استبداد
در نشریات گروه علوم قرآن و حدیث-
هر نوع خودکامگی در رای و فرمانروایی را، استبداد می گویند. استبداد عقیدتی یکی از شعبه های استبداد است. در قرآن کریم به اشراف زورگو، مستکبر، فراعنه و مترفین، مستبد گفته می شود. استبداد عقیدتی عبارت است از: ارادت خود سرانه که منسلکین در ذی سیاست روحانیه به عنوان دیانت، اظهار و ملت جهول را به وسیله فرط جهالت و عدم خبرت به مقتضیات کیش و آیین خود، به اطاعت وا می دارند و این اطاعت و پیروی چون غیر مستند به حکم الهی است، لهذا از مراتب شرک می باشد. و هم چنین می توان گفت که مقصود از استبداد عقیدتی این است که گاهی فرد در برابر تغییر اعتقاداتش، استبداد و استکبار می ورزد و گاهی نیز از طریق اعتقاداتش استبداد و استکبار می ورزد و ادعای الوهیت می کند و انتظار دارد که مردم، او را به عنوان خدا و رب، تعظیم و عبادت نمایند و در برابر او سر تسلیم و بندگی فرود آورند. در قرآن کریم و نهج البلاغه به استبداد عقیدتی توجه خاص شده است. آموزه توحید و خداپرستی قرآن کریم و اندیشه نورانی امام علی (ع) به هیچ وجه با استبداد و خودکامگی سازگار نیست، بلکه در سراسر قرآن و نهج البلاغه، ناسازگاری با استبداد و خودسری و خود کامگی مشاهده می شود.
کلید واژگان: استبداد، عقیده، مشورت، استبداد عقیدتی، قرآن، نهج البلاغه -
نشریه سیاست متعالیه، پیاپی 36 (بهار 1401)، صص 83 -100هدف پژوهش حاضر بررسی مناسبات آزادی و امنیت سیاسی در اندیشه آیت الله نایینی است. فرهنگ دیرینه استبداد در ایران سبب فهم آزادی در پس استبداد شده و در عین حال، استبداد منادی امنیت تلقی گردیده است. از این رو با فروپاشی استبداد، طغیان آزادی ها و هرج و مرج عارض می شد که امنیت منبعث از استبداد نیز نابود می گردید . تجربه استبداد قاجار و هرج و مرج پسامشروطه تبلور عینی این فرهنگ است. محقق نایینی، فقیه و اصولی برجسته، در چنین شرایط ملتهبی به اندیشه ورزی درباره حکومت، استبداد، امنیت، آزادی و... پرداخت و کوشید مفاهیم جدید را با ابتنای بر اصول و قواعد فقهی، تفسیر و تبیین نماید و به اقتضای عصر خود، نظم مطلوب شرع را تعریف کند که مفاهیم آزادی و امنیت سیاسی ذیل آن امکان تعریف بیابند. با عنایت به محیط ملتهب عصر مشروطه و رویکرد اصولی نایینی، این سوال مطرح می شود که چه نسبتی میان آزادی و امنیت سیاسی در اندیشه نایینی وجود دارد؟ پژوهش حاضر با روش توصیفی-تحلیلی و با بهره گیری از روش هرمنوتیک اسکینر، نشان داد که نایینی با رهجویی سیاست، آزادی و امنیت از دل شریعت و تعریف شرع به عنوان نقطه عزیمت اندیشه ورزی، حکومت ولایتیه را نظام مطلوب و ممضی شرع تعریف نموده که در سایه آن و بر اساس تعالیم شرع، بین امنیت سیاسی و آزادی، تعامل و بلکه تلازم حاکم است.کلید واژگان: آزادی، امنیت، استبداد، روش هرمنوتیک اسکینر، آیت الله نائینی، امنیت سیاسیThe purpose of the present study is to review the relationship between freedom and political security in the ideas of Āyatollāh Nā’ini. The deep-rooted culture of absolutism in Iran has led to the perception of freedom as something that happens after autocracy, yet autocracy has been considered as the harbinger of security. Thus, upon the collapse of autocracy, the outburst of freedom and chaos would occur to destroy the security of autocracy. The experience of Qajar absolutism and then the chaos after the constitutional revolution is an objective manifestation of this culture. In such a chaotic condition, Mohaqqeq Nā’ini, an eminent jurist and Osouli, dealt with reflection upon governance, autocracy, security, freedom, … and attempted to interpret these new concepts based on jurisprudential principles and tenets. He tried to define favorite order of Islam with respect to the circumstances of his era so that concepts of freedom and political security could be defined under that favorite order. Regarding the disorderly condition of the constitutional era as well as Nā’ini’s Osouli approach, this question is raised: what is the relationship between freedom and political security in his idea? Using descriptive-analytic method and Skinner’s hermeneutic paradigm, the present study showed that Nā’ini has derived the conception of politics, freedom, and security from the heart of religion and has defined religion as the source of thinking so he defined Wilāyatiyah government as the favorable and permissible order in religion. He believes that in the light of Wilāyatiyah government and based on religious instructions, there is interaction and even correlation between political security and freedom.Keywords: Freedom, Security, autocracy, Skinner’s Hermeneutic Method, Āyatollāh Nā’ini, Political Security.
