طب
در نشریات گروه علوم قرآن و حدیث-
امروزه در حوزه های مختلف علمی، از قبیل پزشکی، روان شناسی، معماری، زیست شناسی و... سخنانی از امامان علیهم السلام در اختیارمان است که مورد توجه فراوان محققان، به ویژه در حوزه پزشکی قرار گرفته است. از سوی دیگر، مسئله عصمت نیز، شاخه های متعددی مانند عصمت از اشتباه در تفسیر دین، عصمت از گناه، عصمت از اشتباه در امور عادی زندگی دارد. عصمت امام علیه السلام از اشتباه در معارف علمی نیز از حوزه های مهم مسئله عصمت است. بهره گیری از معارف علمی امامان علیهم السلام آنگاه موجه است که عصمت آن بزرگواران در این حوزه خاص اثبات گردد. اگرچه ممکن است این مسئله، در ابتدای امر، روشن به نظر آید، اما با دقت در آن، پیچیدگی اش بر وضوحش غلبه می کند. این نوشتار به بررسی این مسئله از راه عقل و نقل می پردازد. بر اساس نتایج این نوشتار، از آنجا که قلمروی دین شامل علوم بشری نمی شود، نمی-توان از طریق دلیل نقض غرض از نصب امام، عصمت آنها در این حوزه را نتیجه گرفت. همچنین دیگر ادله عقلی و نقلی برای اثبات عصمت امام علیه السلام نیز در این حوزه ناکارآمدند، ولی می توان با ترکیبی از دلیل عقلی و نیز کمک جستن از علم تاریخ، عصمت امام علیه السلام در نظریات علمی را اثبات کرد.
کلید واژگان: عصمت، امور دینی، امور غیر دینی، طب، علم امامIn contemporary scientific disciplines, including medicine, psychology, architecture, and biology, numerous statements attributed to the Imams (peace be upon them) have attracted considerable attention from researchers, particularly within the medical field. The issue of infallibility, meanwhile, encompasses several branches, such as infallibility from errors in religious interpretation, sins, and mistakes in everyday life. The infallibility of the Imams (peace be upon them) concerning scientific knowledge represents a crucial aspect of the broader discourse on infallibility. The legitimacy of referencing the scientific teachings of the Imams hinges upon the establishment of their infallibility within this specific domain. Although this proposition may initially appear straightforward, a closer examination reveals its inherent complexities. This paper explores this topic through a synthesis of rational and textual methodologies. The findings indicate that, since the scope of religion does not encompass human sciences, one cannot logically deduce the infallibility of the Imams from the rationale behind their appointment. Additionally, other logical and textual arguments intended to prove the infallibility of the Imams (peace be upon them) within this realm are found to be inadequate. Nonetheless, it is possible to substantiate the infallibility of the Imams (peace be upon them) in scientific theories through an integrated approach that combines rational evidence with historical insights.
Keywords: Infallibility, Religious Affairs, Non-Religious Affairs, Medicine, Imam's Knowledge -
دستورات طبی، خواص داروها، روش های درمانی، دعاهای مخصوص برای رفع بیماری ها و... مطرح شده در روایات، مجموعه ای را شکل می دهد که از آن به طب روایی تعبیر می شود. رواج گسترده دانش پزشکی مدرن و استفاده از روش علمی تجربی در آن، به طرح این سوال دامن زده است که تجربه در طب روایی از چه وزن و جایگاهی برخوردار است. برخی دیدگاه های جزم اندیشانه و یا روشنفکرمآبانه بی مبنا درباره مبانی طب روایی که به مدد فضای مجازی مجال جولان یافته، بررسی علمی آنها را ضروری ساخته است. دغدغه پژوهش پیش رو که با تکیه بر منابع روایی و به شیوه ای توصیفی- تحلیلی سامان یافته، آن است که به دور از افراط و تفریط، جایگاه تجربه در طب روایی را در دو سطح نقش تجربه در دانش طبی معصومان (ع) و نیز کاربرد تجربه در ارزیابی روایات طبی، مورد بررسی قرار دهد. یافته های این جستار، نشان از آن دارد که به رغم هم سانی و هم سویی برخی آموزه های طب روایی با آموزه های دیگر مکاتب طبی، ظواهر روایات و نیز دیدگاه مشهور عالمان شیعه این است که دانش طبی اهل بیت (ع)، وحیانی است؛ اما با این وجود، آنان تجارب بشری در این زمینه را انکار نکردند و از آنها نیز استفاده نمودند. همچنین مشخص شد روایاتی که دربردارنده آموزه های طبی منحصر به معصومان (ع) هستند به دو دسته آموزه های طبیعی و آموزه های فراطبیعی تقسیم می شوند که ارزیابی تجربی و استفاده از روش علمی تنها در آموزه های طبیعی قابل انجام است.
