دکتر مرتضی شکری
-
با ظهور عصر صنعتی شدن در سه قرن اخیر، شکل جدیدی از تمدن اجتماعی بشر با نام تمدن صنعتی ظهور و توسعه یافت. این نوع تمدن به تدریج جایگزین تمدن کشاورزی شد که بهره وری پایینی داشت. ارزش های مشترک مردم، الگوهای تولید و زندگی، شکل های سازمان اجتماعی و نظام های نهادی و قانونی نیز در این فرایند به طور چشمگیری متحول شدند. تمدن صنعتی و نظام سرمایه داری حاصل از آن، علی رغم خلق ثروت مادی فراوان برای جامعه بشری، وضعیت محیط زیست در سطح جهانی را به زوال و تخریب کشانده است. آلودگی هوا و آب، تنش های آبی و خشک سالی، گرم شدن فزاینده اقلیم جهانی و از بین رفتن تنوع زیستی، روندهای درحال وقوع جامعه بشری در عصر صنعتی و مدرنیته هستند. موضوعی که باعث افزایش شکاف درآمدی بین کشورهای فقیر و غنی شده است. در چنین شرایطی بشر نیاز به یک بازنگری در شیوه رفتار با طبیعت دارد که در این مقاله تحت عنوان «تمدن زیست محیطی» از آن یاد می شود. سوال این است که «چگونه می توان به تمدن زیست محیطی دست یافت؟». ایده اصلی مقاله این است که دستیابی به یک تمدن زیست محیطی در درجه اول مستلزم یک تغییر اساسی در جهان بینی و در گام بعدی همکاری بین همه کنشگران جامعه بشری است. روش پژوهش مبتنی بر «ردیابی فرایند» است.کلید واژگان: تمدن، محیط زیست، تمدن محیط زیستی، انقلاب صنعتی، اقتصاد بازارWith the emergence of the industrialization era in the last three centuries, a new form of human social civilization emerged and developed named industrial civilization. This kind of civilization gradually replaced the agricultural civilization with low productivity. The common values, production and life patterns, forms of social organization, and institutional systems also changed dramatically during this process. Industrial civilization and the capitalist system resulting from it, despite creating substantial material wealth for human society, has led to the deterioration and destruction of the environment at the global level. Air and water pollution, water stress and drought, increasing warming of the global climate, and loss of biodiversity are the ongoing trends of human society in the industrial and modern era. This issue has increased the income gap between rich and poor countries. Under such conditions, humans need to review their way of dealing with nature, which is named in this article as environmental civilization. The question is how we can achieve an environmental civilization? The main idea of this article is that achieving an environmental civilization requires a fundamental change in the worldview at first step and, cooperation between all actors of human society in the next. The research method is based on "process tracing".Keywords: Civilization, Environment, Environmental Civilization, Industrial Revolution, Market Economy
-
در سال های اخیر، سهم انرژی های تجدیدپذیر در سبد انرژی جهانی افزایش چشمگیری داشته است. این موضوع به ویژه برای کشوری مثل ایران که بخش اعظم اقتصاد آن متکی بر درآمدهای حاصل از سوخت های فسیلی است، پیامدهای ژیوپلیتیکی به دنبال خواهد داشت. مقاله حاضر با بررسی روند گذار اقتصاد جهانی و منطقه ای به سوی انرژی های تجدیدپذیر و پاک، تلاش دارد جایگاه ایران را در آینده نظم در حال گذار انرژی ترسیم کند. سوال اصلی مقاله این است که در عصر گذار انرژی که سوخت های پاک محرکه اقتصاد جهانی خواهند بود، ایران چه جایگاهی در چشم انداز ژیوپلیتیک اقتصاد انرژی جهانی 2050 خواهد داشت؟ روش پژوهش از نوع کیفی و مبتنی بر سناریونویسی و ابزار گردآوری داده ها مبتنی بر مصاحبه و پیمایش پنل خبرگی است. یافته های پژوهش در قالب چهار سناریوی محتمل شامل، «تحقق توسعه پایدار و گذار به طلای سبز»، «گذار تدریجی و مستقل به سوی توسعه پایدار و طلای سبز»، «توسعه مبتنی بر طلای سیاه» و «درماندگی توسعه با طلای سیاه» ارایه شده است. این سناریوها طیف گسترده ای از وضعیت های ممکن را شامل می شوند. آشنایی با روایت هرکدام از این سناریوها و مقایسه مطلوبیت آنها، کنشگران و تصمیم گیران را قادر می سازد تا در سیاست گذاری های حوزه انرژی های تجدیدپذیر حالت های مختلف را مدنظر داشته باشند.کلید واژگان: انرژی های تجدیدپذیر، سوخت های فسیلی، ژئوپلیتیک، گذار انرژی و ایرانIn recent years, the share of renewables in the global energy basket has increased significantly. This will have geopolitical consequences, especially for a country like Iran, whose economy is largely dependent on fossil fuel revenues. By examining the transition process of the global and regional economy towards renewable and clean energy, this article tries to outline Iran's position in the energy transition perspective. The main question is: how will Iran position itself in the global energy transition outlook to 2050? Through scenario planning, the authors identified four possible scenarios, including "meeting sustainable development and transition to green gold", "gradual and independent transition to sustainable development and green gold", "development based on black gold" and "development locked with black gold". They cover a wide range of possible futures. By knowing these scenarios and comparing their desirability, policymakers will be able to properly assess the costs and opportunities of the transition to clean energy in different situations.sKeywords: : Renewable energies, energy transition era, geopolitics, driving forces, scenarios, uncertainty
