to achieve this importance. But the problem of this research was that Ahvaz metropolis has not been able to use Karun River as an influential brand to attract customers, tourists, investors, global companies and to obtain target markets - according to its capabilities, which logically the roots should be considered to investigate the subject. Therefore, the present study followed an exploratory approach and used a descriptive-analytical method based on library and documentary studies. Also, the qualitative method of data theory (grounded theory) and content analysis has been used. The research tool was MAXQDA software. According to the findings, which were done in combination with presenting some suggestions, the background and intervention conditions were not suitable. Therefore, to achieve the Karun River as an influential brand of Ahvaz metropolis and its benefits, there is a need for four strategies, including necessary and immediate measures, urban planning and architecture measures, social and cultural measures, and measures specific to the Karun waterway
Keywords: Urban Brand, Karun River, grounded Theory, Ahvaz -
انقلاب چهارم تکنولوژیک واقعیتی است که هم اکنون تمام ساختارهای شهر و شهرنشینی را در جهان تحت تاثیر خود قرار داده و خواهد داد. در این راستا، «شهرهای کریپتویی» و «شهرهای متاورسی» دو پدیده تکنولوژیک متاثر از این انقلاب هستند که توجهات را در دنیای پیشرفته به خود جلب نموده و حتی در این مسیر، اقداماتی آغاز گردیده است. اما مسئله این پژوهش این است که این توجهات و اقدامات در کشور ایران مشاهده نمی گردد. شاهد آن که این مقاله، اولین پژوهش در زمینه شهرهای کریپتویی و شهرهای متاورسی می باشد که در یک مجله علمی دانشگاهی انتشار یافته است. هدف کلی این تحقیق طرح مفاهیم و بنیادهای شهرهای کریپتویی و شهرهای متاورسی به هدف بهره گیری آگاهانه در کشور ایران با توجه به تجربیات آموخته شده از انقلاب های تکنولوژیک پیشین بوده است. این مقاله در زمره پژوهش های بنیادی محسوب می گردد. سوال محور بوده و به صورت اسنادی و کتابخانه ای انجام شده است. همچنین، در زمره پژوهش های کیفی است، که به صورت اکتشافی از طریق روش تحلیل محتوای کیفی پاسخ به سوال های پژوهش را در پی می گیرد. جامعه آماری پژوهش گستره ای وسیع از اسناد علمی مرتبط با مفاهیم و بنیادهای شهرهای کریپتویی و شهرهای متاورسی را در برمی گیرد؛ که با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند و در دسترس، نمونه های مطالعاتی انتخاب گردیدند. یافته های تحقیق بر اساس سوال های پژوهش انسجام یافت و در انتها نیز بر اساس یافته های تحقیق راهکارهایی 5 گانه پیشنهاد گردید.
کلید واژگان: ایران، انقلاب چهارم تکنولوژیک، بیت کوین، رمز ارز، شهر کریپتویی، شهر متاورسی، متاورس -
اهداف و زمینه ها
رشد هوشمند شهری، الگویی جامع نگر بوده، که سعی در هدایت رشد شهر ها با کمترین عواقب منفی دارد. پژوهش حاضر نیز با هدف سنجش وضعیت کنونی کلانشهر اهواز به لحاظ تناسب با شاخص های در دسترس رشد هوشمند شهری انجام یافته است.
روش شناسیپژوهش پیش رو، از نوع کاربردی است که با رویکردی کمی- تحلیلی انجام یافته است. جامعه آماری پژوهش مناطق کلانشهر اهواز می باشد؛ که داده های مربوط به شاخص های 54 گانه رشد هوشمند شهری در مقیاس این مناطق و در چهارچوب 4 شاخص کالبدی- کاربری اراضی، اجتماعی- اقتصادی، دسترسی- حمل و نقل و زیست محیطی با استفاده از ترکیبی از آزمون های شاپیرو- دیلک، کولموگروف- اسمیرنف و t تک نمونه ای؛ و نیز ضریب پراکندگی و روش ویکور تجزیه و تحلیل گردیدند.
