جستجوی مقالات مرتبط با کلیدواژه « شیخ طوسی » در نشریات گروه « علوم قرآن و حدیث »
تکرار جستجوی کلیدواژه «شیخ طوسی» در نشریات گروه «علوم انسانی»-
فصلنامه پژوهش های اصولی، پیاپی 36 (پاییز 1402)، صص 119 -146
وجود اخبار متعارض در جوامع روایی امری انکارناپذیر است و از آنجا که نمی توان ائمه (ع) را دارای سخنان متعارض دانست بزرگان دین برای حل مشکل تعارض در طول تاریخ زحمات زیادی کشیده اند از جمله پیشگامان عرصه حل تعارض شیخ طوسی است کحل تعارض ارائه داد. پژوهش حاضر با روش توصیفی تحلیلی به مواجهه شیخ با اخبار معارض در تعارض غیر مستقر پرداخته، یافته های پژوهش نشان می دهد که جناب شیخ بعد از فرض قاعده ای کلی تحت عنوان (الجمع مهما امکن اولی من الطرح) و بیان وجه آن ، قائل شده ارزشمند ترین روش برای حل اخبار معارض، در تعارض غیر مستقر همین قاعده جمع می باشد اما برخی از متاخرین مانند وحید بهبهانی از این قاعده برداشت نموده که منظور شیخ از جمع ، جمع تبرعی می باشد در حالی که این نوع جمع ، دارای تالی فاسد زیادی می باشد لکن بر اساس تحقیق در مواردی که که در کلام شیخ به عنوان جمع ذکر شده بود معلوم شد منظور شیخ از جمع ، جمع عرفی و هر جمعی که پشتوانه ای از عقل یا نقل داشته باشد مد نظر می باشد نه جمع تبرعی لذا نسبت محقق بهبهانی به شیخ صحیح نمی باشد.
کلید واژگان: تعارض غیر مستقر, رفع تعارض اخبار, الجمع مهما امکن, شیخ طوسی} -
نشریه سفینه، پیاپی 82 (بهار 1403)، صص 11 -27
زیارت عاشورا به خاطر جایگاه مهمی که در اظهار محبت و دلداگی شیعیان به اهل بیت؟عهم؟ و تبری از دشمنان آنان دارد در طول تاریخ، مورد توجه پیروان این مکتب بوده است. بحث های تبیینی و معرفتی درباره محتوای آن و بحث های سندی درباره اسناد آن همواره مطرح بوده است. در این مقاله، اسناد زیارت، با تلفیقی از هر دو رویکرد «وثوق راوی» و «وثوق صدور» با روش توصیفی و تحلیلی برسی میشود؛ یعنی با تلفیقی از هر دو مبنا، شخصیت راویان تحلیل شده و برخی اشکالات به اسناد زیارت نقد شده است. در نهایت بنابر رویکرد وثوق راوی، صحت و وثاقت سندهای اول، دوم، سوم وپنجم زیارت عاشورا به اثبات می رسد؛ اما طبق این رویکرد نمی شود وثاقت سند چهارم را اثبات کرد؛ ولی بنا بر رویکرد وثوق صدور، صحت و وثاقت همه اسناد پنجگانه زیارت عاشورا به اثبات میرسد.
کلید واژگان: زیارت عاشورا, اسناد, شیخ طوسی, وثوق صدوری, وثوق راوی}Ziarate Ashura has been the focus of the followers of this school throughout history due to the important place it holds in expressing the love and affection of the Shiites towards the Ahl al-Bayt (peace be upon them) and their enemies. Explanatory and epistemological debates about its content and documentary debates about its documents have always been discussed. In this article, the Ziyarat documents are described with a combination of both "narrator's trust" and "issuer's trust" approaches with a descriptive and analytical method; That is, for the analysis of the narrators, it is not just a regal look or a list; Rather, by combining both sources, the character of the narrators has been analyzed and some problems in the pilgrimage documents have been criticized. Finally, according to the narrator's trust approach, the authenticity and reliability of the first, second, third and fifth documents of the pilgrimage of Ashura have been proven, but according to this approach, the authenticity of the fourth document cannot be proven, and according to the trust approach of issuing, the authenticity and authenticity of all the five documents of the pilgrimage of Ashura have been proven. It has been proven.
-
فهم نحوه عملکرد قدما در احراز عدالت، اثرات مهمی برای هر فقیهی دارد. به قدمای شیعه و بالخصوص مرحوم شیخ طوسی، چنین نسبت داده شده که قاعده اولی را در هر شیعه مجهول الحال، عادل دانستن آن شخص قلمداد می کنند و مانند کسی که عدالتش با بینه ثابت شده رفتار می نمایند. از این روش، تعبیر به «اصالت عدالت» می شود. از قدما، مویدات این نسبت در کلمات مرحوم شیخ طوسی بیشتر ادعاشده است. بعد از بررسی مشخص شد که انظار متضادی در مورد صحت این نسبت، وجود دارد. هرچند در این زمینه نوشته های محدودی وجود دارد ولی برخلاف اغلب آن ها، سعی شد تا همه مویدات و ادله دو گروه موردبررسی و نقد قرار گیرد. ازجمله امتیازات این تحقیق توجه وسیع به همه کلمات مطرح شده در کتب مختلف مرحوم شیخ طوسی است تا با استفاده از این قرائن مهم، نظر واقعی ایشان استخراج شود. یکی از نکات مهم بررسی کلام مرحوم شیخ این است که فهم کلام ایشان، مشخص کننده روش بسیاری از علمای قدیم است. این مقاله در قالب یک مقدمه و سه قسمت اصلی، با ارائه کلمات مرحوم شیخ، در باب های مرتبط با عدالت و کتب اصولی، به واکاوی اصالت عدالتی بودن ایشان پرداخته و چهار اثرمترتب بر آن را بیان نموده است.کلید واژگان: عدالت, وثاقت, شیخ طوسی, اصالت عدالت}
-
مساله اخبار متعارض همواره دغدغه فقیهان و محدثان بوده است، زیرا از همان دوره آغازین، بروز اختلافاتی در نقل احادیث پیامبر (ص)، ضرورت تبیین علل این اختلافات و ارائه راه حلی برای ترجیح برخی اخبار به برخی دیگر را ایجاب می کرد. تعارض به معنای منافات داشتن مدلول دو دلیل به صورت تضاد یا تناقض است و از دلایل و عوامل متعددی ناشی می شود. از آنجا که روش های گوناگون و متعددی برای رفع تعارض میان اخبار وجود دارد؛ نوشته حاضر کوشیده است با بررسی نمونه هایی از الاستبصار به روش های شیخ طوسی در مواجهه با اخبار متعارض بپردازد. نتیجه حاصل از این پژوهش عبارت است از این که شیخ طوسی برای رفع تعارض اخبار از شیوه هایی چون؛ ترجیح خبر متواتر بر خبر متواتر، ترجیح به عدالت راوی، ترجیح به کثرت روایان، موافقت با کتاب، موافقت با سنت، موافقت با اجماع و موافقت با عقل برای رفع تعارض، همچنین، ترجیح یکی از اخبار بر دیگری استفاده می کند، که در این نوشتار برای هر یک از این روش ها نمونه ای ذکر شده است. البته، مبانی و روش های شیخ در حل تعارض، منحصر به موارد مذکور در مقدمه الاستبصار نیست.
