حسن صادقی
-
روش تسنیم در تفسیر قرآن روش اجتهادی جامع با تاکید بر «تفسیر قرآن به قرآن» با رویکرد اعتدالی به معنای بهره مندی حداکثری از آیات قرآن است که با تفطن عقل از شواهد و قرائن آیه یا آیات دیگر و تحلیل و جمع بندی آنها صورت می پذیرد و در این قسم، عقل تنها نقش «مصباح» و ابزار دارد. بدین جهت، آیت الله جوادی آملی در تفسیر ارزشمند تسنیم کوشش بلیغی در بهره مندی از آن دارد. رهاورد معرفتی کاربست این نقش، تعمیق و توسعه معارف قرآنی و پرهیز از فهم نادرست یا ناقص و سطحی است. مقاله حاضر که با روش توصیفی- تحلیلی نگارش یافته، چیستی عقل مصباحی و تفسیر اجتهادی جامع و نیز تفسیر قرآن به قرآن را تبیین نموده و برخی از ادله قرآنی و روایی آن را بیان نموده است. سپس به پانزده کارکرد از ابعاد کاربست عقل مصباحی در تفسیر تسنیم به ویژه با تاکید بر تفسیر قرآن به قرآن اشاره کرده است: دقت در معنای واژه، توجه به انواع دلالت مدلول غیر مطابقی، تحلیل و تبیین مفاد، تاویل آیات و ارجاع متشابهات به محکمات، رفع تعارض ظاهری آیات و برخورداری از نگاه جامع، تخصیص عام، تقیید مطلق، لحاظ آیات کلیدی، تفکیک مفهوم از مصداق، عنایت به گستردگی و شمولیت، کشف علت، بازشناسی تمثیل از تحدید و تعیین، بهره گیری پیام دستوری از بیان وصفی، بهره مندی از آیات در تایید روایات تفسیری، بهره مندی از آیات در نقد روایات تفسیری.کلید واژگان: عقل، عقل مصباحی، عقل برهانی، تفسیر تسنیم، آیت الله جوادی آملی، تفسیر اجتهادی جامع، تفسیر قرآن به قرآنThe Tasnim Method in Interpreting the Quran is a comprehensive ijtihadic method with an emphasis on "interpreting the Quran by the Quran" with a moderate approach, meaning maximum benefit from the verses of the Quran, which is achieved by the intellect's discernment of the evidence and clues of the verse or other verses and their analysis and conclusion. In this case, the intellect only plays the role of a "lamp" and a tool. Therefore, Ayatollah Javadi Amoli makes a eloquent effort to benefit from it in his valuable Tasnim interpretation. The cognitive outcome of applying this role is to deepen and expand Quranic knowledge and avoid incorrect or incomplete and superficial understanding. The present article, written using a descriptive-analytical method, explains the essence of Misbahi's intellect and comprehensive ijtihadic interpretation, as well as the interpretation of the Quran by the Quran, and presents some of its Quranic and narrational evidence. It then points out fifteen functions of the application of Misbahi's intellect in Tasnim interpretation, especially with an emphasis on the interpretation of the Quran by the Quran: accuracy in the meaning of words, attention to the types of signification of the signified and non-conformity, analysis and explanation of the contents, interpretation of verses and reference of similarities to certainties, removal of apparent contradictions of verses and having a comprehensive view, general assignment, absolute restriction, consideration of key verses, separation of concept from instance, attention to breadth and inclusiveness, discovery of cause, recognition of allegory from limitation and determination, utilization of the grammatical message from descriptive expression, utilization of verses in confirming interpretive narrations, utilization of verses in criticizing interpretive narrations.Keywords: Intellect, Misbahi Intellect, Burhani Intellect, Tasnim, Ayatollah Javadi Amoli, Comprehensive Ijtihadist Interpretation, Quranic Interpretation
-