یافته هارشد انجام یافته در کلانشهر اهواز رشدی هوشمند نبوده است و مابین مناطق و نیز شاخص ها در این کلانشهر تفاوت وجود دارد. در ارتباط با تناسب مناطق کلانشهر اهواز با شاخص های رشد هوشمند شهری نیز، در شاخص کالبدی، منطقه 7 اول و منطقه 8 آخر؛ در شاخص اجتماعی- اقتصادی، منطقه 2 اول و منطقه 6 آخر؛ در شاخص دسترسی- حمل و نقل، منطقه 4 اول و منطقه 6 آخر؛ در شاخص زیست محیطی، منطقه 4 اول و منطقه 6 آخر و در شاخص تلفیقی، منطقه 4 اول و منطقه 6 آخر می باشد. همچنین وضعیت شاخص زیست محیطی نسبت به سایر شاخصها نامناسب تر می باشد. هر چند سایر شاخصها نیز دارای وضعیت مناسبی نیست.
نتیجه گیریمنطقه 6، و در میان شاخص های رشد هوشمند شهری، شاخص زیست محیطی نامناسب ترین وضعیت را دارا می باشند. همچنین شاخص دسترسی- حمل و نقل بیشترین اثر را بر کاهش فاصله بین مناطق خواهد داشت، لذا ارتقاء این سه می باید در اولویت باشد.
کلید واژگان: اهواز، رتبه بندی، روش ویکور، شاخص رشد هوشمند شهریGeographical Research, Volume:36 Issue: 4, 2021, PP 383 -390Aims & BackgroundsSmart urban growth is a holistic pattern, which tries to guide the growth of cities with the least negative consequences. The present study was conducted to assess the current situation of the metropolis of Ahvaz in terms of appropriateness to urban smart growth available indicators.
MethodologyThe present research is an applied type that has been done with a quantitative-analytical approach. The statistical population of the study is regions of Ahvaz metropolis; The data related to 54 indicators of smart urban growth in the scale of these areas and in the framework of 4 criteria physical - land use, socio-economic, access - transportation and environment using a combination Shapiro-Dilek and Kolmogorov - Smirnov and single sample t; Index of dispersion and Vicor method were also analyzed.
FindingsAhvaz has not had smart And there are differences between regions as well as indicators in this metropolis. In relation to the appropriateness of Ahwaz metropolitan areas with the indicators of smart urban growth, in the physical index, the first 7th region and the last 8th region; In the socio-economic index, zone 2 first and zone 6 last; In the access-transportation index, the first zone 4 and the last zone 6; In the environmental index, zone 4 is the first and zone 6 is the last, and in the integrated index, zone 4 is the first and zone 6 is the last. the situation of environmental criteria is more inappropriate than other criteria. However, other criteria are not in a good position.
ConclusionAmong the metropolitan regions of Ahvaz, region 6, and among the indicators of smart urban growth, the environmental index has the most unfavorable situation. Also, the access-transportation index will have the greatest effect on reducing the distance between regions, so improving these three is a priority.