کلید واژگان: استبصار, ترجیح, تعارض اخبار, رفع تعارض, شیخ طوسی} -
در برخی از روایاتی که از ائمه علیهم السلام روایت شده، به پاره ای از فرقه های اسلامی صفاتی منتسب شده است. شیخ طوسی در تهذیب الاحکام و کشی در رجال روایتی را از امام جعفر صادق علیه السلام روایت کرده اند که در آن روایت زیدی ها با ناصبی ها یکسان انگاشته شده اند. آنچه در این مقاله مورد بررسی قرار می گیرد متن و سند این روایت است و بعد از آن بررسی های تاریخی درباره زیدی ها انجام می گیرد. اهمیت این پژوهش در آن است که می تواند ما را با یکی از احادیثی که تا به حال درباره آ ن تامل چندانی نشده آشنا کند و به نزاع های میان فرقه ها اشاره ای داشته باشد. روش این پژوهش تاریخی و هرمنوتیکی است. نتیجه اجمالی که مقاله به آن دست یافته این است که این روایت یا از جعل جاعلان بوده که در دعواهای فرقه ای به جعل این روایت مبادرت کرده اند و یا معنای جدیدی از ناصبی بودن را می خواهد بیان کند. شاید بتوان که با توجه به داده های تاریخی وضع و جعل این حدیث اولی است.کلید واژگان: ناصبی, زیدیه, بتریه, تهذیب الاحکام, شیخ طوسی}Hadith Sciences, Volume:29 Issue: 1, 2024, PP 116 -129In some of the narrations narrated by Imams (peace be upon them), attributes have been attributed to some of the Islamic sects. Sheikh Tusi has narrated a narration from Imam Jafar Sadiq (peace be upon him) in Taheeb Al-Ahkam and Kashi Dar-Rijal, in which the Zaidis are considered to be the same as the Nasibis. What is examined in this article is the text and the document of this narration, and after that, historical studies about the Zaidis are done. The importance of this research lies in the fact that it can introduce us to one of the hadiths that have not been much thought about and point to the conflicts between sects. The method of this research is historical and hermeneutic. The brief conclusion reached by the article is that this narration is either forged by forgers who attempted to falsify this narration in sectarian disputes, or it wants to express a new meaning of being Nasbi. It may be possible to falsify this hadith according to the historical dataKeywords: Nasbi, Zaidiyeh, Batriah, Tahdeeb Al-Ahkam, Sheikh Tusi}
-
طبق منابع موجود و در طول قرون گذشته، مناقشات متعددی در منابع شیعی مخصوصا منابع متاخر، پیرامون هویت تاریخی و شخصیت سلیم بن قیس، و نیز صحت و اعتبار این کتاب وجود داشته است. از سوی دیگر، هر اثر روایی و حدیثی را می توان از جنبه های متعددی مورد ارزیابی و تجزیه و تحلیل قرار داد؛ یکی از این جنبه ها بررسی اسناد احادیث یا اسناد کلی یک کتاب روایی است. از آنجایی که روایات منسوب به سلیم دو گونه هستند؛ یک، احادیث اندک و غالبا کوتاه موجود در برخی منابع نخستین، و نیز احادیث 70 گانه و غالبا بلند کتاب های کنونی منسوب به سلیم؛ بنابراین لازم است اسناد هر کدام از این نوع روایات، جداگانه مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار گیرند. در پژوهش پیش رو، ضمن گزارش اسناد نسخه های خطی کتاب های منسوب به سلیم، به تحلیل و اصالت سنجی این اسناد و برخی راویان آنها پرداخته شده است. در نتیجه مشخص گشت که، اسناد موجود در نسخه های خطی منسوب به سلیم، دو دسته قدیمی و نونویس هستند؛ و هر دو دسته آنها، جدای از وضعیت ارسال طویل، به دلایل متعددی همچون: «افتادگی راویان، اضطراب در اسناد و طبقه راویان، مشکلات رجالی راویان و حتی جعل سند» مخدوش و نامعتبر می باشند.کلید واژگان: اسناد کتاب سلیم, اعتبارسنجی حدیث, شیخ طوسی, معمر بن راشد, عمر بن اذینه}According to the current sources, there are many controversies in the Shia sources, especially in the later sources, regarding the historical identity and personality of Sulaim ibn Qais, as well as the authenticity and validity of the work attributed to him. This is despite the fact that every narrative and hadith work can be evaluated and analyzed from several aspects; one of these aspects is the examination of hadith documents or general documents of a narrative book. Since the hadiths attributed to Sulaim are of two types: one is the few and often short hadiths found in some early sources and the other is the seventy and often long hadiths of recent books attributed to Sulaim; therefore, it is necessary to examine and analyze the documents of each of these types of narratives separately. In the upcoming research, while reporting the documents of the manuscripts of the books attributed to Sulaim, the authenticity of these documents and some of their narrators have been discussed and investigated. During this research, it was found that the manuscripts attributed to Sulaim can be divided into two categories, old and new; and both categories, apart from the long cut in document situation, are distorted and invalid due to several reasons such as "the lack of the narrators, uncertainty in the documents and in the class of the narrators, the rijālī problems of the narrators and even the forgery of the document".Keywords: Documents Of Sulaim's Book, Evaluating The Authenticity Of Hadith, Sheikh Tusi, Ibn Shahr Ashub, Muammar Ibn Rāshid, Omar Ibn Udhainah}
-
