کلیات
در نشریات گروه ادبیات و زبان ها-
فخرالدین ابوبکر بن ابی نصر حوایجی، باربک و وزیر اعظم اتابک ابوبکر بن سعد بن زنگی، از شخصیت های مهم سیاسی، نظامی و فرهنگی در قلمرو وسیع فارس در نیمه نخست سده هفتم هجری است که بخشی از حیات سعدی با دوران اقتدار او همزمان شده است. سعدی او را در دیباجه گلستان ستوده و نامش را ماندگار کرده و در دو موضع کمتربررسی شده از کلیات خویش باز خطاب به او اشعاری دارد. این دو موضع البته همیشه محل شک و تامل بوده و اینک بر اساس اسناد موثق و کهن می توان با قطعیت درباره آن ها سخن گفت. آنچه پیش از این علامه قزوینی را درباره یکی از این اشعار به تردید افکنده، در واقع مرثیه کوتاهی است که در آن یک تناقض تاریخی درباره حیات وزیر و حاکم سلغری یافت می شود و پیش از این مشخص نبود که این مرثیه برای درگذشت فخرالدین است یا فرد دیگری جز او؛ و اینک می توان به این یقین رسید که سعدی آن مرثیه را به مناسبت درگذشت فرزند این وزیر، و نه خود او، سروده است. در بخش دیگری از مقاله حاضر اطلاعات مهم تاریخی درباره این وزیر گردآوری و عرضه شده که قسمتی از این اطلاعات از دل منابع تاریخی استخراج گردیده و برخی نیز از دواوین شعرا برداشت شده است.
کلید واژگان: سعدی، فخرالدین ابوبکر حوایجی، سلغریان، گلستان، کلیاتFakhr-al-Din Abu-Bakr b. Abu-Nasr Hawayeji was the bārbak and prime minister of Atabak Abu-Bakr b. Sa’d b. Zangi, the powerful ruler of Fars from the Salghori family. He is one of the prominent political, military, and cultural figures in the vast territory of Fars in the first half of the 7th century AH/ 13th century, and part of Sa’di’s life coincided with his period of authority. Sa’di praised Fakhr-al-Din in the preface of Golestan and perpetuated his name, and addressed him in two less-examined parts of his Kolliyāt. These two parts have always been a matter of doubt, but now, based on reliable old documents, we can clarify them. What previously Mohammad Qazvini had doubted was a short elegy in which a historical contradiction was found about the life of Fakhr-al-Din, the Salghori minister and ruler; it was not clear whether this elegy was for him or someone else. Now we can undoubtedly elucidate that Sa’di composed the elegy not for him but the death of his son. In another part of this article, important historical information about this minister is presented; some was extracted from historical sources and some taken from poets’ Divans
Keywords: Sa’di, Fakhr-al-Din Abu-Bakr Hawayeji, Salghoris, Golestan, Kolliyāt -
محمدصادق گلپایگانی، متخلص به مدهوش، ادیب، شاعر و خطاط عصر قاجار و ملاباشی حیدرقلی میرزا، فرزند فتحعلی شاه قاجار است. وی از جمله بهترین و مهمترین صاحبکمالان سرزمین گلپایگان، دیار علم و ادب بحساب میآید. مدهوش بجز فنون نظم و نثر، در علم عربی نیز شهره بوده است. وی از شاعران دوران بازگشت ادبی محسوب میشود. کلیات وی، مجموعهای از منشآت، غزلیات، مثنویات، قصاید، رباعیات، قطعات و علاوه بر آن نوشتههایی تعلیمی و حکمی به نثر است؛ که هنوز آنگونه که بایسته است، شناسانده نشده اند. قصاید موجود در این مجموعه از نوع قصاید مدحی با زبانی ساده و روان و آرایه هایی دلنشین است که شناخت و معرفی آنها نیاز بمطالعه و بررسی ویژگیهای سبکی آن از جنبه های مختلف دارد. انجام پژوهش و مطالعه درباره این ویژگیها در عرصه تحقیقات ادبی از ضرورت ها بحساب می آید. بنابراین در این مقاله ببررسی مختصات سبکشناسی قصاید مدهوش گلپایگانی در قلمرو ویژگیهای زبانی، فکری و ادبی پرداخته میشود.