Keywords: Ahvaz, ranking, Vickor method, urban smart growth indicator -
امروزه در سطح جهان، شهرهای هوشمند از جمله مهمترین راهکارهایی است که در جهت مقابله با معضلات متعدد شهری طرح شده است. امر مهمی که چندی است در کشور ایران نیز، طرح، و فعالیت هایی در این زمینه انجام یافته است. اما مسئله این است که نتایج این فعالیت ها ملموس نبوده است. این مسئله ناشی از عوامل متعددی است،که در این راستا، این پژوهش به موضوع تحقیق و توسعه و در این ارتباط به کاوش ها به عنوان سطح ابتدایی و پایه ای تحقیقات پرداخته و به دنبال پاسخ به این سوال است که: روند کاوش های شهر هوشمند در ایران نسبت به روند کاوش ها در جهان چگونه است؟.روش انجام این پژوهش توصیفی و تحلیلی است که در انجام آن، از ابزار گوگل ترندز استفاده گردیده است. جامعه آماری پژوهش کاوش های انجام یافته در گوگل در ارتباط با شهر هوشمند و شهر الکترونیک، به ویژه در داخل کشور در مقایسه با جهان می باشد. بازه زمانی پژوهش نیز از دی ماه 1382 تا آذر ماه 1398 بوده است. بر اساس یافته های تحقیق، روند جاری در کاوش شهرهای هوشمند به لحاظ شتاب و نیز حجم، با روند جهانی متناسب نبوده است. همچنین در کاوش ها، بر خلاف روند جهانی، شیفت از کاوش های شهر الکترونیک به شهر هوشمند اتفاق نیفتاده است. و به ویژه این که، کاوش ها در حوزه شهر هوشمند، در ایران، از پراکنش متعادلی برخوردار نبوده است. در انتها نیز بر اساس یافته های تحقیق، راهکارهایی پیشنهاد گردید.کلید واژگان: ایران، روند، شهر الکترونیک، شهر هوشمند، کاوش
-
هدف پژوهش حاضر، مقایسه روند کاوش های شهر هوشمند در ایران با کشورهای پیشرو، به منظور آسیب شناسی و پیشنهاد راهکارهایی می باشد. روش شناسی این پژوهش از نوع کاربردی علم سنجی است؛ و روش تحقیق توصیفی- تحلیلی است که برای تحلیل داده های تحقیق، از روش تحلیل محتوا و در این راستا، از ابزار گوگل ترندز بهره گرفته شده است. جامعه ی آماری پژوهش، تعداد کاوش های اینترنتی واژگان «شهر هوشمند» و «شهرالکترونیک» است که در سطح جهان انجام می یابد، و نمونه ی آماری این پژوهش، کاوش های واژگان شهر هوشمند و نیز شهر الکترونیک در کشورهای ایران، امارات متحده عربی، ایالات متحده آمریکا، استرالیا و بریتانیا است؛ که درون وبگاه گوگل انجام یافته است. همچنین در راستای، برداشت روشن تری از روند جهانی در حوزه های کاوش مورد نظر این پژوهش؛ و مقایسه با روند کاوش ها در کشورهای مورد مطالعه، از میانگین کاوش های جهانی، استفاده گردیده است. بازه ی زمانی مورد بررسی از دی ماه 1382 تا آذرماه 1398 می باشد. بر مبنای یافته های تحقیق، روند کاوش های شهر هوشمند در ایران برخلاف روند جهانی و نیز کشورهای مورد مطالعه، یکنواخت و بطیی و در سطحی بسیار نازل است؛ به کاوشها به زبان انگلیسی توجه ای مبذول نمی گردد؛ و بر خلاف روند جهانی و کشورهای مورد مطالعه، به کاوش های شهر الکترونیک نسبت به شهر هوشمند توجه بیشتری می گردد. در نهایت می توان نتیجه گرفت که روند کاوش های شهر هوشمند در کشور ایران با روند شتابان جهانی و کشورهای مورد مطالعه متناسب نبوده است؛ و بر مبنای چهار رویکرد نسبت شهر هوشمند و شهر الکترونیک، شامل، تشابه شهر هوشمند و شهر الکترونیک، همپوشانی شهر هوشمند و شهر الکترونیک در حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات، شهر هوشمند تکامل یافته شهر الکترونیک و شهر الکترونیک جزیی از شهر هوشمند ، رویکرد غالب در کاوش های کشورهای پیشرو به سوی رویکردهای سوم و چهارم است؛ در حالی که در کشور ایران، اصولا رویکردی مشاهده نمی شود و غلبه نیافته است و همچنان، کاوش های شهر الکترونیک به زبان فارسی در کشور در غلبه کامل است.