طبق منابع موجود و در طول قرون گذشته، مناقشات متعددی در منابع شیعی مخصوصا منابع متاخر، پیرامون هویت تاریخی و شخصیت سلیم بن قیس، و نیز صحت و اعتبار این کتاب وجود داشته است. از سوی دیگر، هر اثر روایی و حدیثی را می توان از جنبه های متعددی مورد ارزیابی و تجزیه و تحلیل قرار داد؛ یکی از این جنبه ها بررسی اسناد احادیث یا اسناد کلی یک کتاب روایی است. از آنجایی که روایات منسوب به سلیم دو گونه هستند؛ یک، احادیث اندک و غالبا کوتاه موجود در برخی منابع نخستین، و نیز احادیث 70 گانه و غالبا بلند کتاب های کنونی منسوب به سلیم؛ بنابراین لازم است اسناد هر کدام از این نوع روایات، جداگانه مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار گیرند. در پژوهش پیش رو، ضمن گزارش اسناد نسخه های خطی کتاب های منسوب به سلیم، به تحلیل و اصالت سنجی این اسناد و برخی راویان آنها پرداخته شده است. در نتیجه مشخص گشت که، اسناد موجود در نسخه های خطی منسوب به سلیم، دو دسته قدیمی و نونویس هستند؛ و هر دو دسته آنها، جدای از وضعیت ارسال طویل، به دلایل متعددی همچون: «افتادگی راویان، اضطراب در اسناد و طبقه راویان، مشکلات رجالی راویان و حتی جعل سند» مخدوش و نامعتبر می باشند.کلید واژگان: اسناد کتاب سلیم, اعتبارسنجی حدیث, شیخ طوسی, معمر بن راشد, عمر بن اذینه}According to the current sources, there are many controversies in the Shia sources, especially in the later sources, regarding the historical identity and personality of Sulaim ibn Qais, as well as the authenticity and validity of the work attributed to him. This is despite the fact that every narrative and hadith work can be evaluated and analyzed from several aspects; one of these aspects is the examination of hadith documents or general documents of a narrative book. Since the hadiths attributed to Sulaim are of two types: one is the few and often short hadiths found in some early sources and the other is the seventy and often long hadiths of recent books attributed to Sulaim; therefore, it is necessary to examine and analyze the documents of each of these types of narratives separately. In the upcoming research, while reporting the documents of the manuscripts of the books attributed to Sulaim, the authenticity of these documents and some of their narrators have been discussed and investigated. During this research, it was found that the manuscripts attributed to Sulaim can be divided into two categories, old and new; and both categories, apart from the long cut in document situation, are distorted and invalid due to several reasons such as "the lack of the narrators, uncertainty in the documents and in the class of the narrators, the rijālī problems of the narrators and even the forgery of the document".Keywords: Documents of Sulaim's Book, Evaluating the Authenticity of Hadith, Sheikh Tusi, Ibn Shahr Ashub, Muammar ibn Rāshid, Omar ibn Udhainah}
-
نشریه اخلاق پژوهی، پیاپی 18 (بهار 1402)، صص 125 -142
آثار و اندیشه های شیخ طوسی - عالم بلندآوازه و بنام امامیه و رییس حوزه کلامی بغداد - همواره اثرگذار و الهام بخش بوده و بویژه نوع نگاه او به انسان، تاثیر بسزایی در نظریه اخلاقی اش داشته است. در این مقاله، با روش توصیفی ۔ تحلیلی، به بیان مبانی و دیدگاه های کلامی شیخ طوسی ناظر به ابعاد وجودی انسان پرداخته شده و میزان تاثیرگزاری این مبانی در نظریه اخلاقی او تبیین شده است. شیخ طوسی در حوزه الزام اخلاقی یک فضیلت گرای وظیفه محور است و در بحث از فطرت و نقش آن در اخلاق، بر بدیهی بودن فطریات در کشف احکام و گزاره های اخلاقی تاکید دارد و به لحاظ معرفت شناختی آن را بر شناخت عقلی مقدم می دارد. این رویکرد، مبین مبنا گرایی در حوزه توجیه است و به قبول قضایای بدیهی در ساحت حکمت نظری و عملی می انجامد. شیخ طوسی، همچنین التزام به گزاره های فطری را مایه شکوفایی و توسعه اخلاق می داند که سبب می شود سر از شناخت گرایی اخلاقی (واقع گرایی) درآورد.
کلید واژگان: مبانی کلامی اخلاق, شیخ طوسی, انسان, انسان شناسی}The works and ideas of Shaykh al-Tusi, a renowned scholar in the Imami theological school and the head of the theological seminary in Baghdad, have always been influential and inspiring. His distinct viewpoint on human beings has profoundly shaped his ethical theory. This article employs a descriptive-analytical approach to explore the theological foundations and perspectives of Shaykh al-Tusi concerning the existential aspects of human beings and to clarify their impact on his ethical theory. Shaykh al-Tusi adopts a virtue based and deontological approach to ethical obligations, emphasizing the inherent nature (fitrah( and its role in ethics. He highlights the self-evident nature of innate moral judgments and propositions, giving priority to rational knowledge in this regard. This approach reflects a foundationalist framework in justification, acknowledging self-evident truths in theoretical and practical wisdom. Furthermore, Shaykh al-Tusi views adherence to innate propositions as the catalyst for moral flourishing and ethical development, indicating his inclination towards ethical realism and cognitivism.