-
تجربه چند دهه اخیر نشان داده که جمهوری اسلامی ایران در مدیریت تصویر بین المللی خود در زمینه حقوق بشر، بازتاب اعتراضات داخلی و همچنین توجیه سیاست های منطقه ای عملکرد مطلوبی نداشته است. بخشی از این مسیله به عوامل خارجی و تلاش جبهه ضدایرانی برمی گردد؛ اما نمی توان نقش و تاثیر عوامل داخلی را نادیده گرفت. فقدان درک مشترک از منافع ملی در میان سیاست گذاران و متولیان مدیریت تصویر بین المللی جمهوری اسلامی، امنیت محوربودن سیاست خارجی و مبادلات فرهنگی، فقدان یک نهاد ملی مستقل و مسیول در عرصه تصویرسازی ملی، فقدان ارتباط/ تقسیم کار نهادینه و تعریف شده بین نهادهای فعال در حوزه دیپلماسی عمومی و تصویر بین المللی ایران و نداشتن برنامه بلندمدت در حوزه دیپلماسی عمومی و مدیریت تصویر بین المللی ایران از مهم ترین موانع و چالش های داخلی ایجاد یک تصویر مطلوب از ایران در جهان بوده اند. نهادسازی، برندینگ ملی، به فعلیترساندن ظرفیت ایرانیان خارج از کشور، مدیریت مناسب و هدفمند نمایندگی های فرهنگی، مخاطب شناسی دقیق جغرافیایی/ فرهنگی/ سیاسی، بهره برداری بهینه از فضای مجازی و مدیریت پیام های روزمره برخی از راه کارهای ارایه شده در این مقاله برای بهبود مدیریت تصویر بین المللی ایران است.کلید واژگان: مدیریت تصویر، دیپلماسی عمومی، افکار عمومی، جمهوری اسلامی ایران، سیاست گذاریThe experience of the last few decades has shown that the Islamic Republic of Iran has not performed well in the field of human rights, managing the reflection of internal protests, and justifying its regional policies. Part of this problem is due to external factors and the efforts of the anti-Iranian front; but the role and influence of internal factors cannot be ignored. Lack of common understanding of national interests among policymakers and those responsible for managing the international image of the Islamic Republic, security-oriented foreign policy and cultural exchanges, lack of an independent and responsible national institution in the field of national image, lack of institutionalized and defined communication/ division of work between active institutions in the field of public diplomacy and Iran's international image and not having a long-term plan in the field of public diplomacy and managing Iran's international image have been one of the most important internal obstacles and challenges in creating a favorable image of Iran in the world. Institutionalizing, national branding, actualizing the capacity of Iranians abroad, appropriate and targeted management of cultural agencies, accurate geographical/cultural/political target audience, optimal use of virtual space and management of daily messages are some of the solutions presented in this article to improve Iran's international image management.Keywords: Image Management, public diplomacy, public opinion, Islamic Republic of Iran, Policy making
-
منطقه خاورمیانه در حال حاضر با چالش های زیست محیطی عمده ای مثل خشک سالی و تنش آبی، آلودگی هوا، بیان زایی و جنگل زدایی و از بین رفتن تنوع زیستی رنج می برد. این منطقه از بسیاری جهات در میان آسیب پذیرترین مناطق جهان در برابر تاثیرات بالقوه تغییرات آب وهوایی و بلایای طبیعی است. چالش های زیست محیطی ممکن است فشارهای اجتماعی، زیست محیطی و اقتصادی موجود بر بخش های مختلف مانند آب، کشاورزی، زیرساخت ها، بهداشت و گردشگری را تشدید کند و به طور قابل توجهی مانع تلاش ها برای دستیابی اهداف توسعه پایدار در این کشورها شود. ازآنجایی که تاثیرات ناشی از چالش های زیست محیطی مرزهای کشور را به رسمیت نمی شناسد، رسیدگی به آن ها مستلزم همکاری های بین المللی است. هدف مقاله تاکید بر رژیم های حکمرانی منطقه ای به عنوان یکی از کارآمدترین راه حل های غلبه بر چالش های محیط زیستی است. سوال این است که با توجه به وضعیت بحرانی محیط زیست در منطقه غرب آسیا، نقش حکمرانی منطقه ای در پیشبرد گذار به سوی توسعه پایدار چگونه خواهد بود؟ یافته های پژوهش این است که با توجه به اینکه برخی از کشورهای غرب آسیا دارای جغرافیا و منابع طبیعی مشترک و به طورکلی اکوسیستم مشترکی هستند، می توانند از حکمرانی و همکاری منطقه ای به ویژه در زمینه های هماهنگی سیاست ها و تعیین دستور کار، تحقیق و تبادل دانش و اطلاعات، کمک های فنی و ظرفیت سازی و استفاده از اهرم مالی در تحقق توسعه پایدار بهره ببرند. روش مورداستفاده در مقاله از نوع کیفی و مبتنی بر دیده بانی در آینده پژوهی بوده است.