تفسیر قرآن به قرآن روشن ساختن آیات قرآن با تدبر در آیات دیگر است. تفسیر اضواء البیان تالیف محمدامین شنقیطی و تفسیر تسنیم تالیف آیتالله جوادی آملی از تفاسیری است که با این روش به تبیین آیات قرآن می پردازد. گرچه اهتمام ستودنی هر دو تفسیر به تبیین ابعاد گوناگون آیات با بهرهگیری از دیگر آیات ارزشمند است؛ لکن تفاوت های فراوانی دارند که مقایسه و ارزیابی میان این دو را ضروری می نماید. این مقاله که با روش توصیفی تحلیلی نگارش شده، پس از معرفی کوتاه آن دو، هر دو تفسیر را از ابعاد گوناگون مقایسه کرده است از قبیل: حجیت تفسیر قرآن به قرآن، معیارهای تفسیر قرآن به قرآن، مقدار استناد به آیات دیگر و کیفیت استفاده از آیات دیگر در تفسیر قرآن در برخی از آیات. تفسیر اضواء البیان در عین تلاش ارزشمند در تفسیر قرآن به قرآن، در مقایسه با تفسیر تسنیم از جهت کمیت و کیفیت، از نقاط ضعف متعددی برخوردار است و فاصله بسیار زیادی با تسنیم دارد.کلید واژگان: اضواء البیان، تسنیم، آیت الله جوادی آملی، شنقیطی، تفسیر قرآن به قرآنInterpreting the Qur'an to the Qur'an is clarifying the verses of the Qur'an by considering other verses. Tafsir Adwa Al-Bayan authored by Mohammad Amin Shenqaiti and Tafsir Tasnim authored by Ayatollah Javadi Amoli are among the commentaries that use this method to explain the verses of the Quran. Although the laudable efforts of both commentaries to explain the various dimensions of the verses by using other verses is valuable; But they have many differences that make comparison and evaluation between the two necessary. This article, which is written with a descriptive and analytical method, after a brief introduction of both, has compared both interpretations from various aspects, such as: the validity of interpreting the Qur'an to the Qur'an, the criteria for interpreting the Qur'an to the Qur'an, the amount of citing other verses and the quality of use. From other verses in the interpretation of the Qur'an in some verses. The interpretation of Adwa al-Bayan, while a valuable effort in interpreting the Qur'an to the Qur'an, compared to the Tasnim interpretation in terms of quantity and quality, has many weaknesses and is very far from the Tasnim.Keywords: Adwa Al-Bayan, Tasnim, Ayatollah Javadi Amoli, Mohammad Amin Shenqaiti, Interpretation Of The Qur'an By The Qur'an
-
دانشمندان حوزه انسان شناسی، امید را یکی از عوامل اساسی در تحول، انگیزش و کنش های انسانی می دانند. پژوهش حاضر، با تاکید بر اهمیت امید و تاثیر آن بر رفتار فردی و اجتماعی، به بررسی نقش این عنصر بنیادین در سه حوزه «ایجاد»، «استمرار» و «کیفیت» اعمال از منظر قرآن کریم می پردازد. پرسش اساسی این تحقیق آن است که قرآن کریم چه رویکردی نسبت به تاثیرگذاری امید در این حوزه ها دارد؟ روش این پژوهش، مطالعه تحلیلی و تطبیقی منابع تفسیری و پژوهش های پیشین است. نتایج حاصل نشان می دهد که 1. از منظر قرآن کریم، امید تاثیرات مثبت و سازنده ای بر رفتار و عملکرد انسان دارد؛ 2. حوزه تاثیرگذاری امید بر اعمال انسانی را می توان در سه بعد اصلی دسته بندی کرد: ایجاد، استمرار و کیفیت اعمال. این تحقیق می کوشد با بهره گیری از آموزه های قرآنی، درک روشن تری از جایگاه امید در سازوکارهای رفتاری انسان ارائه دهد.کلید واژگان: استمرار عمل، امید، ایجاد عمل، رویکرد قرآن، کیفیت عملAnthropologists recognize hope as a fundamental factor in human transformation, motivation, and actions. This study emphasizes the importance of hope and its impact on individual and social behavior, examining its role in three dimensions-creation, continuation, and quality of actions-from the perspective of the Holy Quran. The key question addressed is: What is the Quranic perspective on the influence of hope in these areas? Utilizing an analytical and comparative study of Quranic exegeses and previous research, the study concludes: 1) The Quran attributes a constructive and positive role to hope in shaping human behavior and performance. 2) The impact of hope on human actions can be categorized into three main dimensions: initiation, persistence, and enhancement of actions. By leveraging Quranic teachings, this research aims to provide a clearer understanding of hope’s role in human behavioral mechanisms.Keywords: Continuation Of Actions, Hope, Initiation Of Actions, Quranic Perspective, Quality Of Actions
