اهل حل و عقد
در نشریات گروه علوم قرآن و حدیث-
واقعه سقیفه، پس از رحلت رسول خدا صلی الله علیه و آله، نخستین گام عملی جهت ایجاد اختلاف میان مسلمانان بوده است. در سقیقه بنی ساعده، عده ای از صحابه بر خلاف وصیت پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله درباره خلافت امیر مومنان علیه السلام، ابوبکر را به عنوان جانشین آن حضرت انتخاب کردند. از این رو، جریان سقیفه، فراز مهمی در تاریخ به شمار می رود که باید از زوایای گوناگون مورد بررسی قرار بگیرد. یکی از ادعاهای برخی از علمای اهل سنت، بیعت اهل حل و عقد با ابوبکر است. ادعایی که در مقاله «بررسی حضور اهل حل و عقد در انتخاب خلیفه اول با شناخت فهرستی حاضران در سقیفه بنی ساعده» رد شد. در مقاله کنونی به اسامی کسانی که با انتخاب خلیفه در سقیفه و خلافت ابوبکر مخالف بودند اشاره می شود تا ادعای یادشده، بیش از پیش نقد و رد شود. در برخی از منابع معاصر، نام 48 تن از مخالفان برده شده، اما پژوهش حاضر 72 تن از مخالفان ابوبکر را معرفی و چگونگی مخالفتشان را تبیین کرده است. در مقاله پیشین به نام 35 نفر از مخالفان ابوبکر اشاره شده بود و این مقاله به 37 تن دیگر می پردازد. پرونده مقاله
کلید واژگان: سقیفه بنی ساعده، خلافت ابوبکر، مخالفان ابوبکر، اهل حل و عقد، کلام، تاریخ خلفا، تاریخ اسلام -
واقعه سقیفه، پس از رحلت رسول خدا’، نخستین گام عملی جهت ایجاد اختلاف میان مسلمانان بود. در سقیفه بنی ساعده، عده ای از صحابه بر خلاف وصیت پیامبر اکرم’ درباره خلافت امیر مومنان، ابوبکر را به عنوان خلیفه مسلمانان منصوب کردند. سقیفه، فراز مهمی در تاریخ است که باید از زوایای گوناگون بررسی شود. یکی از ادعاهای برخی از عالمان اهل سنت برای توجیه بدعت سقیفه، بیعت اهل حل و عقد با ابوبکر است. ادعایی که در مقاله «بررسی حضور اهل حل و عقد در انتخاب خلیفه اول با شناخت فهرستی حاضران در سقیفه بنی ساعده» رد شد. در مقاله کنونی به اسامی کسانی که با انتخاب خلیفه در سقیفه و خلافت ابوبکر مخالفت کردند، اشاره می شود تا سستی ادعای یادشده، بیش از پیش روشن شود. در برخی از منابع معاصر، نام 48 تن از مخالفان برده شده، اما پژوهش حاضر بیش از 60 تن از مخالفان ابوبکر و چگونگی مخالفتشان را بیان کرده که در این مقاله به 35 نفر از آنان و در مقاله پسین، به معرفی بقیه پرداخته می شود.
کلید واژگان: سقیفه بنی ساعده، خلافت ابوبکر، مخالفان ابوبکر، اهل حل و عقد، خلافت، تاریخ خلفا، تاریخ اسلام -
واقعه سقیفه پس از رحلت رسول خدا|، نخستین گام عملی جهت ایجاد اختلاف میان مسلمانان بوده است. در سقیقه بنی‌ساعده، عده‌ای از صحابه بر خلاف وصیت پیامبر اکرم| درباره خلافت امیرمومنان×، ابوبکر را به‌عنوان جانشین آن حضرت انتخاب کردند. ازاین‌رو، آنچه در سقیفه گذشت، فراز مهمی در تاریخ به‌شمار می‌رود که باید از زوایای گوناگون مورد تحلیل و بررسی قرار گیرد. یکی از راه‌های آشنایی با عمق این حادثه، شناسایی حاضران در سقیفه است. در این نوشتار، تلاش شده افراد حاضر در آن محل معرفی شوند و تا جایی که تاریخ نشان می‌دهد به نقش هر کدام اشاره گررد. بی‌تردید، نام افراد سرشناس و یا کسانی که در سقیفه، نقشی داشته‌اند در تاریخ ثبت شده است. یکی از شرایطی که اهل‌سنت برای مشروعیت انتخاب خلیفه مطرح کرده‌اند، بیعت اهل حل‌وعقد با اوست. نگاشته حاضر ثابت می‌کند بسیاری از بزرگان اصحاب و اهل حل‌وعقد در سقیفه حضور نداشته‌اند و تنها تعداد اندکی از آنان در سقیفه بوده‌اند. این مقاله در بیست‌ویک گفتار ساختاربندی شده است.
