سقیفه بنی ساعده
در نشریات گروه علوم قرآن و حدیث-
بر اساس باور شیعیان، رسول خدا (ص) در غدیر خم امیرمومنان (ع) را به جانشنی بلافصل خود معرفی کرده است؛ اما دیگر مذاهب اسلامی مدعی اند که در غدیر تنها از لزوم دوست داشتن آن حضرت سخن گفته شده است. آن ها برای اثبات این برداشت از غدیر، شبهات و سوالاتی را به صورت گسترده مطرح کرده اند. «سلیمان الخراشی» یکی از نویسندگان معاصر سلفی است که در این موضوع شبهه پراکنی کرده است؛ از جمله این که «حضور انصار در سقیفه، دلیل بر این است که آنان از حدیث غدیر، امامت و خلافت برداشت نکرده اند؛ بنابراین در سقیفه بنی ساعده حاضر شدند و حکومت را به ابوبکر واگذار کردند. آنان مدعی اند که شیعیان در قبال انصار رفتار دوگانه دارند؛ گاهی انصار را به دلیل تشکیل سقیفه مرتد می دانند، اما همان ها را به خاطر شرکت در جنگ جمل و صفین ستایش می کنند.» این نوشتار با هدف پاسخ گویی به این شبهه، به این سوال پاسخ خواهد داد که: آیا انصار از غدیر، ولایت و جانشینی فهمیده بود یا دوستی و محبت؟ همچنین به انگیزه های حضور انصار در سقیفه و نیز شرکت آنان در جنگ جمل و صفین خواهد پرداخت. در نگارش این مقاله که با روش توصیفی تحلیلی و با مراجعه به منابع کتابخانه ای اهل سنت انجام پذیرفته است، به این نتیجه رسیده ایم که: 1. حضور گسترده انصار در جنگ جمل و صفین، لوازم و عواقب زیادی برای باورهای مخالفان شیعه دارد؛ از جمله: عدالت و بهشتی بودن همه صحابه، مرجعیت دینی، سیاسی و علمی را زیر سوال می برد؛ 2. انصار برای در امان ماندن از ظلم های قریش پیش دستی کردند و در سقیفه جمع شدند؛ 3. انصار همان برداشت شیعه از حدیث غدیر را داشته اند؛ 4. امیرمومنان (ع) میزان حق و باطل است و شیعیان، صحابه را با همین میزان می سنجند.کلید واژگان: امیرمومنان (علیه السلام)، امامت، غدیر خم، سقیفه بنی ساعده، انصارAccording to Shia belief, the Prophet Muhammad (PBUH) introduced Amir al-Mu'minin (AS) as his immediate successor at Ghadir Khumm; however, other Islamic sects claim that the event only emphasized the necessity of loving him. They have raised extensive doubts and questions to support this interpretation of Ghadir. "Sulayman al-Kharashi" is a contemporary Salafi writer who has propagated doubts on this topic, including the argument that "the presence of the Ansar at Saqifah indicates that they did not understand the concept of Imamate and Caliphate from the Hadith of Ghadir; thus, they attended the Saqifah of Banu Sa'ida and handed over governance to Abu Bakr." They argue that Shia Muslims exhibit a dual behavior towards the Ansar; at times, they consider them apostates due to their role in forming Saqifah, yet they praise them for participating in the battles of Jamal and Siffin. This paper aims to address this doubt by answering the question: Did the Ansar understand Wilaya and succession from Ghadir, or merely friendship and affection? It will also explore the motivations behind the Ansar's presence at Saqifah and their participation in the battles of Jamal and Siffin. Through a descriptive-analytical methodology