-
رابطه اخلاق و سیاست از مسایل مهم تاریخ اندیشه سیاسی است. سوال اساسی این است که آیا قدرت و حفظ آن اصالت دارد، یا ارزش ها و اصول اخلاقی مهم هستند و سیاست، ابزار تامین آن ها است؟ این مقاله، جهت گیری امام علی (ع) در برابر این مسئله را براساس روش توصیفی- تحلیلی در نهج البلاغه با رویکرد جامعه شناختی بررسی کرده است. قلمرو تحقیق، خطبه ها، نامه ها وکلماتی است که وجه سیاست و اخلاق دارند. یافته های تحقیق نشان می دهند که در عرصه حکومت داری، اجرای عدالت، آزادی، احقاق حقوق و قانون گرایی، اصول اساسی سیاست اخلاقی در دولت علوی هستند. تفکر انتقادی- آگاهی، ضابطه مندی قدرت، عقل جمعی، دور اندیشی و مدارا، شیوه های مهم تامین این مولفه ها هستند، در مقابل، ظلم، استبداد، تضییع حقوق و رفتارهای سلیقه ای، همگی ضد ارزش در سیاست اخلاقی هستند و مهم ترین زمینه آن ها، چاپلوسی، اطلاق قدرت، استبداد رای، عجله، خشونت، فقر دانش و عقل گریزی هستند. نتیجه پژوهش نشان داد که: 1- بهبود و ارتقای رابطه دولت و مردم و ثبات سیاسی و اجتماعی وابسته به تحقق ارزش های سیاست خلاقی است. 2- ضد ارزش ها، جامعه را دچار آشفتگی و بی ثباتی می کند 3- هدف گذاری دولت باید رعایت اصول اخلاقی باشد. 4- استفاده از عقلانیت جمعی و تجارب بشری در حکومت داری، مهم است. 5- پیروزی سیاست غیر اخلاقی، نشانه انحطاط سیاست و جامعه است.
کلید واژگان: امام علی(ع)، استبداد، آزادی، حقوق، عدالت، قانون، نهج البلاغهThe relationship between ethics and politics is one of the important issues in the history of political thought. Here is the fundamental question: “Is power and It's retention Important?”vice versa“Are values and moral principles important?”This article examines the approach of Imam Ali( p.h) to this issue on the documentary-analytical method in Nahj al-Balaghah. The scope of study is all sermons, letters, and sayings which have a political and ethical themes.Research findings show that justice, freedom, rights and law are fundamental values in Alavi government and critical thinking, power controlling, collective rationality, tolerance and public awareness are of the important factors in providing these components.In contrast, oppression, despotism, and arbitrary behaviors are anti social and political values. the most important contexts of them are: flattery, power abuse, oppression, poverty of knowledge, and irrationality.The final conclusion of this study consist of these statements: 1. The improvement of the relationship between state and people and the political and social stability depend on the realization of the first parts of these dualities.2. The negative aspects of these dualities, threaten and destabilize the society.3. The goal of the government should be improving moral principles.4. The use of collective rationality and human experience in governance are of the fundamental principles. 5. The victory of immoral politics is a sign of the destruction of politics and society.
