نظام انتخاباتی تناسبی
در نشریات گروه علوم سیاسی-
فصلنامه راهبرد، پیاپی 109 (زمستان 1402)، صص 583 -606
نظام انتخاباتی مجلس شورای اسلامی یکی از مهم ترین چالش های اداره کشور است که به عنوان امری راهبردی مورد توجه سیاست گذاران، قانون گذاران و جامعه حقوقی بوده است. این اهمیت سبب شد تا با ابلاغ سیاست های کلی انتخابات در سال 1395، ملاک های ضروری جهت اصلاح قانون انتخابات مجلس مشخص شوند. هدف از این تحقیق استفاده از مولفه های موجود در این سیاست ها برای تعیین نظام انتخاباتی مطلوب برای رفع معضلات کشور است. بررسی پیشینه این موضوع نشان می دهد، تاکنون شناسایی الگوی مطلوب مبتنی بر سیاست های کلی انتخابات بررسی نشده و از این جهت این اثر واجد وصف بدیع بودن است. سوال اصلی نیز آن است که با عنایت به ملاک های مذکور در سیاست های کلی انتخابات، الگوی مطلوب نظام انتخاباتی مجلس شورای اسلامی چیست؟ همچنین، با عنایت به جایگاه سیاست های کلی نظام در سلسله مراتب هنجاری کشور که به موجب بند 2 اصل 110 قانون اساسی نظارت بر حسن اجرای آن ها، در صلاحیت آن مقام قرار گرفته و اینکه به استناد بند 15 سیاست های کلی قانون گذاری- ابلاغی 1398- صراحتا یکی از اولویت های قانون گذاری توسط مجلس بایستی اجرایی سازی سیاست های کلی باشد، موضوع این مقاله یک ضرورت به شمار می آید. در این مقاله از روش توصیفی-تحلیلی استفاده شده و شیوه گردآوری کتابخانه ای گزینش شده است. نتایج این تحقیق نشان می دهد، نظام انتخاباتی اکثریتی تک کرسی، به عنوان الگوی مطلوب معرفی گردیده و انطباق بیشتری با ملاک های انتخاباتی مذکور در سیاست های کلی انتخابات دارد که مقدمات تقنینی آن در دولت و مجلس نیز مطرح شده است.
کلید واژگان: سیاست های کلی انتخابات، انتخابات مجلس شورای اسلامی، نظام انتخاباتی اکثریتی تک کرسی، نظام انتخاباتی تناسبی، نظام انتخاباتی اکثریتیRahbord Journal, Volume:32 Issue: 109, 2024, PP 583 -606The desirable electoral system of the Islamic Council is one of the most important issues that has always been the concern of policy makers, legislators and the legal community. This importance caused the notification of the general election policies in 2015 to specify the necessary criteria for amending the law of the parliament elections. Examining the background of this issue shows that in the context of the parliamentary electoral system, the identification of the ideal model based on general election policies has not been investigated so far, and for this reason, this work qualifies as innovative. Also, considering the position of the general policies of the system in the normative hierarchy of the country, which according to Article 110, Clause 2 of the Constitution, is under the authority of that authority to supervise their proper implementation, and that based on Clause 15 of the General Legislation-Information Policies of 2018- Obviously, one of the priorities of legislation by the Islamic Council should be the implementation of general policies, the subject of this article is considered a necessity. In this article, descriptive-analytical method is used. The results of this research show that the single-seat majority electoral system has been introduced as a desirable model and is more compatible with the electoral criteria mentioned in general election policies, whose legislative preparations have also been proposed in the government and parliament.