کلید واژگان: روش علمی تجربی، طب، طب رواییThe instructions of medicine, the properties of drugs, therapeutic methods, specific prayers for curing diseases, and other related matters mentioned in narratives form a collection known as narrative medicine. The widespread prevalence of modern medical knowledge and the use of empirical scientific methods have raised the question of the weight and position of experience in narrative medicine. Some baseless and dogmatic perspectives regarding the foundations of narrative medicine, which have found a platform in the virtual space, necessitate a scientific examination. The objective of this research, based on narrative sources and in a descriptive-analytical approach, is to investigate the position of experience in narrative medicine, avoiding extremism and exaggeration. This is done by examining the role of experience in the medical knowledge of the infallible Imams and the application of experience in evaluating medical narratives. The findings of this study indicate that despite the similarities and harmony between some teachings of narrative medicine and other medical schools, the apparent narratives and the perspective of prominent Shia scholars suggest that the medical knowledge of the Ahlul Bayt is divine revelation. However, they did not deny human experiences in this field and also utilized them. It was also revealed that the narratives encompassing medical teachings of the infallibles can be divided into two categories: natural teachings and supernatural teachings. Empirical evaluation and the use of scientific methods are only applicable to natural teachings.
Keywords: Empirical Scientific Method, medicine, narrative medicine -
سلوه الحزین و تحفه العلیل عنوان کتابی از قطب الدین راوندی (د.573) از علمای امامیه در سده ششم هجری است . در این اثر به صورت تخصصی و گسترده به موضوع دعا و برخی اشکال و عناصر آن از جمله توسل، نمازها، تسبیحات، حرزها و تعویذ ها و... پرداخته است. در این مقاله که به روش توصیفی - تحلیلی نگاشته شده است به بررسی شیوه تدوین اثر و نگرش مولف کتاب به مقوله دعا و ذکر و سایر عناصر مرتبط با آن پرداخته شده است. از مطالعه سلوه الحزین دانسته گردید قطب راوندی نگاه موسع در مفهوم و کارکرد دعا داشته است. گزینش احادیث ادعیه و مرتبط با آن در سلوه الحزین توسط مولف نشان می دهد در این مجموعه احادیثی درباره آداب و شرایط و موانع اجابت دعا به عنوان بخش مقدماتی کتاب آمده است. مولف در این بخش تفکیکی میان روایات ذکر و دعا قایل نشده است و هر دودسته روایات را در کنار یکدیگر نقل کرده است. به نظر می رسد باتوجه به تفصیل باب دوم کتاب، هدف اصلی تدوین آن، ارایه ادعیه بیماری و سلامتی و موضوعات مرتبط است. در این باب به عنوان مقدمه احادیثی در موضوع بهداشت و سلامت فردی مطرح شده است. برخی بیماران با ادعیه و طبابت بهبودیافته و شکر بر سلامتی بازیافته دارند و ادعیه خاص خود اما برخی بیماری ها مومن را در حالت احتضار و مشرف به مرگ می کند. راوندی برای هر دو گروه آداب و ادعیه مرتبط در فرهنگ روایی مسلمانان به ویژه شیعیان را از منابع مهم حدیثی استخراج و در این مجموعه یکجا نقل کرده است.