کلید واژگان: سقیقه بنی ساعده، خلافت ابوبکر، اهل حل و عقد، نظام خلافت، غصب ولایت، تاریخ خلفا، تاریخ اسلام -
مجله کتاب قیم، پیاپی 22 (بهار و تابستان 1399)، صص 309 -334
مشروعیت سیاسی عبارت است از دلایل حکومت کردن و اطاعت کردن که گرچه بحث از مبانی نظری آن در دوره معاصر فزونی گرفته است، اما پیشینه ای بسیار کهن دارد؛ به گونه ای که تا دوران ایران و یونان باستان قابل پی جویی است. در جهان اسلام، بحث از مشروعیت سیاسی به زمان تاسیس حکومت اسلامی توسط پیامبر (ص) در مدینه نیز کشیده شده و خاستگاه آن، کاویده شده است. اما آنچه بیش از همه اهمیت داشته و محل نقد و نظر قرار گرفته، اختلاف در جانشینی پیامبر (ص) و متاثر از آن، منشا مشروعیت سیاسی خلیفه است. اهل سنت پس از حکمرانی خلفای اولیه، روش هایی را که آنان بدان صورت به حکومت رسیده بودند را تیوری سازی کرده و برساخته های نظری خود را به مثابه مبانی مشروعیت قدرت در اسلام، ارایه کردند. به عبارت دیگر، نظامی معرفتی در حوزه مشروعیت سیاسی ارایه کردند که تماما متاثر از عملکرد بیرونی و متاخر از مقام نظر بود. از جمله این روش های مشروعیت ، «انتخاب اهل حل و عقد» است که زمینه ساز نخستین خلافت را پدید آورد. پژوهش پیش رو با روش توصیفی تحلیلی، اولین روش مشروعیت آور سیاسی خلیفه را تبیین کرده و رویکرد ایمه معصومین (ع) نسبت بدان را ارایه می دهد. نتایج تحقیق نشان می دهدایمه شیعه (ع) افزون بر رویکرد ثبوتی در تبیین اینکه مشروعیت سیاسی تنها در سایه نصب الهی قابل دستیابی است، در مقام نفی، تصمیم اهل حل و عقد را نیز به نقد گرفتند و از این رهگذر به دفاع از مبانی شیعه پرداختند.