-
قواعد اصول فقه در راستای تبیین روش صحیح، متقن و دقیق فهم و تفسیر متون دینی است و کارکردهای گوناگونی در فهم و تفسیر این متون دارد. یکی از کارکردهای این قواعد، توسعه معنا به مفاهیم و مصادیق گوناگون است. این کارکرد در حوزه تفسیر قرآن نیز وجود دارد و اساسا جهانی بودن، جاودانگی و جامعیت قرآن با توسعه معنایی آیات قرآن است. توجه به این قواعد در قرآن کریم، زمینه درک عمیق و ژرف آیات قرآن را فراهم می کند و سبب کاربردی بودن و به روز بودن معنای آیات شده و موجب پاسخگویی آیات به نیازهای معرفتی و پرسش های مخاطبان قرآن در هرزمان و مکان می شود. این مقاله با روش توصیفی - تحلیلی با جستجو در قواعد اصول فقه، مهم ترین قواعدی را که در گسترش معنای آیات قرآن تاثیر جدی دارد، جمع آوری کرده و کاربست و کارآیی آن ها را در گسترش معنای آیات با تطبیق بر مصادیق قرآنی بیان کرده است. این قواعد عبارت اند از: اصاله العموم، اعتبار عام مخصص در مصادیق باقیمانده،اصاله الاطلاق، اعتبار مطلق مقید در افراد باقیمانده، المورد لایخصص الوارد، تناسب حکم و موضوع، الغای خصوصیت و تنقیح مناط، العله تعمم و تخصص.کلید واژگان: اصول فقه، قواعد اصول فقه، تفسیر قرآن، توسعه معنایی آیات
-
قرآن کریم مشتمل بر حقایق هواشناسی است که مردم تا آن زمان اطلاعی از این اسرار و مطالب نداشتند و انسان ها طی گذشت قرن ها بعد با توجه به پیشرفت علوم تجربی در زمینه های گوناگون و خصوصا علم هواشناسی به این اسرار و رازهای هستی پی برده اند. این حقایق و مانند آن از سویی بر حقانیت قرآن و نبوت رسول اکرمj و اثبات معارف آن دلالت دارد و از سوی دیگر سبب تقویت ایمان مسلمانان شده و اعتماد آنان به کتاب الهی را افزایش می دهد. مقاله حاضر با روش توصیفی و تحلیلی هواشناسی در قرآن کریم و علم تجربی را بررسی کرده و به این نتیجه رسیده است که در مسایل هواشناسی همانند حفظ آسمان از پدیده های خطرناک، دشواری تنفس در هوا با افزایش ارتفاع، نقش بادها در لقاح و باروری(ابرها یا گیاهان) و ابرهای کوه وار و تگرگ هماهنگی فراوانی دارد و چنین هماهنگی عجیب بر اعجاز علمی قرآن دلالت دارد.
کلید واژگان: اعجاز قرآن، اعجاز علمی، هواشناسی، علم، علم تجربه -
برای عصمت پیامبر اکرم(ص) و ایمه اطهار(ع) ادله متعددی وجود دارد که یکی از آنها آیه «اطیعوا» است: «یا ایها الذین آمنوا اطیعوا الله و اطیعوا الرسول و اولی الامر منکم » (نساء: 59). از دیدگاه عالمان شیعه و برخی از اهل سنت، آیه شریفه بر عصمت پیامبر اکرم(ص) و اولی الامر دلالت دارد و یکی از استدلال های اساسی آن اطلاق و مقدمات حکمت است. دلالت آیه شریفه در مقاله ای که از حسین اترک با عنوان «بررسی دلالت آیه "اطیعوا" بر عصمت» در مجله حکمت معاصر (سال یازدهم، ش 1، 1399) منتشر شده، مورد مناقشه قرار گرفته و اشکالاتی بر آن ذکر شده که به نظر نگارنده هیچ کدام از اشکالات تمام نیست. نگارنده همانند عالمان شیعه، به تمام بودن اطلاق آن از راه مقدمات حکمت عقیده دارد و بر این باور است که خدای سبحان در مقام بیان بوده و هیچ قیدی برای آن نیاورده، با اینکه امکان تقیید اطاعت وجود داشته است. پس این آیه کریمه هر اطاعتی را شامل می شود. ازاین رو گستردگی اطاعت از پیامبر اکرم(ص) و ایمه اطهار(ع) نسبت به هر طاعت و فعلی با عصمت تلازم دارد. مقاله پیش رو نخست با روش توصیفی تحلیلی تفسیری استدلال به آیه برای اثبات عصمت را تبیین کرده، سپس با روش «انتقادی» ادعا و ادله مقاله مزبور را نقد نموده است.