کلید واژگان: قطب الدین راوندی، سلوهالحزین و تحفه العلیل، دعا، ذکر، طب، بیمار -
علوم پزشکی در قرآن و حدیث، از جایگاه ویژه ای برخوردار است و در آنها اشاره ظریف و فراوانی به اسرار بدن و کارکردهای آن و مسایل بهداشتی و پیشگیری مطرح شده که شگفتی دانشمندان را برانگیخته است. تبارشناسی علوم پزشکی یعنی شناخت منشاء علوم پزشکی که آیا وحی الهی بوده - همان طور که انبیاء، با مدد از وحی الهی به درمان برخی از بیماری ها می پرداختند - یا تجربه بشری در گذر زمان است. مقاله پیش رو در پی پاسخ به این پرسش است که تبارشناسی علوم پزشکی از منظر احادیث چگونه است؟ پژوهش حاضر با روش تحلیلی- توصیفی و با استفاده از آیات الهی و دیدگاه مفسران و احادیث ایمه معصومانD سامان یافته و روش گردآوری مطالب آن کتابخانه ای است. این پژوهش به بررسی سه دیدگاه موافقان وحی الهی و مخالفان و نظریه تلفیق پرداخته و ادله آنها را به نقد کشیده است. نظریه تلفیق وحی و تجربه در تبار علوم پزشکی، عدم انحصار مباحث پزشکی در تغذیه یا درمان، عدم ورود پیامبران در اکثر شاخه های پزشکی و تشویق وحی در برخی از مصادیق تغذیه و طب و نقش بسزای تجربه بشر در رشد آن از نتایج این مقاله است.
کلید واژگان: احادیث طبی، تبارشناسی طب، تجربه بشری، حدیث، علوم پزشکی، طبThe medical sciences have a special place in the Quran and Hadith, and they contain a subtle and abundant reference to the secrets of the body and its functions, as well as health and prevention issues, which have astonished the scientists. The genealogy of medical science means knowing the origin of medical science, whether it was divine revealed science - as the prophets used to cure some diseases with the help of divine revelation - or human experience over time. The present article seeks to answer the question of what is the genealogy of medical sciences from the perspective of narrations? The present study is organized by analytical-descriptive method and using divine verses and the views of commentators and hadiths of the Imams (A.S) and the method of collecting its contents is library-based-matters. This study examines three views of proponents and opponents of divine revelation and the theory of integration and criticizes their arguments. The theory of integration of revelation and experience on the genealogy of medical sciences, non-monopoly of medical topics in nutrition or treatment, non-entry of prophets in most branches of medicine and encouragement of revelation in some instances of nutrition and medicine and the important role of human experience in their development are the results of this article.
Keywords: medical narrations, Genealogy of Medicine, human experience -
داده های قرآنی و روایی از طب، گزاره های خامی هستند که بدون نظام پردازی نمی توان مجموعه آنها را علمی به نام «طب اسلامی» دانست. در نوشتار پیش رو پس از بررسی جایگاه کلی طب در آیات، از طریق تقسیم بندی مضمونی، نمای موضوعی از طب در روایات ترسیم شده است. پس از شناسایی محتوا، جهت عنوان سازی طب اسلامی نیازمند طی فرآیندی هستیم که می توان آن را در هفت مرحله به انجام رساند. مطابق این مراحل هفتگانه، پس از اطمینان از حدیث بودن گزاره ها، باید از ثبت درست روایات توسط مولفان کتب روایی یقین حاصل کرد، سپس از طریق بررسی آسیب های احتمالی وارد بر احادیث که رخداد آن در سه مرحله ی صدور، نقل و فهم امکان پذیر است، می توان از مصون ماندن و یا قابل اصلاح بودن روایات در دست، آگاه شد. پس از دستیابی به متن اصلی حدیث، نیازمند ارایه ترجمه مناسب، شناسایی احادیث مشابه و معارض، بررسی قراین متصل و منفصل و گردآوری نظرات شارحان و عالمان جهت فهم درست از حدیث هستیم. در مرحله ی آخر، باید تعامل میان رشته ای بین متخصصان دو حوزه حدیث و طب به صورت دوسویه، گام به گام و مشترک برقرار شود.
کلید واژگان: اسلام، طب، حدیث، طب اسلامیThe Qur’anic and Hadith materials of medicine are crude propositions that without their systematization cannot be entitled as the science of “Islamic medicine”. Looking into the general position of medicine in the Qur’an, this article draws a thematic outline of medicine in the narrations through thematic classification. After identifying the materials, a process should be done in seven steps to reach the title of the Islamic medicine. According to these steps, after ensuring the authenticity of the hadiths, it is necessary to make sure that the narrations were recorded correctly by the authors of the narrative books. Then, through examining possible harms inflicted on the narrations, being in three stages of issuing, quoting, and understanding, it will be possible to know that the narrations have been protected or are amendable. Afterwards, we need to provide a proper translation, identify similar and conflicting hadiths, investigate the connected and separate evidence, and gather the opinions of scholars and commentators to have a fair understanding of hadiths. In the final step, the interdisciplinary interaction between the experts in the two fields of hadith and medicine should be established in a mutual, step-by-step and joint way.