کلید واژگان: ایران، پیشرو، شهر الکترونیک، شهر هوشمند، کاوش -
امروزه شهرهای هوشمند، از جمله مهمترین راهبردهایی است که در جهت افزایش راندمان ها و کیفیت محیط شهری و در نهایت، جذب هر چه بیشتر سرمایه ها در فضای شبکه ها در عصر جهانی شدن و جامعه ی اطلاعات مطرح است. در ایران نیز به تبع تمام کشورهای جهان تلاش هایی در این زمینه انجام یافته است. اما مسئله این است که این تلاش ها به نتایج ملموسی نرسیده است. این در حالی است که مرتبا اخباری از موفقیت رقبای منطقه ای ایران، یعنی کشورهای حاشیه ی جنوبی کشور منتشر می گردد. این مسئله می تواند دلایل متفاوتی داشته باشد، اما این پژوهش به منظور پاسخ به این سوال انسجام یافته است: روند کاوش های شهر هوشمند در ایران، نسبت به رقبای منطقه ای اش (کشورهای منتخب همسایه ی جنوبی)، چگونه است؟. هدف از پاسخگویی به این سوال در واقع، آسیب شناسی روند کاوشها در کشور به هدف ارایه راهکارهایی می باشد. روش تحقیق توصیفی- تحلیلی است که برای تحلیل داده های تحقیق، از روش تحلیل محتوا و در این راستا، از ابزار گوگل ترندز بهره گرفته شده است. جامعه ی آماری تحقیق، کاوش های اینترنتی در گوگل در جهان است؛ که کاوش ها در ایران، عربستان سعودی، امارات متحده عربی، بحرین، قطر انتخاب شده است. بازه ی زمانی انجام پژوهش نیز به مدت 16 از دی ماه 1382 تا آذرماه 1398 می باشد. بر مبنای یافته های تحقیق، روند کاوش های شهر هوشمند در ایران، در مقایسه با کشورهای همسایه جنوبی اش از وضعیت مناسبی برخوردار نیست.کلید واژگان: ایران، شهر الکترونیک، شهر هوشمند، کاوش
-
این تحقیق به هدف پاسخگویی به چگونگی بنیادهای هستی شناسی، شناخت شناسی و روش شناسی «تبیین» مسایل در جغرافیای انسانی با روشی توصیفی-تحلیلی مبتنی بر مطالعات کتابخانه ای و اسنادی انجام یافته است. انجام این پژوهش در راستای عدم توجه کافی به بحث ماهوی «تبیین» در جغرافیای انسانی در تحقیقات انجام یافته در کشور از یک سو و اهمیت «تبیین» مسایل در جغرافیای انسانی سازمان یافته است. بر اساس یافته های تحقیق، مشخص گردید که می باید سخن از روش شناسی ها در جغرافیای انسانی گفت؛ که به سبب تفاوت در هستی شناسی انواع نگرش ها و مکاتب جغرافیایی و بالطبع شناخت شناسی آنها می باشد. در واقع در روش شناسی جغرافیای انسانی، طیفی از روش شناسی های تبیین گرای اثبات گرا به ویژه پوزیتیویسم منطقی و بیزگرایی از یک طرف و روش شناسی های تفهم گرای کیفی هرمنیوتیک سه گانه و نیز یک گفتمان سوم، مبتنی بر نظریه پیچیدگی و آشوب که مدعی تلفیق «تببین» و «تفهم» در جغرافیای انسانی است؛ مطرح می باشد. در انتها نیز، بر اساس یافته های تحقیق، پیشنهاد جهت تحقیقات آتی طرح گردید.کلید واژگان: تبیین، روش شناسی، شناخت شناسی، جغرافیای انسانی، هستی شناسی
