تمدن
در نشریات گروه علوم قرآن و حدیث-
نشریه ره توشه، پیاپی 20 (زمستان 1403)، صص 241 -250خداوند در قرآن کریم، قوم یهود و یهودیان را یکی از سرسخت ترین دشمنان مومنان معرفی می کند: «لتجدن اشد الناس عداوه للذین آمنوا الیهود والذین اشرکوا؛[1] به یقین، دشمن ترین مردم در برابر مومنان را، یهود و مشرکان خواهی یافت». این دشمنی از نخستین روزهای اعلام نبوت حضرت محمد(ص) آغاز شد و تا به امروز هم ادامه دارد. برخی تاریخ پژوهان به دنبال کشف ردپایی از یهود و نقش تخریبی آنها در تاریخ بوده اند و با استدلال های متقن، بزرگان یهود را عامل اصلی بسیاری از حوادث منفی، چه در صدر اسلام و چه در دوران قبل از آن می دانند.[2] البته یهودیان نه تنها با اسلام، بلکه با پیامبران دیگر نیز دشمن بودند؛ چنان که در آیات بسیاری اذیت و آزار آنان به حضرت موسی(ع) بیان شده است. سران یهود و به تبع آن دیگر یهودیان پس از حضرت موسی(ع)، از راه حق منحرف شدند و پیامبران الهی را که برای اصلاح آنها ظهور می کردند، به قتل رساندند.[3]
نگاشته پیش رو، ویژگی های یهود و دشمنی آنان با رسول اعظم(ص) و مسلمانان را تبیین می کند.
[1]. همان.
[2]. برای مطالعه ر.ک به: تاریخ اسلام با رویکرد دشمن شناسی اثر علی اکبر مهدی پور.
[3]. در برخی از آیات قرآن، از قبیل آیه 91 سوره بقره، جریان کشتن انبیا از سوی آنان بیان شده است.کلید واژگان: یهود، صهیونیست، مسلمانان، تمدن -
تاریخ، گنجینه ای است از درس ها، عبرت ها، پیام ها، الگوهای ماندگار برای هر خردمندی در هر روزگاری تا این که بتواند با تکیه بر گذشته، در اصلاح اندیشه، عمل و تصمیمات حال و آینده اش، خردمندانه تر عمل کند. در صورتی تاریخ می تواند چراغ راه آینده و درس آموز، عبرت آفرین و الگوبخش باشد و پیام هایی ماندگار در اختیار هر نسلی قرار دهد که به شکل تحلیلی مطالعه شود، نه نقلی و روایی. هدف این پژوهش تبیین مولفه های مدیریت جهادی، با الهام از حماسه حسینی(ع)، به منظور بهره مندی از آن در بهبود زندگی فردی و اجتماعی روزگار ما و در راستای خلق تمدن نوین اسلامی- ایرانی است. بنابراین سوال اصلی تحقیق این است که مهم ترین شاخص های مدیریت جهادی، با الهام از حماسه حسینی(ع) در راستای ایجاد تمدن نوین اسلامی- ایرانی کدام اند؟
مسئولیت شیعه بودن در روزگار ما، کار جهادی و باذلانه در راستای ایجاد تمدن نوین اسلامی- ایرانی است و این روی آورد ریشه در دعوت حضرت سیدالشهداء(ع) در ایجاد حکم رانی اسلامی بر پایه بصیرت و جهاد دارد. دعوت رهبری معظم انقلاب به مدیریت جهادی و باذلانه تنها راه پیشرفت ایران اسلامی و تحقق تمدن نوین اسلامی- ایرانی است، در جهانی که مادی گرایی بر آن سیطره یافته است.کلید واژگان: مدیریت جهادی، تمدن، تمدن نوین اسلامی، حماسه حسینیHistory is a treasure of lessons, examples, messages, lasting models for every wise man in every era, so that he can act more wisely by relying on the past, in correcting his thoughts, actions and decisions for the present and future. In this case, history can be a beacon for the future, a lesson, a lesson, and a role model, and it can provide lasting messages to every generation, which should be studied in an analytical way, not in narration. The purpose of this research is to explain the components of jihadi management, inspired by Hosseini's saga, in order to benefit from it in improving the individual and social life of our time and in line with the creation of a new Islamic-Iranian civilization. Therefore, the main question of the research is: What are the most important indicators of Jihadi management, inspired by the Hosseini epic (PBUH), in the direction of creating a new Islamic-Iranian civilization?
Shi'a's responsibility in our times is jihadist work in the direction of creating a new Islamic-Iranian civilization, and this approach is rooted in the call of Hazrat Seyyed al-Shohada (a.s.) to create Islamic governance based on insight and jihad. Calling the Supreme Leader of the Islamic Revolution to jihadist management is the only way to advance Islamic Iran and realize the new Islamic-Iranian civilization in a world dominated by materialism.Keywords: Jihadi Management, Civilization, Modern Islamic Civilization, Hosseini's Epic -
انسان موجودی اجتماعی است و لازمه زیست اجتماعی او قوانین مدنی است که بخشی منبعث از عقل بشر و بخشی منبعث از وحی است. قصص قرآن نیز که هدف از نزول آن عبرت آموزی و نقش آن تمدن سازی است، رسالت بخش دوم را به عهده دارد. این پژوهش که با روش توصیفی تحلیلی سامان یافته، درصدد استخراج راهبردهای تمدن ساز قرآن بر مبنای قصه حضرت یوسف (ع) است. بنا بر یافته های تحقیق، راهبردهای تمدنی سوره یوسف در سه محور قابل شناسایی است که عبارت است از: راهبردهای تربیت نفس و خانواده و مدیریت سیاسی جامعه که ذیل این سه محور قرار دارد: محور اول شامل ترسیم نقش زندگی، کتمان سر، توسل و توکل به خدا،امانت داری، صبر و تقوا؛ محور دوم شامل مهر و عطوفت بین اعضای خانواده، شکیبایی بر ناملایمات فرزندان، ملاک نبودن برتری در توانمندی جسمی و عفو و گذشت؛ محور سوم شامل شایسته سالاری، عدالت اجتماعی، ارتباطات خارجی با محوریت اقتصادی، نظام گزینش کارگزاران و محوریت قانون. براین اساس، مولفه های جامعه متمدن، از ویژگی هایی نظیر شهروندان خودساخته، برخوردار از فضایل اخلاقی و انسانی، شکیبا در تعاملات خانوادگی و اجتماعی و عطوفت و پیوند عمیق، دور از تعصبات و زمینه ساز مدینه متمدن متدین مبتنی بر توحید و محوریت آن برخوردار خواهد بود. به علاوه حکمران جامعه ای با شهروندان فوق، برآیند آرای آن هاست و کارگزاران آن حکومت براساس شایسته سالاری، افرادی متخصص، متعهد و امانت دار هستند. حاکمیت آن نیز مبتنی بر قوانین الهی است و خیانت کار براساس عدالت و انصاف مجازات خواهد شد.