Keywords: Ethics, Shaykh al-Ta'ifah, Shaykh al-Tusi, fitrah, Anthropology, Anthropological Foundations of Ethics} -
در اندیشه شیعی، امامت جایگاهی رفیع و منحصر به فرد دارد، به گونه ای که امام به مثابه محور و قطب عالم هستی در نظام توحیدی تلقی می شود. از طریق واسطه امام، مخلوقات مشمول رحمت الاهی شده و به سوی حق هدایت می یابند. با عنایت به اهمیت و جایگاه والای امامت در اسلام، و وجود دیدگاه های گوناگون در تبیین مفهوم آن، این پژوهش با هدف پاسخ به این پرسش تدوین شده است که: شیخ طوسی و علامه طباطبایی چه تعریفی از «امامت» ارائه می کنند؟ روش تحقیق در این پژوهش تحلیلی-توصیفی بوده و یافته ها حاکی از آن است که: شیخ طوسی، امامت را زعامت و رهبری عمومی در امور دین و دنیا می داند. علامه طباطبایی، امامت را ایصال به مطلوب و هدایت تام و تمام معنا می کند. بر اساس دیدگاه هر دو اندیشمند، با استناد به آیه 124 سوره بقره، امام دارای منزلتی فراتر از نبی است.کلید واژگان: امامت, تصرف تکوینی, ریاست عامه, زعامت, شیخ طوسی, علامه طباطبایی, هدایت}In Shiite thought, the Imamate has a lofty and unique position, in such a way that Imam is considered as the axis and pole of the universe in the monotheistic system. Through the intermediary of the Imam, the creatures are subject to divine mercy and are guided to the truth. Considering the importance and high position of imamate in Islam, and the existence of various viewpoints in explaining its concept, this research was compiled to answer the question: What definition of “Imamate” do Sheikh Tusi and Allameh Tabatabai provide? The research method in this research is analytical-descriptive and the findings indicate that: Sheikh Tusi considers Imamate to be guidance and general leadership in the affairs of religion and the world. Allameh Tabatabai conveys Imamate to the desired and complete guidance. According to the views of both thinkers, citing verse 124 of Surah Al-Baqarah, Imamate is a status beyond Prophethood.Keywords: Imamate, Formative Guidance, General Leadership, Guidance, Sheikh Tusi, Allameh Tabatabai}
-
رجال کشی با گزینش شیخ طوسی با نام «اختیار معرفه الرجال» در اختیار ما قرار گرفته است. قراین حاکی است که گزینش طوسی به مفقود شدن پاره ای از محتوای رجال کشی انجامیده است.گزارش هایی از نسخه گزینش شده، در برخی منابع پسین امامیه موجود است. از انبوه منابع اهل سنت تنها لسان المیزان عسقلانی از رجال کشی مطالبی را نقل کرده، در حالیکه اکثر گزارش های عسقلانی، در اختیار معرفه الرجال موجود نمی باشد. پژوهش حاضر در پی پاسخ به دو سوال سامان یافته، نخست بررسی وجود/ عدم نسخه ای از اصل رجال کشی نزد عسقلانی و دوم بررسی منابع احتمالی عسقلانی از منبعی غیر از رجال کشی در نقل از او. این جستار با روش تحلیلی و رویکرد کتابخانه ای با جمع بندی شواهدی به این گزاره متمایل شده که اصل رجال کشی نزد عسقلانی بوده و او در لسان المیزان از آن استفاده کرده، ولی شواهد دستیافته این مطلب را به طور کامل اثبات نمی کند.کلید واژگان: رجال کشی, لسان المیزان, عسقلانی, شیخ طوسی}Rijal Al-Kashi by choosing Sheikh Tusi by name Ikhtiar Marefat Al-Rijal is at our disposal. Evidence suggests that al-Tusi's method of selection led to the disappearance of some of the content of the assassination. Reports of the selected version are available in some later Imami sources. Of the multitude of Sunni sources, only Lisan Al-Mizan Asqalani has quoted content from Rijal al-Kashi, while most of the Asqalani’s reports in Ikhtiar Marefat Al-Rijal does not exist. Some contemporaries have offered comments that are worth pondering. The present study seeks to answer two questions, 1. Did Asqalani have a copy of the principle of Rijal Al-Kashi? 2. Or did Asqalani quote from a source other than Rijal Al-Kashi? This research with an analytical method and library approach By summarizing the evidence, inclined to the statement that original Rijal Al-Kashi Has been available to Asqalani, And he used it in the Lisan Al-Mizan, But the evidence obtained does not fully substantiate this.Keywords: Rijal Al Kashi, Lisan Al Mizan, Asqalani, Sheikh Tusi}
-
مجله کتاب قیم، پیاپی 29 (پاییز و زمستان 1402)، صص 179 -198«التبیان فی تفسیر القرآن» نخستین تفسیر جامع شیعی است که مورد توجه مفسران بعدی قرار گرفته است. اثرپذیری «مجمع البیان» از «التبیان» مشهور است. خاستگاه این شهرت، بیان طبرسی در مقدمه «مجمع البیان» است که «التبیان» را به عنوان اساس کار خویش در نگارش این تفسیر معرفی می کند. در زمینه اثرپذیری «مجمع البیان» از «التبیان» و شیوه آن، دو دیدگاه مطرح است. برخی مستشرقان مانند برویس فاج در کتاب «هرمنوتیک قرآنی، طبرسی و مهارت تفسیر قرآن» در میزان این اثرپذیری مغالطه کرده و «مجمع البیان» را رونوشتی از «التبیان» می داند و دیدگاه دیگر اینکه اثرپذیری را صرفا در شیوه و روش تفسیری طبرسی مطرح می کند. در این پژوهش با روشی تحلیلی، دیدگاه فاج مورد نقد قرار گرفته و به بیان تفاوت های این دو تفسیر در دو بعد ظاهری و محتوایی و رد این نظریه پرداخته شده است. آنگاه، به تحلیل شیوه اثرپذیری طبرسی پرداخته شده است.