کلید واژگان: محیط زیست، حکمرانی، توسعه پایدار، خاورمیانه، همکاریThe Middle East is currently suffering from major environmental challenges such as drought and water stress, air pollution, deforestation and biodiversity and biodiversity loss. In many ways, this region is among the most vulnerable in the world to the potential effects of climate change and natural disasters. Environmental challenges may exacerbate existing social, environmental and economic pressures on sectors such as water, agriculture, infrastructure, health and tourism, and significantly impede efforts to achieve sustainable development goals in these countries. Since the impacts of environmental challenges do not recognize the country's borders, addressing them should also involve international cooperation. Considering the critical environmental conditions in the Middle East, how will the transition to sustainable development in the region be realized? The main idea of the article is that by advancing regional governance and cooperation, countries can tackle with the challenge of environmental change and achieve sustainable development. The aim of the article is to emphasize regional governance regimes as one of the most efficient solutions to overcome environmental challenges. The question is what will be the role of regional governance in advancing the transition towards sustainable development? The research findings are that considering that some West Asian countries have a common geography and natural resources and a common ecosystem, they can benefit from regional governance and cooperation, especially in the fields of policy coordination, agenda setting, technical assistance and capacity building and the use of financial leverage in the realization of sustainable development. The method was qualitative and based on Horizon scanning in future research.
Keywords: Environment, Governance, Sustainable Development, Middle East, Cooperation -
چند دهه پس از فروپاشی شوروی، پویش های جدیدی در نظم منطقه ای آسیای مرکزی و قفقاز در حال شکل گیری است که می توان آن را در ذیل بازی قدرت جدید تحلیل کرد. در این بازی قدرت برخلاف بازی بزرگ سنتی، نه قدرت های جهانی بلکه ترکیبی از قدرت های جهانی و منطقه ای حضور دارند. حضور فزاینده ترکیه و شکل گیری اتحادهای پنهان منطقه ای، سرمایه گذاری عظیم برخی کشورهای حاشیه خلیج فارس و رژیم صهیونیستی در حوزه های مختلف سیاسی، امنیتی و فرهنگی و نیز ابهام در مورد آینده شکل گیری محور ایران-روسیه - چین پیکربندی جدیدی از بازی قدرت میان کشورهای منطقه و فرا منطقه ای بوجود آورده است. این مقاله که با روش تحلیل روند انجام شده است، تلاش دارد ضمن شناسایی کلان روندهای حاکم بر ژیوپلیتیک منطقه آسیای مرکزی و قفقاز، پیامدهای آن را برای جمهوری اسلامی تحلیل کند. از این رو پرسش پژوهش این است که با توجه به شکل گیری پویش های قدرت در سال های اخیر، جمهوری اسلامی ایران چه جایگاهی در آینده معادلات ژیوپلیتیک منطقه آسیای مرکزی و قفقاز خواهد داشت؟ فرضیه این است که چنانچه پویش های نظم امنیتی منطقه کنونی تداوم یابد، موقعیت منطقه ای ایران تنزل خواهد یافت. یافته های مقاله نشان می دهد، مهمترین چالش جمهوری اسلامی ایران در آینده نظم منطقه ای آسیای مرکزی و قفقاز به احتمال زیاد نه حضور قدرت های غربی بلکه نفوذ گسترده ژیوپلیتیکی ترکیه، آذربایجان، عربستان سعودی و رژیم صهیونیستی خواهد بود.
کلید واژگان: آسیای مرکزی، قفقاز، ژئوپلیتیک، روندپژوهی و بازی بزرگChanging Geopolitics of Central Asia and Caucasus: Iran’s Position in the Future of Regional BalanceNew dynamics of power are emerging in the of Central Asia and the Caucasus region after the collapse of the Soviet Union which can be analyzed under the new power game conception. unlike the traditional great game, in this game many global and regional powers are competing. rise of Turkey and shaping smooth regional alliances, increasing economic investments by GCC countries and Israel in the region, as well as uncertainties about the future of the Iran-Russia-China axis, has created a new configuration of power game between regional and trans-regional powers. This article tries to analyze the geopolitical consequences for Iran in the future by identifying the megatrends of power dynamics in the Central Asia and Caucasus region. the question is that, what place will Iran have in the future of the geopolitical equations of the Central Asian region and the Caucasus? The hypothesis is that the continuation of regional security dynamics will lead to the decline of Iran's regional position. the method used in the article was based on trend analysis.
Keywords: Central Asia, Caucasus, geopolitics, Trend Analysis, the Great Game -
تحولات اقتصادی هر کشوری بستگی زیادی به پویایی سیاست داخلی و خارجی دارد که در ذیل مفهوم دیپلماسی اقتصادی شناخته می شود.جمهوری اسلامی ایران دارای یک ساختار اقتصادی بسیار متنوع و پیچیده است. علی رغم تلاش های مختلف برای جذب سرمایه گذاری خارجی در چارچوب سیاست خارجی توسعه گرا، جمهوری اسلامی هنوز فاقد دکترینی مدون در حوزه اقتصاد به طور کلی و دیپلماسی اقتصادی به طور خاص است. این در حالی است که جمهوری اسلامی با پیگیری دیپلماسی اقتصادی فعال می تواند ضمن مزیت بخشی موقعیت ژیواکونومیک و ژیو استراتژیک خود، آینده اقتصاد خود را در شرایط بی ثبات مدیریت کند. در این مقاله با استفاده از روش اسکن افق تلاش شده به این سوال پاسخ داده شود که که دیپلماسی اقتصادی چه نقشی در پیشبرد جایگاه اقتصادی ایران در منطقه خواهد داشت؟ مدعای نویسنده این است که جمهوری اسلامی ایران با بهره گیری از موقعیت ژیوپلیتیک و ژیو استراتژیک خود و نیز با توجه به ظرفیت های عوامل تولید مثل نیروی انسانی، می تواند از تله اقتصادی و ژیوپلیتیک خارج شود. در چنین شرایطی، دیپلماسی اقتصادی راهی موثر در راستای افزایش رشد اقتصادی و مقاوم کردن اقتصاد کشور با توجه به بازگشت تحریم های اقتصادی است.