کلید واژگان: تمدن، تمدن اسلامی، راهبرد، قصص قرآن، قصه یوسف (ع)Human beings are social creatures, and their social life necessitates civil laws, which are partly derived from human reason and partly from divine revelation. The stories in the Quran, aimed at imparting lessons and playing a role in civilization-building, fulfill the second part of this necessity. This research, organized using a descriptive-analytical method, seeks to extract the civilization-building strategies of the Quran based on the story of Prophet Yusuf (Joseph). According to the findings of this study, the civilizational strategies in Surah Yusuf can be identified in three main areas: strategies for self and family education, and political management of society. These three areas include the following: 1. Self and Family Education Strategies - Depicting the role of life - Concealing secrets - Resorting to and trusting in God - Trustworthiness - Patience and piety 2. Family Strategies - Love and affection among family members - Patience with children's adversities - Not considering physical ability as a criterion for superiority - Forgiveness and leniency. 3. Political Management Strategies - Meritocracy - Social justice - Foreign relations with an economic focus - Selection system of officials - Centrality of law. Accordingly, the components of a civilized society include self-made citizens possessing moral and human virtues, patience in family and social interactions, deep compassion and connection, free from prejudices, and conducive to a civilized, devout city based on monotheism and its centrality. Additionally, the ruler of such a society is the outcome of the votes of these citizens, and the officials of that government are specialists, committed, and trustworthy individuals selected based on meritocracy. The governance is based on divine laws, and traitors are punished with justice and fairness.
Keywords: Civilization, Islamic Civilization, Strategy, Quranic Stories, Story Of Yusuf (Joseph) -
نشریه ره توشه، پیاپی 17 (بهار 1403)، صص 29 -40
پیامبر (ص) با هجرت به مدینه، تمدن اسلامی را در این شهر پایه گذاری کرد. پس از رحلت حضرت محمد (ص) متاسفانه شرایط و فضایی فکری به وجود آمد که عمل حداکثری ناممکن شد؛ اما آموزه های اسلام به اندازه ای متعالی بود که حتی عمل حداقلی به آن توانست تمدن بزرگی را به وجود آورد.در نوشتار پیشرو با روش توصیفی تحلیلی به شیوه برخورد تمدن غرب و اسلام از نگاه امام خمینی (ره) پرداخته می شود.برای پیبردن به نظر امام در برخورد تمدن غرب و اسلام باید ابتدا این دو تمدن تعریف و شرح داده شود.فرهنگ و تمدن از واژه هایی هستند که قوام حکومت ها و مکتب ها بر آنهاست و هر کشوری می کوشد فرهنگ و تمدن خود را ارتقا بخشد و به دیگر کشورها صادر کند؛ زیرا یکی از راه های ارتقای فرهنگ و تمدن، اقتباس از تمدن های دیگر است و رشد تمدنی گاهی متکی به تمدنی است که با تمدن مادر متفاوت است.[1] [1]. علی اکبر ولایتی، فرهنگ و تمدن اسلامی، ص 21.
کلید واژگان: فرهنگ، تمدن، تمدن غرب، تمدن اسلامی، امام خمینی(ره) -
انقلاب اسلامی مهم ترین هدفی را که به دنبال تحقق آن است؛ زمینه سازی ظهور و آمادگی برای آن است این مطلب در میان اهداف مختلفی که برای انقلاب اسلامی بیان شده؛ قله و هدف غایی است و تحقق عملی تمام اهداف انبیاء و اولیای الهی است. امامین انقلاب به صراحت بر این موضوع تاکید کرده و غفلت از آن را خطری بزرگ بیان می دارند. برای تحقق ظهور، طرحی ارائه شده و براساس آن حرکت شده است. ظهور مقدماتی لازم دارد و انقلاب اسلامی گام بزرگ این راه بوده و با طی مراحلی پس از انقلاب اسلامی یعنی نظام اسلامی، دولت اسلامی، جامعه اسلامی، امت اسلامی و تمدن نوین اسلامی و رستاخیز مستضعفان، دست یافتنی است.