کلید واژگان: شیخ طوسی, امین الاسلام طبرسی, مجمع البیان, التبیان, شیوه اثرپذیری}Attebyan Interpretation of Sheikh Toosi is on of the best Perfect Shieet Interpretation books and next interpreters have paid great attention on this book. Tabarsi has written Majmao-Al-Bayan Interpretation after Sheikh Toosi and the influence of Attebyan interpretation is completely presented in his book. As Tabarsi has stated in the introduction of Majmao-Al-Bayan Interpretation, The basis of his book is Attebyan Interpretation.Tabarsi Specific attention to Attebyan concluded to this assumption by some Eastern interpreters such as Bruce Fudge that his book is a copy of Alltebyan and Tabarsi has just changed a little Alltebyan Statements–Referred to t Fudge book: Quranic hermeneutics Tabrisi and the craft of commentary. In this Project and article, we have tried to show the differences of these two mentioned interpretation books and criticize Fudge Point of view. The differences between Attebyan and Majmao-Al-Bayan can be reviewed in both aspect of content and Appearance.In Appearance aspect the perfect coherent order ,arrangement and style and in Content aspect the virtue of Surah, Presenting the connection between surah and Sentences(Ayat), The expansion of Literary Discussions, increscent of Narrations, presenting the various Interpretation Point of views in Majmao-Al-Bayan and the critic of Sheikh Toosi comments are reviewed and checked.Keywords: Attebyan, Majmao-Al-Bayan, Interpretation, difference}
-
جعفر بن محمد بن شریح حضرمی از راویان امامی مذهب بوده که در حدود قرن دوم در عراق می زیسته است. از اساتید او می توان به ذریح المحاربی و حمید بن شعیب سبیعی و عبدالله بن طلحه النهدی اشاره کرد. کتاب جعفرحضرمی، از معدود اصول باقیمانده از قرون اولیه بوده که اولین بار در حدود سده دوازده قمری در آثار شیخ حر عاملی و علامه مجلسی منعکس شده است. در بین عالمان متقدم رجالی، تنها شیخ طوسی، جعفر حضرمی را در کتاب الفهرست معرفی و کتاب را به ایشان نسبت داده است و منبع این انتساب، کتاب حمید بن زیاد کوفی است. نگارنده با استفاده از روش فهرستی و رجالی و جمع آوری قرائن و بررسی احتمالات و شواهد، ثابت کرده که کتاب مذکور تالیف حمید بن شعیب سبیعی است و انتساب به جعفر حضرمی اشتباه بوده است. همچنین انتساب اشتباه کتاب توسط شیخ طوسی به جعفر حضرمی، ناشی از اشتباه هارون بن موسی تلعکبری در تشخیص نسخه کتاب و مولف حقیقی آن است.
کلید واژگان: اصول اربعمائه, اصول نخستین, اصل جعفر بن محمد بن شریح, تحلیل فهرستی, نجاشی, شیخ طوسی} -
نشریه سفینه، پیاپی 79 (تابستان 1402)، صص 43 -60
بخشی از میراث حدیثی به روایات تفسیری اختصاص دارد و از نگارش متون اولیه تفسیری تا به امروز به عنوان یکی از منابع مفسران به شمار می رود. در طول زمان میزان بهره گیری مفسران از روایات با توجه به روش مفسر و نگاه او نسبت به حجیت روایات تفسیری یکسان نبوده است. از تفاسیر اجتهادی بنامی که موثر بر تفاسیر پس از خود نیز هست، التبیان فی تفسیر القرآن اثر شیخ طوسی است، او به کثرت از روایات تفسیری در تبیین آیات بهره جسته است و این بهره گیری همراه با ارزیابی سندی و متنی روایات است. او در بررسی سندی غیر از تقسیم بندی رایج احادیث توسط قدما، دسته بندی های دیگری را نیز عرضه می کند و در بررسی سندی به نقد راوی هم می پردازد. وی در بررسی متنی از عرضه روایات به قرآن کریم و سنت، بررسی عقلی و اجماع مفسران استفاده کرده است. توجه به اسراییلیات و نقد و بررسی آنها نیز از نکات قابل توجه در بازکاوی روایات تفسیری در التبیان است. او همچون کتب فقهی اش به روایات متعارض توجه داشته و تعارض بین آنها را با استفاده از ترجیح، جمع و تخییر رفع کرده است.
کلید واژگان: شیخ طوسی, التبیان فی تفسیر القرآن, روایات تفسیری, ارزیابی سندی و متنی, اسرائیلیات}A part of the hadith heritage is dedicated to interpretive narrations, and it is considered as one of the sources of commentators from the writing of early interpretive texts until today. Over time, the extent to which commentators have used narrations has not been the same according to the commentator’s method and his view of the authenticity of interpretive narrations. One of the so-called ijtihadi interpretations, which is also effective on subsequent interpretations, is al-Tabayan fi Tafsir al-Qur’an by Sheikh Tusi, he has used a large number of explanatory traditions in explaining the verses, and this use is accompanied by a documentary and textual evaluation of the traditions. In the document review, he presents other categories besides the common division of hadiths by the ancients, and in the document review, he also criticizes the narrator. In his textual analysis, he has used the submission of hadiths to the Holy Qur’an and Sunnah, intellectual analysis and the consensus of commentators. Paying attention to the Israelits and their criticism is also one of the significant points in the re-examination of the commentary narratives in al-Tabayan. Like his jurisprudence books, he has paid attention to conflicting hadiths and resolved the conflict between them by using preference, combination and kheer.
Keywords: Sheikh Tusi, al-Tabyan fi Tafsir al-Qur’an, interpretive traditions, documentary, textual evaluation, Israelite} -
نشریه سفینه، پیاپی 78 (بهار 1402)، صص 35 -60
ابوجعفر محمد بن عیسی بن عبید عبیدی، از راویان فعال در عرصه انتقال تراث حدیثی امامیه و پر روایت در منابع حدیثی شیعه است. بیشتر روایات وی، موضوعات فقهی شیعه را دربرگرفته است. به گاه کاوش در مدخل محمد بن عیسی با صراحت گویی نسبت به تضعیف او توسط شیخ طوسی روبرو هستیم. هیچ یک از دانشیان رجال در بازه های زمانی گوناگون و حوزه های متنوع جغرافیایی (بغداد، کش، بصره، نیشابور)، شیخ را در این دیدگاه همراهی نمی کنند.
