mahmood taghizadeh davari
-
نشریه نظریه های اجتماعی متفکران مسلمان، سال نهم شماره 2 (پیاپی 17، پاییز و زمستان 1398)، صص 127 -146
چکیده مقاله حاضر به بررسی آراء علامه محمدحسین طباطبائی (12811360 ه . ش) در زمینه نحوه هستی جامعه می پردازد. نگارنده بر این نظر است که آراء ایشان در این زمینه، متضاد، متنافی و غیرقابل جمع است. در حالی که ایشان در آثار فلسفی محض خود همچون اصول فلسفه و روش رئالیسم بر اعتباری بودن اجتماع تصریح می کنند، در آثار تفسیری فلسفی (theosophic) خود بر عینی و واقعی و حقیقی بودن جامعه تاکید دارند. روشن است که این دو دیدگاه، کاملا منافی و ناسازگار با یکدیگر است. مقاله حاضر به بررسی آراء علامه محمدحسین طباطبائی (12811360 ه . ش) در زمینه نحوه هستی جامعه می پردازد. نگارنده بر این نظر است که آراء ایشان در این زمینه، متضاد، متنافی و غیرقابل جمع است. در حالی که ایشان در آثار فلسفی محض خود همچون اصول فلسفه و روش رئالیسم بر اعتباری بودن اجتماع تصریح می کنند، در آثار تفسیری فلسفی (theosophic) خود بر عینی و واقعی و حقیقی بودن جامعه تاکید دارند. روشن است که این دو دیدگاه، کاملا منافی و ناسازگار با یکدیگر است.
کلید واژگان: علامه طباطبایی، اصاله فرد، اصاله اجتماع، فلسفه اجتماع، الاهیات اجتماعیThis article deals with Allāmeh Tabātabāī’s views on the type of society’s existence. I will demonstrate that there is a contradiction and inconsistency in his views regarding this issue. While, explicitly, maintained in his philosophical work, Osool-e Falsafeh va Ravesh-e Reālism, that society has an abstract, conceptual, and non-concrete nature, Tabātabāī insists in his theosophical book, al-Mizān, of concrete, factual and real existence of society. Clearly, these two views are totally different, and incompatible with each other. This article deals with Allāmeh Tabātabāī’s views on the type of society’s existence. I will demonstrate that there is a contradiction and inconsistency in his views regarding this issue. While, explicitly, maintained in his philosophical work, Osool-e Falsafeh va Ravesh-e Reālism, that society has an abstract, conceptual, and non-concrete nature, Tabātabāī insists in his theosophical book, al-Mizān, of concrete, factual and real existence of society. Clearly, these two views are totally different, and incompatible with each other.
Keywords: Social Philosophy, Social Theology, Individualism, collectivism, Allāmeh Tabātabāī -
رضاخان، برای تثبیت خود و ایجاد حکومتی عاری از نفوذ مذهب و روحانیان الهام گرفته از غرب به خصوص آتاتورک در ترکیه اقداماتی انجام داد. هرچند نوسازی در این دوره که با الگوی مدرنیسم غربی مطابقت دارد به صورت ناقص و نیم بند انجام شد، اما ثمره مهم آن، یعنی سکولاریسم پیگیری شد و تا حد قابل ملاحظه ای اجرا شد. در این راستا سازمان روحانیت شیعه به عنوان یک نهاد دینی در معرض تحدید و حذف از صحنه اجتماع قرار گرفت؛ تا جایی که اعضای این سازمان به صحنه رویارویی مستقیم با مصداق های نوگرایی عصر رضاشاه کشیده شدند. این مقاله تلاشی در پاسخ به این سؤال اساسی است که اصلاحات و سیاست های نوگرایانه رضاشاه چه تاثیری بر قدرت و نفوذ سازمان روحانیت شیعه در جامعه ایران داشته است؟ به نظر نگارنده رضاشاه با نوسازی ارتش و نظام اداری، نظام قضایی، نظام آموزشی و سازمان اوقاف حکومت خود، باعث کاهش چشمگیر نفوذ و قدرت روحانیت شیعه در سالهای 1299 تا 1320 شد.
کلید واژگان: سازمان روحانیت شیعه، رضاشاه، نوسازی، سکولاریسمInspired by the West particularly by Atatürk in Turkey Reza Khan took some measures in order to establish himself and set up a government free from influence of religion and clerics. Although reconstruction of this era compatible with the pattern of western modernism was carried out partially and imperfectly, its important result i.e. secularism was taken up and implemented to considerable extent. In this regard the Shiite clergy organization as religious institution was subjected to delimitation and even removal from the scene of society to the extent members of this organization were led to the direct confrontation with concrete cases of modernity of Reza Shah era. This article attempts to respond the fundamental question what influence Reza Shah's reformations and modernist policies had on power and influence of Shiite clergy organization in Iranian society. According to the author of this article the influence and power of Shiah clerics decreased remarkably for two decades (1930-1950) as the result of Reza Shah's measures in reconstruction of army and administration, judicial educational systems and charitable endowments organization in his government. -
هدف اصلی این تحقیق، بررسی مقایسه ای دیدگاه های استاد مطهری و دکتر شریعتی درباره نابرابری های اجتماعی است. تحقیق با روش توصیفی انجام، و داده ها به روش کتابخانه ای گردآوری، و به شیوه مقایسه ای تجزیه و تحلیل شده است. نتایج تحقیق به این شرح است: استاد مطهری، تبعیض، عادات ناروا، تعطیلی قوانین الهی، عدم رعایت قانون، ثروت اندوزی و استثمار را عوامل موجد نابرابری های اجتماعی می داند و دکتر شریعتی از مالکیت خصوصی، وجود قاسطین، کنز، ثروت اندوزی و استثمار، به عنوان عوامل موجد نابرابری های اجتماعی یاد می کند. هردو، نابرابری ها را اجتناب پذیر می دانند. استاد مطهری برای رفع نابرابری های اجتماعی راه حل های ذیل را پیشنهاد می کند: تربیت اسلامی، مسابقه بقا، عمل به قانون، رعایت حقوق دو طرفه مردم و حکومت، و گرفتن مالیات های اسلامی. راه حل های دکتر شریعتی نیز برای رفع نابرابری های اجتماعی عبارتند از: ساختن امت با زیربنای قسط، ایجاد مالکیت اجتماعی و گرفتن مالیات های اسلامی.