کلید واژگان: انقلاب اسلامی، زمینه سازی، ظهور، تمدنThe Islamic Revolution is the most important goal that it seeks to achieve; This article is among the various goals that have been stated for the Islamic revolution; It is the ultimate goal and the practical realization of all the goals of the prophets and divine saints. The imams of the revolution clearly emphasized this issue and stated that neglecting it is a great danger. To realize the emergence, a plan has been presented and moved based on it. Emergence requires preliminary steps, and the Islamic Revolution is a big step on this path, and it can be achieved by following the steps after the Islamic Revolution, that is, the Islamic system, the Islamic state, the Islamic society, the Islamic Ummah, the new Islamic civilization, and the resurrection of the oppressed
Keywords: Islamic Revolution, Foundation, Emergence, Civilization -
نشریه پژوهش های نوین در گستره تاریخ، فرهنگ و تمدن شیعه، سال دوم شماره 3 (پاییز و زمستان 1402)، صص 65 -96
تمدن، اصل تعالی فرهنگی و پذیرش نظم اجتماعی است. هر تمدنی برای پویایی و اعتلای خود بر ارکانی استوار است. این ارکان نیز نیازمند بستری مناسب برای پرورش فرصت های تمدن سازی است که تربیت معنوی چنین بستری را فراهم می کند. تربیت معنوی افراد جامعه از یک سو خود بر مبانی ای استوار است که زمینه ساز شکل گیری و اعتلای تمدن است و از سوی دیگر، جامعه متمدن، با تکیه بر همان مبانی می تواند در یک پیوستار، زمینه اعتلای معنوی و بقای تمدن را فراهم کند. نظر به اهمیت این مسیله، در این پژوهش تلاش شده با روش توصیفی-تحلیلی و واکاوی دیدگاه علامه جعفری، نقش تربیت معنوی در فرایند تمدن سازی تبیین شود. هرچند تربیت معنوی به صورت خاص در اندیشه علامه جعفری نیامده ولی با واکاوی آرای ایشان در مورد تربیت می توان گفت وظیفه اساسی تعلیم و تربیت در حیات معقول، گردیدن تکاملی نظام روحی و روانی متعلم با فراگیری اصول اساسی تربیت است. کاوش در اندیشه علامه جعفری با تکیه بر مبانی ای چون ایمان به خدا، تفکر و اندیشه ورزی، کرامت انسانی، اختیار، آزادی، محبت و اخلاق این نتیجه را به دست داد که لایه های تمدن ساز با نظر به این مبانی در چند سطح قابل تبیین است. در واقع تمدن سازی نیازمند نظام سازی از طریق قانونمندی و اجرای آن، حق محوری، پرهیز از فساد و نیز پیشگامی مسیولان در صلاح و پاکی درون است. علاوه بر این تربیت نیروی انسانی و حرکت به سمت مدینه فاضله هم از طریق خودخواهی مسیولیت زا و انصاف محوری محقق می شود. لایه دیگری که برای تمدن سازی نیاز است حضور در صحنه و توجه به عظمت آرمان های افرادی است که در فرایند تربیت معنوی به دنبال اعتلای تمدن هستند. به بیان بهتر تصعید آزادی به اختیار، خدمت به بشریت و حرکت تکاملی دل ها رقم زننده این اعتلاست.
کلید واژگان: تربیت معنوی، تمدن، علامه جعفری -
تحقیق حاضر درصدد پاسخ به این پرسش است که امنیت چگونه محقق می شود و راه حل آن در چیست؟ پاسخ این پرسش از طریق یکی از مهم ترین منابع فارسی انجام شد. یک نظریه و مکتب امنیتی از عناصر و مولفه های مختلفی تشکیل شده است؛ اما غالبا هفت عنصر و مولفه از اهمیت بیشتری برخوردار هستند، این مولفه ها عبارتند از: مفهوم امنیت، ابعاد امنیت، مرجع امنیت، سطح امنیت، دوست و دشمن امنیت، روش های تحصیل امنیت و راهکارهای استراتژیک امنیتی. روش این فهم از طریق شیوه تطبیق آن براساس چهار محور واژگان مستقیم، واژگان ضمنی و التزامی، مفاهیم مخالف و دلالت های سیاقی و معنایی انجام شد. فردوسی شاهنامه را با پرسش درباره چگونگی پیدایش حکمرانی آغاز می‌کند تا هدف و محور اصلی کتابش را نشان دهد. از این رو، محور بنیادین شاهنامه، نظام سیاسی و چگونگی ظهور و سقوط آن است. پس، موضوع اصلی با این نگاه در شاهنامه امنیت است. امنیت فردی از یک سو با فرد و حاکم شکل می گیرد و از سوی دیگر امنیت به معنای حفظ حکومت از شر خارجی یا دشمنان خارجی است.کلید واژگان: نظریه امنیت، تمدن، حکیم ابوالقاسم فردوسی، شاهنامهThis research seeks to answer the question of how security is realized and what its solution entails. The response to this inquiry is sought through one of the most significant Persian sources. A security theory and school comprise various elements and components, with seven elements usually holding greater significance. These elements include security, security dimensions, security reference, security level, friends and enemies of security, security acquisition methods, and strategic security solutions. These elements are understood by adapting them based on four axes: direct vocabulary, implied and commitment-related vocabulary, opposing concepts, and contextual and meaningful implications. Ferdowsi initiates the Shahnameh with a question about the emergence of governance, revealing the book's primary objective and focus. Therefore, the foundational axis of the Shahnameh revolves around the political system and its rise and fall. Consequently, the central theme examined in the Shahnameh is security. Personal security takes shape on one side with the individual and ruler, and on the other side, security entails preserving the government from external threats or foreign enemies.Keywords: Security theory, Civilization, Hakim Abu al-Qasim Ferdowsi, Shahnameh