کلید واژگان: آیه «اطیعوا»، عصمت، اولی الامر، عصمت امام، اطلاق، مقدمات حکمت -
نشریه قرآن پژوهی، پیاپی 7 (بهار 1402)، صص 31 -53
در دوره جاهلیت، نظام خاصی برای ازدواج و طلاق متناسب با شرایط فرهنگی و اجتماعی آن عصر وجود داشت. قرآن کریم در برخورد با این فرهنگ، رویکردی اصلاحی مبتنی بر اصول و عوامل مشخصی اتخاذ نمود. این پژوهش که با روش توصیفی-تحلیلی انجام شده است، ضمن بررسی رویکرد قرآنی در مواجهه با فرهنگ ازدواج و طلاق در جاهلیت، مهمترین عوامل تاثیرگذار قرآن در تحول این فرهنگ را مورد تحلیل قرار می دهد. یافته های تحقیق نشان می دهد که قرآن کریم نه تنها از فرهنگ عرب جاهلی اقتباس ننموده، بلکه با ارائه نظام حقوقی و اخلاقی نوین، تاثیر عمیقی بر تحول فرهنگ ازدواج و طلاق گذاشته است. نتایج این تاثیرگذاری در مدت کوتاهی پس از نزول قرآن، به صورت تحول شگرف در فرهنگ ازدواج و طلاق و کاهش چشمگیر ناهنجاری های اجتماعی مرتبط با آن تجلی یافت. این مطالعه نشان می دهد که الگوی قرآنی در اصلاح فرهنگ ازدواج و طلاق، هنوز هم می تواند به عنوان راهکاری کارآمد برای بهبود وضعیت کنونی این نهاد اجتماعی مورد استفاده قرار گیرد.
کلید واژگان: قرآن کریم، فرهنگ جاهلیت، ازدواج، طلاق، تحول فرهنگی، نظام حقوقی -
نشریه قرآن پژوهی، پیاپی 5 (پاییز 1401)، صص 75 -100اصول فقه، افزون بر زمینه سازی چگونگی فهم و استنباط صحیح احکام شرعی، چگونگی فهم و تفسیر متون دینی همانند قرآن و سنت را تبیین می کند و به تعبیر کوتاه، منطق فهم دین است. از این رو، آگاهی بر اصول فقه و کاربردی کردن آن در تفسیر قرآن، زمینه را برای فهم و درک صحیح، متقن، دقیق، عمیق، به روز و کاربردی آیات قرآن کریم فراهم می سازد. یکی از کارکردهای بسیار مهم اصول فقه در تفسیر قرآن، تبیین مبانی تفسیر است که به منزله علم پیشین به قواعد تفسیر و تفسیر به شمار میرود. این مقاله که با روش توصیفی تحلیلی نگاشت شده، به این نتیجه رسیده که کارکرد اصول فقه در مبانی تفسیر در موارد ذیل است: جواز تفسیر قرآن، حجیت ظواهر آن، زبان و شیوه بیان و وابستگی معنای آیات قرآن به اراده حق تعالی، خطابات و سازگاری آیات با آیات و سنت. هر کدام از مبانی یاد شده، در تفسیر قرآن و نیز در قواعد تفسیر قرآن آثار مهمی دارد.کلید واژگان: اصول فقه، مبانی تفسیر، تفسیر قرآن، جواز تفسیر، حجیت ظواهر، زبان قرآن، سازگاری آیات
-
یکی از آیات مهمی که مورد گفتگو میان مفسران فریقین است، آیه نخست سوره مبارکه انفال است. اهمیت موضوع با توجه به اینکه از دیدگاه شیعه، این آیه بیانگر منابع مالی حاکمیت دینی است، روشن است. مقاله حاضر به روش توصیفی-تحلیلی نگارش یافته، نتیجه گرفته است که از دیدگاه دانشمندان شیعه، انفال به معنای زیادی ها است و در آیه نخست سوره انفال، به معنای عام بوده و هرگونه اموال بدون مالک خصوصی را شامل می شود. مالکیت انفال متعلق به خدای سبحان و رسول اکرم ص و جانشین ایشان؛ یعنی امام معصوم ع و ولی فقیه است. این آیه با آیه 41 همین سوره نسخ نشده است. از دیدگاه مشهور اهل سنت، انفال به معنای غنایم جنگی است، در عین حال، برخی از آن ها وجوه دیگری نیز بیان کرده اند. مشهور اهل سنت عقیده دارند که پس از رسول اکرم (ص)، امام جامعه به حسب اجتهاد و مصلحت برای مسلمانان می تواند به کسانی که بخواهد، از انفال بدهد، ولی در چگونگی و زمان دادن از انفال اختلاف دارند. به نظر مشهور اهل سنت، آیه نخست انفال با آیه 41 نسخ شده است. در این مقاله، دیدگاه شیعه با استفاده از آیات و روایات اثبات شده و دیدگاه اهل سنت و ادله آن بر اساس ظاهر آیه و روایات نقد شده است.