کلید واژگان: مدهوش، قاجار، کلیات، قصاید، سبک شناسی -
محمدصادق گلپایگانی، ادیب، شاعر و خطاط دوره قاجار و ملاباشی حیدرقلی میرزا، فرزند فتحعلی شاه قاجار است. وی با نام شعری مدهوش، از جمله بهترین و مهمترین صاحبکمالان دیار گلپایگان به حساب می آید. مدهوش از شاعران دوره بازگشت ادبی محسوب می شود. او به غیر از فنون نظم و نثر، در علم عربی نیز مشهور بوده است. کلیات مدهوش، مجموعهای از منشآت، غزلیات، مثنویات، قصاید، رباعیات و قطعات است و علاوه بر آن نوشتههایی تعلیمی و حکمی به نثر دارد که هنوز آن گونه که بایسته است، شناسانده نشده اند. قصاید این مجموعه از نوع قصاید مدحی با زبانی روان و ساده و آرایه هایی دلنشین است. سبک شعر مدهوش به دوره های غزنوی و سلجوقی نزدیک است. قصاید وی بیشتر به روش انوری و عنصری است و آنان بیشترین تاثیر را بر مدهوش داشته اند؛ ولی سهم انوری در این اثرگذاری برجسته تر است. وی همچنین در به کارگیری واژه های کهن، به شعر فرخی توجه بیشتری داشته و در انتخاب ردیف، نگاه خود را به سوی دوره های نخست سبک خراسانی معطوف کرده است. شناخت و معرفی ویژگی های شعر مدهوش نیاز به مطالعه و بررسی آن از جنبه های مختلف دارد. انجام پژوهش و مطالعه درباره این ویژگی ها در عرصه تحقیقات ادبی از ضرورت ها به حساب می آید. هدف از نگارش این تحقیق، بیان مختصاتی از سبک خراسانی، ویژگی های شعر دوره بازگشت ادبی و نیز شعر مدهوش و میزان تاثیرپذیری و تقلید وی از شاعران سبک خراسانی است.کلید واژگان: مدهوش، قاجار، کلیات، قصاید، سبک خراسانیMohammad Sadegh Golpayegani is belletrist, poet and calligrapher the Qajar era, and teacher of Heidargholi Mirza who is the son of Fath Ali Shah Qajar. He whose poem name is Madhoosh is one of the best and most prominent men who have bounty and perfection in Golpayegan land. Madhoosh is a poet of the literary return period. He is also famous in Arabic sciences apart from the poem and prose techniques. Madhoosh’s Koliat (collection of his poems) is a collection of essays, lyrics, odes, quatrains; in addition, it has educational writings and narratives in the form of prose that have not yet been identified as they are needed. The odes of this collection are kind of eulogy ode in the simple and fluent language and pleasant arrays. Madhoosh’s poem style is close to the Ghaznavid and Seljuk periods. Most of his odes are in the way of Anvari and Onsori and they have had the most impact on Madhoosh, but Anvari’s contribution to this effect is more prominent. He also paid more attention to Farrokhi’s poetry in using the old words and he turned his view to the first periods of Khorasani’s style in the selection of Radif. Understanding and introducing the features of the poetry needs to be studied and investigated in various aspects. The research and study of these features in the field of literary research is a necessity.Keywords: Madhoosh, Qajar, Koliat, Odes, Khorasani style
-
سکوت و خموشی به عنوان یکی از فضایل برجسته در متون دینی از انعکاس بالایی برخوردار بوده و به نقش مهم آن در تربیت روحی و معنوی انسان تاکید فراوان شده است. بازتاب این خصیصه در آثار ادبی فارسی هم بارز است. در این میان، سعدی و صائب در زمره ی شاعران برجسته ای قرار دارند که به این موضوع توجه ویژه ای نشان داده اند. آنچه که در این مقاله مورد نظر خواهد بود، تحلیل و بررسی انواع سکوت و خموشی در نگاه این دو شاعر است. سعدی و صائب به عنوان معلمان اخلاق جامعه و استادان ترویج منش و فرهنگ، خموشی را ستوده اند و در ابعاد گوناگون عرفانی، عشقی و دینی به توضیح اهمیت این ویژگی اخلاقی پرداخته اند.کلید واژگان: سعدی، صائب، سکوت، خموشی، کلیات
-
سیر اندیشه در آثار نظامی و سعدیدر آغاز این مقاله درباره همانندی ها و مشابهات برخی از اندیشه های مشترک بشری و احیانا تبادل برخی از این افکار در میان ملتها وهمچنین اشتراک طبیعی برخی از اندیشه های دیگر، بدون اینکه صورت گرفته باشد بحث شده است.
پس از آن پیرامون همانندی ها و مشابهات مضامین و الفاظ در میان شعرای زبان فارسی و تاثیر و تاثرات شاعران و نویسندگان از یکدیگر سخنانی بیان شده است و سپس بحثی پیرامون مضامین والفاظ مشترک در خمسه حکیم نظامی و کلیات شیخ سعدی به عمل آمده است. و در متن اصلی مقاله، مضامین و الفاظ مشترکی که مورد استفاده دو شاعر واقع شده است، با شاهدها و نمونه های فراوان، همراه با توضیح و طبقه بندی مطالب آمده است که برخی از آنها حاصل تجربه های شخصی هر کدام از دو شاعر، برخی دارای آبشخوری مشترک و در برخی دیگر به طور قطع شیخ سعدی تحت تاثیر سخنان حکیم نظامی قرار گرفته است.
اضافه می نماید که نمونه هایی که در این پژوهش آمده است همه مشابهات آثار این دو شاعر بزرگ زبان فارسی نیست و جای تجسس های بیشتری وجود دارد.
کلید واژگان: نظامی، سعدی، خمسه، کلیات، اندرزها، مشترکات
- نتایج بر اساس تاریخ انتشار مرتب شده‌اند.
- کلیدواژه مورد نظر شما تنها در فیلد کلیدواژگان مقالات جستجو شده‌است. به منظور حذف نتایج غیر مرتبط، جستجو تنها در مقالات مجلاتی انجام شده که با مجله ماخذ هم موضوع هستند.
- در صورتی که می‌خواهید جستجو را در همه موضوعات و با شرایط دیگر تکرار کنید به صفحه جستجوی پیشرفته مجلات مراجعه کنید.
©2000-2025 magiran.com All Rights Reserved.