-
از دغدغه های مهم مسلمانان، هویت فرهنگ و تمدن اسلامی است. تمدن اسلامی و شاخصه های آن، در صورت توجه و عدم غفلت، موجب تحولات عمیق در جامعه ی بشریت شده، و نیز با توجه به اندوخته های مادی و معنوی، موجبات نیل انسان به کمال مطلوب بشریت را فراهم می آورد. شاخصه های هر تمدن متناسب با مبانی مربوط به آن، متفاوت است. تمدن اسلامی، با تکیه به آیات قرآن شاخصه های اهمی در این زمینه ارایه داده است. نوشته ی حاضر درصدد پاسخگویی به این پرسش است که، علامه طباطبایی ویژگی های خاص تمدن اسلامی به وجودآمده در طول هزار و پانصد سال را چه می داند؟ ایشان با توجه به رویکرد اجتماعی که در تفسیر المیزان فی تفسیر القرآن داشته اند، بیشتر آیات قرآن را با دید جمعی تفسیر نموده و شاخصه های بارز تمدن اسلامی را مورد اشاره قرار داده اند . گردآوری اطلاعات در این مقاله به روش کتابخانه ای و پردازش آن ها به روش توصیفی-تحلیلی است. ایشان شاخص های مرتبط عقل و وحی، اجرای عدالت، علم و دانش اندوزی، داشتن جهان بینی پویا، مبارزه با سنت های غلط اجتماعی، وحدت اجتماعی و محوریت اخلاق را ازجمله شاخصه های موثر در شکل گیری، رشد و ترقی تمدن اسلامی بیان کرده اند؛ که هر یک از این موارد با استنادات قرآنی قابل تطبیق است.کلید واژگان: شاخصه، تمدن، تمدن اسلامی، قرآن کریم، المیزان فی تفسیر القرآن، علامه طباطبایی رهIdentity of Islamic culture and civilization is one of the important concerns of Muslims. Islamic civilization and its characteristics, in case of paying attention and not neglecting, have caused deep changes in the human society, and also with regard to the material and spiritual reserves, it provides the means to reach the desired perfection of humanity. The characteristics of each civilization are different with regard to its foundations. Islamic civilization, relying on the verses of the Qur'an, has presented important indicators in this regard. The current article tries to answer the question that, what does Allameh Tabatabaei consider the special features of the Islamic civilization that emerged during fifteen hundred years? According to the social approach he has taken in the book Tafsir Al-mizan fi Tafsir Al-Qur'an, he has interpreted most of the verses of the Qur'an with a general view and have pointed out the prominent characteristics of Islamic civilization. Data collection in this article is in a library method and their processing is in a descriptive-analytical method. He has stated the related indicators of reason and revelation, the implementation of justice, science and knowledge gathering, having a dynamic worldview, fighting against false social traditions, social unity and focusing on ethics among the effective indicators in the formation, growth and development of Islamic civilization that each of these cases can be compatible with Quranic referencesKeywords: Indicator, civilization, Islamic civilization, The holy Qur'an, Al-Mizan fi Tafsir al-Qur'an, Allameh Tabatabaei
-
تمدن نوین اسلامی یکی از مسائل مورد تاکید مقام معظم رهبری در بیانیه گام دوم است. اینکه هنوز این مهم محقق نشده درراستای آسیب شناسی باید دید چرا تمدن ها در برهه های مختلف تاریخ از نگاه قرآن و روایات راه اضمحلال را پیموده اند. نوشتار پیش رو باروش توصیفی-تحلیلی و باهدف واکاوی نقش مهمترین علل سیاسی سقوط تمدن ها براساس آیات و روایات تنظیم شده است. یافته های تحقیق نشان می دهد که تفرقه و اختلاف، ظلم و اجحاف حاکمان وقت، سکوت دربرابر ظلم و عدم استقلال از مهمترین علل سیاسی انحطاط تمدن هاست که دربین سایر عوامل، نقش پررنگ تری دارد.
کلید واژگان: تمدن، انحطاط تمدن، عوامل سیاسی، تفرقه، عدم استقلال -
تمدن مجموعه اعتقادات قلبی و باورهای آشکارشده مردمی است که نیازهای اجتماعی آنان را با ایجاد یک تشکل در کنار هم نشانده است؛ به طوری که برای رفع نیاز خود اصول زندگی اجتماعی را پایه ریزی کرده-اند. قرآن کریم از افول تمدن های بسیاری با هدف ایجاد عبرت از عوامل ناکامی های آنان سخن به میان آورده است. آیات مربوطه علت محوری نابودی آن تمدن ها را ستمگری و خوی استکباری همه یا بخشی از مردم برشمرده شده است. به همین سبب قرآن هرچند در بین مسلمانان توصیه به مدارا و گذشت می کند و گاه آن را تنها راه کسب فضایل مادی و معنوی می شمارد، سکوت و رکون در مقابل ظالم را به شدت تقبیح و نکوهش می کند. آنچه نگارنده در این مقاله با روش توصیف و تحلیل اسناد کتابخانه به آن پرداخته است، بررسی ظلم به عنوان مهم ترین علت افول برخی تمدن های بشری است. در این راستا ابعاد مختلف ظلم و عواقب آن که می تواند تمدن چندهزارساله را نابود کند، مطرح شده است. به نظر نگارنده گذشته از آثار تکلیفی ظلم و پیامدهای آن در قیامت، قرآن کریم در آیات متعدد ظلم را به عنوان عامل افول تمدن ها برشمرده است و مخاطبان خود را از آن پرهیز می دهد. قرآن بر این مهم پای می فشارد که ظلم، هم موجب ایجاد روحیه نفاق عمومی در جامعه می شود و هم بر دشمنان بیرونی وی افزوده می گردد واین دو از درون و برون زوال تمدن را به دنبال دارند.