-
به اعتقاد قریب به اعتقاد متخصصین اصولا اسلام از آن جایی که جهت تحقق اهدافش نیاز به شهر دارد؛ دینی شهری محسوب می گردد. بنابراین به نظر می رسد که دین اسلام دارای شناسه هایی در جهت تشخص بخشی در حوزه های شهرسازی و برنامه ریزی شهری باشد. اما مسئله این است که به اندازه اهمیت این مهم در جهت استقرار شهرهای ایرانی- اسلامی آینده کشور پرداخته نشده است. مسئله ای که می تواند این استقرار را با مشکلات عدیده ای مواجه نماید. در این راستا، این پژوهش، به سبب اهمیت موضوع با روشی توصیفی- تحلیلی مبتنی بر مطالعات کتابخانه ای و اسنادی به هدف استخراج شناسه های تشخص بخش شهرسازی و برنامه ریزی در شهرهای اسلامی به تحقیق پرداخت.نوع تحقیق بنیادی- اکتشافی است.بر اساس یافته های تحقیق که در محورهای متعددی طرح گردید، اسلام دارای شناسه هایی در جهت تشخص بخشی در حوزه های شهرسازی و برنامه ریزی شهری برخوردار می باشد.کلید واژگان: برنامه ریزی شهری، شهرهای اسلامی، شناسه، تشخص، شهرسازی
-
شهرسازی و معماری مبتنی بر ایدیولوژی سرمایه داری که به تدریج در قرون نوزدهم و بیستم بر زندگی بشر، امروزه سایه افکنده، حاصل برهم کنش هایی با پارادایم های مدرنیسم و سپس پست مدرنیسم بوده است که در طول یک دوره نسبتا طولانی اتفاق افتاده است.بنابراین جای تعجب نیست که در سطح جهان تحقیقات متعددی در این زمینه انجام یافته باشد.اما در ایران مسئله این است که به این امر مهم کمتر پرداخته شده است؛ مسئله ای که در نهایت موجب عدم درک عمیق فرایندها و در نهایت نمادها و نمودهای آن در نظام معماری و شهرسازی کشور گردیده است.لذا در این راستا، این پژوهش به سبب اهمیت موضوع با روشی توصیفی- تحلیلی ژرفانگر مبتنی بر مطالعات کتابخانه ای و اسنادی به تحقیق پرداخت.مطالعه از نوع اکتشافی و بنیادی می باشد. بر اساس یافته های تحقیق که در چارچوب مدرنیسم، پست مدرنیسم و پست پست مدرنیسم و در ارتباط با معماری و برنامه ریزی شهری طرح گردید، ایدیولوژی سرمایه داری و پارادایم های مدرنیسم و پست مدرنیسم دارای برهم کنش هایی بوده که در این میان پست مدرنیسم به عنوان واکنشی به نتایج مدرنیسم می باشد و در میان این برهم کنش ها و واکنش ها است که بسیاری از نمادها و نمودها شهری آفریده شده است.کلید واژگان: معماری، شهرسازی، مدرنیسم، پست مدرنیسم
-
لیبرالیسم، مهمترین اصل فکری و فلسفی نظام سرمایه داری مبتنی بر ماتریالیسم است که با داشتن مبانی و آموزه هایی در ارتباط با افراد، آزادی، عدالت، دولت، اخلاق، اقتصاد وغیره؛ البته در شاخه های مختلف آن بی شک نقش غیر قابل انکاری در برنامه ریزی شهرها در جهان داشته است به گونه ای که ریشه بسیاری از نهله های فکری در پارادایم برنامه ریزی شهری را می باید در لیبرالیسم جستجو کرد.