Keywords: freedom, Rights, justice, Law, despotism -
انسان ها همگی بر فطرت توحید زاده می شوند و با توجه به قدرت انتخابی که ذات مقدس الهی از روی حکمت به آنان داده است، با دو راه مواجه می شوند: إما شاکرا وإما کفورا ؛ یا با انتخاب خردمندانه خویش، در راه ترسیم شده از جانب خداوند متعال که مایه سعادت است، قرار می گیرند و یا با انتخاب نسنجیده خویش، گمراهی را برمی گزینند. پژوهش پیش روی با بهره گیری از قرآن کریم، دیدگاه مفسران و اندیشمندان و با تاکید بر دیدگاه های تفسیری علامه محمدجواد مغنیه در الکاشف، به دنبال تبیین عوامل اثرگذار در روحیه استکباری و استبدادی فرعون است. این عوامل در حوزه درونی مانند تبعیت از هوای نفس، احساس بی نیازی، کبر، برتری جویی و...، و حوزه برونی مانند نقش اشراف، سران و خواص جامعه و... مورد بررسی قرار گرفته است. انگیزه تاکید بر دیدگاه های علامه مغنیه، نگاه عصری ایشان در الکاشف به استکبار و صهیونیزم جهانی به عنوان فرعون های زمانه می باشد که در چهره آمریکا و رژیم صهیونیستی تبلور یافته است. در این جستار بر آنیم که بدانیم چه عواملی باعث طغیان فرعون گردیده اند تا جایی که ادعای الوهیت نموده و ظلم و ستم و پایمال نمودن حقوق مردم را شیوه خویش قرار داده است. نتیجه این پژوهش، به دست آوردن قاعده کلی و عوامل زمینه ساز در شکل گیری روحیه و رفتار مستکبران و جنایتکاران تاریخ خواهد بود.
کلید واژگان: قرآن، روحیه استکباری، استبداد، فرعون، الکاشفHumans are all born of the nature of monotheism, and according to the power of choice given to them by the sacred essence of God based on the wisdom, they are faced with two ways, “whether he be grateful or ungrateful” or by their wise choice, they take the side of God Almighty in the way drawn from, which is the source of happiness, or they choose misguidance by their ill-considered choice. The present study seeks to explain the influential factors in the spiritual arrogance and dictatorship of Pharaoh by using the Holy Quran, the views of commentators and thinkers and emphasizing the interpretive views of Allama Muhammad Javad Mughniyeh in Al-Kaašīf. These factors in the internal field such as: adherence to the inclination of the soul, feeling of needless, hegemony and arrogance and in the external field such as: the role of gentries, heads (leaders) and the noble classes of society has been studied. The motive for emphasizing Allameh Mughniyeh’s views is his contemporary view in Al-Kaašīf to global arrogance and Zionism as the pharaohs of the time, which is formed in the face of the United States and the Zionist regime. In this article, we want to know what factors caused the revolt of Pharaoh to the extent that he claimed divinity! Oppression and violation on the rights of the people was his way. The result of this research will be obtaining the general rule and the underlying factors in the formation of the spirit and behavior of the arrogants and criminals of history.
Keywords: Quran, Spiritual arrogance, Dictatorship, Pharaoh, Al-Kaašīf (the Revealer) -
نشریه سیاست متعالیه، پیاپی 24 (بهار 1398)، صص 139 -158آیت الله میرزاصادق آقا تبریزی، یکی از علمای عصر مشروطه است که بنابر ظاهر متون به جای مانده از ایشان، نگرشی متفاوت از دو جریان فکری معروف آن دوره دارد. در اندیشه ی سیاسی میرزاصادق آقا تبریزی، حق حاکمیت و قانون گذاری منحصرا از آن خداوند است و به اذن او، اولیای معصوم علیهم السلام عهده دار این امور هستند؛ در عصر غیبت، فقهای جامع الشرایط منحصرا حق اعمال آن را دارند و تمام حکومت ها، غیر از این، نامشروع بوده و مصداق ظلم اند. ایشان استبداد را برخلاف اصطلاح رایج، تفرد در حکم رانی تعریف می کند و آن را فی نفسه قبیح نمی پندارد؛ تنها معیار قبح حکومت از دیدگاه ایشان، ظالمانه بودن آن است. بر اساس فوق، میرزاصادق آقا به این نتیجه می رسد که حکومت استبدادی ظالمانه، بر مشروطه ی آن روزگار ترجیح دارد؛ زیرا در مشروطه، ظلم تکثیریافته و عمومیت پیدا کرده است. به نظر ایشان، مشروطه تحفه ای غربی است که لاجرم به نابودی اسلام منجر می شود؛ علمایی هم که آن را پذیرفته اند، فریب غرب را خورده و آلت دست آن ها شده اند. میرزاصادق آقا تبریزی، غرب و مدرنیته را ماهیتا غیرقابل تفکیک از یک دیگر می داند و آن را با تمام لوازمش رد می کند.