کلید واژگان: تمدن، ظلم، اسلام، قرآنCivilization is the collection of heartfelt beliefs and revealed beliefs of people who have put their social needs together by creating an organization in such a way that they have established the principles of social life to meet their needs. The Holy Quran has mentioned the decline of many civilizations with the aim of creating a lesson about the causes of their failures. In the relevant verses, the central cause of the destruction of those civilizations is the tyranny and arrogance of all or part of the people. For this reason, although the Qur'an recommends tolerance and forgiveness among Muslims, and sometimes considers it the only way to acquire material and spiritual virtues, But he condemns silence and silence in front of the oppressor and severely condemns him. What the author has addressed in this article with the method of describing and analyzing library documents is the examination of oppression as the most important cause of the decline of some human civilizations. In this regard, various aspects of oppression and its consequences that can destroy a civilization of several thousand years have been proposed. In the author's opinion, aside from the obligatory effects of oppression and its consequences in the Day of Judgment, the Holy Quran has listed oppression
Keywords: Civilization, Oppression, Islam, Quran -
نسبت دین و تمدن و نقش دین در پویایی و ایستایی تمدن، مسیله‌ای است که بسیاری از اندیشمندان و تمدن شناسان را به ارزیابی آن واداشته است. بررسی دیدگاه خاورشناسان به دلیل گستردگی دامنه تاثیرگذاری دیدگاه آنان بر دیگر اندیشمندان و مراکز علمی درخور توجه است. این پژوهش با رویکرد توصیفی تحلیلی و با روش مقایسه تطبیقی و از راه مطالعات کتابخانه‌ای به ارزیابی و مقایسه دیدگاه ویل دورانت به عنوان نماینده واگرایان با برخی خاورشناسان تمدن‌پژوهی چون فون گرونباوم، هنری لوکاس، آنتونی حورانی در آثارشان پرداخته و دیدگاه دوگانه آنان درباره نسبت دین و تمدن را بررسی نموده‌است. دست آورد پژوهش نشان می‌دهد برخی خاورشناسان به نسبت هم‌گرایانه دین و تمدن باور داشته و دین را جوهر تمدن می‌دانند که به دلیل روزآمدی، فرهنگ‌سازی و برقراری پیوند بین زیست مادی و معنوی به بالندگی تمدن کمک می‌کند. در نظرگاهی دیگر ترس پنهان در دین، همسانی با جادوگری، داشتن خاستگاه بشری، ناسازگاری با دانش و آزادی، زمینه پسرفت و ایستایی تمدنی را فراهم کرده و نگرش ابزاری به دین را در باور واگرایان تقویت کرده است.
کلید واژگان: دین، اخلاق، تمدن، خاورشناسان، تمدن پژوهان، ویل دورانت -
سرگذشت انسان ها از معبر تمدن ها می گذرد و تمدن ها در طول تاریخ در شکل دهی به هویت بشر، گسترده ترین نقش را داشته اند. امروزه تمدن، به سند تاریخی فرهنگ ملل تبدیل گشته و از اهمیتی ویژه برخوردار است. دین اسلام پس از استقرار، به سرعت توانست بنیان گذار تمدن شگرفی در جهان شود؛ اسلام طی پنج قرن، از لحاظ نیرو و نظم و بسط قلمرو و اخلاق نیک و تکامل سطح زندگانی (فرهنگ) و قوانین منصفانه انسانی و تساهل دینی و ادبیات و تحقیق علمی و علوم و طب و فلسفه پیشاهنگ جهان بود و از اینروی تمدن غربی را می توان وام دار تمدن اسلامی دانست. در این مقاله به روش اسنادی و با رویکردی توصیفی تحلیلی به بررسی چیستی تمدن و مبانی قوام بخش تمدن اسلامی در شکل دهی به نظام اجتماعی پرداخته شده است.
کلید واژگان: سبک زندگی، دین، فرهنگ، تمدن، اسلامThe history of humans passes through civilizations, and civilizations have played the most extensive role in shaping human identity throughout history. Today, civilization has become a historical document of the culture of nations and is of special importance. After its establishment, the religion of Islam quickly became the founder of a wonderful civilization in the world; During five centuries, Islam was the vanguard of the world in terms of strength, order, expansion of the territory, good morals, development of the standard of living (culture), fair human laws, religious tolerance, literature, scientific research, science, medicine, and philosophy. It can be considered a borrower of Islamic civilization. In this article, with a documentary method and a descriptiveanalytical approach, it has been investigated what civilization is and the fundamentals of Islamic civilization in shaping the social system.
Keywords: Lifestyle, religion, culture, civilization, Islam -
پژوهشنامه معارف قرآنی، پیاپی 52 (بهار 1402)، صص 139 -168
مقولات تمدنی با رویکرد قرآنی و الهیاتی، برخلاف آنچه که پیشرفت را منوط به تمدن سکولاری می پندارند؛ از مولفه و توصیفات تمدنی متعددی برخوردار است. پیاده سازی تمدن نوین اسلامی ، ضرورت تبیین و ارایه آن مولفه ها را دو چندان می نماید. این نوشتار با روش توصیفی - تحلیلی، هرمنوتیک مولف محور ، به بررسی عامل تمدنی جغرافیا پرداخته و درصدد تبیین کارکردهای تمدنی آن در نگاه اسلام با تاکید بر آیات سوره سبا است. از جمله نتایج حاصل آمده آن است که خداوند در قالب داستان، توجه به جغرافیا در دو بخش انسانی و طبیعی است که نوع و شیوه تعامل با آن متاثر از نگرش اعتقادی چون ایمان و توحید ، شکرگزاری و عمل صالح است. لذا اسلام جغرافیا را به عنوان یکی از مولفه های موثر در تمدن سازی اسلامی جامعه معرفی نموده و به تبیین راهکار و شیوه های بهره وری از آن پرداخته است.