کلید واژگان: نابرابری های اجتماعی، مالکیت، طبقه، قشربندی اجتماعی، مزایای اجتماعیThe main purpose of this study is to examine comparatively the viewpoints of Pr. Mutahhari and Dr. Shariati on social inequity. The study has been performed by a descriptive method, the data have been gathered by a library way, and they have been analyzed comparatively. The results are as follows: Pr. Mutahhari considers discrimination, abnormal habits, ignorance of the divine rules, inobservance of the laws, money-accumulating, and exploitation as the factors bring about the social inequities, while Dr. Shariati mentions private ownership, presence of the tyrants, money-accumulating, and exploitation as the factors lead to the social inequities. Both think of inequities as inevitable.To efface the social inequities, Pr. Mutahhari suggests the following resolutions: Islamic education, survival competition, observing the laws, mutual observance of the human and government rights, and taking the Islamic taxes. Dr. Shariati's resolutions to treat the social inequities include: making a nation on the basis of justice, creating social ownership and taking the Islamic taxes.Keywords: social inequities, ownership, class, social stratification, social benefits -
بسط و توسعه تفکر اجتماعی در محیط های آموزشی سنتی، بخصوص حوزه علمیه قم وام دار تلاش های نافذ حداقل سه استاد برجسته کشور است. یکی مرحوم دکتر علی شریعتی که از طریق آثار و تحلیل های جامعه شناسانه اش از اسلام و تاریخ تمدن اسلامی، طیف وسیعی از طلاب روشنفکر حوزه قم را در اوایل دهه 1350 به خود جذب کرده بود و حمایت های قاطع مرحوم آیت الله دکتر بهشتی از او، در واقع مدرسه حقانی را به پایگاه نفوذ دکتر شریعتی در حوزه قم درآورده بود. دیگری درس های جامعه شناسی دکتر علی قائمی در دارالتبلیغ اسلامی در اواسط دهه 1350، که سیلی از جمعیت طلاب تحصیل کرده آن روز را به آن درس ها می کشاند و ملاحظات عالمانه او بر کتاب زمینه جامعه شناسی دکتر امیرحسین آریانپور، به عنوان تنها منبع عمده درس جامعه شناسی آن زمان، و نیز زبان شیوای وی در تقریر آن درس، گستره شعاع نفوذ این دانش نوپا را برای شاگردان خوش قریحه و با علاقه وی، توضیح می داد. سوم، درس های معارف قرآن معلم شهید آیت الله مرتضی مطهری قدس الله نفسه الزکیه در حسینیه ارک قم و نقدهای ایشان بر ماتریالیسم تاریخی، در ثلث میانه دهه1350 و توصیه های مکرر ایشان به مطالعه و پژوهش مستقل در دانش های اجتماعی نوین، اهمیت تفکر اجتماعی را در ذهن و ذاکره شاگردان فاضل وی برجسته می ساخت و آنها را به مطالعه دوازده کتابی که آن استاد شهید به عنوان منابع تفکر اجتماعی معرفی کرده بود، برمی انگیخت.
Social theology refers to that part of theology which studies social life of man and its side effects like government, business, education, judgment, marriage and divorce, war and peace. This field consists of five parts, including: social Hadith (narration), social interpretation, social discourse and religious-jurisprudence and social ethics. The reason why these parts are called theology, is that, they are all concerned with religious texts (i.e. Quran and Hadith); and each section explains and justifies teachings and religious orders.Keywords: Social thought, social understanding, social theology, social philosophy, social religious, jurisprudence
- در این صفحه نام مورد نظر در اسامی نویسندگان مقالات جستجو می‌شود. ممکن است نتایج شامل مطالب نویسندگان هم نام و حتی در رشته‌های مختلف باشد.
- همه مقالات ترجمه فارسی یا انگلیسی ندارند پس ممکن است مقالاتی باشند که نام نویسنده مورد نظر شما به صورت معادل فارسی یا انگلیسی آن درج شده باشد. در صفحه جستجوی پیشرفته می‌توانید همزمان نام فارسی و انگلیسی نویسنده را درج نمایید.
- در صورتی که می‌خواهید جستجو را با شرایط متفاوت تکرار کنید به صفحه جستجوی پیشرفته مطالب نشریات مراجعه کنید.
©2000-2025 magiran.com All Rights Reserved.