کلید واژگان: انفال، فیء، خمس، آیه انفال، مفسران فریقینOne of the important verses which is the subject of debate among commentators of the fariqin is the first verse of Surah Mubaraka Anfal. Its importance is evident since, from the Shiite point of view, this verse expresses the financial resources of religious sovereignty. The present article has taken a descriptive-analytical approach and concluded that from the point of view of Shiite scholars, Anfal means all incomes. In the first verse of Surah Anfal, it is used in its general sense and includes any property without a private owner. The ownership of Anfal belongs to God Almighty and the Holy Prophet (PBUH) and his successor, the infallible Imam and the Supreme Leader. This verse is not abrogated by verse 41 of the same surah. From the point of view of famous Sunnis, Anfal means spoils of war, while some of them have expressed other aspects as well. Famous Sunnis believe that after the Holy Prophet, the Imam of the community can give from Anfal to whoever he wants, according to ijtihad and expediency for Muslims, but they differ on how and when to give Anfal. According to the well-known Sunnis, the first verse of Anfal has been abrogated by verse 41. In this article, the Shiite point of view has been verified using verses and Ahadith, and the Sunni point of view and its arguments have been criticized based on the form of the verse and Ahadith.
Keywords: anfal, Fei, Khums, Anfal verse, commentators of the fariqin -
یکی از آیاتی که بر عصمت پیامبران و ایمه (ع) مورد استدلال قرار گرفته است، آیه صد و بیست و چهارم بقره است. از دیدگاه متکلمان شیعی، این آیه بر عصمت امام از هر گونه خطا و گناه دلالت دارد. از این رو، اگر کسی گناهی انجام دهد حتی در صورت توبه، شایستگی نبوت و امامت را ندارد. دیدگاه اهل سنت این است که برای شایستگی نبوت یا امامت، عصمت مطلق شرط نبوده و در صورت توبه از گناه، شایستگی برای نبوت و امامت وجود دارد. مقاله حاضر با روش تحلیلی-انتقادی دیدگاه شیعه در دلالت آیه «لاینال» بر عصمت مطلق پیامبران و ایمه (ع) را ثابت کرده و نقدهای وارده بر آن را پاسخ می دهد. نگارنده همانند عموم عالمان شیعه عقیده دارد که عنوان «ظالم» در آیه «لاینال»، به لحاظ حال تلبس است که از نظر همه دانشمندان اصول، مطلقا حقیقت است و از این رو، بر عصمت مطلق دلالت دارد. ادعای اینکه «ظالم به کسی گفته می شود که متلبس به صفت ظلم است، نه آنکس که از ظلم توبه نموده» ناتمام است و با آیات دیگر و روایات ناسازگار است.
کلید واژگان: آیه لاینال، عصمت، عصمت انبیاء، عصمت امام، مشتق، ظالم -
نشریه کلام پژوهی، پیاپی 1 (بهار و تابستان 1401)، صص 179 -204
قرآن کریم دارای معارف گسترده و فراوان در حوزه های گوناگون است و یکی از مهم ترین آنها حوزه قوانین و احکام است. روشن است که قوانین و احکام در هر مکتبی بر اساس مبانی خاص خودش است و طبیعتا آثار ویژه هم دارد. با توجه به ویژگی های قرآن کریم، قوانین و احکام قرآن بر اساس مبانی متعدد است که مهم ترین آنها مبانی کلامی است. حال سخن در این است که قوانین و احکام در قرآن کریم بر اساس کدام مبانی کلامی است؟ روشن است که پاسخ به این پرسش، تفاوت اصل و فرآیند و گستره قانون گذاری قرآن و تفاوتش با قانون گذاری و قوانین بشری و نیز آثار مترتب بر آن را روشن کرده و در نتیجه ابعاد و زوایای قوانین و احکام قرآن کریم در مقایسه با قوانین بشری را تبیین می کند. این مقاله که با روش تحلیلی توصیفی نگارش یافته، مهم ترین مبانی کلامی قانون گذاری در قرآن کریم را «مبنای هستی شناسی هدفمندی قوانین و لحاظ مصالح و مفاسد واقعی در آن»، «مبنای خداشناسی وضع قوانین از سوی خدای متعال» و «مبنای انسان شناسی وجود روح انسان» بیان نموده و در هر کدام از آنها آثار مترتب و شواهد قرآنی برای آنها ذکر کرده است.
کلید واژگان: مبانی کلامی، قانون گذاری، قوانین، احکام، قوانین بشریThe Holy Quran includes all-embracing and profuse knowledge in numerous fields, and one of the most important of them is the field of laws and rules. Obviously, each school of thought design and determine them through their principles and foundations, that consequently results in specific effects. According to the characteristics of the Holy Quran, the rules and laws of the Quran are based on several foundations, the most important of which are theological. Now the question is: which theological foundations are the laws and decrees in the Holy Quran based on? It is clear that the answer to this question will clarify the difference between the principle, process and scope of the legislation of the Quran and its difference with human laws, as well as the consequences thereof, and as a result, explain the dimensions and angles of the laws and decrees of the Holy Quran compared to human laws. This article, which was written with a descriptive analytical method, defines and states the most important theological bases of legislation in the Holy Quran as "the ontological basis of the purpose of laws and its consideration of the real interests and dishonesties", "the theological basis of the establishment of laws by the Almighty God" and "the anthropological basis of the existence of the human soul" and Quranic proofs for them are mentioned.