کلید واژگان: سوره سبا، تمدن، جغرافیای انسانی، جغرافیای طبیعیCivilization categories with a Quranic and theological approach, contrary to what they think progress depends on secular civilization, it has many civilizational components and descriptions. The implementation of modern Islamic civilization doubles the necessity of explaining and presenting its components. This article investigates the civilizational factor of geography with a descriptive-analytical method, and author-centered hermeneutics, and tries to explain its civilizational functions in the eyes of Islam, emphasizing the verses of Surah Saba. Among the results obtained is that God, in the form of stories, pays attention to geography in two parts, human and natural, and the type and manner of interaction with it are affected by the belief attitude such as faith and monotheism, gratitude and righteous deeds. Therefore, Islam has introduced geography as one of the effective components in the Islamic civilization of the society and has explained the solution and effective methods of it
Keywords: : Surah Saba, Civilization, Human Geography, Natural Geography -
تمدن بهترین نمود حیات اجتماعی مطلوب بشری است. در این میان ساخت یک تمدن بر اساس ایدیولوژی دین محور و توحید گرا، خواسته فکری و برنامه عملی تمدن خواهان اسلامی است. پاسخ قرآن به مطلوبیت تمدن دینی و لزوم برپایی آن، نقش حیاتی ای در استحکام بنیادهای عقیدتی نظریه تمدن دین محور دارد.بنابراین مساله فهم رویکردهای تمدنی قرآن کریم بر ایجاد یک تمدن توحید محور است پژوهش حاضر با هدف فهم دلالتهای قرآن کریم بر صحه گذاری بایستگی ایجاد تمدنی دینی، با سه گزاره زمانی گذشته،حال و آینده -در نگاه قرآن- شکل گرفته است. این مقاله با روش توصیفی تحلیلی اقدام به بررسی و فهم دلایل قرآنی مطلوبیت تمدن توحیدی نموده است. پاسخ این پرسش از قرآن، در توجه به وضعیت پیشینی و گذشته، بیانگر حالت پشتوانه ای بوده و در وضعیت حال، تشویق به پیشرفت بسوی وضعیت تمدنی و در نگاه به وضعیت پسینی و آینده نگر، ترسیم افق تمدنی فراگیر و بی همتا را رخ می نمایاند. به عبارت واضح تر پاسخ قرآن به تمدن پژوهان عصر حاضv؛نخست آنکه در نگاه به پشت سر، ارایه داده های است که می تواند یک پشتوانه تجربی از شکل گیری تمدنهای توحیدی باشد و دوم در بستر فعلی اجتماع آنکه پیوسته جامعه اسلامی را تشویق به ارتقاء به گزاره ها و مولفه های تمدن ساز می نماید و سوم در حالت پیش رو، آینده ایی تمدنی را برای مسلمانان در سرتاسر دنیا ترسیم می کند و آنان را به دستیابی به این آرمان و نوید بزرگ، امیدوار و مصمم می سازد.
کلید واژگان: قرآن کریم، تمدن، تمدن های توحیدی پیشین، گزاره های تمدن ساز، آیات نوید بخش تمدن دینیCivilization is the best manifestation of desirable human social life. Meanwhile, building a civilization based on religious and monotheistic ideology is the intellectual desire and practical program of Islamic civilization. The Qur’an’s response to the desirability of religious civilization and the need to establish it plays a vital role in strengthening the ideological foundations of the religion-oriented civilization theory. Therefore, the problem is to understand the civilizational approaches of the Holy Quran on creating a monotheistic civilization. The present research is designed with the aim of understanding the implications of the Holy Quran on the confirmation of the need to create a religious civilization, with three time statements: past, present and future - in the eyes of the Quran. This article has investigated and understood the Qur’anic reasons for the desirability of monotheistic civilization with a descriptive and analytical method. The answer to this question from the Qur’an, considering the past situation, indicates a supportive state, and in the present situation, encourages progress towards a civilizational state, and looking at the future state, it shows the drawing of a comprehensive and unparalleled civilizational horizon. In more clear terms, the Quran’s response to the civilization of contemporary scholars; First, in looking back, it is to present data that can be an empirical support for the formation of monotheistic civilizations and second, in the current context of the society, it continuously encourages the Islamic society to upgrade to the propositions and components of civilization and third, in the upcoming state, it outlines the future of civilization for Muslims all over the world and makes them hopeful and determined to achieve this great ideal and promise.
Keywords: Holy Qur’an, civilization, previous monotheistic civilizations, civilization-building propositions, civilizational future -
الزامات ابزاری سیاسی تحقق تمدن نوین اسلامی در دیدگاه مقام معظم رهبری (مدظله العالی)
جمهوری اسلامی ایران با به‌کارگیری نظریه مقاومت در عرصه‌های گوناگون علمی، فناوری، نظامی، صنعتی و... در راستای رسیدن به تمدن نوین اسلامی، اسطوره شکست‌ناپذیری نظام سلطه را به چالش کشیده است. هرچند باتوجه‌به ظرف زمانی چهل‌ساله مقایسه مسیر طی شده جهت دستیابی به تمدن نوین اسلامی با ظرف زمانی نزدیک به دویست‌ساله تمدن غربی قیاسی ناعادلانه به نظر می‌رسد؛ اما سوالی پیشروی محقق می‌گذارد مبنی بر اینکه الزامات سیاسی شکل‌گیری تحقق تمدن نوین اسلامی بر اساس دیدگاه مقام معظم رهبری به‌عنوان مبدع این نظریه چیست؟ بنابراین هدف پژوهش حاضر بررسی دیدگاه معظم‌له در این زمینه با روش توصیفی تحلیلی است. الزامات سیاسی تمدن نوین اسلامی در اندیشه رهبر انقلاب به دو بخش الزامات سیاسی ابزاری و حقیقی تقسیم‌بندی می‌شود که الزامات ابزاری سیاسی: ساخت قدرت، پیوند دین و سیاست، تفکیک و توازن بخشی به مسیولیت‌ها، مردم‌سالاری دینی و مشارکت سیاسی و... از جمله یافته‌های پژوهش حاضر است.