Keywords: General Election Policies, Islamic Council Elections, Single-Seat Majority Electoral System, Proportional Electoral System, Majority Electoral System -
دموکراسی مدرن در اغلب کشورهای جهان یکی از اصلی ترین بخش های زندگی سیاسی امروز به شمار می آید و پارلمان و نظام پارلمانی نقش ویژه ای در این کشورها ایفا می نمایند. در این راستا، انتخابات امروزه به عنوان یکی از ارکان دموکراسی نقش مهمی در مشارکت و نظارت شهروندان بر عملکرد و تصمیمات کارگزاران نظام های سیاسی دارد. در این بین انتخابات مجلس هر کشور متناسب با الگوی نظام انتخابات آن کشور دارای جایگاه متفاوتی است که خود می تواند مبتنی بر احزاب قدرتمند باشد. سابقه بیش از یک قرنی پارلمان در ایران، با نظام انتخاباتی اکثریتی از سال 1285 تاکنون، دارای نواقصی است که در قالب طرح استانی شدن حوزه های انتخاباتی در آستانه یافتن جایگزین مناسبی است. در این راستا، با توجه به اهمیت موضوع، این پژوهش به دنبال بررسی این سوال است، این جایگزین مبتنی بر چه نوع نظام انتخاباتی باشد تا بتواند، ضمن تقویت تحزب، از کارآیی و کارآمدی بالایی برخوردار باشد؟ مقاله با این فرض به دنبال پاسخ به مساله فوق است که نظام انتخاباتی تناسبی بهترین بدیل ممکن برای نظام پارلمانی جمهوری اسلامی ایران است است که هم می تواند منجر به احزاب مستقل و قدرتمند شود و هم در تجارب بسیاری از کشورها نیز به عنوان الگوی مناسب، کارآیی و کارآمدی داشته است. این تحقیق با استفاده از روش توصیفی - تحلیلی و با اتکاء به تجارب کشورهایی همچون کانادا، نیوزلند، انگلستان و ایتالیا در صدد تبیین فرضیه طرح شده بر آمده و در نهایت به این نتیجه رسیده است که نظام انتخاباتی تناسبی (به خصوص در حوزه های غیر تک کرسی) می تواند به جای نظام فعلی، مبنای استانی شدن انتخابات مجلس شورای اسلامی محسوب شود.
کلید واژگان: نهاد انتخاباتی پارلمان، حکمرانی فراگیر، نظام انتخاباتی تناسبی، جمهوری اسلامی ایرانElections today, as one of the main pillars of current democracies, play a very important role in citizen participation and oversight of the performance and decisions of the agents of different political systems.In the meantime, the parliamentary elections of each country have a different position in accordance with the model of the electoral system of that country, which can be based on powerful parties. The history of more than a century of parliament in Iran, with a majority electoral system since 1285, today has shortcomings that are on the verge of finding a suitable alternative in the form of provincialization of constituencies. But the main question is what kind of electoral system should this alternative be based on so that it can be highly efficient and effective while strengthening the party? The article seeks to answer the above question by assuming that the proportional electoral system is the best possible alternative that can lead to both independent and powerful parties and in the experience of many countries as an appropriate model, efficiency and effectiveness. Using a descriptive-analytical method and relying on the experiences of countries such as Canada, New Zealand, England and Italy, this article seeks to explain the proposed hypothesis and finally concludes that the proportional electoral system (especially in non-single-seat constituencies) Can be considered as the basis for provincialization of the Islamic Consultative Assembly elections instead of the current system.
Keywords: Parliamentary Electoral Institution, Inclusive Governance, Proportional Electoral System, Islamic Republic of Iran
- نتایج بر اساس تاریخ انتشار مرتب شدهاند.
- کلیدواژه مورد نظر شما تنها در فیلد کلیدواژگان مقالات جستجو شدهاست. به منظور حذف نتایج غیر مرتبط، جستجو تنها در مقالات مجلاتی انجام شده که با مجله ماخذ هم موضوع هستند.
- در صورتی که میخواهید جستجو را در همه موضوعات و با شرایط دیگر تکرار کنید به صفحه جستجوی پیشرفته مجلات مراجعه کنید.