Keywords: theological foundations, legislation, laws, rules, human laws -
روش تفسیری «قرآن به قرآن» با رویکرد اعتدالی در کنار استفاده از آیات قرآن و محوریت آن، به بهره گیری از روایات نیز اهتمام فراوان دارد. برخی تصور کرده اند که در روش تفسیری «قرآن به قرآن» برای فهم آیات به روایات نیازی نیست؛ در صورتی که برای فهم و تبیین نقش روایات در تفسیر «قرآن به قرآن» باید از سخنان و تفاسیر رهروان این مکتب بهره جست. آیت الله جوادی آملی که از مفسران برجسته روش «قرآن به قرآن» و جامع معقول و منقول است، جایگاه روایات تفسیری در رویکرد «قرآن به قرآن» را به خوبی تبیین کرده و به شبهه یادشده پاسخ داده است. این مقاله که به روش تحلیلی توصیفی نگارش یافته به این نتیجه رسیده که از دیدگاه ایشان روایات تفسیری در جهت تایید، زمینه سازی برای فهم معارف قرآن و نیز تتمیم و تکمیل فهم آیات قرآن کریم نقش جدی دارند. ازاین رو، هم جایگاه قرآن و نیز امکان فهم همگانی قرآن حفظ می شود و هم منزلت معصومان(ع) و نیز مکانت روایات تفسیری رعایت می گردد. از سوی دیگر، از نگاه معظم له، روایات تفسیری گاهی از سنخ تفسیر مفهومی، گاهی از قبیل تطبیق مصداقی، و گاهی از نوع تفسیر باطنی است.
کلید واژگان: روایات تفسیری، قرآن به قرآن، تفسیر تسنیم، آیت الله جوادی آملی -
آیات فیء از موارد بسیار مهمی به شمار می رود که مورد گفت و گو، میان مفسران فریقین است. موضوع فیء، از جهت ارتباط با غنیمت از سویی و از سوی دیگر با انفال حایز اهمیت است و تعدد دیدگاه ها در باره ی ارتباط آیه ششم، هفتم، هشتم و نهم سوره حشر و نیز آیه ی چهل و یکم سوره ی انفال ضرورت بررسی بیشتر را ایجاب می کند. از سوی دیگر، اختصاص فیء، به رسول اکرم (ص) در آیه ی ششم، تردیدناپذیر است و پشتوانه بودن آن برای حاکمیت را بیان می کند، لکن ارتباط آیات بعدی با آیه ششم، مورد گفت و گو است. مقاله حاضر به روش توصیفی- تحلیلی نگارش یافته و بدین نتایج دست یافته است که گرچه فیء، گاهی به معنای غنایمی است که بدون جنگ از کفار به دست آید، لکن از مجموع روایات استفاده می شود که فیء با انفال مساوی است و در نتیجه همانند انفال، به رسول اکرم (ص) اختصاص دارد و به جانشین ایشان (امام معصوم ع) می رسد و در حقیقت، پشتوانه ی مالی حاکمیت دینی است. فیء در آیه هفتم، به همان معنای فیء در آیه ششم بوده و آیه هفتم موارد مصرف فیء را بیان می کند. آیه ی هشتم و نهم نیز بر آیه ی هفتم عطف شده و مجموعا موارد مصرف فیء را بیان می کنند.کلید واژگان: انفال، فیء، خمس، آیه 41 انفال، سوره حشر، فریقینThe verses of "Faie" are among the most important issues that are discussed among the commentators of the two sects. The issue of " Faie " is important in terms of its relationship with booty on the one hand and with Anfal on the other, and the multiplicity of views on the relationship between the sixth, seventh, eighth and ninth verses of Surah Al-Hashr and also with the forty-first verse of Anfal requires further study. On the other hand, the assignment of " Faie" to the Holy Prophet (PBUH) in the sixth verse is unquestionable and expresses its support for the rule; But the connection of the next verses with the sixth verse is discussed. The present article, written in a descriptive-analytical manner, concludes that although " Faie" sometimes means spoils obtained from infidels without war; However, all the narrations are used that " Faie" is equal to Anfal and as a result, like Anfal, it belongs to the Holy Prophet (PBUH) and reaches his successor, Imam Masoom (AS), and in fact, it is the financial support of religious rule. " Faie" in the seventh verse has the same meaning as " Faie" in the sixth verse and the seventh verse describes the uses of " Faie". The eighth and ninth verses are also turned to the seventh verse and are the total usage of " Faie".Keywords: anfal, Faie, Khums, verse 41 of Anfal, Surah Al-Hashr, Fariqin
-
One of the significant sources of Qur’an interpretation is narratives which can perform different functions in interpretation. Accordingly, Lady Amin has used numerous narratives in a variety of fields in Makhzan al-’Irfan interpretation. This article which has been conducted using the descriptive-analytical method, by examining the place and function of narratives in Makhzan al-’Irfan interpretation, while characterizing the narrative approach of this interpretation, illuminates the significance and the way of using narratives in Qur’an interpretation and helps to regulate the use of narratives in interpretation. Lady Amin, like other Shiite commentators, strongly believes in the authenticity of Ahl al-Bayt’s (AS) narratives in the interpretation of the Qur’an and considers the interpretation of the Qur’an to be in need of them. According to her, narratives are influential in interpreting the Qur’an in various ways, the most important of which are: stating the meaning of the term, explicating the intent, mentioning the instance, details and synopsis, explaining the inward, and stating the occasions of revelation and the cause.