کلید واژگان: الزامات سیاسی، تمدن، تمدن اسلامی، تمدن نوین اسلامی، مقام معظم رهبریPolitical instrumental requirements for the realization of a new Islamic civilization from the perspective of the Supreme LeaderThe Islamic Revolution as a reviver of pure Muhammadan Islam by modeling the model of Islamic civilization in the time of the Prophet,The formation of a new Islamic civilization based on the idea of the Supreme Leader has been identified as its highest goal.The Islamic Republic of Iran as the Ummah of the Islamic world by taking advantage of numerous facilities and by using the capabilities of its youth in the past decades and the astonishing scientific acceleration of the youth in the last two decades By applying the theory of resistance in various fields of science, technology, military, industry, etc. in order to achieve a new Islamic civilization, the invincibility of the domination system has been challenged.However, considering the period of forty years, comparing the path taken to achieve a new Islamic civilization with the period of nearly two hundred years of Western civilization seems to be an unfair analogy.But the question arises for the researcher that what are the political requirements for the formation of the realization of a new Islamic civilization according to the view of the Supreme Leader as the creator of this theory?
Keywords: Political requirements, civilization, Islamic civilization, modern Islamic civilization, Supreme Leader -
قرآن در نگاه اندیشمندان بیش از آنکه متنی ناظر به عمل و کارآمد در عرصه تمدنی تلقی شود، متنی نظری و اعتقادی دیده شده است. این نگاه، مانع از پیوند میان قرآن و جهان امروز شده، آسیب هایی را در عرصه عمل همراه داشته است. خوانش قرآن با هدف تقویت این پیوند و عینیت بخشی به آموزه های آن در سطح کلان، نیازمند برخورداری از رویکرد تمدنی است. این پژوهش با هدف روشمندسازی این رویکرد، یکی از مهم ترین شاخص های آنرا، با عنوان "سامان مندی" یا "نگرش سامانه ای" معرفی کرده، با تکیه بر نظرات اندیشمندان معاصر، تاثیر این نگرش را در تحقق آموزه های قرآن و صورت بندی تمدن اسلامی نشان می دهد. سازواری درونی و بیرونی دو بعد اصلی این نگرش را شکل می دهد که سازواری بیرونی خود مستلزم تعامل قرآن با خارج از خود در سه سطح بینامتنی، بینامکتبی و فرامتنی است. خوانش قرآن با این نگرش، قرآن را به کنشگری در عرصه عمل نزدیک کرده، تمدنی سازوار و یکپارچه را مبتنی بر مصدری سازوار و هماهنگ شکل می دهد.
کلید واژگان: تمدن، نگرش سیستمی، گرایش تمدنی، سازواری قرآن، تعاملIn an intellectual viewpoint, the Qur'an has usually seems a theoretical and doctrinal text rather than an text that observes drastic one efficiency specially in a civilizational perspective. This viewpoint has prevented the Qur'an connecting contemporary everyday life in the contemporary world, and has caused injury and accompanied practical deficiencies in result. Reading the Qur'an in order to make and strengthen this connection and crystalize to exercise its doctrines in large scale widely, requires a civilizational attitude. Methodologically convert this attitude to an effective approach -relying on of contemporary intellectual visions- this research considers "systematization" or "systematical attitude" a very indicator and shows how it influences the accomplishment of the Qur'an doctrines and leads to the formation of an Islamic civilization. Being homogeneous and harmonic are the main aspects of this attitude. external harmony requires the interaction of the Qur'an with the real world at three levels of intertextuality, interscholastic and ultratextuality. This reading of the Qur'an brings it into the action field and prepares a coherent integrated civilization in harmony with a Qur’anic origin.
Keywords: CIVILIZATION, civilizational approach, systematical attitude, Harmonious of the Quran, Interaction -
مسیله رابطه دین و تمدن از جمله موضوعات بنیادینی است که به رغم اهمیت بسیارآن، چندان که باید با رویکردی نظری بررسی نشده است. نوشتار حاضر درصدد است از منظری تیوریک به این موضوع بپردازد و با روش توصیفی - تحلیلی به این پرسش پاسخ دهد که نوع نگرش به رابطه دین و تمدن وگستره آن تابع کدام متغیرهای کلیدی است. بنابر یافته های این تحقیق، دو متغیر اساسی در این جهت دخیل اند: نخست نوع نگرش به دین و قلمرو آن، و دوم نوع تعریف از تمدن و ابعاد آن. از یکسو، نوع رویکرد حداکثری یا حداقلی در تعیین قلمرو دین، به صورت مستقیم در تعیین نسبت آن با تمدن اثرگذار است. از سوی دیگر تعریف تک بعدی یا دوبعدی در تعریف تمدن در تعیین نوع و میزان رابطه آن با دین نقش دارد. از تضارب این نگرش ها با یکدیگر، سه دیدگاه حداکثری، حداقلی و منفی درباره رابطه دین و تمدن به دست می آید که هر کدام از منظری متفاوت این رابطه را تحلیل می کنند.کلید واژگان: دین، تمدن، رابطه، رویکردها، تعاریف، دیدگاه هاThe relationship between religion and civilization is one of the fundamental issues that, despite its great importance, has not been examined through a theoretical approach. The present paper seeks to deal with this issue from a theoretical point of view and to answer the question via a descriptive-analytical method that the type of attitude towards the relationship between religion and civilization and its extent is subject to which key variables. According to the findings of this study, two basic variables are involved in this direction. First, the type of attitude towards religion and its domain, and second, the type of definition of civilization and its aspects. On the one hand, the type of maximal or minimal approach in determining the domain of religion is directly effective in determining its relationship with civilization. On the other hand, the one-dimensional or two-dimensional definition in defining civilization plays a role in determining the type and extent of its relationship with religion. From the conflict of these attitudes with each other, three maximum, minimum and negative views about the relationship between religion and civilization are obtained, each of which analyzes this relationship from a different perspective.Keywords: Religion, civilization, Relationship, Approaches, Definitions, views