کلید واژگان: دیپلماسی اقتصادی، ژئوپلیتیک، ژئواکونومی، اقتصاد مقاومتی، سیاست خارجی، تحریمThe economic developments of any country depend a lot on the dynamics of domestic and foreign policy, which is known under the concept of economic diplomacy. The Islamic Republic of Iran has a very diverse and complex economic structure. Despite various efforts to attract foreign direct investment (FDI) in the framework of development-oriented foreign policy, Iran still does not have a specific strategy in the field of economy and especially economic diplomacy. However, by pursuing active economic diplomacy, Iran can improve its geo-economic and geo-strategic position and manage the future of its economy in unstable conditions. This article tries to answer the question that how can economic diplomacy improve Iran's economic position in the future? The method of the article is based on horizon scanning. The hypothesis is that the Islamic Republic of Iran can get rid of the economic and geopolitical trap by taking advantage of its geopolitical and geostrategic position and relying on the capacities of human resources. Therefore, economic diplomacy is an effective way to increase economic growth and strengthen the country's economy in the conditions of economic sanctions.
Keywords: Economic Diplomacy, Geopolitics, Geoeconomy, Resistance Economy, Foreign Policy, Sanctions -
فصلنامه روابط خارجی، پیاپی 52 (زمستان 1400)، صص 755 -784
این مقاله به پویش های ژیوپلیتیک انرژی عراق و تحولات سیاسی و اقتصادی جهانی و منطقه ای مترتب بر آن در آینده می پردازد. هدف نویسندگان تحلیل روندهای کلان موثر بر صنعت انرژی عراق به منظور ارایه تصویری روشن از آینده کنشگری ایران در ژیوپلیتیک انرژی این کشور است. سیاست عراق مبنی بر تنوع بخشی بر مبادی واردات انرژی، توسعه زیرساخت انرژی های تجدید پذیر، گسترش سرمایه گذاری خارجی و درعین حال تحریم های اقتصادی ایالات متحده امریکا، ازجمله روندهای اثرگذار در آینده کنشگری ایران در ژیوپلیتیک انرژی عراق است. بر این اساس، سوال مقاله این است که کلان روندهای سیاسی و اقتصادی حاکم بر بازار انرژی عراق، چه تاثیری بر جایگاه ایران در آینده ژیوپلیتیک انرژی این کشور خواهد داشت؟ استدلال نویسندگان این است که تداوم روندهای سیاسی و اقتصادی کلان موجود در میان مدت، موجب می شود مزیت انحصاری ژیوپلیتیک ایران در شبکه اقتصاد انرژی عراق با چالش مواجه شود. روش پژوهش مبتنی بر تحلیل روند بوده است.
کلید واژگان: ژئوپلیتیک انرژی، عراق، انرژی های تجدید پذیر، قدرت های بزرگ، تحریمThis article deals with the geopolitical dynamics of Iraqi energy and the following political and economic developments in the future. The authors aim to analyze the megatrends in Iraq’s energy sector and its geopolitical consequences for Iran in the future. Iraq's strategy for diversifying energy imports, developing renewable energy infrastructure, expanding Foreign direct investments (FDI), At the same time, US pressure on Iraq to reduce its dependence on gas and electricity imported from Iran is one of the most important trends in the future of the country's energy market. The article seeks to answer this question: How will the current political and economic mega-trends in the Iraqi energy sector affect Iran's position in Iraq? The authors argue that the continuation of current Megatrends in Iraq’s energy sector will challenge Iran's exclusive geopolitical advantage in Iraq. The research method was based on trend analysis.
Keywords: Geopolitics of energy, Iraq, renewable energy, great powers, sanctions -
امروزه درنتیجه تحول در عصر جهانی شدن، اهمیت به کارگیری ابزارهای فرهنگی مانند نمادهای ملی بیش از هر دورانی از تاریخ بشر کارآمد است. این گونه ابزارهای فرهنگی، می تواند مکملی برای سایر اهرم های سخت مثل ابزارهای سیاسی، اقتصادی و نظامی باشد. در سال های اخیر، درنتیجه به رسمیت شناخته شدن نوروز ازسوی سازمان ملل متحد به عنوان میراث غیرملموس جهانی، این فرصت برای جمهوری اسلامی به عنوان کشوری که صاحب این آیین است به وجود آمده تا با استفاده از چنین آیینی، به پیشبرد دیپلماسی فرهنگی خود در روابط با کشورهای همسایه بپردازد. در بیانیه سازمان ملل متحد، مورخ 23 فوریه 2010 (4 اسفند 1388)، در مورد به رسمیت شناخته شدن نوروز چنین آمده است «نوروز برای بیش از سیصد میلیون نفر در سراسر جهان، آغاز سال نو است و بیش از سه هزار سال است که درمناطقی از بالکان، منطقه دریای سیاه، قفقاز، آسیای مرکزی و خاورمیانه و نقاط دیگری از جهان جشن گرفته می شود». در این نوشتار، از نوروز به عنوان روزی برای دعوت مردم به درک متقابل و گفتگوی فرهنگ ها نام برده شده است؛ بنابراین، می تواند به عنوان یک ابزار برای پیشبرد سیاست های فرهنگی و دیپلماسی عمومی به کار برده شود.