کلید واژگان: مشروعیت سیاسی، اهل حل و عقد، سقیفه، ائمه اثنا عشر، نصب الهی -
خدای متعال در آیه «... کونوا مع الصادقین» به صورت مطلق مومنان را به همراهی با «صادقین» فراخوانده است. پرسش اصلی آن است که صادقین در این آیه عام است یا خاص؟ در صورت خاص بودن، مصداق آن کیست که خدا مومنان را به صورت مطلق به تبعیت از آنها فرمان داده است؟ مفسران شیعه با إستناد به روایت های فریقین و با طرح إستدلال عقلی، مصداق صادقین را امام علی× و جانشینان معصوم آن حضرت دانسته اند، اما مفسران اهل سنت در این باره دارای اختلاف نظر هستند؛ برخی مصداق آن را مهاجران، برخی مهاجران و انصار، برخی خلفاء راشدین، برخی متخلفین از غزوه تبوک، برخی اهل حل و عقد و تعدادی نیز امام علی× و اصحاب او دانسته اند. در پژوهش پیش رو، دیدگاه های مختلف با روش توصیفی تحلیلی، مورد بازکاوی قرار گرفته و با إستناد به مستندهای نقلی و إستدلال عقلی، مصداق صادقین را امام علی× و اهل بیت معصوم پیامبر| معرفی شده است.کلید واژگان: آیه 119 توبه، صادقین، اهل بیت^، اهل حل و عقد، صحابه، خلفاء، إجماع امتThe Almighty God, in the verse "Kunu ma`a al-Sadiqin," has absolutely called the believers to accompany with those called "sadiqin". The main question of the study follows as: is the word sadiqin in this verse general or particular? is general or specific? Given the latter, who may be taken as its extension that God has commanded believers to obey them absolutely? Shiite commentators, relying on fariqain narrations and rational proofs, have viewed Imam Ali (as) and his infallible successors as the extensions of sadiqin; Sunni commentators, however, have viewed differently; Muhajiran, muhajiran and Ansar, Khulafa`i Rashidin, those refusing of Tabuk and ahli hall wa `aqd and Imam Ali and his companions have been known as the extensions of the word by them. In the present study, different viewpoints have been re-analyzed by descriptive-analytic method and based on narrative and rational arguments, Imam Ali (as) and the Prophet's infallible household (as) have been introduced as the extensions of the word.Keywords: Verse 119 of Tawbah, Sadiqin, Ahlibait (as), Ahli Hall wa `Aqd, Sahabah, kholafa`, Ijma`i Ummat
-
پژوهش حاضر در صدد مقایسه تفسیر المنار و المیزان در زمینه تفسیر آیه «اولی الامر»(نساء/ 59ا) است. تفسیر المیزان مصداق «اولی الامر» را در این آیه، امامان معصوم دانسته و امر به اطاعت از پیامبر و «اولی الامر» را در این آیه، دارای وزان واحد، مطلق و بی قید و شرط تلقی کرده و این آیه را اثبات کننده عصمت رسول (ص) و «اولی الامر» به شمار آورده است و علت تکرار «اطیعوا» را تفاوت قلمرو اطاعت محسوب کرده است و نه تاکید ومخاطبان را در «فان تنازعتم» مسلمانان دانسته و نه« اولی الامر». تفسیر المنار نیز امر به اطاعت از پیامبر و «اولی الامر» را مطلق و لازمه آن را عصمت آنان دانسته است؛ با این تفاوت که از نظر عبده مصادیق «اولی الامر» اهل حل و عقد و اجماع نظر آنان به دور از خطا است؛ اگر چه رشید رضا این اجماع را معصومانه نمی داند. به نظر او، مخاطبان «فان تنازعتم» شامل «اولی الامر» هم می شود. در این مقاله علاوه بر مقایسه دو تفسیر، اشکالات برداشت های صاحب المنار مطرح و ایرادات ایشان به برداشت مفسران شیعه پاسخ داده شده است.