دیدگاه شیخ طوسی نسبت به شخصیت روایی محمد بن عیسی موجب پیدایش نگرش های متعدد از سوی فقیهان شیعه پیرامون پذیرش یا نپذیرفتن روایات نقل شده از محمد بن عیسی در فرایند استنباط احکام شرعی شده است. از این رو بازخوانی تحلیلی_ انتقادی دیدگاه شیخ طوسی در این پژوهه اهمیت چندانی می یابد. دستاورد مقاله حاضر این است که با توجه به قرینه ها و شواهد مختلف می توان در درستی داده های راوی شناختی راه یافته به مدخل محمد بن عیسی بن عبید در کتاب فهرست تردید کرد.کلید واژگان: محمد بن عیسی بن عبید, شیخ طوسی, فهرست, ضعیف, استثنای صدوق, غالیان} -
روش شیخ طوسی در استفاده از روایات تفسیری التبیان، اهتمام جدی به روایات اهل بیت (ع) و توجه فراوان به روایات و اقوال تفسیری صحابه و تابعان است. وی در نقل بسیاری از روایات تفسیری شیعی از قرینه هایی همچون اصحابنا، ایمتنا و اخبارنا استفاده می کند. تفاسیر المصابیح مغربی، قمی، عیاشی و کتاب واقدی از منابع قطعی و برخی از مجامع روایی شیعه همچون کافی، برخی آثار شیخ مفید، شیخ صدوق و... ازجمله منابع محتمل التبیان در نقل روایات اهل بیت (ع) است. نام برخی از راویان شیعی همچون جابربن یزید و ابی الجارود در صدر برخی از روایات نیز می تواند حاکی از بهره مندی وی از تفاسیر آنان باشد. در پاره ای موارد، روایات اهل بیت (ع) از تفسیر طبری به التبیان راه یافته است. روش شیخ طوسی در استفاده فراوان از منابع غیرشیعی مانند جامع البیان و تصریح به نام مولفان آن ها و در مقابل عدم تصریح به نام و آثار مولفان شیعی را باید متاثر از فضای حاکم بر تالیف این اثر در محیط و جغرافیای شهر بغداد و در راستای رویکرد تقریبی وی به شمار آورد.
کلید واژگان: شیخ طوسی, التبیان, مصادر روایی, روایات اهل بیت(ع), تفاسیر شیعه}Regarding the interpretive narrations of al-Tibyān, Shaykh Ṭūsī, in his method, pays serious attention to the Ahl al-Bayt's hadiths and the interpretive narrations of the Companions and Successors. When quoting Shiʿa interpretive hadiths, he uses indications such as "our Companions"(Aṣḥābunā), "our Imams" (Aʾimmatinā), and "our news" (Akhbārunā). According to the results, in quoting Ahl al-Bayt's hadiths, the commentaries of al-Maṣābiḥ Maqribī, Qumī, Ayāshī, and Wāqidī book are the definite sources of al-Tibyān. Also, some of the Shiʿa narrative collections including Kāfī, some works of Shaykh Mufīd, Shaykh Ṣadūq, etc. can be considered as its probable sources. In addition, the existence of some Shiite narrators' names such as Jābir ibn Yazīd and Abi al-Jārūd at the beginning of some narrations can indicate that he has used their commentaries too. Besides, in some cases, Ahl al-Bayt's hadiths have been transmitted from Ṭabarī commentary to al-Tibyān. Shaykh Ṭūsī has used abundantly non-Shiite sources such as Jāmiʿ al-Bayān, and mentioned their author's name; on the contrary, he hasn't specified the names and works of the Shiite authors. This method should be affected by the governing atmosphere of Baqdād, where this work has been written and it should be considered in relation to his proximity approach.
Keywords: Shaykh Ṭūsī, al-Tibyān, Narrative sources, Ahl al-Bayt's hadiths, Shiʿa exegeses} -
شناخت پایه ها و بنیان های یک منظومه اخلاقی، هموار کننده تبیین مناسب اصول و نظریه هنجاری مندرج در منظومه بوده و مقایسه آن با دیگر نظام های اخلاقی را ممکن می سازد. بدون تردید نظام اخلاقی متفکران شیعی، متاثر از اندیشه های کلامی آنان قرار می گیرد. از این رو می توان با واکاوی اندیشه های بنیان گذاران مکاتب کلامی در شیعه، به نظام های متاثر از آن اندیشه ها پی برد. پژوهش حاضر، با پردازش و تحلیل داده ها و گزاره ها با شیوه توصیفی تحلیلی، مبانی کلامی اخلاق در اندیشه شیخ طوسی را به صورت هدفمند مورد مطالعه قرار داده است. شیخ طوسی با تکیه بر نقش عقل و وحی در معرفت اخلاقی، یک مبناگرای عام گرای شهودگرا است که عقل را مهم ترین منبع معرفتی در اخلاق به شمار آورده و از دیگر منابع همچون حس و وحی برای تفصیل احکام اجمالی عقل کمک می گیرد. جامعیت نظریه شیخ طوسی با توجه به فضیلت گرایی وظیفه نگر او در حوزه اخلاق هنجاری، واقع گرایی و شناخت گرایی و نفی ذهنیت گرایی درحوزه فرا اخلاق، مسیولیت اخلاقی فاعل اخلاقی و قرب الهی به عنوان سعادت اخلاقی به خوبی مشخص می شود.