نوروز یک مناسبت منحصربه فرد است که نه تنها پیوندها و روابط مشترک عمیق تری را بین مردم ایجاد می کند، بلکه پیوندهای فرهنگی بین همه ملت هایی که نوروز را جشن می گیرند را نیز ارتقا می دهد. به غیر از تاجیکستان و افغانستان، مردم ارمنستان، آذربایجان، هند، عراق، قزاقستان، قرقیزستان، پاکستان، سوریه، ترکیه، ترکمنستان، ازبکستان و حتی آلبانی و گرجستان نوروز را جشن می گیرند و می توان ادعا کرد که این میراث فرهنگی ناملموس حدود سیصد میلیون نفر را به هم متصل می کند. نوروز را می توان ابزار قدرتمند دیپلماسی فرهنگی و قدرت نرم دانست که می تواند نقش مهمی در نزدیک تر کردن ملت های این منطقه جغرافیایی به یکدیگر و ترویج صلح و دوستی در منطقه ای که معمولا دچار آشفتگی های سیاسی است، ایفا کند. -
ایالات متحده که همواره از اوایل انقلاب اسلامی، ایران را آماج تحریم های همه جانبه خود قرار داده، نه تنها در دستیابی به اهداف خود ناکام مانده، بلکه موجب بدبینی فزاینده جامعه جهانی شده است. باید توجه داشت تحریم های آمریکا بیش از آنکه ایران را وادار به تغییر رفتار کند، موجب مقاومت روزافزون ایران در چهارچوب سیاست های خوداتکایی و اقتصاد مقاومتی شده است؛ اما این فقط بخشی از ماجراست. با توجه به ماهیت به هم پیوسته مسایل زیست محیطی، تحریم های آمریکا یک پیامد منفی برای اکوسیستم منطقه ای و جهانی هم دارد. این کشور، بدون توجه به سیاست های یکجانبه گرایی خود، پیامدهای امنیت زیست محیطی میان مدت و بلندمدت در سطح منطقه ای و جهانی را نادیده گرفته است. ازآنجاکه اکنون حفاظت از محیط زیست به طور فزاینده ای به عنوان مسئولیت مشترک در سطح بین المللی تلقی می شود، جامعه جهانی نمی تواند همچنان از آثار زیست محیطی سیاست خارجی یکجانبه گرای آمریکا چشم پوشی کند. جامعه جهانی چنانچه درخصوص پیامدهای زیست محیطی تحریم های آمریکا بی تفاوت، و از حرکت به سمت یک نظام حکمرانی عادلانه و متناسب با محیط زیست عاجز باشد، می توان بروز فاجعه های زیست محیطی را نه تنها در کشورهای هدف تحریم، بلکه در سطوح منطقه ای و جهانی پیش بینی کرد.
-
Currently, the global community is on the threshold of a transition from fossil fuels as a result of transformations such as climate change, entailing the strict implementation of carbon setoff policies and quick progress in green technologies. A transition to clean, low-carbon energies will not only disrupt the global energy system, it will also impact the global economy and political dynamism within and without all states. Based on these transformations, the present article asks the question of how the energy transition will impact the geopolitical future of the global oil economy. The authors hypothesize the following in answer to this question: Given the superior, more advanced position of economic powers such as China and the US in clean energy technologies, we are likely to witness the weakening of traditional oil powers in a post-carbon world, such as the Middle East and North African countries (MENA) and Russia; in contrast, the balance of power will tilt heavily towards current energy consumers. Technology-savvy countries have the knowledge to reproduce and stabilize their power in the global economy. The traditional countries of the energy sector, however, face shortfalls in their infrastructure and modern technologies and will lose their geopolitical position to a large extent.
Keywords: Oil, Geopolitics, Clean Energies, energy transition, Global Economy -
اهمیت دیپلماسی به ویژه در شرایطی که کشور تحت فشارهای بین المللی ناشی از تحریم قرار دارد بیشتر نمایان می شود. در اینجا دیپلماسی اقتصادی ضمن به فعلیت درآوردن قابلیت های داخلی در عرصه بین المللی، به مثابه یک ضربه گیر در مقابل فشارهای خارجی عمل می کند. این امر در ارتباط با کشوری مثل جمهوری اسلامی ایران که همواره بر راهبرد اقتصاد مقاومتی در مقابل فشارهای بین المللی ناشی از تحریم تاکید داشته، بیشتر موضوعیت می یابد.
جمهوری اسلامی با دارا بودن ظرفیت های ژیوپلیتیک و اقتصادی گوناگون نتوانسته است از دیپلماسی اقتصادی در راستای منافع ملی به نحو مطلوب استفاده کند. ضعف نهادی، نبود راهبرد در روابط با شرکای تجاری، دولتی بودن اقتصاد و عدم حمایت کافی از بخش خصوصی در کشور و به طور کلی، ضعف در نظام حکمرانی و سیاست گذاری، مانع از پیشبرد دیپلماسی اقتصادی موفق در کشور شده است.
جمهوری اسلامی ایران چنانچه بخواهد در گام دوم انقلاب بر موانع و چالش های اقتصادی کشور در دو بعد سیاست گذاری داخلی و محدودیت های بین المللی ناشی از تحریم غلبه کند، چاره ای جز توسل به دیپلماسی اقتصادی فعال نخواهد داشت. موفقیت دیپلماسی اقتصادی کشور منوط به اتخاذ راهبردی متناسب با الزامات ساختاری اقتصاد جهانی و درعین حال، توجه به محدودیت ها و مقدورات داخلی است. دراین راستا، تدوین راهبرد کلی دیپلماسی اقتصادی جمهوری اسلامی ایران می تواند بسیاری از چالش های حاکم بر این حوزه را به حداقل برساند.