اما مسئله این است که در مجموعه تحقیقات کشور کمتر به آن به صورت مستقل پرداخته شده است.بنابراین پژوهش حاضر به سبب اهمیت موضوع با روشی توصیفی- تحلیلی ژرفانگر مبتنی بر مطالعات کتابخانه ای و اسنادی به تحقیق پرداخت.نوع تحقیق از نوع اکتشافی- بنیادی است.بر مبنای یافته های نحقیق، از آن جا که هدف اصلی نظام سرمایه داری مبتنی بر لیبرالیسم تلاش در راه حداکثر کردن بازه اقتصادی است؛ این شهرها با رواج الگوی مصرف گرایی و نیز گسترش حومه نشینی مواجه بوده است.البته هر یک از مهمترین شاخه های آن شامل لیبرالیسم کلاسیک، اجتماعی و نیولیبرالیسم رهنمودهای متفاوتی در جهت رسیدن به حداکثر بازه اقتصادی و راندمان در شهرها دارند.کلید واژگان: شهر، لیبرالیسم کلاسیک، کینز، نئولیبرالیسم
-
جامعه خواهی، جامعه گرایی یا سوسیالیسم، اندیشه ای سیاسی، اقتصادی و اجتماعی است که برای ایجاد یک نظم اجتماعی مبتنی بر انسجام همگانی می کوشد؛ جامعه ای که در آن تمامی قشرهای اجتماعی سهمی برابر در سود همگانی داشته باشند.این ایدیولوژی از گذشته بر تمامی عرصه ها اثرگذار بوده و امروزه نیز در چارچوب شاخه هایی از آن چون سوسیالیسم بازار، سوسیال دموکراسی، سوسیالیسم علمی، سوسیالیسم اسلامی و غیره همچنان اثرگذار می باشد.بنابراین جای تعجب نیست که شهرسازی نیز از ایدیولوژی سوسیالیسم به گونه ای متاثر شده باشد که از آن به حوزه شهرها و شهرسازی سوسیالیستی یاد گردیده و مطالعات فراوانی در سطح جهان در این باره انجام گرفته باشد. اما مسئله این است که در ایران به این مهم، بسیار کمتر از آنچه شایسته آن است؛ پرداخته شده است.لذا در این راستا، این پژوهش با روشی توصیفی- تحلیلی مبتنی بر مطالعات ژرفانگر و با بهره گیری از مطالعات کنابخانه ای و اسنادی به تحقیق پرداخت.یافته های تحقیق نیز در چارچوب نظام های برنامه ریزی فضایی و شهرسازی کشورهای اتحاد جماهیر شوروی (سابق)، اروپای شرقی و چین ارایه گردید. بر مبنای این یافته ها عدالت از دغدغه های این ایدیولوژی در برنامه ریزی فضایی و نظام شهرسازی بوده و در این راستا، هدف بلافصل یک شهرساز عبارت است از حذف موانعی که موجب منافع نابرابر شهروندان در شهرها می گردد در این ارتباط، از دیدگاه ایدیولوژی سوسیالیسم، انسان کانون هستی است که طبیعت با کمک دولت و بهره گیری از تکنولوژی می تواند به وسیله طرح های مهندسی مورد بهره گیری قرار گیرد.در این کشورها، نظام برنامه ریزی از بالا به پایین بوده است. همچنین بر مبنای یافته های تحقیق یک نگرش واخد در ارتباط با رابطه شهر و روستا و برنامه ریزی فضایی در این ارتباط مشخص نمی گردد. این نظام برنامه ریزی فضایی و شهرسازی دارای تفاوت ها و نیز تشابهاتی با نظام برنامه ریزی فضایی و شهرسازی کشورهای غربی می باشد که در متن پژوهش به آن ها اشاره گردیده است.