and consultation of Sunni library sources, we have concluded that: 1. The extensive presence of the Ansar in the battles of Jamal and Siffin raises numerous implications and consequences for the beliefs of Shia opponents, including questioning the justice and heavenly status of all companions, as well as their religious, political, and scholarly authority; 2. The Ansar preemptively gathered at Saqifah to safeguard themselves from the oppression of Quraysh; 3. The Ansar shared the Shia interpretation of the Hadith of Ghadir; 4. Amir al-Mu'minin (AS) is the criterion for truth and falsehood, and Shia Muslims evaluate companions based on this standard.Keywords: Amir Al-Mu'minin (AS), Imamate, Ghadir Khumm, Saqifah Banu Sa'ida, Ansar
-
واقعه سقیفه، پس از رحلت رسول خدا صلی الله علیه و آله، نخستین گام عملی جهت ایجاد اختلاف میان مسلمانان بوده است. در سقیقه بنی ساعده، عده ای از صحابه بر خلاف وصیت پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله درباره خلافت امیر مومنان علیه السلام، ابوبکر را به عنوان جانشین آن حضرت انتخاب کردند. از این رو، جریان سقیفه، فراز مهمی در تاریخ به شمار می رود که باید از زوایای گوناگون مورد بررسی قرار بگیرد. یکی از ادعاهای برخی از علمای اهل سنت، بیعت اهل حل و عقد با ابوبکر است. ادعایی که در مقاله «بررسی حضور اهل حل و عقد در انتخاب خلیفه اول با شناخت فهرستی حاضران در سقیفه بنی ساعده» رد شد. در مقاله کنونی به اسامی کسانی که با انتخاب خلیفه در سقیفه و خلافت ابوبکر مخالف بودند اشاره می شود تا ادعای یادشده، بیش از پیش نقد و رد شود. در برخی از منابع معاصر، نام 48 تن از مخالفان برده شده، اما پژوهش حاضر 72 تن از مخالفان ابوبکر را معرفی و چگونگی مخالفتشان را تبیین کرده است. در مقاله پیشین به نام 35 نفر از مخالفان ابوبکر اشاره شده بود و این مقاله به 37 تن دیگر می پردازد. پرونده مقاله
کلید واژگان: سقیفه بنی ساعده، خلافت ابوبکر، مخالفان ابوبکر، اهل حل و عقد، کلام، تاریخ خلفا، تاریخ اسلام -
نشریه سفینه، پیاپی 79 (تابستان 1402)، صص 157 -180
پیش از اسلام، روحیه عصبیت گرایی قومی و قبیله ای، با عرب عجین شده بود. با ظهور اسلام، رسول اکرم(ص) اهتمام فراوانی در زدودن این خصیصه داشت، اما پس از رحلت ایشان، این ویژگی جاهلی بر جامعه اسلامی بازرخ نمود. این عصیبت و تعصبات قبیله ای خصوصا در سقیفه بنی ساعده و بر سر تعیین جانشین پیامبر(ص)، خود را آشکارا نمایان ساخت و بیش از هر زمان دیگری با ویژگی های پیش از اسلام سنخیت یافت. این بازگشت عصبیت جاهلی به جامعه اسلامی، موجب صدور روایاتی از معصومان(ع)به ویژه امام علی (ع)، در جهت مقابله با آن گردید؛ چراکه وجود آن موجب رویگردانی از حق، کتمان حقیقت و عدم اجرای عدل می شد. امیرمومنان نیز بارها غصب خلافت و واپسگرایی جامعه به خوی عصبیت را گوشزد نمود. در نوشتار حاضر، نخست مفهوم شناسی «عصبیت» در لغت، اقوال اندیشوران و کلام امامان(ع) بحث می شود تا از رهگذر آن، ویژگی های نهفته، معانی متضمن و گستره معنایی «عصیبت» کشف شود؛ سپس با ره آوردهای حاصل آمده، به گوشه ای از عصبیت جاهلی که در جامه تعصب در سقیفه بنی ساعده ظهور کرد، پرداخته شود.