کلید واژگان: شیخ طوسی, اخلاق, مبانی کلامی, نظام اخلاقی, بنیادهای اخلاق, بنیادهای اعتقادی}One of the components of John Cottingham's thinking - a contemporary English philosopher - in the relationship between reason and religion, is the distinction between the field of science and religion. He has presented this distinction in two parts: the type of issues in the field of science and religion, and The method of inference in the field of science and religion. According to Cottingham, religious issues are related to outside the field of human knowledge, and the way of debunking them is not the way of debunking the best explanation in empirical sciences; Because despite the problem of evil, theistic hypothesis cannot be considered as the best explanation for the phenomena of the world. His proposed model for the field of religion is the legal model; That is, the fact that the explanation presented is not incompatible with empirical evidence is enough to justify religious belief. He considers his point of view between extreme faithism and pseudo-scientific inferentialism. This view is criticized in several ways; Including: 1. Failure to pay attention to the function of secondary philosophical concepts in understanding the metaphysical dimension of the world of matter and abstractions, 2. The problem of "ignoring", 3. The inefficiency of the proposed model with regard to the issue of evil.Keywords: Sheikh Tusi, ethics, theological foundations, Ethical system, Ethical foundations, belief foundations}
-
مجموعه های حدیثی، گنجینه های ارزشمند منابع معرفتی اندیشه اسلامی هستند، اما استفاده از این گنجینه های گران سنگ نیازمند بهره مندی از تخصص های لازم و طی مقدماتی است که یکی از آنها شناسایی آسیب های ثبت و ضبط احادیث است تا حدیث پژوه بتواند نسبت به زدودن پیامدهای نامطلوب آن در حوزه فهم حدیث اقدام نماید. وقوع «تصحیف» در این کتب به معنای تغییر یافتن غیرعمدی بخشی از حدیث به کلمه یا عبارت دیگر، یکی از آفت های راه یافته در احادیث است که تشخیص و اصلاح آن، پژوهش های مستقلی را می طلبد. در این نوشتار تلاش شده با روش توصیفی تحلیلی و مطالعه کتابخانه ای، ابتدا چیستی تصحیف و گونه های آن بیان شده و سپس با مطالعه موردی کتاب تهذیب الاحکام شیخ طوسی به عنوان یکی از مهم ترین کتب اربعه حدیثی شیعه، برخی از مصادیق وقوع تصحیف در این کتاب ارزشمند را شناسایی نموده و متن صحیح را پس از پی جویی در دیگر منابع حدیثی، معرفی نماییم. یافته های تحقیق بیانگر آن است که دو گونه تصحیف لفظی و معنوی در این کتاب رخ داده که هر کدام انواع و مصادیق مختلفی دارد. لازم به ذکر است که ذکر مثال های متعدد از این پدیده، صرفا جهت رفع ابهام از حدیث بوده و به هیچ عنوان ارزش والای کتاب تهذیب الاحکام و مرجعیت علمی شیخ طوسی را خدشه دار نمی کند.
کلید واژگان: فقه الحدیث, آسیب شناسی حدیث, تصحیف, شیخ طوسی, تهذیب الاحکام}Hadith collections are valuable treasures of knowledge sources of Islamic thought, but the use of these treasures requires the benefit of necessary expertise. One of these specializations is to identify the harms of recording and writing hadiths so that the hadith researcher can take action to eliminate its undesirable consequences in the field of understanding hadiths. The occurrence of "tashif" in this book means the unintentional change of a part of the hadith to another word or phrase. It is one of the plagues found in the hadiths, which requires independent research to identify and correct it. In this article, an attempt has been made with the descriptive-analytical method and library study, firstly, what is Tashif and its types are stated, and then, with a case study of Sheikh Tusi's Tahzib al-Ahkam book, as one of the most important Shia hadith books, some examples of Tashif occurrence in We have identified this valuable book and introduced the correct text after searching in other hadith sources. The findings of the research show that two types of verbal and semantic spellings have occurred in this book, each of which has different types and examples. It should be noted that the mention of numerous examples of this phenomenon is only to clear the ambiguity of the hadith and in no way destroys and weakens the high value of the book Tahzib al-Ahkam and the scientific value of Sheikh Tusi.
Keywords: Hadith Jurisprudence, Hadith Pathology, Miswriting, Sheikh Tusi, Tahzib al-Ahkam} -
وجود برخی ویژگی های مشترک تفسیری فریقین در التبیان نشان از انگیزه مولف در نگارش یک تفسیر تقریبی دارد. این امر در روش نقل روایات تفسیری به ویژه روایات اهل بیت (ع) اثرگذار بوده است. در سده های بعد روش تفسیری التبیان در برخی تفاسیر شیعه به ویژه مجمع البیان استفاده شده است. از سویی برخی پژوهشگران اهل سنت، روش اعتدال گرای طبرسی در مجمع البیان را ستوده و در نتیجه؛ این تفسیر تقریبی شناخته می شود، اما با توجه به قدمت التبیان و استفاده طبرسی از روش تفسیری طوسی؛ این رویکرد را ابتدا باید در التبیان جستجوکرد. این پژوهش با روش کتابخانه ای و تحلیل متن به بررسی ویژگی های تقریبی روایی در این دو تفسیر پرداخته است. توجه به منابع غیر شیعی، نقل بسیاری از روایات پیامبر و حضرت علی (ع) از منابع اهل سنت، خودداری از نقل روایات فضایل اهل بیت (ع) و مذمت خلفاء و عدم نقل معارف شیعی به صورت صریح از جمله ویژگی های تقریبی این دو تفسیر می باشد استفاده ازمنابع بیشتر، نام بردن مصادر فریقین به ویژه شیعه، فراوانی روایات شیعی ذیل آیات به ویژه روایات فضایل، از جمله تفاوتهای مجمع البیان با التبیان است.