Keywords: Islam, Hadith, Islamic Medicine -
هدف از وضع قوانین و احکام در ادیان الهی، به ویژه در دین مبین اسلام، سعادت مادی و معنوی جامعه بشری است و نیل به قرب الهی به عنوان مقصد و هدف غایی افعال و اعمال انسان، نیازمند آزمونی بس مشکل در سنجش کیفیت اعمال و یافتن نیکوترین آنهاست. انجام عمل و صدور افعال از انسان نیز نیازمند ملزومات خاص خود می باشد؛ بنابراین، دین کامل باید برای این مقدمات نیز برنامه کاملی داشته باشد. انجام تمامی اعمال به صورت کاملا صحیح، مطابق فرامین الهی و فطرت انسانی، میسر نیست مگر در سایه صحت و سلامت کامل انسان در هر دو بعد جسمانی و روحانی؛ از آنجا که قرآن و عترت به عنوان منابع شناخت و هدایت در مسیر قرب الهی هستند، باید ریشه های اصلی و منشا علم سلامت جسم و روح را هم در این دو جست وجو نماییم؛ چرا که هادیان هر مسیر باید آگاهترین مردم به مسیر ملزومات سفر باشند. سلامت جسم و روح با تمام ابعاد آن تحت عنوان طب اسلامی که به عنوان تابلوی تمدن اسلامی رخ می نماید؛ مطرح می شود که پرچمدار و طلایه دار آن مکتب تشیع، ائمه، علما و حکمای شیعه می باشند. نوشتار حاضر در پی ارائه تعریف صحیحی از طب اسلامی؛ تبیین مواضع دین اسلام در خصوص طب و برتری و اعلمیت طب اسلامی بر سایر مکاتب طبی؛ نقش طب اسلامی در شکوفایی تمدن اسلامی و همچنین ارائه مواضع و نظرات بی بدیل اهل بیت در خصوص طب و نقش مکتب تشیع در گسترش این علم الهی است.کلید واژگان: اهل بیت، علم، طب، مکتب طب اسلامی، شیعیانThe purpose of the laws and ordinances in divine religions, especially in the religion of Islam, is the material and spiritual prosperity of human beings, and the achievement of proximity with the divine as the ultimate aim and goal of human actions and deeds. This requires the difficult test of assessing the quality of deeds in order to find the best of them. The performance of actions and exercising of deeds by humans also has its own conditions therefore, a complete religion must have a complete program to cater for these preconditions. It is not possible to perform all acts in a perfect manner, in complete
conformity with divine orders and human nature, except in the shade of good health and wellbeing, both physical and spiritual. Since the Qurʾān and the pure progeny [of the Prophet (s)] are recognized as the sources of knowledge and guidance on the path to the divine, we must look for the roots and origins of the science of physical and spiritual wellbeing in these two sources, because the guides of every path must be those who are most aware of the needs of the people who travel on that path. The wellbeing of the body and soul with all its dimensions is given the title Islamic medicine, as a sign of [its origins from an] Islamic civilization, and its flag bearers are, according to the Shīʿa school of thought, the Imams and Shīʿa scholars and sages. The present article seeks to provide a proper definition of Islamic medicine, explain the position of the religion of Islam in relation to medicine, and show the superiority of Islamic medicine over other schools of
medicine. The role of Islamic medicine in the prosperity of the Islamic civilization, the unmatched position and opinions of the Ahl al-Bayt (a) regarding medicine, and the role of the Shīʿa school in spreading this divine science are also propounded.Keywords: Ahl al-Bayt (a), science, Medicine, the school of Islamic medicine, Shīʿa -
قرآن کریم که «تبیانا لکل شئ» است به همه علوم و فنون به شکل موجز و مختصر اشاره نموده است. یکی از مباحثی مهمی که در این کتاب آسمانی وجود دارد، مباحث مربوط به علم جنین شناسی است که قرآن کریم با ظرافت خاصی از 1400 سال پیش از آن سخن به میان آورده است. رسیدن به معنای اصلی واژگان و دلالات آن ها نیاز به مباحث معناشناسی دارد که با مراجعه به کتاب های لغوی اصیل از یکسو و از طرف دیگر قرآن کریم و بررسی سیر تطورات آن میسر می شود. در این مقاله سعی خواهیم کرد مباحث تفسیری و دلالی را که مفسران، لغت شناسان و محققان معناشناسی و نیز کسانی که دستی در علوم و تحولات زیستی بدن انسان و چگونگی خلقت او دارند را مورد بحث قرار داده تا از این رهگذر در معناشناسی واژه «علقه» نتایج سودمندی عاید تشنگان وحی گردد.