پیشبرد دیپلماسی اقتصادی منوط به تدوین راهبردهای گوناگون در سه سطح کوتاه مدت، میان مدت و بلندمدت است. برنامه های کوتاه مدت (معمولا در دوره ای پنج ساله) شامل قراردادهای واردات یا قراردادهای امتیازی است. هدف دیپلماسی اقتصادی در میان مدت ایجاد ظرفیت در همکاری با شرکای خارجی است که منجربه یک معاهده سرمایه گذاری با آنها می شود؛ اما آنچه در گام دوم انقلاب باید مورد توجه قرار گیرد، اهداف بلندمدت دیپلماسی اقتصادی است. هدف بلندمدت دیپلماسی اقتصادی کشور باید اطمینان از دستیابی به تولید بومی به روش بومی به منظور کاهش وابستگی منفی به دیگران باشد. به بیانی دیگر، اهداف کوتاه مدت و میان مدت دیپلماسی اقتصادی باید در خدمت این هدف بلندمدت قرار گیرد که همان اقتصاد مقاوم در برابر تهدیدات خارجی است. -
غالب نظریه های به کاررفته در تحلیل سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، بر انسان شناسی «مادی گرا» یا «عقل محور» استوار هستند. این در حالی است که منطق سیاست خارجی ایران در پاره ای از موضوعات مثل منازعه هسته ای با غرب را نمی توان صرفا بر مبنای انگیزه های مادی و عقلی مثل امنیت طلبی و کسب قدرت تحلیل کرد. در این راستا نظریه فرهنگی روابط بین الملل با توجه به اینکه مبنای سیاست بین الملل را علاوه بر انگیزه های مادی و عقلانی، در انگیزه روح انسان جستجو می کند، می تواند چارچوبی مناسب برای تحلیل وجه معنایی سیاست خارجی ایران فراهم می آورد. سوال این است که مبنای برخی از رفتارهای متهورانه جمهوری اسلامی ایران در سیاست خارجی و به طور خاص منازعه هسته ای با غرب که مفاهیمی چون کسب قدرت و امنیت را تحت شعاع خود قرار داده است چیست؟ با کاربست انسان شناسی فلسفی نظریه فرهنگی روابط بین الملل، فرضیه را می توان این گونه مطرح کرد که سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران به طورکلی و دیپلماسی هسته ای به طور خاص، متاثر از سه عنصر تجربه تاریخی، آموزه های اسلامی و شیعی و گفتمان انقلاب اسلامی، هویتی منزلت طلب و افتخار جو یافته و این مسئله محاسبات استراتژیک و مادی حاکم بر آن را متاثر ساخته است. در چنین شرایطی، می توان منطق و اساس دیپلماسی هسته ای را بر مبنای انگیزه و روح منزلت طلبی و افتخار جویی تحلیل کرد.
کلید واژگان: سیاست خارجی، نظریه فرهنگی روابط بین الملل، دیپلماسی هسته ای، منزلت طلبی، افتخار جویی و عزت نفسMost of the theories used in analyzing foreign policy of the Islamic Republic of Iran are based on “Appetite " or "Reason" anthropology. While the logic of Iran's foreign policy in certain issues, such as the nuclear conflict with the West, cannot be analyzed solely on the basis of Appetite and Reason drives such as security and power. In this regard, “A cultural theory of international relations” can provide a framework for analysis of the Ideational aspects of Iran’s foreign policy as it seeks the basis of the international politics in the spirit drive. The question is that, what is the basis of some courageous behaviors of Iran’s foreign policy, in particular it’s nuclear dispute with the West, which has affected the impulses of gaining power and security? By applying of the philosophical anthropology of “A cultural theory of international relations”, we can state this hypothesis that Iran’s foreign policy particularly its nuclear diplomacy is spirit-based. On this basis, the logic and basis for nuclear diplomacy can be analyzed on the basis of two instruments of, aimed at Self-esteem.
Keywords: Foreign Policy, cultural theory of international relations, nuclear diplomacy, Honor, standing, Self-Esteem -
مسایل زیست محیطی موردتوجه بسیاری از رای دهندگان در آمریکا است و حدود سه چهارم آمریکایی ها (77٪) موافق این مهم هستند که اولویت دولت باید توسعه منابع انرژی جایگزین مانند باد و انرژی خورشیدی و فناوری هیدروژن باشد نه افزایش تولید سوخت های فسیلی.
اختلافات دیرپای سیاسی و عقیدتی متاثر از فضای دوقطبی سیاسی جمهوری خواه و دموکرات، همچنان بر سر حمایت از توسعه منابع انرژی سوخت های فسیلی ازجمله حفاری نفت دریایی، شکستگی هیدرولیک و استخراج زغال سنگ باقی مانده است و در حالی که اکثریت جمهوری خواهان از توسعه این منابع حمایت می کنند، بیشتر دموکرات ها مخالف آن هستند، که بر مبنای چنین منطقی می توان گفت مسایل زیست محیطی در میان دموکرات ها بیش از جمهوری خواهان دارای اهمیت است.
دیدگاه های ترامپ که راجع به مسایل زیست محیطی اساسا از سال 2016 بدون تغییر باقی مانده است تحت تاثیر دو نگرش بوده است: نخست شک و تردید او به علم موجود و دوم نادیده گرفتن مقررات دولتی. وی به طور متناوب نگرانی های زیست بومی را یکسره خرافه و فریب می داند و از منظر او «اقتصاد قوی برای حفظ محیط زیست سالم، حیاتی است ».