کلید واژگان: التبیان فی تفسیر القرآن, شیخ طوسی, مجمع البیان, طبرسی, تفسیر تقریبی}The existence of some common features of the interpretation of the Shia and Sunni in Al-Tibbyan shows author's motivation to write an approximate interpretation.This has been influential in the way of the quoting Interpretative traditions,especially the traditions of ahlul-Bait.In the following centuries, interpretive method of Al-Tibbyan wasused insome Shiite interpretations, especially the MajmaaAl-Bayan.On the other hand, some Sunni scholars praise the moderate method of Tabarsi and as a result, MajmaaAl-Bayan is known an approximate interpretation, According to the age Al-Tibbyan and use of the Tusi interpretive method by Tabarsi,this approach must be searched in al-Tibbyan.This study, by using the library method and text analysis, explores the approximate features of Quoting in these interpretations.Attention to non-Shi'a sources, the quoting of many traditions of Prophet and Imam Ali from Sunni sources, the restraint to the quoting of the primacy traditions of Ahlul-Bayt and the blaming Caliphs, and the Lack of quotation of the Shi'i teachings explicitly are among the approximate attributes of two interpretations. use of more resources, mentioning of the Shia and Sunni resources, especially the Shia, abundance of the Shiite traditions Below the verses, especially the traditions of superiority , including the differences of Majmaa Al-Bayan with al-Tibbyan.
Keywords: Al-Tebayan fi Tafsir al-Quran, Sheikh Tusi, Majmaa Al-Bayan, Tabrasi, Approximate interpretation} -
در این مقاله گزارشی از برخی روایات تهذیب الاحکام شیخ طوسی آمده که گرچه در منابع روایی نقل شده‌اند، اما کمتر مطرح هستند و هرچند برخی از آنها در برخی منابع فقهی و غیر فقهی مورد بحث قرار گرفتهاند، ولی چندان جایگاهی در بین عامه جامعه علمی ما ندارند. این روایات در سه حوزه روایات کلامی، روایات فقهی و روایات تاریخی قرار دارند. برخی از این روایات، با آنکه حاکی از روح اخلاقمدار و عدالتمدار اسلاماند، کمتر مورد توجه قرار گرفته و گاهی برخی دیدگاهها و رفتارها در جامعه مسلمانان مغایر با آن چیزی است که روایات آمده است.
کلید واژگان: شیخ طوسی, تهذیب الاحکام, روایات کلامی, روایات فقهی, روایات تاریخی}Hadith Sciences, Volume:26 Issue: 2, 2021, PP 209 -234This article (al-Kibrīt-e Aḥmar lit. quest for the red Sulphur, Anqā’ Mughrib, lit. The Fabulous Gryphon, and Eslām-shenāsī lit. understanding Islam: Notes from Tahdhib al-Ahkam by Shaykh al-Ṭūsī) comprises a report from certain of the traditions contained in Tahdhīb al-Aḥkām by Shaykh al-Ṭūsī. These traditions have been transmitted in traditions sources; however, they are rarely mentioned. Some of these traditions have been discussed in some jurisprudential sources and otherwise, however, they do not possess a remarkable status in the eyes of our scholarly community. These traditions pertain to the three fields of theological traditions, jurisprudential traditions and historical traditions. Some of these traditions, despite the fact that they represent an ethics-oriented and justice-oriented spirit, they have scarcely been regarded. At times some approaches and behaviors in the Muslim communities contradict what has come in the traditions.
Keywords: Shaykh al-Ṭūsī, Tahdhīb al-Aḥkām, theological traditions, jurisprudential traditions, historical traditions} -
مجله کتاب قیم، پیاپی 25 (پاییز و زمستان 1400)، صص 213 -231
کتاب تهذیب الاحکام تالیف شیخ طوسی، سومین کتاب از کتب اربعه حدیثی شیعه است. این موسوعه فقهی با توجه به گستردگی روایات فقهی و به کار گرفتن روش رفع تعارض اخبار، از جایگاه ویژه ای نزد اکثر فقیهان و حدیث پژوهان برخوردار است؛ اما وجود برخی اشکال های ساختاری از قبیل فراوانی تصحیف، زیاده و نقیصه، ضعف سندی و مواردی دیگر از این دست، کسانی را بر آن داشته که در اعتبار آن تردید روا دارند. این جستار که از جهت گردآوری منابع، به روش کتابخانه ای و از نظر محتوا به شیوه توصیفی- تحلیلی سامان یافته، عوامل پیدایش این کاستی ها و تاثیر آنها بر اعتبار این کتاب را مورد بررسی قرار داده است. یافته های این پژوهش نشان از آن دارد که هرچند وجود برخی کاستی های ساختاری در این کتاب، انکارناپذیر است؛ اما از آنجا که از سویی، عوامل بیشتر این اغلاط مانند ناخوانا بودن خط و یا اشتباهات منابع، قابل شناسایی است و از دیگر سو، راهکارهایی برای برطرف کردن بیشتر آنها وجود دارد، این کاستی ها نمی تواند موجب تردید در اعتبار این کتاب شود.
کلید واژگان: شیخ طوسی, تهذیب الاحکام, اعتبار, نقد متن, نقد حدیث}The book of Tahzib Al Ahkam written by Sheikh Tusi, an encyclopedia of Shiite jurisprudence, is among the Shi'ite Four Books. The existence of some deficiencies such as distortion, additions, removals and so on had led to the emergence of different and sometimes contradictory views on the credibility of this book, to the extent that some scholars according to these shortcomings find this book invalid. This essay, using a library method and a descriptive-analytical method, examines these issues and their impact on the validity of this book.The findings of this research show that some of the weak narrations have been written in light of the motivation for writing this book, and while accepting the existence of some shortcomings, many of them were based on the style of writing and mistakes of the ascribes. Regarding the works related to the book and the works written for the purpose of eliminating such bugs, we can say: The book is usable and credible for specialists.
Keywords: Sheikh Tusi, Tahzib Al Ahkamm, credibility of Tahzib, Deficiencies of Tahzib}
- نتایج بر اساس تاریخ انتشار مرتب شده‌اند.
- کلیدواژه مورد نظر شما تنها در فیلد کلیدواژگان مقالات جستجو شده‌است. به منظور حذف نتایج غیر مرتبط، جستجو تنها در مقالات مجلاتی انجام شده که با مجله ماخذ هم موضوع هستند.
- در صورتی که می‌خواهید جستجو را در همه موضوعات و با شرایط دیگر تکرار کنید به صفحه جستجوی پیشرفته مجلات مراجعه کنید.
©2000-2024 magiran.com All Rights Reserved.