Keywords: Lady Amin, Makhzan al-’Irfan, narratives, interpretation of the Qur’an -
تفسیرعلمی یکی از روش های تفسیرقرآن است که درآن مفسر با استفاده از یافته های قطعی علوم تجربی به تبیین مراد الهی می پردازد. با گسترش این روش در سده معاصر برخی روش افراطی در پیش گرفته و باعث شدند که گروهی منکر این شیوه تفسیری شوند.از تفاسیری که اقدام به تفسیرعلمی اعتدالی نموده، تفسیر«الامثل» آیت الله مکارم شیرازی است که این نوشتار در صدد است تا با روش توصیفی تحلیلی به تبیین اصول و قواعد ارائه شده در این تفسیر بپردازد. از بررسی این تفسیر به دست می آید که این تفسیر با ارائه قواعد تفسیرعلمی مثل توجه به معنای حقیقی کلمات در عصر نزول؛ در نظر گرفتن قواعد ادبیات عرب در تفسیرعلمی؛ اکتفا به یافته های قطعی علمی، ضرورت توجه به قرینه سیاق و قرائن ناپیوسته لفظی و با تبیین اصول تفسیرعلمی چون ضرورت در نظر گرفتن هدف قرآن؛ حقیقی دانستن زبان قرآن؛ محدویت گستره تفسیرعلمی به آیات، بیانگر پدیده های طبیعی و علوم تجربی؛ لزوم تفسیرعلمی قرآن بر اساس ضوابط و قواعد تفسیر، سعی نموده در گسترش تفسیرعلمی صحیح اثرگذار باشد.کلید واژگان: قرآن، تفسیر، تفسیر الامثل، تفسیر علمی، قواعد تفسیرعلمی، اصول تفسیر علمی، روش تفسیر علمی
-
مساله امامت در تاریخ اندیشه اسلامی همراه با رویکردهای متفاوت دارای جایگاه ویژه ای است. خدای متعال نیز آیاتی از قرآن کریم را به این امر مهم اختصاص داده است. مفسران فریقین در ذیل این آیات دیدگاه های گوناگونی را در زمینه بیان حقیقت امامت ارائه کرده اند، به دلیل عدم تبیین دیدگاه مفسران اهل سنت، این مقاله به بررسی دیدگاه آنان در این زمینه پرداخته است، با بررسی آراء مفسران اهل سنت می توان دریافت که آنان در تبیین چیستی امامت یا به بیان معنای لغوی اسوه و مقصود بودن اکتفا کرده اند یا اینکه مراد از امامت را همان نبوت دانسته اند. نتیجه کلی این پژوهش آن است که جمعی از مفسران اهل سنت قائل به عدم استقلال مقام امامت از نبوت هستند که چنین تفسیری از آیه قول بی دلیل و ناسازگار با ظاهر آیه و متاثر از مبانی کلامی آنان در باب امامت است.کلید واژگان: آیه ابتلا، تفسیر کلامی، حقیقت امامت، اسوه حسنهImamate along with various approaches has been regarded of particular place in the history of Islamic thought. God, the Exalted, has presented it in some Quranic verses also and Fariqain commentators have presented various views on imamate under the verses. The paper has intended to study Sunni views in the field. as is understood, Sunni commentators have viewed imamate as is perceived by its word, that is, being an example and a purpose and some viewed as prophecy. As is concluded in the paper, generally saying, some Sunni commentators have known imamate as something not independent of prophecy. Such an attitude of the verse may not be taken from and supported by the verse; rather it is based upon their theological views.Keywords: Verse of Ibtila', Theological Comment, What of Imamate, Good Example
-