کلید واژگان: استبداد، مشروطه، میرزاصادق آقا تبریزی، عدل، ظلم، غربAyatollah Mirza Sadeq Aqa Tabrizi is one of the scholars of the constitutional era that according to his remaining texts appears to have a different approach to the two popular intellectual currents of that time. In the political thought of Mirza Sadeq Aqa Tabrizi, the sovereignty and legislature are exclusive to God, and, by His permission, the infallible authorities (Imams) are responsible for these affairs; in the era of absence of Imam, and all governances except them are illegitimate and they are an example of oppression. He defines despotism, as opposed to the common term, individualism in ruling, and does not perceive it as evil in itself. The only criterion of the ugliness of government is its oppression. According to the above, Mirza Sadeq Aqa concludes that the oppressive tyrannical government was preferred to the constitution of that time; since oppression had been multiplied and become generalized in the constitution. In his view, the constitution is a Western gift that inevitably leads to the destruction of Islam; the scholars who have accepted it have been deceived by the West and become their instruments. Mirza Sadeq Aqa Tabrizi considers the West and modernity inseparable in nature and rejects them with all their accessories.Keywords: Tyranny, Constitutionalism, Mirza Sadeq Aqa Tabrizi, Justice, Cruelty, West
-
مقاله حاضر به بررسی تحولات اجتماعی از دیدگاه حضرت علی (ع) و مقایسه آن با دیدگاه جامعه شناسان می پردازد. از منظر امام (ع) تفرقه و گسستگی اجتماعی از آسیب هایی به شمار می آید که به بنیان های ثبات یک ساختار لطمه می زند و استمرار آن را دچار مشکل و از حرکت بالنده جامعه و حکومت اسلامی جلوگیری می کند.
تکبر و تفاخر، جهالت و ضلالت، کم تحملی مردم درقبال مسئولان، و… عواملی است که با ایجاد شکاف و فاصله میان رهبران و مردم و فریب و غفلت دست اندرکاران از واقعیت های موجود، به تدریج پایگاه اجتماعی نظام را تضعیف و مشروعیت آن را کمرنگ می سازد. فدا کردن حق (دین) به پای مصلحت، و دین را قربانی حکومت کردن و از سوی دیگر فقر و محرومیت اجتماعی ، از دیگر آفاتی است که ثبات جامعه اسلامی را خدشه دار می سازد. محصول این آسیب نیز شرایط نامساعد اجتماعی و اقتصادی است که زمینه تغییر سریع در وفاداری مردم به حکومت را به وجود می آورد، و زمینه را برای انقلاب و دگرگونی کل نظام سیاسی فراهم می آورد. حضرت علی (ع) نتایج شورش و طغیان مردم علیه حاکم عادل را، شکست و سقوط جامعه، وارونه شدن ارزش های اجتماعی اسلام، دچارشدن به فتنه حکومت های فاسد و گرفتارشدن به عذاب الهی می دانند. اما با این وجود توبه و استغفار مردم، رعایت حقوق متقابل حاکم و مردم و واگذارکردن امور به اهل بیت (ع) را چاره کار می دانند.کلید واژگان: تحول اجتماعی، انقلاب، نهج البلاغه، جامعه، استبداد، نفاق، مشروعیت، حکومت، فتنه -
سبک زندگی یکی از مهم ترین مفاهیم علوم اجتماعی است که در باورها و ارزش های هر جامعه ریشه دارد. تعالیم اهل بیت(ع) نیز سبک زندگی ویژه ای را در راستای سعادت بشر تعریف می نماید. عوامل متعددی می تواند مانع تحقق این سبک زندگی شود که عوامل سیاسی و اجتماعی از مهم ترین آنهاست. یکی از این عوامل نوع و ساختار حکومت است. بر اساس ویژگی های مفهومی سبک زندگی که دانش، گرایش و کنش را در عرصه سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی دربر می گیرد، می توان آثار حکومت استبدادی را در تقابل با سبک زندگی اهل بیت(ع)، در مولفه هایی مانند روزمرگی، تقلید اجتماعی، خشونت، تقدیرگرایی، ناامیدی، فقدان غایات اجتماعی، عدم مشارکت سیاسی، قانون شکنی، فساد و کم کاری مشاهده کرد.