کلید واژگان: عصبیت جاهلی، تعصبات جاهلی، سقیفه بنی ساعده، غصب خلافتSafineh Journal, Volume:20 Issue: 79, 2023, PP 157 -180Before Islam, the spirit of ethnic and tribal ‘Asabiyyah (group feeling) was mixed with Arabs. With the advent of Islam, the Holy Prophet (PBUH) was very diligent in removing this characteristic, but after his demise, this characteristic of ignorance came back to the Islamic society. This ‘Asabiyyah and tribal prejudices, especially in the Saqifah of Bani Sa’edeh and over the appointment of the Prophet’s (PBUH) successor, showed themselves clearly and more than any other time, it becomes similar to the pre-Islamic characteristics. This return of Jahili ‘Asabiyyah to the Islamic society caused the issuance of narrations from the infallibles (pbuh), especially Imam Ali (pbuh), in order to confront it; Because its existence would lead to turning away from the truth, hiding the truth and not enforcing justice. Amir Momenan ‘Ali also repeatedly warned about the usurpation of the caliphate and the backwardness of the society to Jahili ‘Asabiyyah. In this article, firstly, the lexical meaning of “ ‘Asabiyyah “, the sayings of thinkers and the words of the Imams (a.s.) are discussed in order to discover the hidden features, implied meanings and semantic range of “ ‘Asabiyyah “. Then, with the results obtained, a part of the Jahili ‘Asabiyyah that appeared in the Bani Sa’edeh’s Saqifah is discussed
Keywords: : Bani Sa’edeh’s Saqifah, Jahili prejudices, Bani Sa’edeh’s Saqifah, usurpation of the caliphate -
واقعه سقیفه، پس از رحلت رسول خدا’، نخستین گام عملی جهت ایجاد اختلاف میان مسلمانان بود. در سقیفه بنی ساعده، عده ای از صحابه بر خلاف وصیت پیامبر اکرم’ درباره خلافت امیر مومنان، ابوبکر را به عنوان خلیفه مسلمانان منصوب کردند. سقیفه، فراز مهمی در تاریخ است که باید از زوایای گوناگون بررسی شود. یکی از ادعاهای برخی از عالمان اهل سنت برای توجیه بدعت سقیفه، بیعت اهل حل و عقد با ابوبکر است. ادعایی که در مقاله «بررسی حضور اهل حل و عقد در انتخاب خلیفه اول با شناخت فهرستی حاضران در سقیفه بنی ساعده» رد شد. در مقاله کنونی به اسامی کسانی که با انتخاب خلیفه در سقیفه و خلافت ابوبکر مخالفت کردند، اشاره می شود تا سستی ادعای یادشده، بیش از پیش روشن شود. در برخی از منابع معاصر، نام 48 تن از مخالفان برده شده، اما پژوهش حاضر بیش از 60 تن از مخالفان ابوبکر و چگونگی مخالفتشان را بیان کرده که در این مقاله به 35 نفر از آنان و در مقاله پسین، به معرفی بقیه پرداخته می شود.
کلید واژگان: سقیفه بنی ساعده، خلافت ابوبکر، مخالفان ابوبکر، اهل حل و عقد، خلافت، تاریخ خلفا، تاریخ اسلام -
امروزه مکتب تشیع و خاستگاهش جایگاه ویژه ای در مطالعات جهانی یافته است. لذا لازم است به رویکردهای جدید در این زمینه نیز توجه شود. پژوهشگر غربی، جونا وینترز، در مقاله «خاستگاه تشیع: اجماعی از تحقیقات غربی» خاستگاه تشیع را در سه حادثه کلیدی غدیر خم، حدیث کاغذ و قلم، و سقیفه بنی ساعده از سه منظر شیعیان، اهل سنت و مستشرقان با شیوه تاریخ پژوهی غربی ارزیابی کرده است. ویژگی های منحصر به فرد مقاله وی یاریگر پاسخ به برخی از شبهات درباره خاستگاه تشیع است. با عنایت به اینکه این مقاله، روش شناسی کار تطبیقی را به خوبی نشان می دهد، الگویی مناسب برای پژوهش های تطبیقی است. در واقع، با ترجمه این اثر از انگلیسی به فارسی، شیعه پژوهان داخلی در شیعه پژوهی با روش های جدید غربیان و کارهایی از این قبیل که با روش شناسی کنونی غربیان تهیه شده، بیشتر آشنا می شوند و آثار روشمندتری را به جامعه عرضه می کنند.
کلید واژگان: خاستگاه تشیع، جونا وینترز، غدیر، سقیفه بنی ساعده، حدیث کاغذ و قلم، مستشرقان
- نتایج بر اساس تاریخ انتشار مرتب شده‌اند.
- کلیدواژه مورد نظر شما تنها در فیلد کلیدواژگان مقالات جستجو شده‌است. به منظور حذف نتایج غیر مرتبط، جستجو تنها در مقالات مجلاتی انجام شده که با مجله ماخذ هم موضوع هستند.
- در صورتی که می‌خواهید جستجو را در همه موضوعات و با شرایط دیگر تکرار کنید به صفحه جستجوی پیشرفته مجلات مراجعه کنید.
©2000-2025 magiran.com All Rights Reserved.