کلید واژگان: اولی الامر، اطاعت مطلق، عصمت اولی الامر، اهل حل و عقد، ائمه اطهار، المنار، المیزانThe present paper seeks to compare Al- Minar Commentary by 'Abduh and Al-Mizan Commentary by Allamah Tabatabaii in terms of their interpretation of the verse 59 in Chapter 4 (Al-Nisa'- The Women), known as the verse of "Ulel-Amr". For Tabatabaii, the referents of Ulel-Amr are infallible Imams, who should be obeyed unconditionally and absolutely as the Holy Prophet, which proves their infallibility. He believes that the repetition of the imperative verb "Obey" indicates the difference in the domain of obedience not emphasis, and the pronoun "you" in verse which says "then if you quarrel about anything" refers not to Ulel-Amr but to Muslims. In Al-Minar, Abduh accepts the command of absolute obedience to the Holy Prophet and Ulel-Amr, necessitated by their infallibility. However, he believes that the instances of Ulel-Amr are people of hal and 'Aqd (those whose opinions are what count) whose consensus is correct. Rashid Reza, however, does not regard such a consensus as infallible, as he believes that the pronoun "you" refers to Ulel-Amr as well. The paper compares aforementioned commentaries to extracts several mistakes taken by Abduh in Al-Minar, and resolves the doubts he cast on Shia interpretations.Keywords: Ulel-Amr, absolute obedience, infallibility of Ulel-Amr, people of hal, Aqd, pure Imams, Al-Minar, Al-Mizan
-
عصمت ائمه اثنی عشر (ع) از سهو و گناه، از موضوعات اختلافی میان شیعه و اهل تسنن است. در میان مفسران اهل تسنن، فخر رازی در تفسیر مفاتیح الغیب، ذیل آیه 59 سوره نساء، با بیانی استدلالی، عصمت اولی الامر را به اثبات رسانده، لکن در مورد مصداق آن بر خلاف شیعه امامیه، بر این باور است که مراد از اولی الامر نه امامان شیعه (ع) بلکه اهل حل و عقد از امت اسلام است. در حالی که علامه طباطبایی، ضمن پاسخ به شبهات ایشان، مصداق اولی الامر را منحصر به ائمه اثنی عشر (ع) می داند. پژوهش حاضر درصدد تحلیل تطبیقی این دو دیدگاه و روشن ساختن این حقیقت است که مصداق اولی الامر، متعین در اشخاص ائمه اثنی عشر (ع) بوده، اشکالات فخر رازی به دیدگاه شیعه وارد نبوده و دیدگاه او درباره مصداق اولی الامر (اجماع اهل حل و عقد) با اشکالات جدی روبرو است.
کلید واژگان: اولی الامر، عصمت، ائمه اطهار(ع)، امام، اهل حل و عقد، علامه طباطبایی، فخر رازیThe infallibility of the twelve Imams from fault and sin has been issue to debate between the Shia and the Sunni. Among Sunni commentators, Fakhr Razi in his exegesis, similar to the Shia, has drawn from the verse the infallibility of the ol-el-am” (those in authority) while disagreeing with them on the denotation of this term and applying it to Ahl-al- hall wal-aghd (the representatives of the community of Muslims). In his study of Fakhr’s point of view, Allamah Tabatabayi answers his. Debates over his arguments and indicates the twelve Imams as the exclusive denotations of the term. In this article this verse’s interpretation has been comparatively studied, justifiying the restriction of the term in the twelve Imams and revealing the serious flaws in Fakhr’s point of view and in his critiques of the Shia position concerning the term.
-
تعیین امام از سوی خدای متعال، و صدور نص بر آن توسط رسول اکرم صلی الله علیه و آله، از مسائل چالشی و بحث برانگیز میان مسلمانان است. مقاله حاضر پس از تبیین معنای نص در لغت و اصطلاح، در پی تبیین و تشریح منزلت و جایگاه نص در تعیین امام و اعتبار یا عدم اعتبار راه های دیگر در این مساله نزد فرق اسلامی است. معتزله نظر اهل حل و عقد را در تعیین و نصب امام پذیرفته و اعتبار تنصیص در تعیین امام را توسط امام پیشین در غیر پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله قبول کرده اند. علاوه بر راه های مورد قبول نزد معتزله، اهل حدیث و اشاعره قهر و غلبه را هم در تعیین امام ذکر کرده اند. امامیه تعیین امام را تنها به نص مشروع دانسته و برای اثبات نظر و عقیده خود به برهان ها و دلیل های عقلی و نقلی تمسک نمودند.