کلید واژگان: سبک زندگی، استبداد، نظام سیاسی، روزمرگی، خودمداریThis article examines and analyzes the reasons why the lifestyle of the Household of the Prophet(‘a) has not been put into practice in Iran. Meanwhile, the political and social backgrounds of this situation are also considered. The necessity of this study is the prevalence of the mentioned situation in Iran despite strong belief in the principles the lifestyle of the Household of the Prophet(‘a). The effects of a tyrannical government on the lifestyle of the people in conflict with the lifestyle which the Household of the Prophet(‘a) propagated have been examined in this paper. These divergences in the private sector include: boredom, stagnation, following others in society, aggression and violence. In the area of mind-set these ill effects include: a simplistic outlook, fatalism, and Sufism. The ill effects on people’s inclinations include: a lack of love and friendship, hopelessness, humiliation, and feelings of inferiority. The social and cultural ill effects include: the society becoming oriented towards individual self-interest, a lack of goals and social objectives, a growth of criminal offenses, a lack of social responsibility, and hypocrisy. The ill effects on economics include: financial corruption and laxity at work. As a result, it is clear that some principles of the lifestyle of the Household of the Prophet(‘a) are in contrast with the effects of a tyrannical system of government in the private, political, social, and cultural sectors. Studies have shown that this type of government prevents putting into practice the lifestyle of the Household of the Prophet(‘a). Even if people are aware of the various aspects of this lifestyle, the social political environment prevents this lifestyle from being implemented. It seems the autocratic rule which previously existed in Iran caused the people to choose more of an individualistic lifestyle rather than the lifestyle of the Household of the Prophet(‘a) which is a social and collective model. This has caused most people to be in pursuit of fulfilling their own personal, private needs and interests. An unconcern for the law and a lack of social consciousness are outgrowths of this lifestyle. Of course many examples of a collectivist way of living exist in Iran such as: generosity and purity, leaving an endowment and charitable deeds, social movements, cooperation in rural areas, traditional communication networks, and patriotic poems and songs which show an awareness of a common destiny, nationality, and identity. Therefore, the mentality of an individualistic way of thinking cannot be generalized for all periods of time and all Iranians. And, since this mentality is not inherent in Iranians, attention should be mostly focused on the appearance of this psyche in the political and social fields.Keywords: lifestyle, tyranny, political system, boredom, self, interest, way of life, the Household of the Prophet(a)
-
نویسنده در آغاز به تعریف آسیب اجتماعی و جامعه آسیب زده پرداخته، سپس استبداد و خودکامگی را به عنوان نمونه بارز آسیب اجتماعی معرفی می کند، آنگاه به پیشینه تاریخی استبداد ستیزی اشاره کرده و بر این باور تاکید می کند که به رغم فلسفه سیاسی عدالت گرای اسلام، تاریخ مسلمانان به طور عمده آمیخته با استبداد بوده است. ...
کلید واژگان: خودکامگی، استبداد، آسیب اجتماعی، فلسفه سیاسی اسلام، جبار، مستکبر، طاغوت، افلاطون، ارسطو، راسل، مارکس، هابز، فروید، اریک فروم، اسارت معنوی، روش های تداوم استبداد، راهکارهای استبداد ستیزی
- نتایج بر اساس تاریخ انتشار مرتب شده‌اند.
- کلیدواژه مورد نظر شما تنها در فیلد کلیدواژگان مقالات جستجو شده‌است. به منظور حذف نتایج غیر مرتبط، جستجو تنها در مقالات مجلاتی انجام شده که با مجله ماخذ هم موضوع هستند.
- در صورتی که می‌خواهید جستجو را در همه موضوعات و با شرایط دیگر تکرار کنید به صفحه جستجوی پیشرفته مجلات مراجعه کنید.
©2000-2025 magiran.com All Rights Reserved.