One feature of contemporary works in the exegesis of the Quran is the supposion that verses of each Sura has a purposeful orderenabling the scholar to find out the main purpose of each Sura. This helps the interpreter of the Quran to have a comprehensive view of the relevant Sura as a whole, providing a systemac, interrelated interpretaon of the Sura. As a consequence, the miraculous nature of the Sura will be demonstrated. Allameh Ṭabāṭabāʾī and Sayyid Quṭb are among the scholars who have somemes concerned themselves with the purposes of Suras. In this paper, we will examine their views in this regard in order to discover the commonalies, and disncons, between their methods of providing the purposes of Suras. Their principles include: the orders of the verses of Suras are not knowable by deducon, rather there are fixed orders to be discovered, there is a miracle in the way verses are interconnected, and the text of the Quran is rhetorical. The purposes of Suras are discovered by the principle of contexts and that of the interconnecon of the first and the last verses.Keywords: Purposes of Suras, Al, Mizan, Fi zalal al Quran, Allameh Taabatabai, Sayyid Qutb, Unity of the Subject, Maer
-
وجوب یا استحباب حلق برای صروره
یکی از اعمال و مناسک حج در منا، حلق یا تقصیر است که شکی در وجوب یکی از آنها نیست. آنچه مورد بحث بوده، برخی از جزئیات آن است. از جزئیاتی که میان فقها رضوان الله علیهم مورد بحث و بررسی قرار گرفته و دیدگاه های گوناگونی دربار آن طرح شده، حکم صروره است؛ کسی که برای اولین بار حج یا حجه الاسلام انجام می د هد.
گروهی از فقها به وجوب تعیینی حلق یا احتیاط وجوبی برای صروره قائل شده اند و گروهی دیگر به استحباب و افضل بودن حلق وجوب تخییری قائل شده اند برای هر یک از این دیدگاه ها، ادله ای ذکر شده که مورد بحث و بررسی فقها است. با توجه به مورد ابتلا بودن این مساله و تعدد دیدگاه ها درباره آن، مقاله حاضر را که اقوال فقها در این باره است می آورد و ادله هر یک از دیدگاه ها و اشکالات و پاسخ هایی را که بر آنها طرح شده، به طور تفصیل ذکر می کند.کلید واژگان: وجوب، استحباب، حلق، تقصیر، صروره -
مفاهیمی که خدای متعال از واژه ها و عبارت های قرآن کریم قصد نموده، متعدد است. این مفاهیم در دو بخش معنای ظاهری و باطنی مطرح می شود.
پژوهش حاضر، نخست چیستی «معنا» و «معنای واژه ها و عبارت های قرآن» را بیان می کند و تعدد معانی ظاهری واژه های قرآن اعم از معنای حقیقی، مجازی و کنایه را بررسی می کند و در پی آن، معانی متعدد ظاهری عبارت های قرآن را منطوق، مفهوم و مدلول سیاقی ذکر می کند. سپس برخی روایاتی را که بر وجود باطن برای تمام آیات دلالت دارد، ذکر کرده و در پایان، به بیان نمونه هایی از معانی باطنی در روایات می پردازد.
کلید واژگان: واژگان قرآن، عبارت های قرآن، تعدد معنا، معنای ظاهری، معنای باطنی، منطوق، مفهوم، مدلول سیاقی -
تسبیح در قرآن کریم، در حدد 85 بار با واژه های گوناگون استعمال شده است و در روایات و ادعیه نیز، کرارا به کار رفته است. ذکر سبحان الله ، یکی از اذکار مورد تاکید است و در نماز نیز به عنوان ذکر رکوع و سجود و تسبیحات اربعه آورده شده است. از این رو، به بررسی کوتاه واژه تسبیح در قرآن خواهیم پرداخت و در این زمینه از روایات نیز بهره میگیریم.
- این فهرست شامل مطالبی از ایشان است که در سایت مگیران نمایه شده و توسط نویسنده تایید شده‌است.
- مگیران تنها مقالات مجلات ایرانی عضو خود را نمایه می‌کند. بدیهی است مقالات منتشر شده نگارنده/پژوهشگر در مجلات خارجی، همایش‌ها و مجلاتی که با مگیران همکاری ندارند در این فهرست نیامده‌است.
- اسامی نویسندگان همکار در صورت عضویت در مگیران و تایید مقالات نمایش داده می شود.
©2000-2025 magiran.com All Rights Reserved.