کلید واژگان: نص، امامیه، اشاعره، اهل حدیث، معتزله، اهل حل و عقد، تغلبAppointment of Imam by God- the Exalted- and issuance of a stipulation for it by the Holy Prophet (PBUH) is one of the challenging and controversial issues among Muslims. After explaining the verbal and technical meanings of stipulation (nas), the present article goes to explain and describe place of stipulation in appointment of Imam and validity or invalidity of other ways according to Islamic sects. Mu’tazalis have accepted the opinion of people of “dissolution and agreement” in appointment of Imam and stipulation made by the previous Imam (other than the Holy Prophet (PBUH)) to appoint new Imam. In addition to ways accepted by Mu’tazalis, people of hadith and Ash’aris have mentioned “force and constraint” as a way to appoint Imam. Imamis are of the opinion that the only legitimate way to appoint Imam is stipulation; and, to prove their opinion they appeal to rational and transmitted arguments.Keywords: stipulation, Imamis, Asharis, people of hadith, Mutazalis, people of dissolution, agreement, overcoming -
شورا از اصول بدیهی و ضروری اسلام است که در اداره امور جامعه و تحکیم روابط اجتماعی نقشی به سزا دارد. این امر مهم و حیاتی را ضوابط و معیارهایی است که رعایت آنها آدمی را در تصمیم گیری ها از خطا و لغزش مصون می دارد و تلاش وی را در دفع مضار و جلب منافع و مصالح عمومی به نتیجه می رساند. ازاین رو، هیچ کس از مشورت جویی و نظرخواهی و بهره گیری از آرا و افکار و تجارب مشاوران متعهد و متخصص بی نیاز نیست. علاوه بر آیات صریح قرآن کریم درباره شورا و مشورت و ترغیب بدان، در تعالیم پیشوایان معصوم، به ویژه امام علی (ع)، بدین مهم از زوایای گوناگون پرداخته شده و از اصول و آداب آن به طرزی بدیع سخن رفته که در خور مطالعه و بررسی دقیق و همه جانبه است. در این مقاله با تاکید بر عظمت اندیشه ملکوتی حضرت علی(ع) و تفوق آن بر افکار و آرای بشری تلاش شده است به مبانی شورا در اندیشه علوی، با محتوا و اهدافی متعالی، توجه شود. بدین منظور، طرحی در تطبیق نظریات امام(ع) با آیات شورا ارائه شده و در آن از اهمیت و ضرورت، فواید و آثار، اصالت و حجیت و نیز حدود و جایگاه مشورت سخن به میان آمده و سپس جنبه های ایجابی و سلبی آن در طیفی وسیع تبیین شده است که درواقع انسان شناسی شورا از دیدگاه امام علی (ع) را تداعی می کند.
کلید واژگان: قرآن کریم، امام علی (ع)، شورا و مشورت، احکام، موضوعات، اهل حل و عقد، آداب شورا، انسان شناسی شوراپژوهش نامه ی علوی, Volume:1 Issue: 2, 2011, PP 121 -150Council is one of the self-evident and necessary rules of Islam. It is an institution which has an important role in administrating a society and consolidating its social relations with other societies. In this regard، there are some rules and standards that prevent wrong decisions and lead one''s attempts to eliminate disadvantages and gain advantages and satisfy public interests. Therefore، there is nobody who doesn''t need to consult with other people or to ask their opinion or to refer to committed and expert counselors. Besides the clear-defined verses of Holy Qur''an about council and consulting، infallible Imams (AS)، especially Imam Ali (AS)، discussed this subject from different points and talked innovatively about its principles and rules، which needs to be studied carefully and extensively. This article tries to study the principles of council in Alavi thoughts and opinion with exalted content and emphasizes the greatness of Imam Ali''s (AS) thoughts and their supremacy over the thoughts of human beings. For this، the article begins with introducing a plan for comparing Imam Ali''s (AS) opinion with the verses about council in which there are some explanations about council and its importance، necessity، advantages and outcomes، authenticity، authoritativeness، domain، and position. Then the article states some of the positive and negative aspects of council in a broad spectrum which conveys the anthropology of council in Imam Ali''s (AS) point of view.Keywords: Holy Quran, Imam Ali (AS), council, consultation, decrees, subjects, people loosing, binding, rites of council, anthropology of council
- نتایج بر اساس تاریخ انتشار مرتب شده‌اند.
- کلیدواژه مورد نظر شما تنها در فیلد کلیدواژگان مقالات جستجو شده‌است. به منظور حذف نتایج غیر مرتبط، جستجو تنها در مقالات مجلاتی انجام شده که با مجله ماخذ هم موضوع هستند.
- در صورتی که می‌خواهید جستجو را در همه موضوعات و با شرایط دیگر تکرار کنید به صفحه جستجوی پیشرفته مجلات مراجعه کنید.
©2000-2025 magiran.com All Rights Reserved.