در مقابل بایدن، مقابله با تغییر اوضاع را محور فعالیت انتخاباتی خود قرار داده و قول داده است در صورت پیروزی، 2 تریلیون دلار در حوزه مشاغل سبز و ایجاد زیرساخت های انرژی تجدیدپذیر سرمایه گذاری کند و همه اقدامات زیست محیطی ترامپ را از بین ببرد. -
در دهه های اخیر، همکاری های بین المللی گسترده ای در قالب کنوانسیون ها و موافقت نامه های بین المللی برای مقابله با تهدیدات جهانی ناشی از تغییرات زیست محیطی شکل گرفته است. این همکاری ها علی رغم وجود دستورالعمل های الزام آور در کنوانسیون های مختلف، در عمل موفقیت آمیز نبوده است. هدف این مقاله تبیین قرائتی انتقادی از موانع همکاری موثر دولت ها در زمینه مسائل جهانی زیست محیطی براساس رویکرد نوگرامشی گرایی در روابط بین الملل است. سوال این است که چرا باوجود آگاهی فزاینده از فوریت تهدیدات زیست محیطی، در عمل همکاری دولت ها فراتر از ارائه دستور العمل های ارزشی و آرمانی نرفته و مشکلات زیست محیطی کماکان یکی از پایدارترین مسائل حل نشده بین المللی باقی مانده است؟ در پاسخ به این سوال، پیروان نحله نوگرامشی گرایی، با به چالش کشیدن اصل دولت ملت و فرضیه آنارشیک بودن نظام بین الملل به عنوان عامل کاهش انگیزه همکاری دولت ها، سیاست بین الملل را عرصه ای می دانند که نیروهای سرمایه جهانی آن را صورت بندی می کنند و باعث تشکیل نظامی سلسه مراتبی در عرصه بین الملل می شوند. به همین دلیل آن ها معتقدند ساختار هرگونه رژیم همکاری میان دولت ها ازجمله رژیم های زیست محیطی با توجه به منافع هژمون و نیروهای سرمایه جهانی (بلوک تاریخی) وابسته به آن شکل گرفته است تا بر منافع دیگر کنشگران مثل کشورهای درحال توسعه، جنبش های ضدهژمون و محیط زیست گرایان حاکم شود.کلید واژگان: محیط زیست، نوگرامشی گرایی، رژیمهای زیست محیطی، هژمونی، بلوک تاریخیEnvironmental degradation and its threats have become global in recent decades. To deal with these threats, International cooperation has been developed in the form of international conventions and agreements. However, international cooperation, in spite of the mandatory guidelines in various conventions, has not been successful in practice. The purpose of this article is to explain a critical Interpretation of the barriers to effective government cooperation on global environmental issues based on the of Neo-Gramscianism approach in international relations. The question is the question is why international environmental cooperation, in spite of growing awareness of environmental threats, has failed in practice and environmental challenges remain as unresolved international issues yet? In answer to this question, Neo-Gramscianism, while challenge both the centrality of the nation state and the underlying principle of anarchy in understanding and explaining international politics as a factor in reducing the incentive for state cooperation, argue that international politics is an area in which global capitalist forces which have generated a hierarchical international system. . For this reason, they believe that the any structure of regime’s cooperation between states, including environmental regimes, has been shaped by the interests of hegemony and the forces of the global capital (the historical block) Related to it.Keywords: Environment, Neo-Gramscianism, environmental regimes, Hegemony, Historic Bloc
-
از مهم ترین تحولات سیاست خارجی ترکیه در یک دهه گذشته به ویژه با روی کارآمدن حزب عدالت و توسعه، توجه به مناطق پیرامونی از جمله منطقه اوراسیا در چارچوب اصل «به صفررساندن اختلاف با همسایگان» و «بیشینه همکاری» است که در آیین سیاست خارجی این کشور بر آن تاکید شده است. تحول در سیاست خارجی ترکیه نسبت به منطقه اوراسیای مرکزی در شرایطی است که پیش از روی کارآمدن حزب عدالت و توسعه در آمریکا، مقام های آنکارا تنها بر اساس مناسبات فرهنگی و زبانی، سیاست خارجی خود را نسبت به این منطقه تعیین می کردند. در این زمان ارزش های عرفی گرایی و پان ترک گرایی پایه سیاست خارجی ترکیه را تشکیل می داد؛ اما با روی کارآمدن حزب عدالت و توسعه و اولویت یافتن توسعه اقتصادی در سیاست خارجی ترکیه، جذابیت اقتصادی منطقه اوراسیا تا حدود زیادی اولویت های فرهنگی این کشور را در منطقه در تاثیر قرار داد. در همین زمینه، سیاست خارجی رقابت محور ترکیه (رقابت ایدئولوژیک با کشورهای منطقه از جمله روسیه، گرجستان، ارمنستان) جای خود را به سیاست همکاری با آن ها داده است. این نوشتار با استفاده از روش توصیفی تحلیلی به دنبال پاسخ گویی به این پرسش است که مهم ترین عامل در شکل دهی به سیاست خارجی ترکیه نسبت به منطقه اوراسیا چه بوده است؟ یافته های پژوهش نشان می دهد که با توجه به رشد اقتصادی ترکیه در یک دهه اخیر و نیاز روزافزون به واردات انرژی از یک سو و نیز موقعیت ژئواستراتژیک و ژئوپلیتیک مناسب این کشور به منظور تبدیل شدن به هاب انرژی دنیا از سوی دیگر، می توان ادعا کرد که مسئله انرژی مهم ترین عامل تاثیرگذار بر شکل دهی سیاست خارجی ترکیه نسبت به منطقه اوراسیا در سال های اخیر بوده است.کلید واژگان: امنیت انرژی، اوراسیا، ترکیه، خطوط لوله انرژی، سیاست خارجیTurkey's foreign policy was initially formed based on non-interference in the internal affairs of its neighborhood countries and the periphery region. However, after the end of the Cold War and the collapse of the Soviet Union, and consequently the emergence of developments such as the new republics in Central Asia, the expansion of the idea of democracy and the change in the security balance of the region, the foreign policy of Turkey changed. As a result, peripheral regions such as Eurasia, which were previously not in the top priority of Turkish foreign policy, found a special role in the country's diplomatic relations.