کلید واژگان: قرآن کریم، معناشناسی، علقه، طبThe Holy Quran، that is «Tbyana le kole shey» has briefly pointed to all sciences and arts. One of the important issues the Holy Quran deals with، back to 1400 years ago، is the science of embryology. Gaining the lexical perception of the words requires semantic knowledge. This could be achieved by referring to dictionaries on the one hand، and the Holy Quran and overviewing its events on the other. From the Holy Quran perspective، the second stage of embryo growth and development is referred to as «Alagheh». Quran commentators have interpreted «Alagheh» as «blood pack». The word «Alagh»، the plural form is «Alagheh»، means the object which is hung to the upper object. This word is typically used for blood pack، leeches، and blood clot which is attached to anything due to the moisture. The word «Alagh» has been mentioned for five times in the Holy Quran. There are different perspectives on the idea of whether «Alagh» is the same as «Alagheh» and both refers to the same stage of embryo development or not. To clarify the precise meaning of the word «Alagh»، this study was carried out to determine the semantic domain of this word. The word «Alagh» is an explanation for the attachment of sperm to the egg. This was elegantly pointed out by the Holy Quran in a way that it is understandable to both earlier Arabs and current researchers because the Holy Quran could be comprehensively used in all periods of time.Keywords: the Holy Quran, Semantic, Alagheh, Medicine -
امروزه عرصه مباحث میان رشته ای در علوم انسانی به برقراری رابطه ای تنگاتنگ بین عرصه های علمی گوناگون در رشته های مختلف سوق یافته است. عرصه ای که در آن رابطه ها، قلمروها، روش ها و راهبردها، عملکردها، فواید و... مورد بررسی و نقد قرار می گیرد. در این میان، شناخت منبع و مآخذ مرتبط با این علوم، رسیدن به اهداف مذکور را فراهم تر می نماید. در این نوشتار به یکی از این عرصه های علمی، یعنی منبع شناسی قرآن و بهداشت و سلامت، پرداخته شده است. در این راستا با معرفی کتاب ها، مقالات سعی بر فراهم نمودن شرایطی برای تحقیق پژوهشگران و استخراج مصادیق علمی و تفسیری و... از زلال کلام الهی است.
کلید واژگان: قرآن، طب، بهداشت، سلامت، منبع شناسیToday, the discussion of interdisciplinary humanities has led to a close relationship between various disciplines of science. This is the sphere where the relationships, realms, methods, strategies, functions, profits and… are discussed. In the meantime, recognition of the related sources of these sciences will pave the way for achieving the objectives. In this article, the writer pays attention to one of these scientific fields, which is sourcology of the Quran and health [hygiene]. Thus, he with introducing the related written books and articles and … tries to pave the background for the researchers to deduce scientific and exegetic examples from the Divine Book.Keywords: the Quran, Health, Sourcology
- نتایج بر اساس تاریخ انتشار مرتب شده‌اند.
- کلیدواژه مورد نظر شما تنها در فیلد کلیدواژگان مقالات جستجو شده‌است. به منظور حذف نتایج غیر مرتبط، جستجو تنها در مقالات مجلاتی انجام شده که با مجله ماخذ هم موضوع هستند.
- در صورتی که می‌خواهید جستجو را در همه موضوعات و با شرایط دیگر تکرار کنید به صفحه جستجوی پیشرفته مجلات مراجعه کنید.
©2000-2025 magiran.com All Rights Reserved.