کلید واژگان: شهرسازی، سوسیالیسم، شوروی، چین -
جای شک نیست که پایتخت،نخست شهر و کلانشهر ملی کشور،تهران،به دلیل مسایل و مشکلات متعدد اجتماعی،اقتصادی،زیرساختی و زیست محیطی و از جمله سازمان فضایی؛ به مرحله بحران شدید رسیده است.در این راستا،به نظر می رسد؛که به علت تفرق های متنوع،آنچه که بیش از هر چیز در این بحران شدید حایز اهمیت بوده و هست،نظام مدیریت حاکم بر این شهر و عدم هدایت و کنترل سازمان فضایی این کلانشهر آن هم منبعث از رهیافت ها و رهنمودهای مدیریت یکپارچه شهری باشد.لذا این پژوهش به سبب اهمیت موضوع با روشی توصیفی-تحلیلی و به لحاظ هدف کاربردی مبتنی بر مطالعات کتابخانه ای و اسنادی و در مواردی بهره گیری از مشاهدات میدانی و مصاحبه با خبرگان و با نگرشی سیستمی،تاریخ نگارانه و آینده پژوهانه به هدف آسیب شناسی سازمان یابی فضایی و مدیریت کلانشهر تهران منطبق بر رهیافت ها و رهنمودهای منبعث از آرمان مدیریت یکپارچه که اکنون در حوزه های متفاوت سیاستگذاری و راهبردی،آرمان قابل تاکیدی محسوب می گردد؛به پژوهش پرداخت.بر اساس یافته های تحقیق،کلانشهر تهران که وارث سیاست های تمرکزگرای یک نظام بسیط متمرکز نفتی است دارای تفرق های عملکردی،قوانین،تکثر منافع،اجتماعی،سیاسی،کالبدی و فضایی و اکولوژیک می باشد؛که لازم است در ابتدا ضمن کاهش تفرق های مذکور؛سطح متناسبی از تمرکززدایی سیاسی و مدیریتی و اقتدار لازم برای سیاستگذاری،برنامه ریزی و اجرا در سطح محلی ارایه و در نهایت از مدیریت یکپارچه شهری مبتنی بر استقرار حکمروایی خوب شهری و بهره گیری از راهبردگزینی استفاده گردد.در انتهای پژوهش راهکارهایی مستخرج از یافته های تحقیق نیز پیشنهاد گردید.کلید واژگان: آسیب شناسی، تهران، سازمان یابی فضایی، مدیریت یکپارچه
-
تصادفهای راه های روستایی از جمله چالشهایی است که کشور با آن مواجه بوده،لذا جهت کمک در کاهش آن نیاز به راهکارهایی است، ازجمله این راهکارها،بنا به تجربیات جهانی، استقرار سامانه حمل و نقل هوشمند است.اما مسئله این است که این سامانه در عمل در راه های روستایی کشور وجود ندارد.در این راستا، به نظر می رسد که استقرار سیستم حمل و نقل هوشمند در کشور با چالشهایی مواجه بوده و در این زمینه به نظر می رسد که در صورت تبیین این چالشها بتوان راهکارهای کاربردی و سیاستی در این زمینه ارایه داد.لذا این پژوهش که از نوع تحلیل علی است.به سبب اهمیت موضوع با روشی توصیفی-تحلیلی مبتنی بر مطالعات کتابخانه ای و اسنادی و همچنین مشاهده و مصاحبه ژرف نگر نسبت به تبیین چالش های استقرار سامانه حمل و نقل هوشمند در راه های روستایی کشور به هدف طرح راهکارهای کاربردی و سیاستی در راستای کاهش این تصادفات اقدام نمود. در چارچوب یافته های تحقیق، چالشهای استقرار سامانه فوق الذکر در چهار گروه عوامل ذاتی نهفته در روستاها،عوامل بیرونی،عوامل بینابین وعوامل درونی تقسیم بندی گردیده و نسبت به تبیین عوامل زیرمجموعه هریک به تفکیک اقدام گردید.در این قالب، می توان گفت که استقرار سامانه حمل و نقل هوشمند در راه های روستایی کشور با چالشهای جدی مواجه است که لازم است،رفع شود.در انتها نیز بر اساس یلفته های تحقیق راهکارهای کاربردی وسیاستی پیشنهاد گردید.
کلید واژگان: سامانه حمل و نقل هوشمند، تصادفات راه روستایی، چالش
- این فهرست شامل مطالبی از ایشان است که در سایت مگیران نمایه شده و توسط نویسنده تایید شدهاست.
- مگیران تنها مقالات مجلات ایرانی عضو خود را نمایه میکند. بدیهی است مقالات منتشر شده نگارنده/پژوهشگر در مجلات خارجی، همایشها و مجلاتی که با مگیران همکاری ندارند در این فهرست نیامدهاست.
- اسامی نویسندگان همکار در صورت عضویت در مگیران و تایید مقالات نمایش داده می شود.