The development of Turkish foreign policy has been so dramatic that some have called it the new Turkey. The new foreign policy, the architect of which is Ahmet Davutoglu, is based on two principles, “Zero problems with neighbors” and “Maximum cooperation.” In the new Turkish foreign policy doctrine, foreign policy officials believe that Turkey has strategic depth due to its geographic and historical location. For this reason, it should be ranked as a unique country and be considered a central power. The doctrine believes that Turkey should take the lead in its peripheral regions and gain its strategic global significance. Therefore, Turkey must establish friendly relations with its neighbors and resolve its differences with them. Turkey's most important goal in this framework is to achieve the highest degree of convergence and cooperation with its neighbors.
One of the most important peripheries in Turkish foreign policy after the collapse of the Soviet Union is the Central Eurasia region. An overview of Turkey's foreign policy in the first decade after the collapse of the Soviet Union shows that its foreign policy was based on the cultural and ideological policies towards the Central Eurasia region. But after the Justice and Development Party, which played a significant role in improving the Turkish economy, economic issues became the top priority of its foreign policy. In this regard, Turkey's competitive foreign policy (ideological competition with the countries of the region, including Russia, Georgia, and Armenia) has changed to cooperation with its neighbors. The main question of the article is, what was the most important economic factor affecting the activation of Turkey's foreign policy towards the Eurasian region after the rise of the Justice and Development Party? The hypothesis is that some issues related to the energy sector, such as providing energy needs, turning to be corridors, energy hubs, and energy security, have been the most important factors in taking Turkey's active orientation towards Central Eurasia.
This article, by using the regionalism approach, analyzes Turkey's foreign policy toward the Eurasian region. We can divide the regionalism of Turkey's foreign policy in different periods. In the first period that included the term of Kamal Ataturk's Presidency (1923-1939), Turkish foreign policy followed the principle of the traditional balance of power-peace, peace at home, peace in the world. In the second period (after World War II until the collapse of the Soviet Union) membership of the Council of Europe (1949) and NATO (1959) and ensuring the security of the West in the region was the main concern of Turkey’s foreign policy. Under these conditions, the main objectives of Turkish foreign policy, as well securing the West, was to confront the danger and influence of communism and maintain Israel's security. The third period of regionalism in Turkish foreign policy has continued since the collapse of the Soviet Union. Under this condition, the Eurasian region that has an important strategic and geopolitical role in energy, has become attractive for Ankara officials.
On the one hand the strategic role of Eurasia and the shortage of energy resources in Turkey and the increasing oil and gas consumption in this country, has made this region more important for turkeys officials.
There are some parameters that expose Turkey’s geopolitical and geo-economical significance in terms of Eurasian energy geopolitics.
- Turkey is located in a region that contains 71 percent of the World’s natural gas reserves and 72 percent of all oil reserves.1
- By 2012, 6-7 percent of the World’s oil demands are expected to be transported through Turkey.2
- Basic figures indicate Turkey’s significance for the Caspian Energy Basin.
- The Caspian Energy Basin contains 4 percent (200 billion barrels) of the World’s oil reserves and 5 percent (180 trillion m³) of all natural gas reserves. Therefore it is of outstanding importance.
So the targets16 of the Turkish Energy Policies can be summarized as:- To become an energy corridor (Not only between the East and West but also between the North and South).
- Utilizing its geopolitical location to become a transit country and the 4th main arterial road and to integrate with EU energy markets.
- To become an energy hub and make Ceyhan a significant port just like Amsterdam in the long term. To make Ceyhan the energy distribution center of global energy markets.
In a nutshell, Turkey’s energy strategy is aimed to cover the energy needs independently, at least on paper. The theoretical backgrounds for above mentioned targets are ready and are waiting to be practiced. As a result, we can say that the dependency in Turkish energy policies and increasing energy demands are major factor for its foreign policy toward Eurasia. Considering that Turkey has a strategic position in the transit of oil and gas resources to Europe, it can gain huge profits from the Eurasia region. Furthermore, Eurasia provides Turkey accessibility to new consumption markets; therefore, it seems Central Asia will be more important for Turkey in the future.Keywords: Energy Pipelines, Energy Security, Eurasia, Foreign Policy, Turkey -
ارزش تراشی به سود ضدارزش ها / امریکایی ها آنچه به نفع کاپیتالیسم و صهیونیسم باشد را ارزش می دانند
-
خطاهای راهبردی / تحلیلی بر ناکامی سیاست های ترکیه در غرب آسیا
- این فهرست شامل مطالبی از ایشان است که در سایت مگیران نمایه شده و توسط نویسنده تایید شده‌است.
- مگیران تنها مقالات مجلات ایرانی عضو خود را نمایه می‌کند. بدیهی است مقالات منتشر شده نگارنده/پژوهشگر در مجلات خارجی، همایش‌ها و مجلاتی که با مگیران همکاری ندارند در این فهرست نیامده‌است.
- اسامی نویسندگان همکار در صورت عضویت در مگیران و تایید مقالات نمایش داده می شود.
©2000-2025 magiran.com All Rights Reserved.