-
نهادینه سازی نظام های فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی قرآن محور به منظور پشتیبانی و دفاع از آرمان های اسلامی با آموزه های وحیانی و ارائه الگویی موفق به جوامع اسلامی و جهانی، نیاز فوری و حیاتی جامعه اسلامی است. تحقق این هدف عالی متوقف بر کشف نظریه ها و گزاره های شکل گیری نظام های جامعه مبتنی بر معارف قرآن است. در بیانات مقام معظم رهبری، نظام سازی به عنوان کار بزرگ، دشوار، پیچیده و اصلی و به عنوان مطالبه اسلام مطرح شده است. طراحی و برنامه ریزی در حوزه مطالعات نظام سازی قرآنی افزون بر آنکه سبب اصلاح و ارتقای سیستم ها و نظام های فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و خرده نظام های زیرمجموعه آن ها می شود، سبب اثبات جنبه فراعصری و بطلان دیدگاه تاریخ مندی قرآن خواهد شد. در این مقاله با روش توصیفی- تحلیلی ثابت شده است که برای ساخت تمدن اسلامی افزون بر لزوم تفسیر ترتیبی و نیز تفسیر موضوعی با نگاه شهید صدر، نگاه نظام مند به معارف قرآن، ضروری است؛ این ضرورت علاوه بر اینکه شواهد قرآنی دارد، در محورهایی نظیر نظریه عمومی سیستم ها ابزاری برای معرفی سیستم های قرآن، مقابله با سیستم های مبتنی بر تفکر لیبرالیستی در حوزه علوم انسانی، شناخت و جانمایی اصول از فروع در نگاه سیستمی به معارف قرآن و افزایش تاثیرگذاری مناسب قرآن بر تحولات اجتماعی با نگاه نظام مند به معارف قرآن، قابل پیگیری است.
کلید واژگان: نظا م مندی، سیستم، نظا م سازی، ضرورت، قرآن، تمدنThe urgent and vital need of the Islamic society is the institutionalization of the Qur'an-based cultural, social, political, and economic systems in order to support and defend Islamic ideals with Revelational teachings and the presentation of a successful model to Islamic and global societies. The realization of this excellent goal is contingent on the discovery of theories and propositions for the formation of society systems based on the teachings of the Qur'an. In the statements of the Supreme Leader, system building is declared a massive, difficult, complex, and principal task and a demand of Islam. Designing and planning in the field of Qur'anic system building studies, in addition to inducing the reform and promotion of cultural, social, economic, and political systems and their sub-systems, will also prompt the demonstration of the trans-historical dimension and the invalidation of the standpoint of Quran's Historicity. Using the descriptive-analytical method, this article proves the essentiality of sequential interpretation and also thematic interpretation with Martyr Sadr’s perspective as well as the fact that a systematic view of the teachings of the Qur’an is an unavoidable necessity in the construction of Islamic civilization. This necessity, besides having Qur'anic evidence, may be considered a tool for introducing Qur'anic systems in areas such as the general theory of systems, dealing with systems based on liberalistic thinking in the field of humanities, recognizing and distinguishing principles from sub-principles —a characteristic of the systematic view of the teachings of the Qur'an— and increasing the proper influence of the Qur'an on social developments through a systematic view of the teachings of the Qur'an.
Keywords: The Qur’An, Systematicness, System, System Building, Necessity -
رفتار ها و کنش های جاهلی اعراب در قبل از اسلام از ویژگیها و خصوصیات خاصی برخوردار بوده است. این خصوصیات به طور کلی شکل گیری یک فرهنگ غالب را در زندگی اعراب جاهلی نشان می دهد. با دقت در این کنش ها می توان به یک پیوستگی در رفتار های مردم در کلیه عصور قبل از ارسال رسل و تشریع شریعتها پی برد که شاید همین تحریف ها و بدعتها به تاسیس ادیان در زمانهای مختلف ختم شده باشد مانند بت پرستی، ترویج خرافات و میل به عبادات و پرستش های خارج از مجرای فطری . در قرآن کریم کتاب آسمانی مسلمانان می توان به وجود این خصوصیات در بین اعراب پی برد و قرآن از آنها تحت عنوان کلی تعصبهای جاهلیت نام برده است. به وسیله بررسی و کنارهم گذاشتن تمام این موارد و گونه شناسی روایات مربوط به آن می توان به انحرافات فطری بشری که زمینه تاسیس شرایع الهی را ایجاد می کند پی برد. تا کنون به مساله جاهلیت بدین نحو پرداخته نشده است. روش تحقیق این مقاله یه صورت تحلیلی می باشد و روایات تفسیری مرتبط با آیات جاهلیت به صورت طبقه بندی شده مورد دقت قرار گرفته اند و در گونه های مختلف بطون، قاعده جری و تطبیق، تفسیر واژگانی و عناوین دیگر طبقه بندی شده اند.
کلید واژگان: جاهلیت، شریعت، قرآن، تمدن، فرهنگ
- نتایج بر اساس تاریخ انتشار مرتب شده‌اند.
- کلیدواژه مورد نظر شما تنها در فیلد کلیدواژگان مقالات جستجو شده‌است. به منظور حذف نتایج غیر مرتبط، جستجو تنها در مقالات مجلاتی انجام شده که با مجله ماخذ هم موضوع هستند.
- در صورتی که می‌خواهید جستجو را در همه موضوعات و با شرایط دیگر تکرار کنید به صفحه جستجوی پیشرفته مجلات مراجعه کنید.
©2000-2025 magiran.com All Rights Reserved.